Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 609 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ХРОНОЛОГИЧЕСКИЙ
ХРЕСТОМАТИЯ ж хрестоматия (әҫәрҙәр йыйынтығы ); хрестоматия для школьников уҡыусылар өсөн хрестоматия
ХРИЗАНТЕМА ж хризантема, әрем гөлө, алтын сәскә
ХРИЗОЛИТ м хризолит (аҫыл таш)
ХРИП м ғыжылдау, хырылдау; хрипы в лёгких үпкәләге ғыжылдау
ХРИПЕНИЕ с см. хрипеть
ХРИПЕТЬ несов. 1. ғыжылдау, хырылдау 2. что и без доп.; разг. (хрипло говорить, петь) ҡарлыҡҡан тауыш менән һөйләшеү (йырлау)
ХРИПЛЫЙ, -ая, -ое (сиплый, сопровождаемый шумами) ғыжылдаҡ, хырылдаҡ, ҡарлыҡҡан; хриплый голос ҡарлыҡҡан тауыш
ХРИПНУТЬ несов. (становиться хриплым ) ҡарлығыу
ХРИПОТА ж ҡарлығыу, ғыжылдау; кричать до хрипоты тамаҡ ҡарлыҡҡансы ҡысҡырыу
ХРИПУН м и ХРИПУНЬЯ ж; разг. ғыжылдаҡ (ҡарлыҡҡан тауышлы) кеше
ХРИСТИАНИЗАЦИЯ ж христианлаштырыу, христианлыҡты таратыу; христианизация народов Поволжья Волга буйы халыҡтарын христианлаштырыу
ХРИСТИАНИН м и ХРИСТИАНКА ж христиан (христиан динендәге кеше)
ХРИСТИАНСКИЙ, -ая, -ое христианлыҡ ...ы, христиан(дар) ...ы; христианская религия христиан дине
ХРИСТИАНСТВО с 1. христианлыҡ, христиан дине; принимать христианство христиан динен ҡабул итеү 2. собир. христиандар
ХРОМ м хром (1. химик элемент, аҡһыл һары ҡаты металл 2. һары буяуҙыц бер төрө 3. йомшаҡ йоҡа кцн)
ХРОМАТИЗМ м хроматизм (1. физ. аҡ нурҙың төрлө төҫтәрҙәге нурҙарға тарҡалыу һәләте 2. муз. тауыштың ярымтондарға бцленеп кцтәрелә йәки төшә барыуы)
ХРОМАТИН м; спец. хроматин (кцҙәнәк йәҙрәһенең буялыусы матдәһе )
ХРОМАТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое физ., муз. хро-матик, хроматизмға нигеҙләнгән; хроматическое разложение лучей нурҙарҙың хроматизмға нигеҙләнгән тарҡалыуы; хроматическая гамма хро-матик гамма
ХРОМАТЬ несов. 1. аҡһау, аҡһаҡлау, сатанлау; лошадь хромает ат аҡһай; он сильно хромает ул ныҡ сатанлай 2. перен., разг. аҡһау; дисциплина хромает тәртип аҡһай; хромать по физике физиканан аҡһау ♦ хромать на обе ноги ике аяҡҡа ла аҡһау
ХРОМИРОВАНИЕ с; спец. см. хромировать
ХРОМИРОВАТЬ сов., несов. что; спец. хромлау, хром (менән) ҡаплау; хромировать кожу күнде хромлау
ХРОМИСТЫЙ, -ая, -ое хим. хромлы, хром ҡатыш; хромистая сталь хромлы ҡорос
ХРОМКА ж хромка (хроматик гармундың бер төрө)
хрОмовый, -ая, -ое 1. (содержащий хром) хромлы, хром ҡатыш; хромовая руда хромлы мәғдән 2. (производимый при помощи хрома) хром ярҙамында (менән) эшләнгән, хромлап; хромовое дубление кожи тирене хромлап дуплау 3. хром, хромдан тегелгән; хромовые сапоги хром итек
ХРОМОЙ, -ая, -ое 1. аҡһаҡ, сатан; хромой человек сатан кеше; остаться хромым аҡһаҡ булып ҡалыу 2. разг. (о мебели) аяғы һынған, бер аяғы ҡыҫҡа
ХРОМОЛИТОГРАФИЯ ж; полигр. хромолитография (1. литография ысулы менән төрлө буяуҙа баҫыу 2. ошо юл менән яһалған һцрәт)
ХРОМОНОГИЙ, -ая, -ое разг. аҡһаҡ (сатан) аяҡлы
ХРОМОНОЖКА м и ж; разг. аҡһаҡ, сатан (ғәҙәттә ҡатын-ҡыҙ, бала)
ХРОМОСОМЫ мн. (ед. хромосома ж); биол. хромосомалар (кцҙәнәктә организмдың нәҫел сифаттарын йөрөткән матдә)
ХРОМОСФЕРА ж; астр. хромосфера (Ҡояш атмосфераһының ҡояш тотолғанда кцренә торған ҡыҙыл алҡа һымаҡ тышҡы ҡатлауы)
ХРОМОТА ж: аҡһаҡлыҡ, сатанлыҡ
ХРОМОТИПИЯ ж; полигр. хромотипия (төрлө төҫтә баҫып сығарыу һәм шундай ысул менән типографияла баҫылған баҫма)
ХРОНИК м; разг. хроник (туҡтауһыҙ ауырыған кеше )
ХРОНИКА ж хроника (1. йылъяҙма 2. гәзиттә көндәлек ваҡиғалар бцлеге 3. ағымдағы тормош кцренештәрен кцрһәтә торған документаль фильм 4. әҙ. тарихи, сәйәси, ижтимағи һ. б. ваҡиғаларҙың тарихын цҙ эсенә алған әҙәби әҫәр)
ХРОНИКАЛЬНЫЙ, -ая, -ое хроникаль, хроника ...ы; хроникальный фильм хроникаль фильм
ХРОНИКЁР м хроникасы (гәзиттең хроника бцлегенә хәбәрҙәр биреп тороусы хеҙмәткәр)
ХРОНИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. (о болезни) хроник, оҙаҡҡа һуҙылған, оҙайлы, ҡайтмалы; хроническая болезнь ҡайтмалы ауырыу 2. (страдающий такой болезнью) оҙаҡ ауырыусы; хронический больной оҙаҡ ауырыусы кеше 3. перен. оҙаҡ, дауамлы, оҙаҡҡа һуҙылған; хроническая бездеятельность оҙаҡҡа һуҙылған эшһеҙлек
ХРОНОГРАФ I м (памятник древней письменности ) хронограф
ХРОНОГРАФ II м хронограф (ҡыҫҡа ваҡыт араһын йәки төрлө ваҡиға, кцренештәрҙе бик дөрөҫ итеп регистрациялай торған прибор)
ХРОНОЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое хронологик, хронология ...ы; хронологический порядок хронологик тәртип
609
20 зак. 2.0007.06
ХРЕСТОМАТИЯ ж хрестоматия (әҫәрҙәр йыйынтығы ); хрестоматия для школьников уҡыусылар өсөн хрестоматия
ХРИЗАНТЕМА ж хризантема, әрем гөлө, алтын сәскә
ХРИЗОЛИТ м хризолит (аҫыл таш)
ХРИП м ғыжылдау, хырылдау; хрипы в лёгких үпкәләге ғыжылдау
ХРИПЕНИЕ с см. хрипеть
ХРИПЕТЬ несов. 1. ғыжылдау, хырылдау 2. что и без доп.; разг. (хрипло говорить, петь) ҡарлыҡҡан тауыш менән һөйләшеү (йырлау)
ХРИПЛЫЙ, -ая, -ое (сиплый, сопровождаемый шумами) ғыжылдаҡ, хырылдаҡ, ҡарлыҡҡан; хриплый голос ҡарлыҡҡан тауыш
ХРИПНУТЬ несов. (становиться хриплым ) ҡарлығыу
ХРИПОТА ж ҡарлығыу, ғыжылдау; кричать до хрипоты тамаҡ ҡарлыҡҡансы ҡысҡырыу
ХРИПУН м и ХРИПУНЬЯ ж; разг. ғыжылдаҡ (ҡарлыҡҡан тауышлы) кеше
ХРИСТИАНИЗАЦИЯ ж христианлаштырыу, христианлыҡты таратыу; христианизация народов Поволжья Волга буйы халыҡтарын христианлаштырыу
ХРИСТИАНИН м и ХРИСТИАНКА ж христиан (христиан динендәге кеше)
ХРИСТИАНСКИЙ, -ая, -ое христианлыҡ ...ы, христиан(дар) ...ы; христианская религия христиан дине
ХРИСТИАНСТВО с 1. христианлыҡ, христиан дине; принимать христианство христиан динен ҡабул итеү 2. собир. христиандар
ХРОМ м хром (1. химик элемент, аҡһыл һары ҡаты металл 2. һары буяуҙыц бер төрө 3. йомшаҡ йоҡа кцн)
ХРОМАТИЗМ м хроматизм (1. физ. аҡ нурҙың төрлө төҫтәрҙәге нурҙарға тарҡалыу һәләте 2. муз. тауыштың ярымтондарға бцленеп кцтәрелә йәки төшә барыуы)
ХРОМАТИН м; спец. хроматин (кцҙәнәк йәҙрәһенең буялыусы матдәһе )
ХРОМАТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое физ., муз. хро-матик, хроматизмға нигеҙләнгән; хроматическое разложение лучей нурҙарҙың хроматизмға нигеҙләнгән тарҡалыуы; хроматическая гамма хро-матик гамма
ХРОМАТЬ несов. 1. аҡһау, аҡһаҡлау, сатанлау; лошадь хромает ат аҡһай; он сильно хромает ул ныҡ сатанлай 2. перен., разг. аҡһау; дисциплина хромает тәртип аҡһай; хромать по физике физиканан аҡһау ♦ хромать на обе ноги ике аяҡҡа ла аҡһау
ХРОМИРОВАНИЕ с; спец. см. хромировать
ХРОМИРОВАТЬ сов., несов. что; спец. хромлау, хром (менән) ҡаплау; хромировать кожу күнде хромлау
ХРОМИСТЫЙ, -ая, -ое хим. хромлы, хром ҡатыш; хромистая сталь хромлы ҡорос
ХРОМКА ж хромка (хроматик гармундың бер төрө)
хрОмовый, -ая, -ое 1. (содержащий хром) хромлы, хром ҡатыш; хромовая руда хромлы мәғдән 2. (производимый при помощи хрома) хром ярҙамында (менән) эшләнгән, хромлап; хромовое дубление кожи тирене хромлап дуплау 3. хром, хромдан тегелгән; хромовые сапоги хром итек
ХРОМОЙ, -ая, -ое 1. аҡһаҡ, сатан; хромой человек сатан кеше; остаться хромым аҡһаҡ булып ҡалыу 2. разг. (о мебели) аяғы һынған, бер аяғы ҡыҫҡа
ХРОМОЛИТОГРАФИЯ ж; полигр. хромолитография (1. литография ысулы менән төрлө буяуҙа баҫыу 2. ошо юл менән яһалған һцрәт)
ХРОМОНОГИЙ, -ая, -ое разг. аҡһаҡ (сатан) аяҡлы
ХРОМОНОЖКА м и ж; разг. аҡһаҡ, сатан (ғәҙәттә ҡатын-ҡыҙ, бала)
ХРОМОСОМЫ мн. (ед. хромосома ж); биол. хромосомалар (кцҙәнәктә организмдың нәҫел сифаттарын йөрөткән матдә)
ХРОМОСФЕРА ж; астр. хромосфера (Ҡояш атмосфераһының ҡояш тотолғанда кцренә торған ҡыҙыл алҡа һымаҡ тышҡы ҡатлауы)
ХРОМОТА ж: аҡһаҡлыҡ, сатанлыҡ
ХРОМОТИПИЯ ж; полигр. хромотипия (төрлө төҫтә баҫып сығарыу һәм шундай ысул менән типографияла баҫылған баҫма)
ХРОНИК м; разг. хроник (туҡтауһыҙ ауырыған кеше )
ХРОНИКА ж хроника (1. йылъяҙма 2. гәзиттә көндәлек ваҡиғалар бцлеге 3. ағымдағы тормош кцренештәрен кцрһәтә торған документаль фильм 4. әҙ. тарихи, сәйәси, ижтимағи һ. б. ваҡиғаларҙың тарихын цҙ эсенә алған әҙәби әҫәр)
ХРОНИКАЛЬНЫЙ, -ая, -ое хроникаль, хроника ...ы; хроникальный фильм хроникаль фильм
ХРОНИКЁР м хроникасы (гәзиттең хроника бцлегенә хәбәрҙәр биреп тороусы хеҙмәткәр)
ХРОНИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. (о болезни) хроник, оҙаҡҡа һуҙылған, оҙайлы, ҡайтмалы; хроническая болезнь ҡайтмалы ауырыу 2. (страдающий такой болезнью) оҙаҡ ауырыусы; хронический больной оҙаҡ ауырыусы кеше 3. перен. оҙаҡ, дауамлы, оҙаҡҡа һуҙылған; хроническая бездеятельность оҙаҡҡа һуҙылған эшһеҙлек
ХРОНОГРАФ I м (памятник древней письменности ) хронограф
ХРОНОГРАФ II м хронограф (ҡыҫҡа ваҡыт араһын йәки төрлө ваҡиға, кцренештәрҙе бик дөрөҫ итеп регистрациялай торған прибор)
ХРОНОЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое хронологик, хронология ...ы; хронологический порядок хронологик тәртип
609
20 зак. 2.0007.06