Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 630 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ЧЕШУЙКА
ЧЕШУЙКА ж (у рыб) тәңкә; (у ящериц, змей) ҡау; серебристые чешуйки көмөш тәңкәләр
ЧЕШУЙЧАТЫЙ, -ая, -ое 1. тәңкәле, тәңкә менән ҡапланған; чешуйчатые рыбы тәңкәле балыҡтар 2. (в виде чешуи) ҡау (тәңкә) һымаҡ; чешуйчатый след тәңкә һымаҡ эҙ 3. в знач. сущ. чешуйчатые мн.; зоол. тәңкәлеләр
чешуЯ ж (у рыб) тәңкә; (у ящериц, змей) ҡау; сбросить чешую ҡау ташлау
ЧИБИС м тәгәрлек, бибек
ЧИЖ м һары турғай
ЧИЖИК м 1. уменьш.-ласк. от чиж 2. (детская игра) сүрәкә
ЧИЛИЙСКИЙ, -ая, -ое чили ...ы, Чили ...ы; чилийский народ Чили халҡы
ЧИЛИЙЦЫ мн. чилиҙар, чили халҡы // ед. чилиец м чили ир-аты; чилийка ж чили ҡатын-ҡыҙы
ЧИН м 1. чин, дәрәжә; полковничий чин полковник дәрәжәһе; получить чин дәрәжә алыу 2. (представитель, служащий какого-л. ведомства ) хеҙмәткәр, вәкил; чин дипломатического корпуса дипломатик корпус вәкиле; чины судебного ведомства суд ведомствоһы хеҙмәткәрҙәре ♦ по чину тотҡан урынына ҡарата; чин чином; чин по чину тейешенсә, еренә еткереп
ЧИНАР м и ЧИНАРА ж чинар, чинара (агас)
ЧИНИТЬ I несов. что 1. төҙәтеү, йүнәтеү; (о белье) ямау; чинить мост күпер йүнәтеү; чинить часы сәғәт төҙәтеү; чинить бельё эске кейемде ямау 2. (заострять) ослау; чинить карандаш ҡәләм ослау
ЧИНИТЬ II несов. что ҡылыу, эшләү, итеү, урынлаштырыу; чинить беззакония законһыҙлыҡ ҡылыу; чинить препятствия ҡамасаулыҡ эшләү
ЧИННЫЙ, -ая, -ое мөһим, олпатлы
ЧИНОВНИК м 1. чиновник, түрә 2. перен. (формалист) чиновник
ЧИНОВНИЧЕСТВО с собир. чиновниктар, түрәләр
ЧИНОВНИЧИЙ, -ья, -ье 1. чиновник(тар) ...ы; чиновничий произвол чиновник башбаштаҡлығы; чиновничий язык чиновниктар теле (һөйләше) 2. чиновниктарса ...ы; чиновничье отношение к делу эшкә чиновниктарса ҡараш
ЧИНОВНЫЙ, -ая, -ое уст. 1. дәрәжәле; чиновное лицо дәрәжәле кеше 2. чиновник ...ы; чиновные погоны чиновник погондары
чИрей м; разг. шешек, сиҡан, һыҙлауыҡ; чирей на теле тәндәге шешек
ЧИРИКАНЬЕ с см. чирикать
ЧИРИКАТЬ несов. сырҡылдау, серкелдәү, сырылдау
ЧИРИКНУТЬ сов. см. чирикать
ЧИРКАТЬ несов. см. чиркнуть; чиркать спичками шырпы һыҙыу
ЧИРКНУТЬ сов. һыҙып (сыйып) ебәреү чирОк м сүрәгәй өйрәк
ЧИСЛЕННОСТЬ ж һан, иҫәп; численность населения халыҡ иҫәбе; увеличение численности скота мал һаны артыу
ЧИСЛЕННЫЙ, -ая, -ое 1. (числовой) һан ...ы, иҫәп ...ы; численный и линейный масштаб карты картаның һан һәм һыҙыҡ масштабы; численное решение уравнения тигеҙләмәнең һан сиселеше 2. (количественный) һанының (иҫәбенең), һан (иҫәп) буйынса; численный рост населения халыҡ һанының үҫеүе
ЧИСЛИТЕЛЬ м; мат. числитель, ваҡланыусы
ЧИСЛИТЕЛЬНЫЙ: имя числительное грам. һан (һцҙ төркөмө); числительное с; грам. һан; количественные числительные төп һандар; порядковые числительные рәт һандары
ЧИСЛИТЬ несов. кого-что 1. уст. (исчислять ) иҫәбен алыу, һанау 2. (признавать ка-ким-л.) тип һанау (иҫәпләү); числить больным ауырыу тип иҫәпләү; числить в отпуску ялда тип һанау
ЧИСЛИТЬСЯ несов. 1. һаналыу, хисапланыу, иҫәпләнеү, иҫәптә тороу; числиться в списке исемлектә һаналыу; числиться в командировке командировкала тип иҫәпләнеү 2. страд. от числить
ЧИСЛО с 1. һан; дробное число кәсер һан; целое число бөтөн һан 2. көн, число; первые числа сентября сентябрҙең беренсе көндәре; какое сегодня число? бөгөн ниндәй (нисәнсе) число? 3. (количество) һан, иҫәп; число заводов растёт заводтар һаны арта 4. (состав, ряд) иҫәп, ара; в числе присутствующих ҡатнашыусылар араһында 5. лингв. һан; множественное число күплек һаны ♦ в том числе шул иҫәптән; нет числа кому-чему; без числа иҫәп-хисапһыҙ, һанһыҙ, бик күп; задним числом см. задний; по первое число ҡаты шелтәләү
ЧИСЛОВОЙ, -ая, -ое 1. һан ...ы; числовая величина һан дәүмәле 2. һан ...ы, һан яғынан, һан менән бирелгән; числовой масштаб карт картаның һан масштабы; числовые данные һан менән бирелгән мәғлүмәттәр, һан мәғлүмәте
ЧИСТИЛИЩЕ с араф (ожмахҡа инер алдынан гөнаһтарҙан таҙарыныу урыны)
ЧИСТИЛЬЩИК м и ЧИСТИЛЬЩИЦА ж таҙартыусы; чистильщик сапог итек таҙартыусы
ЧИСТИТЬ несов. кого-что 1. таҙартыу; чистить ковёр пылесосом саң һурғыс менән келәм таҙартыу; чистить щёткой платье күлдәкте щётка менән таҙартыу; чистить дорогу юл таҙартыу 2. таҙартыу; (срезать кожуру) әрсеү; (скоблить) ҡырыу, ҡырсыу; чистить картошку картуф әрсеү; чистить ягоды еләк таҙартыу; чистить рыбу балыҡ ҡырсыу 3. прям., перен., разг. таҙартыу, арындырыу, айырыу; чистить воду от соли һыуҙы тоҙҙан айырыу; чистить кадры кадрҙарҙы таҙартыу 4. перен., прост. (грабить) таҙартыу, урлау; чистить карман кеҫәне таҙартыу
630
ЧЕШУЙКА ж (у рыб) тәңкә; (у ящериц, змей) ҡау; серебристые чешуйки көмөш тәңкәләр
ЧЕШУЙЧАТЫЙ, -ая, -ое 1. тәңкәле, тәңкә менән ҡапланған; чешуйчатые рыбы тәңкәле балыҡтар 2. (в виде чешуи) ҡау (тәңкә) һымаҡ; чешуйчатый след тәңкә һымаҡ эҙ 3. в знач. сущ. чешуйчатые мн.; зоол. тәңкәлеләр
чешуЯ ж (у рыб) тәңкә; (у ящериц, змей) ҡау; сбросить чешую ҡау ташлау
ЧИБИС м тәгәрлек, бибек
ЧИЖ м һары турғай
ЧИЖИК м 1. уменьш.-ласк. от чиж 2. (детская игра) сүрәкә
ЧИЛИЙСКИЙ, -ая, -ое чили ...ы, Чили ...ы; чилийский народ Чили халҡы
ЧИЛИЙЦЫ мн. чилиҙар, чили халҡы // ед. чилиец м чили ир-аты; чилийка ж чили ҡатын-ҡыҙы
ЧИН м 1. чин, дәрәжә; полковничий чин полковник дәрәжәһе; получить чин дәрәжә алыу 2. (представитель, служащий какого-л. ведомства ) хеҙмәткәр, вәкил; чин дипломатического корпуса дипломатик корпус вәкиле; чины судебного ведомства суд ведомствоһы хеҙмәткәрҙәре ♦ по чину тотҡан урынына ҡарата; чин чином; чин по чину тейешенсә, еренә еткереп
ЧИНАР м и ЧИНАРА ж чинар, чинара (агас)
ЧИНИТЬ I несов. что 1. төҙәтеү, йүнәтеү; (о белье) ямау; чинить мост күпер йүнәтеү; чинить часы сәғәт төҙәтеү; чинить бельё эске кейемде ямау 2. (заострять) ослау; чинить карандаш ҡәләм ослау
ЧИНИТЬ II несов. что ҡылыу, эшләү, итеү, урынлаштырыу; чинить беззакония законһыҙлыҡ ҡылыу; чинить препятствия ҡамасаулыҡ эшләү
ЧИННЫЙ, -ая, -ое мөһим, олпатлы
ЧИНОВНИК м 1. чиновник, түрә 2. перен. (формалист) чиновник
ЧИНОВНИЧЕСТВО с собир. чиновниктар, түрәләр
ЧИНОВНИЧИЙ, -ья, -ье 1. чиновник(тар) ...ы; чиновничий произвол чиновник башбаштаҡлығы; чиновничий язык чиновниктар теле (һөйләше) 2. чиновниктарса ...ы; чиновничье отношение к делу эшкә чиновниктарса ҡараш
ЧИНОВНЫЙ, -ая, -ое уст. 1. дәрәжәле; чиновное лицо дәрәжәле кеше 2. чиновник ...ы; чиновные погоны чиновник погондары
чИрей м; разг. шешек, сиҡан, һыҙлауыҡ; чирей на теле тәндәге шешек
ЧИРИКАНЬЕ с см. чирикать
ЧИРИКАТЬ несов. сырҡылдау, серкелдәү, сырылдау
ЧИРИКНУТЬ сов. см. чирикать
ЧИРКАТЬ несов. см. чиркнуть; чиркать спичками шырпы һыҙыу
ЧИРКНУТЬ сов. һыҙып (сыйып) ебәреү чирОк м сүрәгәй өйрәк
ЧИСЛЕННОСТЬ ж һан, иҫәп; численность населения халыҡ иҫәбе; увеличение численности скота мал һаны артыу
ЧИСЛЕННЫЙ, -ая, -ое 1. (числовой) һан ...ы, иҫәп ...ы; численный и линейный масштаб карты картаның һан һәм һыҙыҡ масштабы; численное решение уравнения тигеҙләмәнең һан сиселеше 2. (количественный) һанының (иҫәбенең), һан (иҫәп) буйынса; численный рост населения халыҡ һанының үҫеүе
ЧИСЛИТЕЛЬ м; мат. числитель, ваҡланыусы
ЧИСЛИТЕЛЬНЫЙ: имя числительное грам. һан (һцҙ төркөмө); числительное с; грам. һан; количественные числительные төп һандар; порядковые числительные рәт һандары
ЧИСЛИТЬ несов. кого-что 1. уст. (исчислять ) иҫәбен алыу, һанау 2. (признавать ка-ким-л.) тип һанау (иҫәпләү); числить больным ауырыу тип иҫәпләү; числить в отпуску ялда тип һанау
ЧИСЛИТЬСЯ несов. 1. һаналыу, хисапланыу, иҫәпләнеү, иҫәптә тороу; числиться в списке исемлектә һаналыу; числиться в командировке командировкала тип иҫәпләнеү 2. страд. от числить
ЧИСЛО с 1. һан; дробное число кәсер һан; целое число бөтөн һан 2. көн, число; первые числа сентября сентябрҙең беренсе көндәре; какое сегодня число? бөгөн ниндәй (нисәнсе) число? 3. (количество) һан, иҫәп; число заводов растёт заводтар һаны арта 4. (состав, ряд) иҫәп, ара; в числе присутствующих ҡатнашыусылар араһында 5. лингв. һан; множественное число күплек һаны ♦ в том числе шул иҫәптән; нет числа кому-чему; без числа иҫәп-хисапһыҙ, һанһыҙ, бик күп; задним числом см. задний; по первое число ҡаты шелтәләү
ЧИСЛОВОЙ, -ая, -ое 1. һан ...ы; числовая величина һан дәүмәле 2. һан ...ы, һан яғынан, һан менән бирелгән; числовой масштаб карт картаның һан масштабы; числовые данные һан менән бирелгән мәғлүмәттәр, һан мәғлүмәте
ЧИСТИЛИЩЕ с араф (ожмахҡа инер алдынан гөнаһтарҙан таҙарыныу урыны)
ЧИСТИЛЬЩИК м и ЧИСТИЛЬЩИЦА ж таҙартыусы; чистильщик сапог итек таҙартыусы
ЧИСТИТЬ несов. кого-что 1. таҙартыу; чистить ковёр пылесосом саң һурғыс менән келәм таҙартыу; чистить щёткой платье күлдәкте щётка менән таҙартыу; чистить дорогу юл таҙартыу 2. таҙартыу; (срезать кожуру) әрсеү; (скоблить) ҡырыу, ҡырсыу; чистить картошку картуф әрсеү; чистить ягоды еләк таҙартыу; чистить рыбу балыҡ ҡырсыу 3. прям., перен., разг. таҙартыу, арындырыу, айырыу; чистить воду от соли һыуҙы тоҙҙан айырыу; чистить кадры кадрҙарҙы таҙартыу 4. перен., прост. (грабить) таҙартыу, урлау; чистить карман кеҫәне таҙартыу
630