Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 470 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СТРУКТУРА
2. перен. (распространяться струёй) бөркөлөү, һибелеү, таралыу; струится аромат цветов сәскәләрҙең хуш еҫе тарала
СТРУКТУРА ж төҙөлөш, структура; структура почвы тупраҡ структураһы; структура посевных площадей сәсеү майҙандарының структураһы
СТРУКТУРНЫЙ, -ая, -ое структуралы, төҙөлөш ...ы, структур, структура ...ы; структурные почвы с. -х. структуралы тупраҡ; структурные формулы төҙөлөш формулалары
СТРУНА ж ҡыл; струны гитары гитара ҡылдары ♦ слабая струна см. слабый
СТРУНКА ж; уменьш. от струна ♦ по струнке ходить перед кем кемдер алдында бейеп кенә йөрөү
СТРУННЫЙ, -ая, -ое 1. ҡыллы; струнные инструменты ҡыллы ҡоралдар 2. ҡыллы, ҡыллы музыка ҡоралдары ...ы; струнный оркестр ҡыллы музыка ҡоралдары оркестры
СТРУП м ҡутыр (яралы урындагы)
СТРУСИТЬ сов. ҡурҡып (шөрләп) ҡалыу, шөрләү
СТРУХНУТЬ сов.; разг. бик ныҡ ҡурҡыу
СТРУЧКОВЫЙ, -ая, -ое ҡуҙаҡлы; стручковый перец ҡуҙаҡлы борос
СТРУЧОК м ҡуҙаҡ; стручок гороха борсаҡ ҡуҙағы
СТРУЯ ж 1. (воды) аҡма (аҡҡан) һыу, ағым; (воздуха) һауа ағымы; (света) ут яҡтылығы, яҡтылыҡ, нур 2. перен. (направление) йүнәлеш ♦ влить (внести) живую (свежую) струю яңы йүнәлеш биреү
СТРЯПАТЬ несов. что; разг. 1. аш бешереү, аш-һыу әҙерләү; стряпать обед төшкө аш әҙерләү 2. перен., пренебр. әтмәләү, маташтырыу, -ып/-еп маташыу; стряпать стишок шиғыр әтмәләү
СТРЯПНЯ ж; разг. 1. см. стряпать 2. (то, что состряпано) бешерелгән ашамлыҡ, аш, аш-һыу; невкусная стряпня тәмһеҙ аш 3. перен. (о грубом, неискусном сочинении, пьесе и т. п.) насар яҙылған (әтмәләнгән) әҫәр
СТРЯПУХА ж; разг. аш бешереүсе, аш әҙерләүсе, ашнаҡсы
СТРЯПЧИЙ м стряпчий (1. тар. Рәсәй дәц-ләтендә батша һарайында хужалыҡ эштәре менән шөгөлләнецсе хеҙмәтсе 2. XIX б. Рәсәйҙә суд эштәрен алып барыу тәртибен кцҙәтецсе чиновник)
СТРЯСАТЬ несов. см. стрясти стрясаться I несов. см. стрястись СТРЯСАТЬСЯ II несов. страд. от стрясать СТРЯСТИ сов. что һелкетеп (ҡағып) төшөрөү; стрясти яблоки с дерева алмағастың алмаларын һелкетеп төшөрөү
СТРЯСТИСЬ сов.; разг. булыу, килеп сығыу; что с тобой стряслось? һиңә ни булды?
СТРЯХИВАТЬ несов. см. стряхнуть
СТРЯХНУТЬ сов. 1. кого-что һелкеп (ҡағып) төшөрөү, ҡағыу, һелкеү 2. что; перен. ҡотолоу; стряхнуть тяжёлые мысли ауыр уйҙарҙан ҡотолоу
СТУДЕНИСТЫЙ, -ая, -ое ҡойҡа һымаҡ; студенистое вещество ҡойҡа һымаҡ матдә
СТУДЕНТ м и СТУДЕНТКА ж студент; студент университета университет студенты
СТУДЕНЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. студент(тар) ...ы; студенческое общежитие студенттар ятағы 2. студент ...ы, студентлыҡ ...ы; студенческие годы студент йылдары
СТУДЕНЧЕСТВО с 1. собир. студенттар; башкирское студенчество башҡорт студенттары 2. студентлыҡ; годы студенчества студентлыҡ йылдары
СТУДЁНЫЙ, -ая, -ое разг. ыҙғыр, ыҙғырлы, бик һалҡын (һыуыҡ)
стУдень м ҡойҡа, дерелдәк
СТУДИЙНЫЙ, -ая, -ое студия ...ы, студиянан тапшырыла торған; студийные работы студия эштәре
СТУДИТЬ несов. что; разг. 1. (охлаждать) һыуытыу, һыуындырыу; студить чай сәйҙе һыуытыу 2. (холодить) өшөтөү
СТУДИТЬСЯ несов.; разг. 1. һыуыныу 2. прост. (мёрзнуть) өшөү, һалҡын тейҙереү 3. страд. от студить
СТУДИЯ ж; в разн. знач. студия; музыкальная студия музыкаль студия; студия художника рәссамдың студияһы
СТУЖА ж; разг. сатлама (ҡаты) һыуыҡ
СТУК I м шаҡылдау, шаҡыу, туҡылдаған (шаҡылдаған) тауыш, таҡылдау; стук копыт тояҡ таҡылдауы
СТУК II межд. 1. туҡ; стук-стук туҡ-туҡ 2. в знач. сказ.; разг. шап итеп һуҡты; она стук кулаком ул йоҙроҡ менән шап итеп һуҡты
СТУКАТЬ несов. см. стукнуть 1, 2 СТУКАТЬСЯ несов. см. стукнуться СТУКНУТЬ сов. кого, чем и без доп. 1. (ударить ) һуғыу, һуғып ебәреү, дөп итеп һуғыу; стукнуть кулаком по столу йоҙроҡ менән өҫтәлгә һуғыу; стукнуть по макушке түбәһенә һуғыу 2. (постучать) туҡылдатыу, шаҡылдатыу; стукнуть в окно тәҙрә туҡылдатыу 3. кому безл.; разг. (наступить, исполниться) тулыу; ей стукнуло сорок лет уға ҡырҡ йәш тулды ♦ стукнуло в голову кому; прост. (ҡапыл) башына килде
СТУКНУТЬСЯ сов. бәрелеү, һуғылыу, төкөү, төкөтөү; сильно стукнуться ныҡ бәрелеү; стукнуться ногой о камень аяҡ менән ташҡа бәрелеү
СТУКОТНЯ ж; разг. шаҡылдаған тауыш, шаҡ-шоҡ итеү
СТУЛ м 1. ултырғыс; стул со спинкой артлы ултырғыс; сесть на стул ултырғысҡа ултырыу 2. мед. оло ярау, тиҙәк ♦ сидеть между двух стульев ике яҡҡа ла ярарға тырышыу
470
2. перен. (распространяться струёй) бөркөлөү, һибелеү, таралыу; струится аромат цветов сәскәләрҙең хуш еҫе тарала
СТРУКТУРА ж төҙөлөш, структура; структура почвы тупраҡ структураһы; структура посевных площадей сәсеү майҙандарының структураһы
СТРУКТУРНЫЙ, -ая, -ое структуралы, төҙөлөш ...ы, структур, структура ...ы; структурные почвы с. -х. структуралы тупраҡ; структурные формулы төҙөлөш формулалары
СТРУНА ж ҡыл; струны гитары гитара ҡылдары ♦ слабая струна см. слабый
СТРУНКА ж; уменьш. от струна ♦ по струнке ходить перед кем кемдер алдында бейеп кенә йөрөү
СТРУННЫЙ, -ая, -ое 1. ҡыллы; струнные инструменты ҡыллы ҡоралдар 2. ҡыллы, ҡыллы музыка ҡоралдары ...ы; струнный оркестр ҡыллы музыка ҡоралдары оркестры
СТРУП м ҡутыр (яралы урындагы)
СТРУСИТЬ сов. ҡурҡып (шөрләп) ҡалыу, шөрләү
СТРУХНУТЬ сов.; разг. бик ныҡ ҡурҡыу
СТРУЧКОВЫЙ, -ая, -ое ҡуҙаҡлы; стручковый перец ҡуҙаҡлы борос
СТРУЧОК м ҡуҙаҡ; стручок гороха борсаҡ ҡуҙағы
СТРУЯ ж 1. (воды) аҡма (аҡҡан) һыу, ағым; (воздуха) һауа ағымы; (света) ут яҡтылығы, яҡтылыҡ, нур 2. перен. (направление) йүнәлеш ♦ влить (внести) живую (свежую) струю яңы йүнәлеш биреү
СТРЯПАТЬ несов. что; разг. 1. аш бешереү, аш-һыу әҙерләү; стряпать обед төшкө аш әҙерләү 2. перен., пренебр. әтмәләү, маташтырыу, -ып/-еп маташыу; стряпать стишок шиғыр әтмәләү
СТРЯПНЯ ж; разг. 1. см. стряпать 2. (то, что состряпано) бешерелгән ашамлыҡ, аш, аш-һыу; невкусная стряпня тәмһеҙ аш 3. перен. (о грубом, неискусном сочинении, пьесе и т. п.) насар яҙылған (әтмәләнгән) әҫәр
СТРЯПУХА ж; разг. аш бешереүсе, аш әҙерләүсе, ашнаҡсы
СТРЯПЧИЙ м стряпчий (1. тар. Рәсәй дәц-ләтендә батша һарайында хужалыҡ эштәре менән шөгөлләнецсе хеҙмәтсе 2. XIX б. Рәсәйҙә суд эштәрен алып барыу тәртибен кцҙәтецсе чиновник)
СТРЯСАТЬ несов. см. стрясти стрясаться I несов. см. стрястись СТРЯСАТЬСЯ II несов. страд. от стрясать СТРЯСТИ сов. что һелкетеп (ҡағып) төшөрөү; стрясти яблоки с дерева алмағастың алмаларын һелкетеп төшөрөү
СТРЯСТИСЬ сов.; разг. булыу, килеп сығыу; что с тобой стряслось? һиңә ни булды?
СТРЯХИВАТЬ несов. см. стряхнуть
СТРЯХНУТЬ сов. 1. кого-что һелкеп (ҡағып) төшөрөү, ҡағыу, һелкеү 2. что; перен. ҡотолоу; стряхнуть тяжёлые мысли ауыр уйҙарҙан ҡотолоу
СТУДЕНИСТЫЙ, -ая, -ое ҡойҡа һымаҡ; студенистое вещество ҡойҡа һымаҡ матдә
СТУДЕНТ м и СТУДЕНТКА ж студент; студент университета университет студенты
СТУДЕНЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. студент(тар) ...ы; студенческое общежитие студенттар ятағы 2. студент ...ы, студентлыҡ ...ы; студенческие годы студент йылдары
СТУДЕНЧЕСТВО с 1. собир. студенттар; башкирское студенчество башҡорт студенттары 2. студентлыҡ; годы студенчества студентлыҡ йылдары
СТУДЁНЫЙ, -ая, -ое разг. ыҙғыр, ыҙғырлы, бик һалҡын (һыуыҡ)
стУдень м ҡойҡа, дерелдәк
СТУДИЙНЫЙ, -ая, -ое студия ...ы, студиянан тапшырыла торған; студийные работы студия эштәре
СТУДИТЬ несов. что; разг. 1. (охлаждать) һыуытыу, һыуындырыу; студить чай сәйҙе һыуытыу 2. (холодить) өшөтөү
СТУДИТЬСЯ несов.; разг. 1. һыуыныу 2. прост. (мёрзнуть) өшөү, һалҡын тейҙереү 3. страд. от студить
СТУДИЯ ж; в разн. знач. студия; музыкальная студия музыкаль студия; студия художника рәссамдың студияһы
СТУЖА ж; разг. сатлама (ҡаты) һыуыҡ
СТУК I м шаҡылдау, шаҡыу, туҡылдаған (шаҡылдаған) тауыш, таҡылдау; стук копыт тояҡ таҡылдауы
СТУК II межд. 1. туҡ; стук-стук туҡ-туҡ 2. в знач. сказ.; разг. шап итеп һуҡты; она стук кулаком ул йоҙроҡ менән шап итеп һуҡты
СТУКАТЬ несов. см. стукнуть 1, 2 СТУКАТЬСЯ несов. см. стукнуться СТУКНУТЬ сов. кого, чем и без доп. 1. (ударить ) һуғыу, һуғып ебәреү, дөп итеп һуғыу; стукнуть кулаком по столу йоҙроҡ менән өҫтәлгә һуғыу; стукнуть по макушке түбәһенә һуғыу 2. (постучать) туҡылдатыу, шаҡылдатыу; стукнуть в окно тәҙрә туҡылдатыу 3. кому безл.; разг. (наступить, исполниться) тулыу; ей стукнуло сорок лет уға ҡырҡ йәш тулды ♦ стукнуло в голову кому; прост. (ҡапыл) башына килде
СТУКНУТЬСЯ сов. бәрелеү, һуғылыу, төкөү, төкөтөү; сильно стукнуться ныҡ бәрелеү; стукнуться ногой о камень аяҡ менән ташҡа бәрелеү
СТУКОТНЯ ж; разг. шаҡылдаған тауыш, шаҡ-шоҡ итеү
СТУЛ м 1. ултырғыс; стул со спинкой артлы ултырғыс; сесть на стул ултырғысҡа ултырыу 2. мед. оло ярау, тиҙәк ♦ сидеть между двух стульев ике яҡҡа ла ярарға тырышыу
470