Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 607
Поиск по словарям
НАДРАТЬ
НАДО I в знач. сказ., безл., обычно с неопр. кәрәк; надо собираться в путь юлға йыйынырға кәрәк; мне не надо помощников миңә ярҙамсылар кәрәкмәй ♦ надо думать (полагать): 1) в знач. вводн. сл. ( вероятно, по - видимому ) булһа кәрәк, шикелле, буғай, ахырыһы, моғайын; 2) (конечно) эйе, дөрөҫ, шулай; надо и честь знать саманы ла белергә кәрәк; что надо в знач. сказ.; прост. бына тигән, бик яҡшы, бик һәйбәт
НАДО II предлог см. над
НАДО... приставка см. над...
НАДОБЛАЧНЫЙ, -ая, -ое болот өҫтө ...ы, болот(тар) өҫтөндәге; надоблачные слои атмосферы атмосфераның болот өҫтө ҡатламдары
НАДОБНОСТЬ ж кәрәклек, мохтажлыҡ, мохтаж булыу, хәжәт, ихтыяж; в случае надобности кәрәк булған саҡта; иметь надобность в чём -л. берәй нәмәгә мохтаж булыу; нет надобности в чём -л. хәжәте юҡ
НАДОЕДАТЬ несов. см. надоесть
НАДОЕДЛИВОСТЬ ж ялыҡтырғыс (ялҡытҡыс) булыу, теңкәгә тейеүсәнлек; надоедливость его поведения уның тәртибенең ялыҡ-тырғыслығы
НАДОЕДЛИВЫЙ, -ая, -ое ялыҡтырғыс, ялҡытҡыс, йөҙәткес, еләткес, теңкә ҡоротҡос, тәҡәт(те) ҡоротҡос, биҙрәткес, биҙҙергес; надоедливый человек ялыҡтырғыс кеше; надоедливый дождь ялҡытҡыс ямғыр; надоедливая просьба теңкә ҡоротҡос үтенес
НАДОЕСТЬ сов. кому - чему йөҙәтеү, биҙрәтеү, биҙҙереү, туйҙырыу, ялҡытыу, туйҙырып (интектереп, ялҡытып) бөтөрөү, теңкәгә тейеү, тәҡәтте ҡоротоу; надоесть просьбами үтенестәр менән теңкәгә тейеү; надоело мне молчать өндәшмәү мине ялҡытты
НАДОИТЬ сов. что, чего һауып алыу; надоить ведро молока бер күнәк һөт һауып алыу
НАДОЙ м; с.-х. һауым; ежедневный надой молока һөттөң көндәлек һауымы
НАДОКОННЫЙ, -ая, -ое тәҙрә өҫтө ...ы, тәҙрә өҫтөндәге; надоконный карниз тәҙрә өҫтөндәге кәрниз
НАДОЛБА ж бүкән, бағана (ергә ҡаҙып ултыртылған ҡыҫҡа багана) 2. обычно мн. надолбы воен. (заграждение) ҡойма, кәртә (ҡыҫҡа баганалар менән уратылган); гранитные надолбы гранит ҡойма
НАДОЛБИТЬ сов. что, чего соҡоп яһау (яһап ҡуйыу); надолбить скважин соҡоп тишектәр яһау
НАДОЛГО нареч. оҙаҡҡа, күпкә; он уехал надолго ул оҙаҡҡа китте
НАДОМНИК м и НАДОМНИЦА ж өйҙә эшләүсе (предприятие, артель һ. б. биргән эште өйҙә башҡарыусы)
НАДОМНЫЙ, -ая, -ое өйҙә башҡарылған; надомная работа өйҙә башҡарылған эш
НАДОРВАТЬ сов. что 1. бер аҙ йыртыу, йырта төшөү, ситен йыртыу, йырта биреп ҡуйыу; надорвать пакет пакетты йырта биреп ҡуйыу 2. перен. ҡаҡшатыу, имгәтеү, эшлектән сығарыу, бөтөрөү; надорвать голос тауышты бөтөрөү; надорвать здоровье сәләмәтлекте ҡаҡшатыу; надорвать силы хәлдән тайыу ♦ надорвать живот (животики) со смеху (от хохота) прост. эс ҡатып көлөү, эс ҡатҡансы көлөү
НАДОРВАТЬСЯ сов. 1. бер аҙ йыртылыу, йыртыла төшөү; мешок надорвался сбоку тоҡтоң сите йыртыла төшкән 2. разг. имгәнеү, биртенеү, (эскә) зыян килтереү; надорваться, поднимая тяжести ауыр күтәреп имгәнеү 3. перен . хәлһеҙләнеү, ныҡ арыу, үтә йонсоу; надорваться на тяжёлой работе ауыр эштән ныҡ арыу
НАДОУМИТЬ сов. кого - что; разг. кәңәш биреү, аҡыл биреү; он надоумил обратиться к вам ул һеҙгә мөрәжәғәт итергә кәңәш бирҙе
НАДПИЛ м 1. см. надпилить 2. (надпиленное место) бысылған урын; надпил на дереве ағастағы бысылған урын
НАДПИЛИВАТЬ несов. см. надпилить
НАДПИЛИТЬ сов. что бер аҙ бысып ҡуйыу, быса биреп ҡуйыу; надпилить бревно бүрәнәне өҫтән бер аҙ бысып ҡуйыу
НАДПИЛКА ж см. надпилить; надпилка доски таҡтаны быса төшөү (биреү)
НАДПИСАТЬ сов. что 1. өҫтөнә (артына, тышына) яҙып ҡуйыу (яҙыу), (берәй нәмә) яҙыу; надписать фотографию фотография артына яҙыу; надписать книгу китапҡа берәй нәмә яҙыу 2. (выше написанного ранее) яҙылған юл өҫтөнә яҙыу; надписать над строкой несколько слов яҙылған юл өҫтөнә бер нисә һүҙ яҙыу
НАДПИСЬ ж яҙыу, яҙма; надпись на фотографии фотография артындағы яҙыу; надписи на скалах ҡаялағы яҙмалар
НАДПОРОТЬ сов. что (тегелгәнде) бер аҙ һүтеү, һүтә биреү; надпороть подкладку эслекте бер аҙ һүтеү
НАДПОЧВЕННЫЙ, -ая, -ое тупраҡ (ер) өҫтө ...ы, тупраҡ (ер) өҫтөндәге; надпочвенные воды ер өҫтөндәге һыуҙар
НАДПОЧЕЧНИКИ мн. (ед. надпочечник м); анат. бөйөр өҫтө биҙҙәре
НАДПОЧЕЧНЫЙ, -ая, -ое бөйөр өҫтө ...ы; надпочечные железы бөйөр өҫтө биҙҙәре
НАДРАИВАТЬ несов. см. надраить
НАДРАИВАТЬСЯ несов. страд. от надраивать
НАДРАИТЬ сов. что; мор. ышҡып (ялтыратҡансы) таҙартыу (йыуыу), ялтыратыу; надраить палубу палубаны ышҡып ялтыратҡансы йыуыу
НАДРАТЬ сов. что, чего һуйып (ҡайыҙлап) алыу, һыҙырып алыу; надрать много коры күп
607
НАДО I в знач. сказ., безл., обычно с неопр. кәрәк; надо собираться в путь юлға йыйынырға кәрәк; мне не надо помощников миңә ярҙамсылар кәрәкмәй ♦ надо думать (полагать): 1) в знач. вводн. сл. ( вероятно, по - видимому ) булһа кәрәк, шикелле, буғай, ахырыһы, моғайын; 2) (конечно) эйе, дөрөҫ, шулай; надо и честь знать саманы ла белергә кәрәк; что надо в знач. сказ.; прост. бына тигән, бик яҡшы, бик һәйбәт
НАДО II предлог см. над
НАДО... приставка см. над...
НАДОБЛАЧНЫЙ, -ая, -ое болот өҫтө ...ы, болот(тар) өҫтөндәге; надоблачные слои атмосферы атмосфераның болот өҫтө ҡатламдары
НАДОБНОСТЬ ж кәрәклек, мохтажлыҡ, мохтаж булыу, хәжәт, ихтыяж; в случае надобности кәрәк булған саҡта; иметь надобность в чём -л. берәй нәмәгә мохтаж булыу; нет надобности в чём -л. хәжәте юҡ
НАДОЕДАТЬ несов. см. надоесть
НАДОЕДЛИВОСТЬ ж ялыҡтырғыс (ялҡытҡыс) булыу, теңкәгә тейеүсәнлек; надоедливость его поведения уның тәртибенең ялыҡ-тырғыслығы
НАДОЕДЛИВЫЙ, -ая, -ое ялыҡтырғыс, ялҡытҡыс, йөҙәткес, еләткес, теңкә ҡоротҡос, тәҡәт(те) ҡоротҡос, биҙрәткес, биҙҙергес; надоедливый человек ялыҡтырғыс кеше; надоедливый дождь ялҡытҡыс ямғыр; надоедливая просьба теңкә ҡоротҡос үтенес
НАДОЕСТЬ сов. кому - чему йөҙәтеү, биҙрәтеү, биҙҙереү, туйҙырыу, ялҡытыу, туйҙырып (интектереп, ялҡытып) бөтөрөү, теңкәгә тейеү, тәҡәтте ҡоротоу; надоесть просьбами үтенестәр менән теңкәгә тейеү; надоело мне молчать өндәшмәү мине ялҡытты
НАДОИТЬ сов. что, чего һауып алыу; надоить ведро молока бер күнәк һөт һауып алыу
НАДОЙ м; с.-х. һауым; ежедневный надой молока һөттөң көндәлек һауымы
НАДОКОННЫЙ, -ая, -ое тәҙрә өҫтө ...ы, тәҙрә өҫтөндәге; надоконный карниз тәҙрә өҫтөндәге кәрниз
НАДОЛБА ж бүкән, бағана (ергә ҡаҙып ултыртылған ҡыҫҡа багана) 2. обычно мн. надолбы воен. (заграждение) ҡойма, кәртә (ҡыҫҡа баганалар менән уратылган); гранитные надолбы гранит ҡойма
НАДОЛБИТЬ сов. что, чего соҡоп яһау (яһап ҡуйыу); надолбить скважин соҡоп тишектәр яһау
НАДОЛГО нареч. оҙаҡҡа, күпкә; он уехал надолго ул оҙаҡҡа китте
НАДОМНИК м и НАДОМНИЦА ж өйҙә эшләүсе (предприятие, артель һ. б. биргән эште өйҙә башҡарыусы)
НАДОМНЫЙ, -ая, -ое өйҙә башҡарылған; надомная работа өйҙә башҡарылған эш
НАДОРВАТЬ сов. что 1. бер аҙ йыртыу, йырта төшөү, ситен йыртыу, йырта биреп ҡуйыу; надорвать пакет пакетты йырта биреп ҡуйыу 2. перен. ҡаҡшатыу, имгәтеү, эшлектән сығарыу, бөтөрөү; надорвать голос тауышты бөтөрөү; надорвать здоровье сәләмәтлекте ҡаҡшатыу; надорвать силы хәлдән тайыу ♦ надорвать живот (животики) со смеху (от хохота) прост. эс ҡатып көлөү, эс ҡатҡансы көлөү
НАДОРВАТЬСЯ сов. 1. бер аҙ йыртылыу, йыртыла төшөү; мешок надорвался сбоку тоҡтоң сите йыртыла төшкән 2. разг. имгәнеү, биртенеү, (эскә) зыян килтереү; надорваться, поднимая тяжести ауыр күтәреп имгәнеү 3. перен . хәлһеҙләнеү, ныҡ арыу, үтә йонсоу; надорваться на тяжёлой работе ауыр эштән ныҡ арыу
НАДОУМИТЬ сов. кого - что; разг. кәңәш биреү, аҡыл биреү; он надоумил обратиться к вам ул һеҙгә мөрәжәғәт итергә кәңәш бирҙе
НАДПИЛ м 1. см. надпилить 2. (надпиленное место) бысылған урын; надпил на дереве ағастағы бысылған урын
НАДПИЛИВАТЬ несов. см. надпилить
НАДПИЛИТЬ сов. что бер аҙ бысып ҡуйыу, быса биреп ҡуйыу; надпилить бревно бүрәнәне өҫтән бер аҙ бысып ҡуйыу
НАДПИЛКА ж см. надпилить; надпилка доски таҡтаны быса төшөү (биреү)
НАДПИСАТЬ сов. что 1. өҫтөнә (артына, тышына) яҙып ҡуйыу (яҙыу), (берәй нәмә) яҙыу; надписать фотографию фотография артына яҙыу; надписать книгу китапҡа берәй нәмә яҙыу 2. (выше написанного ранее) яҙылған юл өҫтөнә яҙыу; надписать над строкой несколько слов яҙылған юл өҫтөнә бер нисә һүҙ яҙыу
НАДПИСЬ ж яҙыу, яҙма; надпись на фотографии фотография артындағы яҙыу; надписи на скалах ҡаялағы яҙмалар
НАДПОРОТЬ сов. что (тегелгәнде) бер аҙ һүтеү, һүтә биреү; надпороть подкладку эслекте бер аҙ һүтеү
НАДПОЧВЕННЫЙ, -ая, -ое тупраҡ (ер) өҫтө ...ы, тупраҡ (ер) өҫтөндәге; надпочвенные воды ер өҫтөндәге һыуҙар
НАДПОЧЕЧНИКИ мн. (ед. надпочечник м); анат. бөйөр өҫтө биҙҙәре
НАДПОЧЕЧНЫЙ, -ая, -ое бөйөр өҫтө ...ы; надпочечные железы бөйөр өҫтө биҙҙәре
НАДРАИВАТЬ несов. см. надраить
НАДРАИВАТЬСЯ несов. страд. от надраивать
НАДРАИТЬ сов. что; мор. ышҡып (ялтыратҡансы) таҙартыу (йыуыу), ялтыратыу; надраить палубу палубаны ышҡып ялтыратҡансы йыуыу
НАДРАТЬ сов. что, чего һуйып (ҡайыҙлап) алыу, һыҙырып алыу; надрать много коры күп
607