Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 227
Поиск по словарям
ГЕНЕРАЛ-ГУБЕРНАТОР
го сл. урында, ерҙә, -ған/-гән; я был там, где никто не был бер кем булмаған ерҙә мин булдым 4. в знач. частицы ҡайҙа инде, ҡайҙа ул; где им понять! ҡайҙа инде уларға аңлау!; где старику тягаться с молодым человеком! ҡайҙа инде ҡартҡа йәш кеше менән ярышыу!
ГДЕ-ЛИБО и ГДЕ-НИБУДЬ нареч. ҡайҙа ла булһа, берәй ерҙә; где-нибудь встретимся ҡайҙа ла булһа осрашырбыҙ
гдЕ-то нареч. ҡайҙалыр; где-то плачет ребёнок ҡайҙалыр бала илай
ГЕГЕЛЬЯНСТВО с; филос. гегелселек (Гегель фәлсәфәһе нигеҙендә тыуган идеалистик фәлсәфәци агым)
ГЕГЕМОН м; книжн. гегемон, етәксе; гегемон революции ихтилал гегемоны
ГЕГЕМОНИЯ ж; книжн. гегемония; гегемония пролетариата пролетариат гегемонияһы
геЕнна ж; рел. йәһәннәм, тамуҡ; геенна огненная утлы йәһәннәм
ГЕЙ межд.; разг. 1. һәй, әй 2. һайт; гей, сав-расушка! һайт, ҡолаҡай!
гЕйзер м гейзер, ғәйсәр (вулкан ваҡыт-ваҡыт ҡайнар һыу һәм пар бәреп тора торган сыганаҡ )
гЕйша ж гейша (Японияла ҡунаҡтарҙы ҡаршы алыу, кццелен асыу өсөн саҡырылган профессиональ бейецсе һәм йырсы ҡатын-ҡыҙ; тәцҙәрәк сәйханага килгәндәрҙең кәйефен кц-тәрецсе булган)
ГЕКАТОМБА ж гекатомба (боронго гректарҙа : йөҙ цгеҙҙән (йәки башҡа малдан) ҡорбан салыу ; һәр төрлө ҙур ҡорбан салыу)
ГЕКЗАМЕТР м; лит. гекзаметр (антик поэзияла алты быуынлы шигыр төҙөлөшө)
ГЕКСАХЛОРАН м; хим. гексахлоран (ҡо-ротҡостарга ҡаршы ҡулланылган агыулы химикат )
ГЕКСАЭДР м; мат. гексаэдр (алты яҫылыҡ менән сикләнгән есем)
ГЕКТАР м гектар
ГЕКТО... ҡушма һцҙҙәрҙең “ йөҙ ”, “ йөҙ мәртәбә” мәгәнәһен аңлатҡан беренсе өлөшө, мәҫ., гектограмм гектограмм
ГЕКТОГРАФ м гектограф (яҙыуҙы йәки һцрәтте кцбәйтеп баҫа торган ябай ҡорамал)
ГЕКТОГРАФИРОВАТЬ несов. что гектографта баҫыу
ГЕКТОГРАФИЧЕСКИЙ, -ая, -ое гектограф ...ы; гектографический способ печатания баҫыуҙың гектограф ысулы
ГЕКТОЛИТР м гектолитр (100 л-га тигеҙ кцләм цлсәц берәмеге)
ГЕКТОМЕТР м гектометр
гЕлий м гелий (химик элемент, водородтан һуң килгән иң еңел инерт газ)
ГЕЛИО... ҡушма һцҙҙәрҙең “ ҡояш ”, “ ҡояш нурҙары” мәгәнәһен белдергән беренсе өлөшө, мәҫ., гелиостанция ҡояш станцияһы
ГЕЛИОГРАФ м гелиограф (1. астр. ҡояшты төшөрөп ала торган фотоаппаратлы телескоп 2. метеор. көн эсендә ҡояштың яҡтыртҡан ваҡытын иҫәпләп яҙа торган автоматик прибор 3. хәрб. йыраҡҡа яҡтылыҡ сигналы бирә торган прибор)
ГЕЛИОТЕРАПИЯ м; мед. гелиотерапия (ҡояш нуры менән дауалау)
ГЕЛИОТРОП м гелиотроп (1. бот. хуш еҫле сәскәле декоратив цлән 2. мин. ҡиммәтле минерал төрө )
ГЕЛИОЦЕНТРИЧЕСКИЙ: гелиоцентрическая система мира ғаләмдең гелиоцентрик системаһы
ГЕЛЬМИНТОЛОГИЯ ж гельминтология (паразит селәцсендәр һәм улар таратҡан ауырыуҙарҙы өйрәнә торган фән)
ГЕМАТОГЕН м гематоген (һыйыр малының ҡанынан әҙерләнгән дауалау препараты)
ГЕМАТОЛОГИЯ ж гематология (ҡан составын һәм цҙенсәлеген, уның ауырыуҙарын дауалау ысулдарын өйрәнә торган фән)
ГЕМОГЛОБИН м гемоглобин (ҡыҙыл ҡан бөртөксәләренең кислородты цҙенә һеңдереп, тәнгә тарата торган матдәһе)
ГЕМОРРОИДАЛЬНЫЙ, -ая, -ое геморрой ...ы; геморроидальный узел геморрой төйөнө
ГЕМОРРОЙ м; мед. геморрой (тура эсәктең тцбәнге осондагы ҡан тамырҙары киңәйеп, ҡанһыраган төйөндәр барлыҡҡа килтергән ауырыу )
ГЕМОРРОЙНЫЙ, -ая, -ое геморрой ...ы; геморройная кровь геморрой ҡаны
ГЕМОФИЛИЯ ж; мед. гемофилия (сирле кеше ҡанының насар ойошоуы йәки ҡан туҡтамау )
ГЕНЕАЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое генеалогия ...ы, генеалогик; генеалогическое родство генеалогик ҡәрҙәшлек; генеалогическая таблица генеалогия таблицаһы
ГЕНЕАЛОГИЯ ж генеалогия, шәжәрә (1. нәҫелдең бер-бер артлы килгән быуындары 2. тарихтың нәҫел-ырыуҙар сыгышын тикшергән бцлеге 3. хайуан һәм цҫемлек гаиләләренең сы-гышы); генеалогия рода ырыу генеалогияһы (шәжәрәһе)
гЕнезис м генезис, барлыҡҡа килеү, килеп сығыу
ГЕНЕРАЛ м генерал (югары командалыҡ составында хәрби звание йәки дәрәжә); генерал армии армия генералы; генерал-лейтенант генерал-лейтенант; генерал-майор генерал-майор; генерал-полковник генерал-полковник
ГЕНЕРАЛ-ГУБЕРНАТОР м генерал-губернатор (революцияга тиклем Рәсәйҙә һәм ҡайһы
227
8*
го сл. урында, ерҙә, -ған/-гән; я был там, где никто не был бер кем булмаған ерҙә мин булдым 4. в знач. частицы ҡайҙа инде, ҡайҙа ул; где им понять! ҡайҙа инде уларға аңлау!; где старику тягаться с молодым человеком! ҡайҙа инде ҡартҡа йәш кеше менән ярышыу!
ГДЕ-ЛИБО и ГДЕ-НИБУДЬ нареч. ҡайҙа ла булһа, берәй ерҙә; где-нибудь встретимся ҡайҙа ла булһа осрашырбыҙ
гдЕ-то нареч. ҡайҙалыр; где-то плачет ребёнок ҡайҙалыр бала илай
ГЕГЕЛЬЯНСТВО с; филос. гегелселек (Гегель фәлсәфәһе нигеҙендә тыуган идеалистик фәлсәфәци агым)
ГЕГЕМОН м; книжн. гегемон, етәксе; гегемон революции ихтилал гегемоны
ГЕГЕМОНИЯ ж; книжн. гегемония; гегемония пролетариата пролетариат гегемонияһы
геЕнна ж; рел. йәһәннәм, тамуҡ; геенна огненная утлы йәһәннәм
ГЕЙ межд.; разг. 1. һәй, әй 2. һайт; гей, сав-расушка! һайт, ҡолаҡай!
гЕйзер м гейзер, ғәйсәр (вулкан ваҡыт-ваҡыт ҡайнар һыу һәм пар бәреп тора торган сыганаҡ )
гЕйша ж гейша (Японияла ҡунаҡтарҙы ҡаршы алыу, кццелен асыу өсөн саҡырылган профессиональ бейецсе һәм йырсы ҡатын-ҡыҙ; тәцҙәрәк сәйханага килгәндәрҙең кәйефен кц-тәрецсе булган)
ГЕКАТОМБА ж гекатомба (боронго гректарҙа : йөҙ цгеҙҙән (йәки башҡа малдан) ҡорбан салыу ; һәр төрлө ҙур ҡорбан салыу)
ГЕКЗАМЕТР м; лит. гекзаметр (антик поэзияла алты быуынлы шигыр төҙөлөшө)
ГЕКСАХЛОРАН м; хим. гексахлоран (ҡо-ротҡостарга ҡаршы ҡулланылган агыулы химикат )
ГЕКСАЭДР м; мат. гексаэдр (алты яҫылыҡ менән сикләнгән есем)
ГЕКТАР м гектар
ГЕКТО... ҡушма һцҙҙәрҙең “ йөҙ ”, “ йөҙ мәртәбә” мәгәнәһен аңлатҡан беренсе өлөшө, мәҫ., гектограмм гектограмм
ГЕКТОГРАФ м гектограф (яҙыуҙы йәки һцрәтте кцбәйтеп баҫа торган ябай ҡорамал)
ГЕКТОГРАФИРОВАТЬ несов. что гектографта баҫыу
ГЕКТОГРАФИЧЕСКИЙ, -ая, -ое гектограф ...ы; гектографический способ печатания баҫыуҙың гектограф ысулы
ГЕКТОЛИТР м гектолитр (100 л-га тигеҙ кцләм цлсәц берәмеге)
ГЕКТОМЕТР м гектометр
гЕлий м гелий (химик элемент, водородтан һуң килгән иң еңел инерт газ)
ГЕЛИО... ҡушма һцҙҙәрҙең “ ҡояш ”, “ ҡояш нурҙары” мәгәнәһен белдергән беренсе өлөшө, мәҫ., гелиостанция ҡояш станцияһы
ГЕЛИОГРАФ м гелиограф (1. астр. ҡояшты төшөрөп ала торган фотоаппаратлы телескоп 2. метеор. көн эсендә ҡояштың яҡтыртҡан ваҡытын иҫәпләп яҙа торган автоматик прибор 3. хәрб. йыраҡҡа яҡтылыҡ сигналы бирә торган прибор)
ГЕЛИОТЕРАПИЯ м; мед. гелиотерапия (ҡояш нуры менән дауалау)
ГЕЛИОТРОП м гелиотроп (1. бот. хуш еҫле сәскәле декоратив цлән 2. мин. ҡиммәтле минерал төрө )
ГЕЛИОЦЕНТРИЧЕСКИЙ: гелиоцентрическая система мира ғаләмдең гелиоцентрик системаһы
ГЕЛЬМИНТОЛОГИЯ ж гельминтология (паразит селәцсендәр һәм улар таратҡан ауырыуҙарҙы өйрәнә торган фән)
ГЕМАТОГЕН м гематоген (һыйыр малының ҡанынан әҙерләнгән дауалау препараты)
ГЕМАТОЛОГИЯ ж гематология (ҡан составын һәм цҙенсәлеген, уның ауырыуҙарын дауалау ысулдарын өйрәнә торган фән)
ГЕМОГЛОБИН м гемоглобин (ҡыҙыл ҡан бөртөксәләренең кислородты цҙенә һеңдереп, тәнгә тарата торган матдәһе)
ГЕМОРРОИДАЛЬНЫЙ, -ая, -ое геморрой ...ы; геморроидальный узел геморрой төйөнө
ГЕМОРРОЙ м; мед. геморрой (тура эсәктең тцбәнге осондагы ҡан тамырҙары киңәйеп, ҡанһыраган төйөндәр барлыҡҡа килтергән ауырыу )
ГЕМОРРОЙНЫЙ, -ая, -ое геморрой ...ы; геморройная кровь геморрой ҡаны
ГЕМОФИЛИЯ ж; мед. гемофилия (сирле кеше ҡанының насар ойошоуы йәки ҡан туҡтамау )
ГЕНЕАЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое генеалогия ...ы, генеалогик; генеалогическое родство генеалогик ҡәрҙәшлек; генеалогическая таблица генеалогия таблицаһы
ГЕНЕАЛОГИЯ ж генеалогия, шәжәрә (1. нәҫелдең бер-бер артлы килгән быуындары 2. тарихтың нәҫел-ырыуҙар сыгышын тикшергән бцлеге 3. хайуан һәм цҫемлек гаиләләренең сы-гышы); генеалогия рода ырыу генеалогияһы (шәжәрәһе)
гЕнезис м генезис, барлыҡҡа килеү, килеп сығыу
ГЕНЕРАЛ м генерал (югары командалыҡ составында хәрби звание йәки дәрәжә); генерал армии армия генералы; генерал-лейтенант генерал-лейтенант; генерал-майор генерал-майор; генерал-полковник генерал-полковник
ГЕНЕРАЛ-ГУБЕРНАТОР м генерал-губернатор (революцияга тиклем Рәсәйҙә һәм ҡайһы
227
8*