Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 501
Поиск по словарям
ТОВАР
тИхий, -ая, -ое 1. аҡрын, әкрен; тихий голос аҡрын тауыш 2. (безмолвный) тыныс, тымыҡ; тихая ночь тымыҡ төн 3. (спокойный) тыныс, шым; тихая жизнь тыныс тормош 4. (смирный) баҫалҡы, йыуаш, шым; тихий ребёнок йыуаш бала 5. (медленный) яй, аҡрын; тихий ход аҡрын йөрөш ♦ тихий час см. час
ТИХО 1. нареч. аҡрын, шым, яй; тихо войти шым инеү; говорить тихо аҡрын һөйләү; сидеть тихо шым ултырыу 2. в знач. сказ., безл. (о погоде ) тымыҡ; сегодня тихо бөгөн тымыҡ
ТИХОМОЛКОМ нареч.; разг. 1. (тихо) шым (ғына), аҡрын (ғына), тауышһыҙ-тынһыҙ 2. (тайком ) шыпырт (ҡына), һиҙҙермәйенсә (генә), шым (ғына); подойти тихомолком һиҙҙермәйенсә янына килеү
тихОнько нареч.; разг. см. тихо 1
ТИХОНЯ м и ж; разг. йыуаш (мыштым, баҫалҡы) кеше; прикинуться тихоней йыуаш кеше булып ҡыланыу
ТИХООКЕАНСКИЙ, -ая, -ое Тымыҡ океан ...ы; Тихоокеанский флот Тымыҡ океан флоты
ТИХОХОДНЫЙ, -ая, -ое аҡрын йөрөй торған, аҡрын (яй) йөрөшлө; тихоходный пароход аҡрын йөрөшлө пароход
ТИШЕ 1. сравн. ст. от тихий и тихо; ехать тише аҡрыныраҡ барыу 2. повел. сеү, аҡрын, шауламағыҙ; тише, не мешайте сеү, ҡамасауламағыҙ ♦ тише воды, ниже травы см. вода
ТИШИНА ж тынлыҡ, һиллек, тыныслыҡ; глубокая тишина тәрән тынлыҡ; погружаться в тишину тынлыҡҡа сумыу; нарушать тишину тыныслыҡты боҙоу
ТИШКОМ нареч.; прост. 1. (тихо) шым (ғына), аҡрын (ғына) 2. (тайком) шым (ғына), һиҙҙермәйенсә (генә), шыпырт (ҡына)
ТИШЬ ж 1. см тишина; лесная тишь урман тынлығы 2. (тихая, безветренная погода) һиллек, тынлыҡ ♦ тишь да гладь (да божья благодать) см. гладь I
ТКАНЕВЫЙ, -ая, -ое 1. туҡымалы, туҡыма ...ы, туҡыманан эшләнгән 2. биол. туҡыма ...ы; тканевое дыхание туҡыма һулышы ♦ тканевая терапия мед. дауалау ысулы
ТКАНЫЙ, -ая, -ое һуғылған, туҡылған, туҡып (һуғып) яһалған; тканая скатерть һуғылған ашъяулыҡ; тканый узор туҡылған биҙәк
ТКАНЬ ж 1. туҡыма; шерстяная ткань йөн туҡыма; шёлковая ткань ебәк туҡыма; плотная ткань беше туҡыма 2. биол. туҡыма; соединительная ткань тоташтырғыс туҡыма; мускульная ткань мускул туҡымаһы 3. чего, какая; перен. (основа, содержание чего-л.) нигеҙ, туҡыма, йөкмәтке; ткань повествования хикәйәләү нигеҙе
ТКАНЬЁ с 1. см. ткать 2. (то, что выткано) туҡыма әйбер
ТКАНЬЁВЫЙ, -ая, -ое туҡылған, туҡыманан эшләнгән; тканьёвое одеяло туҡылған одеял
501
ТКАТЬ несов. 1. что и без доп. һуғыу, туҡыу; ткать полотно киндер һуғыу; ткать узорами биҙәкләп һуғыу 2. что (о насекомых) үреү; паук ткёт паутину үрмәкес ау үрә
ТКАЦКИЙ, -ая, -ое туҡыу ...ы; ткацкий станок туҡыу станогы; ткацкий цех туҡыу цехы
ТКАЧ м и ТКАЧИХА ж туҡыусы
ТКАЧЕСТВО с туҡыусылыҡ
ТКЕМАЛИ ж нескл. алса (сливаның бер терә)
ТКНУТЬ сов. 1. см. тыкать I; 2. что; разг. (поместить, определить) тығып ебәреү, тығыу; годы я думала — куда его ткнуть йылдар буйы уны ҡайҙа тығырға тип уйланым
ТКНУТЬСЯ сов. см. тыкаться
ТЛЕН м; книжн. 1. (тление) серек, серегән нәмә 2. мәңгелек түгел, фани нәмә; деньги — тлен аҡса — фани нәмә
ТЛЕНИЕ с см. тлеть
ТЛЁННЫЙ, -ая, -ое книжн. фани; тленный мир фани донъя
ТЛЕТВОРНОСТЬ ж; книжн. 1. серегәнлек 2. перен. зарарлылыҡ, боҙолғанлыҡ
ТЛЕТВОРНЫЙ, -ая, -ое книжн. 1. (губительный ) үлемесле, һәләкәтле 2. перен. зарарлы, зыянлы; тлетворное влияние зыянлы тәьҫир
ТЛЕТЬ несов. 1. (гнить) сереү, муртайыу; навоз тлеет тиреҫ серей 2. (слабо гореть) быҫҡыу, быҫҡып яныу, көйрәү; сырые дрова тлеют сей утын быҫҡып яна 3. перен. һүнмәү, һаҡланыу, беленеү; в сердце тлеет надежда күңелдә өмөт сатҡыһы һүнмәй
ТЛЯ ж кеблә, бет (цләндең, агастың һ. б.); яблоневая тля алма бете; злаковая тля ҡыяҡлылар кебләһе; тля жимолостная айыу баланы бете
ТМИН м аҡ әнис, ҡырағай әнис (цҫемлеге һәм орлого)
ТМИННЫЙ, -ая, -ое 1. аҡ әнис ...ы; тминные семена аҡ әнис орлоғо 2. аҡ әнискә төнәтелгән; тминная водка аҡ әнискә төнәтелгән араҡы
ТО I союз разд.-перечисл. (употребляется для соединения предложений или однородных членов при перечислении) бер ..., бер; берсә ..., берсә; йә ..., йә; әле ..., әле; огонь то разгорался, то затухал ут бер яна, бер һүнә ине; то один, то другой әле береһе, әле икенсеһе ♦ то и дело см. дело; не то юғиһә; и то етмәһә
ТО II с мест. см. тот
-ТО частица 1. выделит. (употребляется для подчёркивания и выделения в предложении слова, к которому относится) нәҡ, тап; тебя-то мне и нужно тап һин кәрәк тә миңә 2. неопр. -дыр/-дер, -тыр/-тер, -ҙыр/-ҙер, -лыр/-лер; кто-то кемдер; какой-то ниндәйҙер; откуда-то ҡайҙандыр
ТОВАР м; в разн. знач. тауар; производство товаров тауар етештереү; товары широкого потребления киң ҡулланыу тауарҙары; товар сапога итек тауары
тИхий, -ая, -ое 1. аҡрын, әкрен; тихий голос аҡрын тауыш 2. (безмолвный) тыныс, тымыҡ; тихая ночь тымыҡ төн 3. (спокойный) тыныс, шым; тихая жизнь тыныс тормош 4. (смирный) баҫалҡы, йыуаш, шым; тихий ребёнок йыуаш бала 5. (медленный) яй, аҡрын; тихий ход аҡрын йөрөш ♦ тихий час см. час
ТИХО 1. нареч. аҡрын, шым, яй; тихо войти шым инеү; говорить тихо аҡрын һөйләү; сидеть тихо шым ултырыу 2. в знач. сказ., безл. (о погоде ) тымыҡ; сегодня тихо бөгөн тымыҡ
ТИХОМОЛКОМ нареч.; разг. 1. (тихо) шым (ғына), аҡрын (ғына), тауышһыҙ-тынһыҙ 2. (тайком ) шыпырт (ҡына), һиҙҙермәйенсә (генә), шым (ғына); подойти тихомолком һиҙҙермәйенсә янына килеү
тихОнько нареч.; разг. см. тихо 1
ТИХОНЯ м и ж; разг. йыуаш (мыштым, баҫалҡы) кеше; прикинуться тихоней йыуаш кеше булып ҡыланыу
ТИХООКЕАНСКИЙ, -ая, -ое Тымыҡ океан ...ы; Тихоокеанский флот Тымыҡ океан флоты
ТИХОХОДНЫЙ, -ая, -ое аҡрын йөрөй торған, аҡрын (яй) йөрөшлө; тихоходный пароход аҡрын йөрөшлө пароход
ТИШЕ 1. сравн. ст. от тихий и тихо; ехать тише аҡрыныраҡ барыу 2. повел. сеү, аҡрын, шауламағыҙ; тише, не мешайте сеү, ҡамасауламағыҙ ♦ тише воды, ниже травы см. вода
ТИШИНА ж тынлыҡ, һиллек, тыныслыҡ; глубокая тишина тәрән тынлыҡ; погружаться в тишину тынлыҡҡа сумыу; нарушать тишину тыныслыҡты боҙоу
ТИШКОМ нареч.; прост. 1. (тихо) шым (ғына), аҡрын (ғына) 2. (тайком) шым (ғына), һиҙҙермәйенсә (генә), шыпырт (ҡына)
ТИШЬ ж 1. см тишина; лесная тишь урман тынлығы 2. (тихая, безветренная погода) һиллек, тынлыҡ ♦ тишь да гладь (да божья благодать) см. гладь I
ТКАНЕВЫЙ, -ая, -ое 1. туҡымалы, туҡыма ...ы, туҡыманан эшләнгән 2. биол. туҡыма ...ы; тканевое дыхание туҡыма һулышы ♦ тканевая терапия мед. дауалау ысулы
ТКАНЫЙ, -ая, -ое һуғылған, туҡылған, туҡып (һуғып) яһалған; тканая скатерть һуғылған ашъяулыҡ; тканый узор туҡылған биҙәк
ТКАНЬ ж 1. туҡыма; шерстяная ткань йөн туҡыма; шёлковая ткань ебәк туҡыма; плотная ткань беше туҡыма 2. биол. туҡыма; соединительная ткань тоташтырғыс туҡыма; мускульная ткань мускул туҡымаһы 3. чего, какая; перен. (основа, содержание чего-л.) нигеҙ, туҡыма, йөкмәтке; ткань повествования хикәйәләү нигеҙе
ТКАНЬЁ с 1. см. ткать 2. (то, что выткано) туҡыма әйбер
ТКАНЬЁВЫЙ, -ая, -ое туҡылған, туҡыманан эшләнгән; тканьёвое одеяло туҡылған одеял
501
ТКАТЬ несов. 1. что и без доп. һуғыу, туҡыу; ткать полотно киндер һуғыу; ткать узорами биҙәкләп һуғыу 2. что (о насекомых) үреү; паук ткёт паутину үрмәкес ау үрә
ТКАЦКИЙ, -ая, -ое туҡыу ...ы; ткацкий станок туҡыу станогы; ткацкий цех туҡыу цехы
ТКАЧ м и ТКАЧИХА ж туҡыусы
ТКАЧЕСТВО с туҡыусылыҡ
ТКЕМАЛИ ж нескл. алса (сливаның бер терә)
ТКНУТЬ сов. 1. см. тыкать I; 2. что; разг. (поместить, определить) тығып ебәреү, тығыу; годы я думала — куда его ткнуть йылдар буйы уны ҡайҙа тығырға тип уйланым
ТКНУТЬСЯ сов. см. тыкаться
ТЛЕН м; книжн. 1. (тление) серек, серегән нәмә 2. мәңгелек түгел, фани нәмә; деньги — тлен аҡса — фани нәмә
ТЛЕНИЕ с см. тлеть
ТЛЁННЫЙ, -ая, -ое книжн. фани; тленный мир фани донъя
ТЛЕТВОРНОСТЬ ж; книжн. 1. серегәнлек 2. перен. зарарлылыҡ, боҙолғанлыҡ
ТЛЕТВОРНЫЙ, -ая, -ое книжн. 1. (губительный ) үлемесле, һәләкәтле 2. перен. зарарлы, зыянлы; тлетворное влияние зыянлы тәьҫир
ТЛЕТЬ несов. 1. (гнить) сереү, муртайыу; навоз тлеет тиреҫ серей 2. (слабо гореть) быҫҡыу, быҫҡып яныу, көйрәү; сырые дрова тлеют сей утын быҫҡып яна 3. перен. һүнмәү, һаҡланыу, беленеү; в сердце тлеет надежда күңелдә өмөт сатҡыһы һүнмәй
ТЛЯ ж кеблә, бет (цләндең, агастың һ. б.); яблоневая тля алма бете; злаковая тля ҡыяҡлылар кебләһе; тля жимолостная айыу баланы бете
ТМИН м аҡ әнис, ҡырағай әнис (цҫемлеге һәм орлого)
ТМИННЫЙ, -ая, -ое 1. аҡ әнис ...ы; тминные семена аҡ әнис орлоғо 2. аҡ әнискә төнәтелгән; тминная водка аҡ әнискә төнәтелгән араҡы
ТО I союз разд.-перечисл. (употребляется для соединения предложений или однородных членов при перечислении) бер ..., бер; берсә ..., берсә; йә ..., йә; әле ..., әле; огонь то разгорался, то затухал ут бер яна, бер һүнә ине; то один, то другой әле береһе, әле икенсеһе ♦ то и дело см. дело; не то юғиһә; и то етмәһә
ТО II с мест. см. тот
-ТО частица 1. выделит. (употребляется для подчёркивания и выделения в предложении слова, к которому относится) нәҡ, тап; тебя-то мне и нужно тап һин кәрәк тә миңә 2. неопр. -дыр/-дер, -тыр/-тер, -ҙыр/-ҙер, -лыр/-лер; кто-то кемдер; какой-то ниндәйҙер; откуда-то ҡайҙандыр
ТОВАР м; в разн. знач. тауар; производство товаров тауар етештереү; товары широкого потребления киң ҡулланыу тауарҙары; товар сапога итек тауары