Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 245
Поиск по словарям
сәйнүк; горячие руки эҫе ҡулдар; горячее солнце ҡыҙыу ҡояш 2. перен. ҡыҙыу, ҡайнар, ялҡынлы; горячая голова ҡыҙыу баш; горячая любовь ҡайнар һөйөү; горячий привет ҡайнар сәләм 3. перен. ҡыҙыу; горячий человек ҡыҙыу кеше; горячая пора ҡыҙыу ваҡыт; горячая работа ҡыҙыу эш; горячий разговор ҡыҙыу һөйләшеү 4. перен. (о лошадях) ярһыу, иләү 5. ҡыҙҙырып, эҫетеп; горячая вулканизация ҡыҙҙырып вулканизациялау; горячая обработка металлов металды ҡыҙҙырып эшкәртеү; горячее копчение эҫетеп ыҫлау 6. в знач. сущ. горячее с; разг. эҫе аш ♦ горячая кровь у кого ҡыҙыу ҡанлы; по горячим следам: 1) (по свежим следам) эҙе һыуынмаҫ элек, артынса уҡ тикшереү (эҙәрләү); 2) (сразу же) эҫе мәлендә; под горячую руку (попасть, подвернуться и т.п.) ҡыҙған саҡҡа (тура килеү, эләгеү)
ГОРЯЧИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое разг. иҫерткес; горячительные напитки иҫерткес эсемлектәр
ГОРЯЧИТЬ несов. кого-что ҡыҙҙырыу, ярһытыу; горячить коня атты ярһытыу
ГОРЯЧИТЬСЯ несов. ҡыҙыу, ярһыу; напрасно горячиться юҡҡа ҡыҙыу
ГОРЯЧКА ж 1. уст., прост. өшөтөү-янды-рыу (ауырыу) 2. ҡыуыу, сабыу (аҡса өсөн) 3. ҡабаланыу, ашығыслыҡ, ығы-зығы килеү, өтәләнеү; горячка перед отъездом юлға сығыр алдынан ҡабаланыу ♦ пороть горячку саманан артыҡ ашығып эш итеү
ГОРЯЧНОСТЬ ж ҡыҙыулыҡ, яндырай-лыҡ, ашҡыныусанлыҡ; проявлять излишнюю горячность артыҡ ҡыҙыулыҡ күрһәтеү; неуместная горячность урынһыҙ янды-райлыҡ
горячО 1. нареч. см. горячий 1; 2. кому-чему в знач. сказ., безл. эҫе; мне горячо миңә эҫе; рукам горячо ҡулға эҫе
ГОСБАНК м дәүләт банкыһы ГОСБЮДЖЕТ м дәүләт бюджеты госкредИт м дәүләт кредиты ГОСПИТАЛИЗАЦИЯ ж см. госпитализиро-
вать
ГОСПИТАЛИЗИРОВАТЬ сов., несов. госпиталгә (хәстәханаға) һалыу; госпитализировать больного ауырыуҙы госпиталгә һалыу
ГОСПИТАЛЬ м госпиталь; полевой госпи-
таль ялан госпитале
ГОСПИТАЛЬНЫЙ, -ая, -ое госпиталь ...ы; госпитальный врач госпиталь табибы
ГОСПОДИН м 1. (при обращении) әфәнде; господин посол илсе әфәнде 2. (хозяин) хужа 3. (представитель привилегированного класса) бай, баяр ♦ быть господином своего слова (своему слову) үҙ һүҙеңә хужа булыу; сам себе господин үҙенә үҙе хужа
ГОСУДАРЫНЯ
ГОСПОДСКИЙ, -ая, -ое баяр ...ы, бай ...ы; господские земли баяр ерҙәре; господский дом бай йорто
ГОСПОДСТВО с хакимлыҡ, өҫтөнлөк; господство в воздухе һауала өҫтөнлөк
ГОСПОДСТВОВАТЬ несов. 1. хакимлыҡ (өҫтөнлөк) итеү, өҫтөнлөк алыу; господствовать на море диңгеҙҙә өҫтөнлөк итеү 2. (преобладать ) өҫтөнлөк итеү; здесь господствуют югозападные ветры бында көньяк-көнбайыш елдәре өҫтөнлөк итә 3. над чем (возвышаться) юғарыраҡ (ҡалҡып) тороу
ГОСПОДСТВУЮЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от господствовать 2. прил. хакимлыҡ (өҫтөнлөк) итеүсе; господствующие классы хакимлыҡ итеүсе синыфтар 3. прил. өҫтөнлөк итеүсе; господствующее мнение өҫтөнлөк итеүсе фекер
ГОСПОДЬ м Хоҙай, Алла ♦ ах ты, господи! йә хоҙай!; упаси, господи! алла һаҡлаһын!, хоҙай күрһәтмәһен!
ГОСПОЖА ж 1. (при обращении) ханым 2. (хозяйка) хужабикә 3. (представительница привилегированного класса) байбикә, байбисә
ГОСТЕВОЙ, -ая, -ое ҡунаҡ ...ы; гостевые места на трибуне трибунала ҡунаҡтар урыны
ГОСТЕПРИИМНЫЙ, -ая, -ое ҡунаҡсыл; гостеприимный хозяин ҡунаҡсыл хужа
ГОСТЕПРИИМСТВО с ҡунаҡсыллыҡ; проявить гостеприимство ҡунаҡсыллыҡ күрһәтеү
ГОСТИНАЯ ж 1. (комната) ҡунаҡ бүлмәһе 2. (обстановка) ҡунаҡ бүлмәһе йыһазы
ГОСТИНЕЦ м; прост. күстәнәс
ГОСТИНИЦА ж ҡунаҡхана; устроиться в гостинице ҡунаҡханала урынлашыу
ГОСТИНИЧНЫЙ, -ая, -ое ҡунаҡхана ...ы; гостиничная комната ҡунаҡхана бүлмәһе
ГОСТИНЫЙ: гостиный двор сауҙа йорто, ка-руанһарай
ГОСТИТЬ несов. ҡунаҡ булыу, ҡунаҡсылау
ГОСТЬ м и ГОСТЬЯ ж ҡунаҡ; желанный гость көтөп алынған ҡунаҡ; уважаемый гость ҡәҙерле ҡунаҡ; приглашать в гости ҡунаҡҡа саҡырыу; идти в гости ҡунаҡҡа барыу; быть в гостях ҡунаҡта булыу; ходить по гостям ҡунаҡсы-лап йөрөү
ГОСУДАРСТВЕННОСТЬ ж дәүләтселек; национальная государственность милли дәүләтселек
ГОСУДАРСТВЕННЫЙ, -ая, -ое дәүләт ...ы; государственный герб дәүләт гербы; государственные границы дәүләт сиктәре; дело государственной важности дәүләт әһәмиәтендәге эш ♦ государственное право юр. дәүләт хоҡуғы; государственные экзамены дәүләт имтихандары
ГОСУДАРСТВО с дәүләт; независимое государство бойондороҡһоҙ дәүләт
ГОСУДАРЫНЯ ж 1. ҡатын (әбей) батша 2. уст. (при обращении) ханым
245
ГОРЯЧИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое разг. иҫерткес; горячительные напитки иҫерткес эсемлектәр
ГОРЯЧИТЬ несов. кого-что ҡыҙҙырыу, ярһытыу; горячить коня атты ярһытыу
ГОРЯЧИТЬСЯ несов. ҡыҙыу, ярһыу; напрасно горячиться юҡҡа ҡыҙыу
ГОРЯЧКА ж 1. уст., прост. өшөтөү-янды-рыу (ауырыу) 2. ҡыуыу, сабыу (аҡса өсөн) 3. ҡабаланыу, ашығыслыҡ, ығы-зығы килеү, өтәләнеү; горячка перед отъездом юлға сығыр алдынан ҡабаланыу ♦ пороть горячку саманан артыҡ ашығып эш итеү
ГОРЯЧНОСТЬ ж ҡыҙыулыҡ, яндырай-лыҡ, ашҡыныусанлыҡ; проявлять излишнюю горячность артыҡ ҡыҙыулыҡ күрһәтеү; неуместная горячность урынһыҙ янды-райлыҡ
горячО 1. нареч. см. горячий 1; 2. кому-чему в знач. сказ., безл. эҫе; мне горячо миңә эҫе; рукам горячо ҡулға эҫе
ГОСБАНК м дәүләт банкыһы ГОСБЮДЖЕТ м дәүләт бюджеты госкредИт м дәүләт кредиты ГОСПИТАЛИЗАЦИЯ ж см. госпитализиро-
вать
ГОСПИТАЛИЗИРОВАТЬ сов., несов. госпиталгә (хәстәханаға) һалыу; госпитализировать больного ауырыуҙы госпиталгә һалыу
ГОСПИТАЛЬ м госпиталь; полевой госпи-
таль ялан госпитале
ГОСПИТАЛЬНЫЙ, -ая, -ое госпиталь ...ы; госпитальный врач госпиталь табибы
ГОСПОДИН м 1. (при обращении) әфәнде; господин посол илсе әфәнде 2. (хозяин) хужа 3. (представитель привилегированного класса) бай, баяр ♦ быть господином своего слова (своему слову) үҙ һүҙеңә хужа булыу; сам себе господин үҙенә үҙе хужа
ГОСУДАРЫНЯ
ГОСПОДСКИЙ, -ая, -ое баяр ...ы, бай ...ы; господские земли баяр ерҙәре; господский дом бай йорто
ГОСПОДСТВО с хакимлыҡ, өҫтөнлөк; господство в воздухе һауала өҫтөнлөк
ГОСПОДСТВОВАТЬ несов. 1. хакимлыҡ (өҫтөнлөк) итеү, өҫтөнлөк алыу; господствовать на море диңгеҙҙә өҫтөнлөк итеү 2. (преобладать ) өҫтөнлөк итеү; здесь господствуют югозападные ветры бында көньяк-көнбайыш елдәре өҫтөнлөк итә 3. над чем (возвышаться) юғарыраҡ (ҡалҡып) тороу
ГОСПОДСТВУЮЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от господствовать 2. прил. хакимлыҡ (өҫтөнлөк) итеүсе; господствующие классы хакимлыҡ итеүсе синыфтар 3. прил. өҫтөнлөк итеүсе; господствующее мнение өҫтөнлөк итеүсе фекер
ГОСПОДЬ м Хоҙай, Алла ♦ ах ты, господи! йә хоҙай!; упаси, господи! алла һаҡлаһын!, хоҙай күрһәтмәһен!
ГОСПОЖА ж 1. (при обращении) ханым 2. (хозяйка) хужабикә 3. (представительница привилегированного класса) байбикә, байбисә
ГОСТЕВОЙ, -ая, -ое ҡунаҡ ...ы; гостевые места на трибуне трибунала ҡунаҡтар урыны
ГОСТЕПРИИМНЫЙ, -ая, -ое ҡунаҡсыл; гостеприимный хозяин ҡунаҡсыл хужа
ГОСТЕПРИИМСТВО с ҡунаҡсыллыҡ; проявить гостеприимство ҡунаҡсыллыҡ күрһәтеү
ГОСТИНАЯ ж 1. (комната) ҡунаҡ бүлмәһе 2. (обстановка) ҡунаҡ бүлмәһе йыһазы
ГОСТИНЕЦ м; прост. күстәнәс
ГОСТИНИЦА ж ҡунаҡхана; устроиться в гостинице ҡунаҡханала урынлашыу
ГОСТИНИЧНЫЙ, -ая, -ое ҡунаҡхана ...ы; гостиничная комната ҡунаҡхана бүлмәһе
ГОСТИНЫЙ: гостиный двор сауҙа йорто, ка-руанһарай
ГОСТИТЬ несов. ҡунаҡ булыу, ҡунаҡсылау
ГОСТЬ м и ГОСТЬЯ ж ҡунаҡ; желанный гость көтөп алынған ҡунаҡ; уважаемый гость ҡәҙерле ҡунаҡ; приглашать в гости ҡунаҡҡа саҡырыу; идти в гости ҡунаҡҡа барыу; быть в гостях ҡунаҡта булыу; ходить по гостям ҡунаҡсы-лап йөрөү
ГОСУДАРСТВЕННОСТЬ ж дәүләтселек; национальная государственность милли дәүләтселек
ГОСУДАРСТВЕННЫЙ, -ая, -ое дәүләт ...ы; государственный герб дәүләт гербы; государственные границы дәүләт сиктәре; дело государственной важности дәүләт әһәмиәтендәге эш ♦ государственное право юр. дәүләт хоҡуғы; государственные экзамены дәүләт имтихандары
ГОСУДАРСТВО с дәүләт; независимое государство бойондороҡһоҙ дәүләт
ГОСУДАРЫНЯ ж 1. ҡатын (әбей) батша 2. уст. (при обращении) ханым
245