Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 616
Поиск по словарям
ЦЕНТРИРОВАТЬ
ЦЕНТРИРОВАТЬ сов., несов. что; тех. 1. үҙәккә тура килтереү, үҙәккә урынлаштырыу, үҙәген тура килтереү; центрировать топографический инструмент топографик инструментты үҙәккә урынлаштырыу 2. см. центровать
ЦЕНТРИФУГА ж; тех. центрифуга (1. аппарат 2. ҡоролма)
ЦЕНТРОБЕЖНЫЙ, -ая, -ое спец. үҙәктән ситкә ынтылыу(сы) (ҡасыусы, ынтыла торған), үҙәктән ситкә ынтылыу ...ы, үҙәктән ҡыуыусы; центробежная сила үҙәктән ситкә ынтылыусы көс; центробежный аппарат үҙәктән ҡыуыусы аппарат
ЦЕНТРОВАЛЬНЫЙ, -ая, -ое тех. үҙәк тишеү ...ы; центровальный станок үҙәк тишеү станогы
ЦЕНТРОВАТЬ сов., несов. что; тех. үҙәк тишеү
ЦЕНТРОСТРЕМИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое спец. үҙәккә ынтылыусы, үҙәккә ынтылыу ...ы; центростремительное движение үҙәккә ынтылыусы хәрәкәт; центростремительная сила үҙәккә ынтылыу көсө
ЦЕП м шыбағас; колотить цепом шыбағас менән һуғыу
ЦЕПЕНЕТЬ несов. ҡатыу, ҡатып ҡалыу; цепенеть от холода һыуыҡтан ҡатыу; цепенеть от ужаса ҡурҡыуҙан ҡатып ҡалыу
цЕпкий, -ая, -ое 1. эләктереүсән, эләктереп ала (ысҡындырмай) торған, ныҡ (ҡаты) тотҡан; цепкие когти эләктереүсән тырнаҡтар; цепкие руки ныҡ тотҡан ҡулдар 2. (вязкий — о веществе ) йәбешкәк, үҙле; почва глиниста и цепка тупраҡ балсыҡлы һәм йәбешкәк 3. перен. (быстро схватывающий окружающее) зирәк, тиҙ төшөнә торған; цепкий ум зирәк аҡыл 4. перен., разг. ныҡыш, ныҡышмал, еңмеш; цепкий человек ныҡыш кеше; быть цепким ныҡышмал булыу
цЕпкость ж 1. эләктереүсәнлек, эләктереп алыу, ныҡ (ҡаты) тотоу; цепкость руки ҡулдың ныҡ тотоуы 2. йәбешкәклек, үҙлелек; цепкость вещества матдәнең йәбешкәклеге 3. перен. зирәклек, тиҙ төшөнөп алыусанлыҡ; цепкость воображения уйҙың зирәклеге 4. перен. ныҡышлыҡ, ныҡышмаллыҡ, еңмешлек
ЦЕПЛЯТЬСЯ несов. 1. за что (задевать) йәбешеү, эләгеү, һарылыу; цепляться за сучья ботаҡтарға йәбешеү 2. за кого-что (хвататься) тотоноу, аҫылыныу, эләктереп (тотоп) алыу; руки цеплялись за что-то острое ҡулдар ниндәйҙер осло нәмәне тотоп алды 3. за что; перен., разг. тырмашып (йәбешеп) ятыу; цепляться за жизнь йәшәргә тырмашып ятыу 4. к кому-чему, за кого-что; перен., прост. (придираться) бәйләнеү; цепляться по пустякам бушҡа бәйләнеү
ЦЕПНОЙ, -ая, -ое 1. сынйыр ...ы, сылбыр ...ы; цепное звено сынйыр быуыны 2. сылбырлы; цепной мост сылбырлы күпер 3. сылбырҙағы, сынйырҙағы, бәйҙәге; цепная собака бәйҙәге эт
616
4. (следующий один за другим) сылбырлы, сылбыр кеүек; цепное расположение заклёпок сигәнең сылбыр кеүек урынлашыуы; цепные рефлексы сылбырлы рефлекстар ♦ цепная линия мат. сылбырлы һыҙыҡ; цепная реакция физ., хим. сылбырлы реакция
цепнОй ii, -ая, -ое шыбағас ...ы; цепное било шыбағас туҡмағы
ЦЕПОЧКА ж 1. (ваҡ, нәҙек) сылбыр (сынйыр); часы с цепочкой сылбырлы сәғәт 2. (вереница кого - чего -л.) рәт, теҙем; цепочка огней уттар теҙеме; цепочка машин машиналар рәте 3. в знач. нареч. цепочкой бер-бер артлы; двигаться цепочкой бер-бер артлы хәрәкәт итеү
ЦЕПЬ ж 1. сылбыр, сынйыр; якорная цепь якорь сынйыры; спустить собаку с цепи этте сылбырҙан ысҡындырыу 2. мн. цепи; прям., перен. бығау; заковать в цепи бығау кейҙереү; цепи рабства ҡоллоҡ бығауҙары; разорвать цепи бығауҙан арыныу 3. (ряд, вереница) теҙем, теҙмә; цепь гор тауҙар теҙмәһе 4. воен. сынйыр, цепь, теҙем; стрелковая цепь уҡсылар (атыусылар) теҙеме 5. в знач. нареч. цепью сынйыр (сылбыр, цепь, теҙем) булып (кеүек), теҙелеп; наступать цепью теҙелеп һөжүм итеү ♦ как (будто, словно) с цепи сорвался см. сорваться
ЦЕРБЕР м цербер (1. боронго грек мифологияһында ер аҫты батшалыгын һаҡлаусы уҫал эт 2. кцсм. һиҙгер һәм рәхимһеҙ һаҡсы)
ЦЕРЕБРАЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. анат. мейе ...ы; церебральная жидкость мейе шыйыҡсаһы 2. лингв. церебраль (тел осон ацҡауга тартып әйтелә торган); церебральные согласные церебраль тартынҡылар
ЦЕРЕМОНИАЛ м церемониал, тантана; проект церемониала тантананың проекты
ЦЕРЕМОНИАЛЬНЫЙ, -ая, -ое церемониал, тантаналы; церемониальные танцы тантаналы бейеүҙәр
ЦЕРЕМОНИТЬСЯ несов. 1. (вести себя церемонно ) тартыныу, тартынып тороу, ҡыҫтатыу; просить не церемониться тартынмауҙы үтенеү 2. с кем-чем и без доп. (проявлять излишнюю щепетильность) наҙланып тороу, тартынып тороу, иҫәпләшеү; напрасно церемониться бушҡа наҙланып тороу
ЦЕРЕМОНИЯ ж 1. церемония, йола, тантана; свадебная церемония туй йолаһы 2. обычно мн. церемонии; перен., разг. тартыныу, ҡыҫтатыу, наҙланыу, ҡыланыу; давайте без церемоний! әйҙәгеҙ, тартынып тормағыҙ! ♦ китайские церемонии см. китайский
ЦЕРЕМОННОСТЬ ж 1. әҙәплелек, нәзәкәт-лелек; церемонность обращения мөғәмәлә итеүҙең әҙәплелеге 2. ҡағиҙәгә (тәртипкә) ярашлылыҡ
ЦЕРЕМОННЫЙ, -ая, -ое 1. (строгий в соблюдении принятого этикета) үтә әҙәпле, нәзәкәтле; церемонное обращение үтә әҙәпле мөғәмә
ЦЕНТРИРОВАТЬ сов., несов. что; тех. 1. үҙәккә тура килтереү, үҙәккә урынлаштырыу, үҙәген тура килтереү; центрировать топографический инструмент топографик инструментты үҙәккә урынлаштырыу 2. см. центровать
ЦЕНТРИФУГА ж; тех. центрифуга (1. аппарат 2. ҡоролма)
ЦЕНТРОБЕЖНЫЙ, -ая, -ое спец. үҙәктән ситкә ынтылыу(сы) (ҡасыусы, ынтыла торған), үҙәктән ситкә ынтылыу ...ы, үҙәктән ҡыуыусы; центробежная сила үҙәктән ситкә ынтылыусы көс; центробежный аппарат үҙәктән ҡыуыусы аппарат
ЦЕНТРОВАЛЬНЫЙ, -ая, -ое тех. үҙәк тишеү ...ы; центровальный станок үҙәк тишеү станогы
ЦЕНТРОВАТЬ сов., несов. что; тех. үҙәк тишеү
ЦЕНТРОСТРЕМИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое спец. үҙәккә ынтылыусы, үҙәккә ынтылыу ...ы; центростремительное движение үҙәккә ынтылыусы хәрәкәт; центростремительная сила үҙәккә ынтылыу көсө
ЦЕП м шыбағас; колотить цепом шыбағас менән һуғыу
ЦЕПЕНЕТЬ несов. ҡатыу, ҡатып ҡалыу; цепенеть от холода һыуыҡтан ҡатыу; цепенеть от ужаса ҡурҡыуҙан ҡатып ҡалыу
цЕпкий, -ая, -ое 1. эләктереүсән, эләктереп ала (ысҡындырмай) торған, ныҡ (ҡаты) тотҡан; цепкие когти эләктереүсән тырнаҡтар; цепкие руки ныҡ тотҡан ҡулдар 2. (вязкий — о веществе ) йәбешкәк, үҙле; почва глиниста и цепка тупраҡ балсыҡлы һәм йәбешкәк 3. перен. (быстро схватывающий окружающее) зирәк, тиҙ төшөнә торған; цепкий ум зирәк аҡыл 4. перен., разг. ныҡыш, ныҡышмал, еңмеш; цепкий человек ныҡыш кеше; быть цепким ныҡышмал булыу
цЕпкость ж 1. эләктереүсәнлек, эләктереп алыу, ныҡ (ҡаты) тотоу; цепкость руки ҡулдың ныҡ тотоуы 2. йәбешкәклек, үҙлелек; цепкость вещества матдәнең йәбешкәклеге 3. перен. зирәклек, тиҙ төшөнөп алыусанлыҡ; цепкость воображения уйҙың зирәклеге 4. перен. ныҡышлыҡ, ныҡышмаллыҡ, еңмешлек
ЦЕПЛЯТЬСЯ несов. 1. за что (задевать) йәбешеү, эләгеү, һарылыу; цепляться за сучья ботаҡтарға йәбешеү 2. за кого-что (хвататься) тотоноу, аҫылыныу, эләктереп (тотоп) алыу; руки цеплялись за что-то острое ҡулдар ниндәйҙер осло нәмәне тотоп алды 3. за что; перен., разг. тырмашып (йәбешеп) ятыу; цепляться за жизнь йәшәргә тырмашып ятыу 4. к кому-чему, за кого-что; перен., прост. (придираться) бәйләнеү; цепляться по пустякам бушҡа бәйләнеү
ЦЕПНОЙ, -ая, -ое 1. сынйыр ...ы, сылбыр ...ы; цепное звено сынйыр быуыны 2. сылбырлы; цепной мост сылбырлы күпер 3. сылбырҙағы, сынйырҙағы, бәйҙәге; цепная собака бәйҙәге эт
616
4. (следующий один за другим) сылбырлы, сылбыр кеүек; цепное расположение заклёпок сигәнең сылбыр кеүек урынлашыуы; цепные рефлексы сылбырлы рефлекстар ♦ цепная линия мат. сылбырлы һыҙыҡ; цепная реакция физ., хим. сылбырлы реакция
цепнОй ii, -ая, -ое шыбағас ...ы; цепное било шыбағас туҡмағы
ЦЕПОЧКА ж 1. (ваҡ, нәҙек) сылбыр (сынйыр); часы с цепочкой сылбырлы сәғәт 2. (вереница кого - чего -л.) рәт, теҙем; цепочка огней уттар теҙеме; цепочка машин машиналар рәте 3. в знач. нареч. цепочкой бер-бер артлы; двигаться цепочкой бер-бер артлы хәрәкәт итеү
ЦЕПЬ ж 1. сылбыр, сынйыр; якорная цепь якорь сынйыры; спустить собаку с цепи этте сылбырҙан ысҡындырыу 2. мн. цепи; прям., перен. бығау; заковать в цепи бығау кейҙереү; цепи рабства ҡоллоҡ бығауҙары; разорвать цепи бығауҙан арыныу 3. (ряд, вереница) теҙем, теҙмә; цепь гор тауҙар теҙмәһе 4. воен. сынйыр, цепь, теҙем; стрелковая цепь уҡсылар (атыусылар) теҙеме 5. в знач. нареч. цепью сынйыр (сылбыр, цепь, теҙем) булып (кеүек), теҙелеп; наступать цепью теҙелеп һөжүм итеү ♦ как (будто, словно) с цепи сорвался см. сорваться
ЦЕРБЕР м цербер (1. боронго грек мифологияһында ер аҫты батшалыгын һаҡлаусы уҫал эт 2. кцсм. һиҙгер һәм рәхимһеҙ һаҡсы)
ЦЕРЕБРАЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. анат. мейе ...ы; церебральная жидкость мейе шыйыҡсаһы 2. лингв. церебраль (тел осон ацҡауга тартып әйтелә торган); церебральные согласные церебраль тартынҡылар
ЦЕРЕМОНИАЛ м церемониал, тантана; проект церемониала тантананың проекты
ЦЕРЕМОНИАЛЬНЫЙ, -ая, -ое церемониал, тантаналы; церемониальные танцы тантаналы бейеүҙәр
ЦЕРЕМОНИТЬСЯ несов. 1. (вести себя церемонно ) тартыныу, тартынып тороу, ҡыҫтатыу; просить не церемониться тартынмауҙы үтенеү 2. с кем-чем и без доп. (проявлять излишнюю щепетильность) наҙланып тороу, тартынып тороу, иҫәпләшеү; напрасно церемониться бушҡа наҙланып тороу
ЦЕРЕМОНИЯ ж 1. церемония, йола, тантана; свадебная церемония туй йолаһы 2. обычно мн. церемонии; перен., разг. тартыныу, ҡыҫтатыу, наҙланыу, ҡыланыу; давайте без церемоний! әйҙәгеҙ, тартынып тормағыҙ! ♦ китайские церемонии см. китайский
ЦЕРЕМОННОСТЬ ж 1. әҙәплелек, нәзәкәт-лелек; церемонность обращения мөғәмәлә итеүҙең әҙәплелеге 2. ҡағиҙәгә (тәртипкә) ярашлылыҡ
ЦЕРЕМОННЫЙ, -ая, -ое 1. (строгий в соблюдении принятого этикета) үтә әҙәпле, нәзәкәтле; церемонное обращение үтә әҙәпле мөғәмә