Баш
Рус
Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 652 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
НЕБО
ные согласные аңҡау тартынҡылары ♦ нёбная занавеска аңҡау пәрҙәһе
нЕбо с күк, күк йөҙө; синее небо зәңгәр күк; небо покрыто тучами күк йөҙө болоттар менән ҡапланған ♦ до небес вознести (превознести) артыҡ маҡтау, күккә күтәреү; небо с овчинку (в овчинку) показалось кому ҡурҡҡанға ҡуш күренә; как (как будто, точно и т.п.) с неба упал (свалился): 1) ҡапыл, көтмәгәндә килеп сығыу, күктән төшкәндәй булыу; 2) бөтә кеше аңлағанды аңламау; между небом и землёй (жить, быть, находиться) ер менән күк араһында (йәшәү, булыу); небу жарко (станет) ҡайҙа барырға белмәҫһең, ҡайҙа инергә тишек таба алмаҫһың; на седьмом небе атҡа менгәндәй булыу, ныҡ шатланыу; под открытым небом см. открытый
НЁБО с аңҡау; язык прилип к нёбу тел аңҡауға йәбешкән, өндәшә алмай
НЕБОГАТЫЙ, -ая, -ое 1. (бедный) ярлы, ур-та(са) хәлле, бай түгел (булмаған); небогатые люди урта хәлле кешеләр 2. (недорогой по убранству ) сикле, самалы, ябай ғына -ҡан/-ған; небогатый кабинет ябай ғына йыһазландырылған бүлмә 3. ярлы, бай түгел; у него небогатый запас слов уның һүҙ запасы бай түгел
НЕБОЕСПОСОБНОСТЬ ж һуғышҡа һәләт-һеҙлек (булдыҡһыҙлыҡ); небоеспособность отряда отрядтың һуғышҡа һәләтһеҙлеге
НЕБОЕСПОСОБНЫЙ, -ая, -ое һуғышҡа һәләтһеҙ (булдыҡһыҙ); небоеспособный корабль һуғышҡа һәләтһеҙ карап
НЕБОЛЬШОЙ, -ая, -ое 1. ҙур түгел (булмаған), бәләкәй; небольшой отряд бәләкәй отряд 2. аҙ, аҙ ғына, күп булмаған (түгел), ҙур (көслө) булмаған (түгел); небольшой отрезок времени аҙ ғына ваҡыт; глубина реки небольшая йылға тәрән түгел ♦ с небольшим аҙ ғына артыҡ; час с небольшим сәғәттән аҙ ғына артыҡ; дело стало за небольшим эш аҙҙа ғына (тороп) ҡалды
НЕБОСВОД м күк көмбәҙе, күк йөҙө; небосвод затянуло тучами күк йөҙөн болот ҡаплап алды
НЕБОСКЛОН м күк йөҙө (кцктец офоҡ өҫтөндәге өлөшө); голубой небосклон зәңгәр күк йөҙө
НЕБОСКРЁБ м бейек (күп ҡатлы) йорт
НЕБОСЬ вводн. сл.; прост. (ведь, наверное и т.п.) булһа кәрәк, әлбиттә, -дыр/-дер, моғайын; устал, небось арығанһыңдыр, моғайын; они, небось, давно приехали улар күптән килгәндер, моғайын
НЕБРЕЖНИЧАТЬ несов.; разг. иғтибарһыҙлыҡ күрһәтеү, иғтибарһыҙ (һалҡын) ҡарау; небрежничать в работе эшкә иғтибарһыҙ ҡарау
НЕБРЕЖНОСТЬ ж 1. иғтибарһыҙлыҡ, иғтибарһыҙ булыу; проявлять небрежность в собирании фактов факттар йыйыуҙа иғтибарһыҙлыҡ
652
күрһәтеү 2. урынына (еренә) еткереп эшләмәү, ҡытыршылыҡ; небрежность фразы һөйләмдең ҡытыршылығы 3. (состояние запущенности, заброшенности) ташландыҡ хәлдә булыу, йый-наҡһыҙлыҡ
НЕБРЕЖНЫЙ, -ая, -ое 1. (выражающий невнимание , пренебрежение) илтифатһыҙ, ихтирамһыҙ, арамъя; небрежный ответ илтифатһыҙ яуап; небрежное обращение ихтирамһыҙ мөғәмәлә 2. (неряшливо сделанный) унан-бынан (арлы-бирле, нисек етте шулай) эшләнгән, насар, иғтибарһыҙ башҡарылған; небрежная работа арлы-бирле эшләнгән эш; у него небрежный почерк уның яҙыуы насар
НЕБРОСКИЙ, -ая, -ое күҙгә бәрелеп тормаған, баҙыҡ булмаған, үтә асыҡ булмаған, тоноҡ; неброский узор күҙгә бәрелеп тормаған биҙәк
НЕБЫВАЛЫЙ, -ая, -ое 1. ғәҙәттән тыш, ғәҙәти булмаған, бығаса булмаған (күрелмәгән), оҡшашы (тиңдәше) булмаған, иҫ киткес; небывалое происшествие иҫ киткес ваҡиға 2. (вымышленный ) уйҙырма, уйлап сығарылған; небывалые факты уйҙырма факттар
НЕБЫЛИЦА и НЕБЫВАЛЬЩИНА ж; разг. 1. (вымысел) ялған, уйҙырма, туҙға яҙмаған һүҙ (хәбәр); рассказывать небылицы туҙға яҙмаған һүҙ һөйләү 2. (сказка) әкиәт, фантастик хикәйә
НЕБЫТИЕ с юҡлыҡ, йәшәйештең юҡлығы; мысли о небытии йәшәйештең юҡлығы тураһындағы уйҙар
НЕБЬЮЩИЙСЯ, -аяся, -ееся ватылмай (ярылмай) торған; небьющееся стекло ватылмай торған быяла
НЕВАЖНЫЙ, -ая, -ое 1. (несущественный) әһәмиәтһеҙ, мөһим булмаған, ваҡ; неважный вопрос ваҡ мәсьәлә 2. разг. ( не вполне хороший) бик шәптән түгел, насар, хөрт; дела неважные эш(тәр) хөрт
НЕВАЛЯШКА ж; разг. (аумаҫ) ҡурсаҡ
НЕВДАЛЕКЕ и НЕВДАЛИ нареч. яҡында, алыҫ түгел, эргәлә; невдалеке мерцают огни яҡында ғына уттар емелдәй
НЕВДОМЁК кому в знач. сказ., безл.; разг. һиҙенмәү, башҡа килмәү, төшөнмәү, аңламау, төшөнә (аңлай) алмау, төшөнмәй (аңламай) ҡалыу; ему и невдомёк уның башына ла килмәй
НЕВЕДЕНИЕ с хәбәрһеҙлек, мәғлүмәтһеҙлек, хәбәрҙар булмау; быть в неведении хәбәрҙар булмау
НЕВЕДОМО нареч.; разг. (обычно в сочетании с “ кто ”, “ что ”, “ какой ”, “ как ”, “ куда ” и т.п.) әллә, белмәйем, -дыр/-дер; неведомо кто кемдер, әллә кем; неведомо что әллә нәмә; неведомо где ҡайҙалыр
НЕВЕДОМЫЙ, -ая, -ое 1. билдәһеҙ, билдәле булмаған, белмәгән-күрмәгән; неведомые страны
ные согласные аңҡау тартынҡылары ♦ нёбная занавеска аңҡау пәрҙәһе
нЕбо с күк, күк йөҙө; синее небо зәңгәр күк; небо покрыто тучами күк йөҙө болоттар менән ҡапланған ♦ до небес вознести (превознести) артыҡ маҡтау, күккә күтәреү; небо с овчинку (в овчинку) показалось кому ҡурҡҡанға ҡуш күренә; как (как будто, точно и т.п.) с неба упал (свалился): 1) ҡапыл, көтмәгәндә килеп сығыу, күктән төшкәндәй булыу; 2) бөтә кеше аңлағанды аңламау; между небом и землёй (жить, быть, находиться) ер менән күк араһында (йәшәү, булыу); небу жарко (станет) ҡайҙа барырға белмәҫһең, ҡайҙа инергә тишек таба алмаҫһың; на седьмом небе атҡа менгәндәй булыу, ныҡ шатланыу; под открытым небом см. открытый
НЁБО с аңҡау; язык прилип к нёбу тел аңҡауға йәбешкән, өндәшә алмай
НЕБОГАТЫЙ, -ая, -ое 1. (бедный) ярлы, ур-та(са) хәлле, бай түгел (булмаған); небогатые люди урта хәлле кешеләр 2. (недорогой по убранству ) сикле, самалы, ябай ғына -ҡан/-ған; небогатый кабинет ябай ғына йыһазландырылған бүлмә 3. ярлы, бай түгел; у него небогатый запас слов уның һүҙ запасы бай түгел
НЕБОЕСПОСОБНОСТЬ ж һуғышҡа һәләт-һеҙлек (булдыҡһыҙлыҡ); небоеспособность отряда отрядтың һуғышҡа һәләтһеҙлеге
НЕБОЕСПОСОБНЫЙ, -ая, -ое һуғышҡа һәләтһеҙ (булдыҡһыҙ); небоеспособный корабль һуғышҡа һәләтһеҙ карап
НЕБОЛЬШОЙ, -ая, -ое 1. ҙур түгел (булмаған), бәләкәй; небольшой отряд бәләкәй отряд 2. аҙ, аҙ ғына, күп булмаған (түгел), ҙур (көслө) булмаған (түгел); небольшой отрезок времени аҙ ғына ваҡыт; глубина реки небольшая йылға тәрән түгел ♦ с небольшим аҙ ғына артыҡ; час с небольшим сәғәттән аҙ ғына артыҡ; дело стало за небольшим эш аҙҙа ғына (тороп) ҡалды
НЕБОСВОД м күк көмбәҙе, күк йөҙө; небосвод затянуло тучами күк йөҙөн болот ҡаплап алды
НЕБОСКЛОН м күк йөҙө (кцктец офоҡ өҫтөндәге өлөшө); голубой небосклон зәңгәр күк йөҙө
НЕБОСКРЁБ м бейек (күп ҡатлы) йорт
НЕБОСЬ вводн. сл.; прост. (ведь, наверное и т.п.) булһа кәрәк, әлбиттә, -дыр/-дер, моғайын; устал, небось арығанһыңдыр, моғайын; они, небось, давно приехали улар күптән килгәндер, моғайын
НЕБРЕЖНИЧАТЬ несов.; разг. иғтибарһыҙлыҡ күрһәтеү, иғтибарһыҙ (һалҡын) ҡарау; небрежничать в работе эшкә иғтибарһыҙ ҡарау
НЕБРЕЖНОСТЬ ж 1. иғтибарһыҙлыҡ, иғтибарһыҙ булыу; проявлять небрежность в собирании фактов факттар йыйыуҙа иғтибарһыҙлыҡ
652
күрһәтеү 2. урынына (еренә) еткереп эшләмәү, ҡытыршылыҡ; небрежность фразы һөйләмдең ҡытыршылығы 3. (состояние запущенности, заброшенности) ташландыҡ хәлдә булыу, йый-наҡһыҙлыҡ
НЕБРЕЖНЫЙ, -ая, -ое 1. (выражающий невнимание , пренебрежение) илтифатһыҙ, ихтирамһыҙ, арамъя; небрежный ответ илтифатһыҙ яуап; небрежное обращение ихтирамһыҙ мөғәмәлә 2. (неряшливо сделанный) унан-бынан (арлы-бирле, нисек етте шулай) эшләнгән, насар, иғтибарһыҙ башҡарылған; небрежная работа арлы-бирле эшләнгән эш; у него небрежный почерк уның яҙыуы насар
НЕБРОСКИЙ, -ая, -ое күҙгә бәрелеп тормаған, баҙыҡ булмаған, үтә асыҡ булмаған, тоноҡ; неброский узор күҙгә бәрелеп тормаған биҙәк
НЕБЫВАЛЫЙ, -ая, -ое 1. ғәҙәттән тыш, ғәҙәти булмаған, бығаса булмаған (күрелмәгән), оҡшашы (тиңдәше) булмаған, иҫ киткес; небывалое происшествие иҫ киткес ваҡиға 2. (вымышленный ) уйҙырма, уйлап сығарылған; небывалые факты уйҙырма факттар
НЕБЫЛИЦА и НЕБЫВАЛЬЩИНА ж; разг. 1. (вымысел) ялған, уйҙырма, туҙға яҙмаған һүҙ (хәбәр); рассказывать небылицы туҙға яҙмаған һүҙ һөйләү 2. (сказка) әкиәт, фантастик хикәйә
НЕБЫТИЕ с юҡлыҡ, йәшәйештең юҡлығы; мысли о небытии йәшәйештең юҡлығы тураһындағы уйҙар
НЕБЬЮЩИЙСЯ, -аяся, -ееся ватылмай (ярылмай) торған; небьющееся стекло ватылмай торған быяла
НЕВАЖНЫЙ, -ая, -ое 1. (несущественный) әһәмиәтһеҙ, мөһим булмаған, ваҡ; неважный вопрос ваҡ мәсьәлә 2. разг. ( не вполне хороший) бик шәптән түгел, насар, хөрт; дела неважные эш(тәр) хөрт
НЕВАЛЯШКА ж; разг. (аумаҫ) ҡурсаҡ
НЕВДАЛЕКЕ и НЕВДАЛИ нареч. яҡында, алыҫ түгел, эргәлә; невдалеке мерцают огни яҡында ғына уттар емелдәй
НЕВДОМЁК кому в знач. сказ., безл.; разг. һиҙенмәү, башҡа килмәү, төшөнмәү, аңламау, төшөнә (аңлай) алмау, төшөнмәй (аңламай) ҡалыу; ему и невдомёк уның башына ла килмәй
НЕВЕДЕНИЕ с хәбәрһеҙлек, мәғлүмәтһеҙлек, хәбәрҙар булмау; быть в неведении хәбәрҙар булмау
НЕВЕДОМО нареч.; разг. (обычно в сочетании с “ кто ”, “ что ”, “ какой ”, “ как ”, “ куда ” и т.п.) әллә, белмәйем, -дыр/-дер; неведомо кто кемдер, әллә кем; неведомо что әллә нәмә; неведомо где ҡайҙалыр
НЕВЕДОМЫЙ, -ая, -ое 1. билдәһеҙ, билдәле булмаған, белмәгән-күрмәгән; неведомые страны