Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 494 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ТЕНДЕР
ТЕНДЕР м тендер (1. паровозға тағылған һыу йәки кцмер запасы тейәлгән вагон 2. бер мачталы хәрби корабль)
ТЕНЕВОЙ, -ая, -ое 1. күләгә ...ы 2. в разн. знач. күләгәле; теневые места в картине картиналағы күләгәле урындар; теневая сторона улицы урамдың күләгәле яғы 3. перен. шәүлә ...ы, күләгәле, йәшерен, тиҫкәре; теневая экономика йәшерен иҡтисад; теневой кабинет йәшерен кабинет
ТЕНЕЛЮБИВЫЙ, -ая, -ое бот. күләгә һөйөүсе (цҫемлек)
ТЕНЁТА мн.; прям., перен. ау, тоҙаҡ; попасть в тенёта ауға эләгеү; тенёта биржевых операций биржа операцияһының ауҙары
ТЕНИСТЫЙ, -ая, -ое 1. күләгәле, күләгә күп төшә торған; тенистый сад күләгәле баҡса 2. (находящийся в тени) күләгәләге, күләгә төшкән; тенистая поляна күләгәләге аҡлан
ТЕННИС м теннис; играть в теннис теннис уйнау
ТЕННИСИСТ м и ТЕННИСИСТКА ж теннис уйнаусы, тенниссы
ТЕННИСКА ж тенниска (ҡыҫҡа ецле кцл-дәк); надеть тенниску тенниска кейеү
ТЕННИСНЫЙ, -ая, -ое теннис ...ы; теннисный мяч теннис тубы
тЕнор м (высокий мужской голос и певец с таким голосом) тенор; лирический тенор лирик тенор; выступает знаменитый тенор атаҡлы тенор сығыш яһай
ТЕНТ м тент (киндер япма)
ТЕНЬ ж 1. күләгә; тень от дерева ағастан төшкән күләгә 2. (силуэт) шәүлә; мелькнула тень чья-л. кемдецдер шәүләһе күренеп ҡалды 3. чего ; перен. (отражение внутреннего состояния) билдә, эҙ; по лицу её пробежала тень неудовольствия йөҙөндә ризаһыҙлыҡ билдәһе сағылып китте 4. чего; перен. шәүлә, күләгә; тени прошлого үткән заман шәүләләре ♦ держаться в тени үҙен күрһәтмәй йәшәү, ҡатнашмау, ситтә ҡалыу; тень падает на кого кемгә шик төшә
ТЕОДОЛИТ м теодолит, мөйөш үлсәгес (геодезияла , астрономияла һ. б. мөйөш билдәләц өсөн ҡулланылған ҡорамал)
ТЕОКРАТИЯ ж теократия (сәйәси хакимиәт дин башлыҡтары ҡулында булған идара формаһы)
ТЕОЛОГ м теолог (теология белгесе)
ТЕОЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое теологик; теологический труд теологик хеҙмәт
ТЕОЛОГИЯ ж теология (Алла хаҡындағы һәм дини белем буйынса тәғлимәт)
теорЕма ж; мат. теорема; доказать теорему теореманы иҫбатлау; теорема Пифагора Пифагор теоремаһы
ТЕОРЕТИЗИРОВАТЬ несов. 1. (заниматься вопросами теории) теоретик мәсьәләләр менән шөғөлләнеү 2. (рассуждать на теоретиче
ские темы) теорияға бирелеү, теория менән мауығыу
ТЕОРЕТИК м теоретик; теоретики науки фән теоретиктары
ТЕОРЕТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое теоретик; теоретические вопросы теоретик мәсьәләләр
ТЕОРЕТИЧНЫЙ, -ая, -ое ысынбарлыҡтан алыҫ, ситләштерелгән
ТЕОРИЯ ж 1. теория, тәғлимәт; теория познания танып белеү тәғлимәте 2. теория; теория вероятностей ихтималлыҡтар теорияһы; теория относительности физ. нисбәтлек теорияһы; теория музыки музыка теорияһы
ТЕОСОФИЯ ж теософия (дини-идеалистик тәғлимәт )
ТЕПЕРЕШНИЙ, -яя, -ее разг. хәҙерге, әлеге, ошо; теперешнее время ошо ваҡыт
ТЕПЕРЬ нареч. (сейчас) хәҙер, әле; теперь ты погоди хәҙер һин көтөп тор
ТЁПЛЕНЬКИЙ, -ая, -ое уменьш. -ласк. от тёплый 1; выдался тёпленький денёк йылы ғына көн тура килде ♦ тёпленькое местечко ирон. йылы урын (ецел аҡса килә торған)
ТЕПЛЕТЬ несов. 1. йылыныу; море теплеет диңгеҙ йылына 2. безл. йылытыу, йылыта төшөү, йылытып ебәреү; стало теплеть йылыта башланы 3. перен. йылыу, яғымлыланыу; взгляд её теплеет уның ҡарашы йылына
теплиться несов. 1. (слабо гореть, светиться ) йымылдау, һүнер-һүнмәҫ кенә янып тороу 2. перен. (тлеться) бар; жизнь едва теплится в нём уның сыҡмаған йәне генә бар
ТЕПЛИЦА ж йылытма, теплица; выращивать огурцы в теплице теплицала ҡыяр үҫтереү
ТЕПЛИЧНЫЙ, -ая, -ое 1. йылытма ...ы, теплица ...ы; тепличная рама йылытма ҡыҫаны 2. йылытмала (теплицала) үҫтерелгән; тепличные огурцы йылытмала үҫтерелгән ҡыяр ♦ тепличное растение; тепличный цветок кто тормошҡа яраҡлашмаған кеше
ТЕПЛО I с 1. (о температуре воздуха, тел и т.д.) йылылыҡ, йылы; на улице 3 градуса тепла тышта 3 градус йылылыҡ 2. перен. (сердечное , доброе отношение) йылылыҡ; душевное тепло күңел йылылығы 3. физ. см. теплота
ТЕПЛО II 1. нареч. йылы; одеться тепло йылы кейенеү 2. в знач. сказ., безл. йылы; мне тепло миңә йылы; в валенках ногам тепло быймала аяҡҡа йылы; на душе тепло күңелгә йылы ♦ ни тепло ни холодно см. холодно
ТЕПЛО... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәреец “ йылы ”, “ йылылыҡ ” мәғәнәһендәге беренсе өлөшө , мәҫ., теплосеть йылылыҡ селтәре
ТЕПЛОВОЗ м тепловоз; водить тепловоз тепловоз йөрөтөү
ТЕПЛОВОЙ, -ая, -ое физ., тех. йылылыҡ ...ы, йылылыҡ ярҙамында; тепловая энергия йылылыҡ энергияһы; тепловое равновесие йылы
494
ТЕНДЕР м тендер (1. паровозға тағылған һыу йәки кцмер запасы тейәлгән вагон 2. бер мачталы хәрби корабль)
ТЕНЕВОЙ, -ая, -ое 1. күләгә ...ы 2. в разн. знач. күләгәле; теневые места в картине картиналағы күләгәле урындар; теневая сторона улицы урамдың күләгәле яғы 3. перен. шәүлә ...ы, күләгәле, йәшерен, тиҫкәре; теневая экономика йәшерен иҡтисад; теневой кабинет йәшерен кабинет
ТЕНЕЛЮБИВЫЙ, -ая, -ое бот. күләгә һөйөүсе (цҫемлек)
ТЕНЁТА мн.; прям., перен. ау, тоҙаҡ; попасть в тенёта ауға эләгеү; тенёта биржевых операций биржа операцияһының ауҙары
ТЕНИСТЫЙ, -ая, -ое 1. күләгәле, күләгә күп төшә торған; тенистый сад күләгәле баҡса 2. (находящийся в тени) күләгәләге, күләгә төшкән; тенистая поляна күләгәләге аҡлан
ТЕННИС м теннис; играть в теннис теннис уйнау
ТЕННИСИСТ м и ТЕННИСИСТКА ж теннис уйнаусы, тенниссы
ТЕННИСКА ж тенниска (ҡыҫҡа ецле кцл-дәк); надеть тенниску тенниска кейеү
ТЕННИСНЫЙ, -ая, -ое теннис ...ы; теннисный мяч теннис тубы
тЕнор м (высокий мужской голос и певец с таким голосом) тенор; лирический тенор лирик тенор; выступает знаменитый тенор атаҡлы тенор сығыш яһай
ТЕНТ м тент (киндер япма)
ТЕНЬ ж 1. күләгә; тень от дерева ағастан төшкән күләгә 2. (силуэт) шәүлә; мелькнула тень чья-л. кемдецдер шәүләһе күренеп ҡалды 3. чего ; перен. (отражение внутреннего состояния) билдә, эҙ; по лицу её пробежала тень неудовольствия йөҙөндә ризаһыҙлыҡ билдәһе сағылып китте 4. чего; перен. шәүлә, күләгә; тени прошлого үткән заман шәүләләре ♦ держаться в тени үҙен күрһәтмәй йәшәү, ҡатнашмау, ситтә ҡалыу; тень падает на кого кемгә шик төшә
ТЕОДОЛИТ м теодолит, мөйөш үлсәгес (геодезияла , астрономияла һ. б. мөйөш билдәләц өсөн ҡулланылған ҡорамал)
ТЕОКРАТИЯ ж теократия (сәйәси хакимиәт дин башлыҡтары ҡулында булған идара формаһы)
ТЕОЛОГ м теолог (теология белгесе)
ТЕОЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое теологик; теологический труд теологик хеҙмәт
ТЕОЛОГИЯ ж теология (Алла хаҡындағы һәм дини белем буйынса тәғлимәт)
теорЕма ж; мат. теорема; доказать теорему теореманы иҫбатлау; теорема Пифагора Пифагор теоремаһы
ТЕОРЕТИЗИРОВАТЬ несов. 1. (заниматься вопросами теории) теоретик мәсьәләләр менән шөғөлләнеү 2. (рассуждать на теоретиче
ские темы) теорияға бирелеү, теория менән мауығыу
ТЕОРЕТИК м теоретик; теоретики науки фән теоретиктары
ТЕОРЕТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое теоретик; теоретические вопросы теоретик мәсьәләләр
ТЕОРЕТИЧНЫЙ, -ая, -ое ысынбарлыҡтан алыҫ, ситләштерелгән
ТЕОРИЯ ж 1. теория, тәғлимәт; теория познания танып белеү тәғлимәте 2. теория; теория вероятностей ихтималлыҡтар теорияһы; теория относительности физ. нисбәтлек теорияһы; теория музыки музыка теорияһы
ТЕОСОФИЯ ж теософия (дини-идеалистик тәғлимәт )
ТЕПЕРЕШНИЙ, -яя, -ее разг. хәҙерге, әлеге, ошо; теперешнее время ошо ваҡыт
ТЕПЕРЬ нареч. (сейчас) хәҙер, әле; теперь ты погоди хәҙер һин көтөп тор
ТЁПЛЕНЬКИЙ, -ая, -ое уменьш. -ласк. от тёплый 1; выдался тёпленький денёк йылы ғына көн тура килде ♦ тёпленькое местечко ирон. йылы урын (ецел аҡса килә торған)
ТЕПЛЕТЬ несов. 1. йылыныу; море теплеет диңгеҙ йылына 2. безл. йылытыу, йылыта төшөү, йылытып ебәреү; стало теплеть йылыта башланы 3. перен. йылыу, яғымлыланыу; взгляд её теплеет уның ҡарашы йылына
теплиться несов. 1. (слабо гореть, светиться ) йымылдау, һүнер-һүнмәҫ кенә янып тороу 2. перен. (тлеться) бар; жизнь едва теплится в нём уның сыҡмаған йәне генә бар
ТЕПЛИЦА ж йылытма, теплица; выращивать огурцы в теплице теплицала ҡыяр үҫтереү
ТЕПЛИЧНЫЙ, -ая, -ое 1. йылытма ...ы, теплица ...ы; тепличная рама йылытма ҡыҫаны 2. йылытмала (теплицала) үҫтерелгән; тепличные огурцы йылытмала үҫтерелгән ҡыяр ♦ тепличное растение; тепличный цветок кто тормошҡа яраҡлашмаған кеше
ТЕПЛО I с 1. (о температуре воздуха, тел и т.д.) йылылыҡ, йылы; на улице 3 градуса тепла тышта 3 градус йылылыҡ 2. перен. (сердечное , доброе отношение) йылылыҡ; душевное тепло күңел йылылығы 3. физ. см. теплота
ТЕПЛО II 1. нареч. йылы; одеться тепло йылы кейенеү 2. в знач. сказ., безл. йылы; мне тепло миңә йылы; в валенках ногам тепло быймала аяҡҡа йылы; на душе тепло күңелгә йылы ♦ ни тепло ни холодно см. холодно
ТЕПЛО... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәреец “ йылы ”, “ йылылыҡ ” мәғәнәһендәге беренсе өлөшө , мәҫ., теплосеть йылылыҡ селтәре
ТЕПЛОВОЗ м тепловоз; водить тепловоз тепловоз йөрөтөү
ТЕПЛОВОЙ, -ая, -ое физ., тех. йылылыҡ ...ы, йылылыҡ ярҙамында; тепловая энергия йылылыҡ энергияһы; тепловое равновесие йылы
494