Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 477
Поиск по словарям
СУХОМЯТКА ж; разг. ҡоро-һары; жить на сухомятке ҡоро-һары менән тороу
сухопарый, -ая, -ое разг. ябыҡ; (о человеке ) сандыр, ҡаҡса; (о животных) ҡаңғыл; сухопарая лошадь ябыҡ ат; сухопарый старик сандыр ҡарт
СУХОПУТНЫЙ, -ая, -ое ҡоро ер ...ы; сухопутный транспорт ҡоро ер транспорты
СУХОПУТЬЕ с; разг. ҡоро ер юлы
СУХОРУКИЙ, -ая, -ое разг. ҡороған (кипкән) ҡуллы, ҡулы ҡороған
СУХОСТОЙ м 1. собир. ҡоро-һары, ҡыу ағас, ҡыуа (тамыры ҡороган); собирать сухостой ҡоро-һары йыйыу 2. с.-х. һыуалған (һыйырга ҡарата )
СУХОСТОЙНЫЙ, -ая, -ое 1. ҡыу; сухостойное дерево ҡыу ағас 2. с. -х. һөт бирмәгән, һыуалған; сухостойный период һыуалған осор
СУХОСТЬ ж ҡоролоҡ, кипкәнлек; сухость листьев япраҡ ҡоролоғо; сухость воздуха һауаның ҡоролоғо
СУХОТА ж 1. прост. (сухость) кипкәнлек, кибеү, ҡороу; сухота во рту ауыҙ кибеү 2. разг. (сушь) ҡоролоҡ, ҡоро эҫе һауа
СУХОФРУКТЫ мн. кипкән еләк-емеш, киптерелгән емештәр
СУХОЩАВОСТЬ ж сандырлыҡ, ябыҡлыҡ, ҡаҡсалыҡ
СУХОЩАВЫЙ, -ая, -ое ябыҡ, сандыр, ҡаҡса; сухощавый человек ҡаҡса кеше
СУЧЁНЫЙ, -ая, -ое сиратылған, ҡатылған (еп тураһында)
СУЧИЛО с ҡалтырса (киндер, тула һуҡҡанда сцрегә еп урай торган ҡорал)
СУЧИЛЬНЫЙ, -ая, -ое еп сиратыу ...ы, еп ҡатыу ...ы; сучильный аппарат еп сиратыу аппараты
СУЧИТЬ несов. что сиратыу, еп ҡатлау; сучить нитки еп сиратыу; сучить туго сираҡ итеп сиратыу
сУчка ж см. сука
СУЧКОВАТЫЙ, -ая, -ое ботаҡлы сучкорЕз м ботаҡ ҡырҡҡыс (машина) сучОк м (ваҡ) ботаҡ; разветвлённый сучок тарбаҡлы ботаҡ ♦ ни сучка, ни задоринки см. задоринка
СУША ж ҡоро, ҡоро ер; на суше и на море ҡоро ерҙә һәм диңгеҙҙә
сушЕние с см. сушить 1, 2; сушение фруктов емештәр киптереү
СУШЕНИЦА ж кипкәр (дарыу цләне)
СУШЁНЫЙ, -ая, -ое кипкән, киптерелгән; (вяленый) ҡаҡлаған; сушёные фрукты кипкән емеш
сушЕнье с киптерелгән еләк-емеш, кипкән еләк-емеш
СУШИЛКА ж 1. (приспособление для сушки ) киптергес; паровая сушилка пар киптергесе 2. (помещение) киптереү урыны (бүлмәһе)
СУЩНОСТЬ
СУШИЛЬНЫЙ, -ая, -ое киптереү ...ы, киптереп әҙерләү ...ы; сушильный шкаф киптереү шкафы
СУШИЛЬНЯ ж см. сушилка
СУШИТЬ несов. 1. что киптереү; сушить бельё кер киптереү 2. что киптереү, ҡоротоу; сушить сено бесән киптереү 3. кого; перен. (мучая, делать худым, болезненным) киптереү, ябыҡтырыу 4. кого-что; перен. (делать чёрствым) ҡатырыу, шәфҡәтһеҙ итеү
СУШИТЬСЯ несов. 1. (сушить одежду на себе) кибенеү, өҫ-башты киптереү; сушиться у костра ут янында кибенеү 2. (сохнуть) кибеү; сено сушится бесән кибә 3. страд. от сушить 1, 2
сУшка ж 1. см. сушить 1, 2; сушка зерна ашлыҡ киптереү; сушка на солнце ҡояшта киптереү 2. (баранка) сушка, ваҡ керәндил
СУШЬ ж; разг. 1. (жара) ҡоро, ҡоролоҡ, йәйге селлә; июльская сушь июлдәге ҡоролоҡ 2. собир. ҡоро-һары, ҡыуа, ҡыу ағас, ҡоро ботаҡ 3. см. суша
СУЩЕСТВЕННОСТЬ ж әһәмиәтлелек, мөһимлек
СУЩЕСТВЕННЫЙ, -ая, -ое әһәмиәтле, мөһим, етди; существенный вопрос мөһим мәсьәлә ,
СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫЙ: имя существительное грам. исем; существительное с; грам. исем
СУЩЕСТВО I с асыл, нигеҙ, төп; существо вопроса һорауҙың нигеҙе; существо дела эштең асылы ♦ говорить по существу мәсьәләнең асылын әйтеү; по существу (говоря) в знач. вводн. сл. асылда, нигеҙҙә, дөрөҫө
СУЩЕСТВО II с зат, әҙәм, кеше, йән эйәһе; живое существо тере йән эйәһе ♦ всем своим существом бөтә йәне-тәне (барлығы) менән
СУЩЕСТВОВАНИЕ с 1. йәшәйеш, ысынбарлыҡ, йәшәү; существование мира донъя ысынбарлығы; формы существования материи материяның йәшәү формалары 2. йәшәү, тороу, тереклек итеү, көн күреү (итеү); борьба за существование йәшәү өсөн көрәш; средства к существованию йәшәү кәрәк-яраҡтары
СУЩЕСТВОВАТЬ несов. 1. йәшәү, йәшәп килеү, (бар) булыу; существующие порядки булған тәртиптәр; книгопечатание существует давно китап баҫыу күптән бар 2. йәшәү, тороу; существовать ради детей балалар хаҡына йәшәү 3. чем, на что йәшәү, тереклек итеү, көн күреү (итеү); существовать своим трудом үҙ хеҙмәтең менән көн итеү
сУщий, -ая, -ее 1. разг. (истинный) ысын, ысын мәғәнәлә, хаҡ булған, йәшәп килгән; сущая правда ысын дөрөҫлөк; сущий вздор ысын мәғәнәлә буш һүҙ 2. в знач. сущ. сущее с см. бытие 1
СУЩНОСТЬ ж асыл, төп нигеҙ; сущность жизни тормош нигеҙе; сущность явления күренештең асылы ♦ в сущности (говоря) в знач. вводн. сл. асылда, нигеҙҙә, ысынын әйткәндә
477
сухопарый, -ая, -ое разг. ябыҡ; (о человеке ) сандыр, ҡаҡса; (о животных) ҡаңғыл; сухопарая лошадь ябыҡ ат; сухопарый старик сандыр ҡарт
СУХОПУТНЫЙ, -ая, -ое ҡоро ер ...ы; сухопутный транспорт ҡоро ер транспорты
СУХОПУТЬЕ с; разг. ҡоро ер юлы
СУХОРУКИЙ, -ая, -ое разг. ҡороған (кипкән) ҡуллы, ҡулы ҡороған
СУХОСТОЙ м 1. собир. ҡоро-һары, ҡыу ағас, ҡыуа (тамыры ҡороган); собирать сухостой ҡоро-һары йыйыу 2. с.-х. һыуалған (һыйырга ҡарата )
СУХОСТОЙНЫЙ, -ая, -ое 1. ҡыу; сухостойное дерево ҡыу ағас 2. с. -х. һөт бирмәгән, һыуалған; сухостойный период һыуалған осор
СУХОСТЬ ж ҡоролоҡ, кипкәнлек; сухость листьев япраҡ ҡоролоғо; сухость воздуха һауаның ҡоролоғо
СУХОТА ж 1. прост. (сухость) кипкәнлек, кибеү, ҡороу; сухота во рту ауыҙ кибеү 2. разг. (сушь) ҡоролоҡ, ҡоро эҫе һауа
СУХОФРУКТЫ мн. кипкән еләк-емеш, киптерелгән емештәр
СУХОЩАВОСТЬ ж сандырлыҡ, ябыҡлыҡ, ҡаҡсалыҡ
СУХОЩАВЫЙ, -ая, -ое ябыҡ, сандыр, ҡаҡса; сухощавый человек ҡаҡса кеше
СУЧЁНЫЙ, -ая, -ое сиратылған, ҡатылған (еп тураһында)
СУЧИЛО с ҡалтырса (киндер, тула һуҡҡанда сцрегә еп урай торган ҡорал)
СУЧИЛЬНЫЙ, -ая, -ое еп сиратыу ...ы, еп ҡатыу ...ы; сучильный аппарат еп сиратыу аппараты
СУЧИТЬ несов. что сиратыу, еп ҡатлау; сучить нитки еп сиратыу; сучить туго сираҡ итеп сиратыу
сУчка ж см. сука
СУЧКОВАТЫЙ, -ая, -ое ботаҡлы сучкорЕз м ботаҡ ҡырҡҡыс (машина) сучОк м (ваҡ) ботаҡ; разветвлённый сучок тарбаҡлы ботаҡ ♦ ни сучка, ни задоринки см. задоринка
СУША ж ҡоро, ҡоро ер; на суше и на море ҡоро ерҙә һәм диңгеҙҙә
сушЕние с см. сушить 1, 2; сушение фруктов емештәр киптереү
СУШЕНИЦА ж кипкәр (дарыу цләне)
СУШЁНЫЙ, -ая, -ое кипкән, киптерелгән; (вяленый) ҡаҡлаған; сушёные фрукты кипкән емеш
сушЕнье с киптерелгән еләк-емеш, кипкән еләк-емеш
СУШИЛКА ж 1. (приспособление для сушки ) киптергес; паровая сушилка пар киптергесе 2. (помещение) киптереү урыны (бүлмәһе)
СУЩНОСТЬ
СУШИЛЬНЫЙ, -ая, -ое киптереү ...ы, киптереп әҙерләү ...ы; сушильный шкаф киптереү шкафы
СУШИЛЬНЯ ж см. сушилка
СУШИТЬ несов. 1. что киптереү; сушить бельё кер киптереү 2. что киптереү, ҡоротоу; сушить сено бесән киптереү 3. кого; перен. (мучая, делать худым, болезненным) киптереү, ябыҡтырыу 4. кого-что; перен. (делать чёрствым) ҡатырыу, шәфҡәтһеҙ итеү
СУШИТЬСЯ несов. 1. (сушить одежду на себе) кибенеү, өҫ-башты киптереү; сушиться у костра ут янында кибенеү 2. (сохнуть) кибеү; сено сушится бесән кибә 3. страд. от сушить 1, 2
сУшка ж 1. см. сушить 1, 2; сушка зерна ашлыҡ киптереү; сушка на солнце ҡояшта киптереү 2. (баранка) сушка, ваҡ керәндил
СУШЬ ж; разг. 1. (жара) ҡоро, ҡоролоҡ, йәйге селлә; июльская сушь июлдәге ҡоролоҡ 2. собир. ҡоро-һары, ҡыуа, ҡыу ағас, ҡоро ботаҡ 3. см. суша
СУЩЕСТВЕННОСТЬ ж әһәмиәтлелек, мөһимлек
СУЩЕСТВЕННЫЙ, -ая, -ое әһәмиәтле, мөһим, етди; существенный вопрос мөһим мәсьәлә ,
СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫЙ: имя существительное грам. исем; существительное с; грам. исем
СУЩЕСТВО I с асыл, нигеҙ, төп; существо вопроса һорауҙың нигеҙе; существо дела эштең асылы ♦ говорить по существу мәсьәләнең асылын әйтеү; по существу (говоря) в знач. вводн. сл. асылда, нигеҙҙә, дөрөҫө
СУЩЕСТВО II с зат, әҙәм, кеше, йән эйәһе; живое существо тере йән эйәһе ♦ всем своим существом бөтә йәне-тәне (барлығы) менән
СУЩЕСТВОВАНИЕ с 1. йәшәйеш, ысынбарлыҡ, йәшәү; существование мира донъя ысынбарлығы; формы существования материи материяның йәшәү формалары 2. йәшәү, тороу, тереклек итеү, көн күреү (итеү); борьба за существование йәшәү өсөн көрәш; средства к существованию йәшәү кәрәк-яраҡтары
СУЩЕСТВОВАТЬ несов. 1. йәшәү, йәшәп килеү, (бар) булыу; существующие порядки булған тәртиптәр; книгопечатание существует давно китап баҫыу күптән бар 2. йәшәү, тороу; существовать ради детей балалар хаҡына йәшәү 3. чем, на что йәшәү, тереклек итеү, көн күреү (итеү); существовать своим трудом үҙ хеҙмәтең менән көн итеү
сУщий, -ая, -ее 1. разг. (истинный) ысын, ысын мәғәнәлә, хаҡ булған, йәшәп килгән; сущая правда ысын дөрөҫлөк; сущий вздор ысын мәғәнәлә буш һүҙ 2. в знач. сущ. сущее с см. бытие 1
СУЩНОСТЬ ж асыл, төп нигеҙ; сущность жизни тормош нигеҙе; сущность явления күренештең асылы ♦ в сущности (говоря) в знач. вводн. сл. асылда, нигеҙҙә, ысынын әйткәндә
477