Баш
Рус
Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 627 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
НАПРАВИТЬ
НАПОЛЗАТЬ несов. см. наползти
НАПОЛЗТИ сов.; разг. 1. на кого - что шыуышып (үрмәләп) барып (килеп) менеү (бәрелеү, төртөлөү), (үрмәләп) инеп тулыу; муравьи наползли в варенье ҡырмыҫҡалар ҡайнатмаға инеп тулған; танк наполз на окопы танк окоптарға килеп менде 2. килеп ҡаплау; туман наполз на лес урманды томан ҡапланы
НАПОЛИРОВАТЬ сов. что (ышҡып) ялтыратыу, полировкалау; наполировать мебель мебелде полировкалау 2. что, чего полировкалап әҙерләү (яһау); наполировать шкатулок полировкалап ҡумталар яһау
НАПОЛИРОВЫВАТЬ несов. см. наполировать 2
НАПОЛНЕНИЕ с см. наполнить — наполнять, наполниться; наполнение бочек водой мискәләрҙе һыу менән тултырыу; измерить время наполнения бака бактың тулыу ваҡытын үлсәү
НАПОЛНИТЕЛЬ м тултырғыс (машина); автоматические наполнители автоматик тул-тырғыстар
НАПОЛНИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое спец. тултырыу ...ы, тултырыу өсөн ҡулланыла торған; наполнительный шланг тултырыу шлангыһы
НАПОЛНИТЬ сов. что 1. тултырыу; наполнить корзину грибами кәрзинде бәшмәк менән тултырыу 2. прям., перен. тулыу; вода наполнила яму соҡорға һыу тулған; радость наполнила его сердце уның йөрәге шатлыҡ менән тулған
НАПОЛНИТЬСЯ сов. тулыу; глаза наполнились слезами күҙҙәр йәш менән тулды
НАПОЛНЯТЬ несов. см. наполнить
НАПОЛНЯТЬСЯ несов. 1. см. наполниться 2. страд. от наполнять
НАПОЛОВИНУ нареч. 1. яртылаш; солнце наполовину спряталось за лес ҡояш яртылаш урман артына ышыҡланды; дом пуст наполовину өй яртылаш буш 2. (не до конца) ярты-йорто, ярым-йорто, ярым-ярты, ярым; делать дело наполовину ярым-йорто эш эшләү
НАПОЛОСКАТЬ сов.; разг. сайҡау, сайҡап алыу; наполоскать гору белья күп итеп кер сайҡау
НАПОЛОТЬ сов. что, чего утап сығыу (ташлау, ҡуйыу); наполоть много гряд түтәлдәрҙе утап сығыу
НАПОЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. (устанавливаемый на полу) иҙәнгә ҡуйыла торған; напольная сушилка иҙәнгә ҡуйыла торған киптергес 2. с.-х. (в поле) ергә ҡуйыла торған; напольная зерносушилка ергә ҡуйыла торған иген киптергес
НАПОМАДИТЬ сов. что помада һөртөү
НАПОМАДИТЬСЯ сов.; разг. помада һөртөнөү
НАПОМИНАНИЕ с см. напоминать 2. иҫкәртмә; последнее напоминание һуңғы иҫкәртмә
НАПОМИНАТЬ несов. см. напомнить
НАПОМНИТЬ сов. 1. что, о ком - чём иҫкәртеү, иҫкә (хәтергә) төшөрөү; напомнить о прошлом үткәндәрҙе иҫкә төшөрөү 2. кого - что (быть похожим на кого - что) хәтерләтеү, иҫенә төшөрөү; он напомнил мне старого друга ул минең элекке дуҫымды хәтерләтте
напОр м 1. баҫым, көс; напор воды һыу баҫымы; напор ветра ел көсө 2. перен. баҫым, ҡыҫым, ҡыҫырыҡлау, һөжүм; напор врага дошман һөжүме; под напором подписать договор ҡыҫым аҫтында килешеүгә ҡул ҡуйыу
НАПОРИСТОСТЬ ж ныҡышмалылыҡ, тырышлыҡ, ныҡыш булыу; напористость характера характерҙың ныҡышмалылығы
НАПОРИСТЫЙ, -ая, -ое ныҡыш, ныҡышмалы, тырыш; напористый характер ныҡышмалы характер; напористый юноша ныҡыш егет
НАПОРНЫЙ, -ая, -ое 1. тех. ҡыҫым (баҫым) яһау ...ы; напорные трубы баҫым яһау торбалары 2. ҡыҫым (ҙур баҫым) аҫтындағы; напорные воды ҙур баҫым аҫтындағы һыуҙар
НАПОРОТЬ I сов. что; разг. (ранить) яралау; напороть ногу на гвоздь сөйгә баҫып, аяҡты яралау
НАПОРОТЬ II сов. что, чего 1. (распороть) һүтеү, һүтеп ташлау (биреү, алыу, сығыу, ҡуйыу); напороть старые платья иҫке күлдәктәрҙе һүтеп ташлау 2. перен., разг. юҡ-барҙы һөйләп ташлау; напороть чепухи юҡ-бар һөйләп ташлау
НАПОРОТЬСЯ сов. на что; разг. 1. (повредить ) ҡаҙалыу, төртөлөү, яраланыу; напороться на гвоздь сөйгә баҫып яраланыу 2. на кого - что; перен. (наткнуться — о неприятном) осрау, тап булыу, (өҫтөнә) барып сығыу; напороться на беду бәләгә осрау; напороться на засаду засадаға тап булыу
НАПОРОШИТЬ сов. чего безл. (о снеге) ҡырпаҡлап (өрпәкләп) яуыу; напорошило снегу аҙ ғына ҡырпаҡлап ҡар яуып үткән
НАПОРТИТЬ сов.; разг. 1. что, чего (испортить ) боҙоу, боҙоп ташлау (бөтөү, ҡуйыу); напортить бумаги ҡағыҙ боҙоп ташлау 2. кому - чему (навредить) зарар (зыян) итеү (килтереү); напортить делу эшкә зыян килтереү
НАПОСЛЕДОК нареч.; разг. ахырҙа, һуңынан, аҙаҡ килеп, аҙаҡ (ахыр) сиктә; махнуть рукой напоследок аҙаҡ сиктә ҡул һелтәү
НАПОЧВЕННЫЙ, -ая, -ое ер (тупраҡ) өҫтө ...ы; напочвенный растительный покров ер өҫтө үҫемлектәре ҡатламы
НАПРАВИТЬ сов. 1. что; прям., перен. (придать направление) йүнәлтеү, йүнәлдереү, ҡаратып ҡуйыу; направить катер по указанному маршруту катерҙы күрһәтелгән маршрут буйынса йүнәлтеү 2. (сосредоточить на ком - чём - л.)
627
НАПОЛЗАТЬ несов. см. наползти
НАПОЛЗТИ сов.; разг. 1. на кого - что шыуышып (үрмәләп) барып (килеп) менеү (бәрелеү, төртөлөү), (үрмәләп) инеп тулыу; муравьи наползли в варенье ҡырмыҫҡалар ҡайнатмаға инеп тулған; танк наполз на окопы танк окоптарға килеп менде 2. килеп ҡаплау; туман наполз на лес урманды томан ҡапланы
НАПОЛИРОВАТЬ сов. что (ышҡып) ялтыратыу, полировкалау; наполировать мебель мебелде полировкалау 2. что, чего полировкалап әҙерләү (яһау); наполировать шкатулок полировкалап ҡумталар яһау
НАПОЛИРОВЫВАТЬ несов. см. наполировать 2
НАПОЛНЕНИЕ с см. наполнить — наполнять, наполниться; наполнение бочек водой мискәләрҙе һыу менән тултырыу; измерить время наполнения бака бактың тулыу ваҡытын үлсәү
НАПОЛНИТЕЛЬ м тултырғыс (машина); автоматические наполнители автоматик тул-тырғыстар
НАПОЛНИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое спец. тултырыу ...ы, тултырыу өсөн ҡулланыла торған; наполнительный шланг тултырыу шлангыһы
НАПОЛНИТЬ сов. что 1. тултырыу; наполнить корзину грибами кәрзинде бәшмәк менән тултырыу 2. прям., перен. тулыу; вода наполнила яму соҡорға һыу тулған; радость наполнила его сердце уның йөрәге шатлыҡ менән тулған
НАПОЛНИТЬСЯ сов. тулыу; глаза наполнились слезами күҙҙәр йәш менән тулды
НАПОЛНЯТЬ несов. см. наполнить
НАПОЛНЯТЬСЯ несов. 1. см. наполниться 2. страд. от наполнять
НАПОЛОВИНУ нареч. 1. яртылаш; солнце наполовину спряталось за лес ҡояш яртылаш урман артына ышыҡланды; дом пуст наполовину өй яртылаш буш 2. (не до конца) ярты-йорто, ярым-йорто, ярым-ярты, ярым; делать дело наполовину ярым-йорто эш эшләү
НАПОЛОСКАТЬ сов.; разг. сайҡау, сайҡап алыу; наполоскать гору белья күп итеп кер сайҡау
НАПОЛОТЬ сов. что, чего утап сығыу (ташлау, ҡуйыу); наполоть много гряд түтәлдәрҙе утап сығыу
НАПОЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. (устанавливаемый на полу) иҙәнгә ҡуйыла торған; напольная сушилка иҙәнгә ҡуйыла торған киптергес 2. с.-х. (в поле) ергә ҡуйыла торған; напольная зерносушилка ергә ҡуйыла торған иген киптергес
НАПОМАДИТЬ сов. что помада һөртөү
НАПОМАДИТЬСЯ сов.; разг. помада һөртөнөү
НАПОМИНАНИЕ с см. напоминать 2. иҫкәртмә; последнее напоминание һуңғы иҫкәртмә
НАПОМИНАТЬ несов. см. напомнить
НАПОМНИТЬ сов. 1. что, о ком - чём иҫкәртеү, иҫкә (хәтергә) төшөрөү; напомнить о прошлом үткәндәрҙе иҫкә төшөрөү 2. кого - что (быть похожим на кого - что) хәтерләтеү, иҫенә төшөрөү; он напомнил мне старого друга ул минең элекке дуҫымды хәтерләтте
напОр м 1. баҫым, көс; напор воды һыу баҫымы; напор ветра ел көсө 2. перен. баҫым, ҡыҫым, ҡыҫырыҡлау, һөжүм; напор врага дошман һөжүме; под напором подписать договор ҡыҫым аҫтында килешеүгә ҡул ҡуйыу
НАПОРИСТОСТЬ ж ныҡышмалылыҡ, тырышлыҡ, ныҡыш булыу; напористость характера характерҙың ныҡышмалылығы
НАПОРИСТЫЙ, -ая, -ое ныҡыш, ныҡышмалы, тырыш; напористый характер ныҡышмалы характер; напористый юноша ныҡыш егет
НАПОРНЫЙ, -ая, -ое 1. тех. ҡыҫым (баҫым) яһау ...ы; напорные трубы баҫым яһау торбалары 2. ҡыҫым (ҙур баҫым) аҫтындағы; напорные воды ҙур баҫым аҫтындағы һыуҙар
НАПОРОТЬ I сов. что; разг. (ранить) яралау; напороть ногу на гвоздь сөйгә баҫып, аяҡты яралау
НАПОРОТЬ II сов. что, чего 1. (распороть) һүтеү, һүтеп ташлау (биреү, алыу, сығыу, ҡуйыу); напороть старые платья иҫке күлдәктәрҙе һүтеп ташлау 2. перен., разг. юҡ-барҙы һөйләп ташлау; напороть чепухи юҡ-бар һөйләп ташлау
НАПОРОТЬСЯ сов. на что; разг. 1. (повредить ) ҡаҙалыу, төртөлөү, яраланыу; напороться на гвоздь сөйгә баҫып яраланыу 2. на кого - что; перен. (наткнуться — о неприятном) осрау, тап булыу, (өҫтөнә) барып сығыу; напороться на беду бәләгә осрау; напороться на засаду засадаға тап булыу
НАПОРОШИТЬ сов. чего безл. (о снеге) ҡырпаҡлап (өрпәкләп) яуыу; напорошило снегу аҙ ғына ҡырпаҡлап ҡар яуып үткән
НАПОРТИТЬ сов.; разг. 1. что, чего (испортить ) боҙоу, боҙоп ташлау (бөтөү, ҡуйыу); напортить бумаги ҡағыҙ боҙоп ташлау 2. кому - чему (навредить) зарар (зыян) итеү (килтереү); напортить делу эшкә зыян килтереү
НАПОСЛЕДОК нареч.; разг. ахырҙа, һуңынан, аҙаҡ килеп, аҙаҡ (ахыр) сиктә; махнуть рукой напоследок аҙаҡ сиктә ҡул һелтәү
НАПОЧВЕННЫЙ, -ая, -ое ер (тупраҡ) өҫтө ...ы; напочвенный растительный покров ер өҫтө үҫемлектәре ҡатламы
НАПРАВИТЬ сов. 1. что; прям., перен. (придать направление) йүнәлтеү, йүнәлдереү, ҡаратып ҡуйыу; направить катер по указанному маршруту катерҙы күрһәтелгән маршрут буйынса йүнәлтеү 2. (сосредоточить на ком - чём - л.)
627