Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 247
Поиск по словарям
ГРАНАТ
ГРАДИРНЯ ж градирня (1. тоҙло һыуҙы ҡайнатып, тоҙ ала торган ҡоролма 2. сәнәгәт-тә эҫе һыуҙы һыуытыу өсөн ҡулланылган башнялы ҡоролма )
ГРАДИРОВАНИЕ с см. градировать
ГРАДИРОВАТЬ сов., несов. что градирлау (градирняла ҡайнатып, тоҙло иретмэнец һыуын бөтөрөц )
ГРАДОБИТИЕ с боҙ һуғыу (мәҫ., сәсец-лекте )
ГРАДОВОЙ, -ая, -ое боҙ ...ы, борсаҡ ...ы; градовая туча боҙ болото
ГРАДОНАЧАЛЬНИК м; ист. ҡала башлығы
ГРАДОСТРОЕНИЕ с см. градостроительство
ГРАДОСТРОИТЕЛЬ м ҡала төҙөүсе (архитектор )
ГРАДОСТРОИТЕЛЬСТВО с ҡала төҙөлөшө (төҙөү); новшество в градостроительстве ҡала төҙөлөшөндәге яңылыҡтар
ГРАДУИРОВАТЬ сов., несов. что; спец. градустарға бүлеү, градус билдәләре һыҙыу; градуировать термометр термометрҙы градустарға бүлеү
ГРАДУС м градус (1. тцңәрәктең 360-тан бер өлөшөнэ тигеҙ мөйөш йэки дуга цлсэц берәмеге 2. температураны цлсэц берәмеге 3. спирттың процентын кцрһэткэн берәмек) ♦ под градусом ҡыҙмаса булыу
ГРАДУСНИК м; разг. градусник; измерять градусником градусник менән үлсәү
ГРАЖДАНИН м граждан; гражданка ж гражданка; гражданин страны какой -л. берәй илдең гражданы; почётный гражданин города ҡаланың хөрмәтле гражданы
ГРАЖДАНСКИЙ, -ая, -ое 1. гражданлыҡ ...ы; гражданский кодекс гражданлыҡ кодексы; гражданское право гражданлыҡ хоҡуғы; гражданский долг гражданлыҡ бурысы; гражданское мужество гражданлыҡ батырлығы; гражданская лирика Н.А.Некрасова Н.А.Некрасовтың гражданлыҡ лирикаһы 2. граждан ...ы; гражданская служба граждан хеҙмәте; гражданский воздушный флот граждан һауа флоты; гражданская одежда граждан кейеме ♦ гражданская война граждандар һуғышы; гражданская панихида гражданлыҡ йыназаһы; гражданская смерть уст. гражданлыҡ үлеме (барлыҡ гражданлыҡ хоҡуҡтарынан мэхрцм ителец); гражданский брак гражданлыҡ никахы (загста яҙылышмай өйлэнешец )
ГРАЖДАНСТВО с гражданлыҡ; российское гражданство Рәсәй гражданлығы; принять гражданство гражданлыҡ ҡабул итеү ♦ дать права гражданства гражданлыҡ хоҡуҡтарын биреү (таныу); получить права гражданства гражданлыҡ хоҡуҡтарын алыу (дөйөм танылыу, киң таралыу табыу)
ГРАМЗАПИСЬ ж грамзапись (махсус таҫ-мага яҙылган музыка әҫәре, телмәр)
ГРАММ м грамм; пять граммов золота биш грамм алтын
ГРАММАТИКА ж; лингв. грамматика; сравнительная грамматика сағыштырма грамматика; школьная грамматика мәктәп грамматикаһы
ГРАММАТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. грамматика ...ы; грамматические правила грамматика ҡағиҙәләре 2. грамматик; грамматические ошибки грамматик хаталар; грамматический строй языка телдең грамматик төҙөлөшө
ГРАММОФОН м граммофон
ГРАММОФОННЫЙ, -ая, -ое граммофон ...ы; граммофонная пластинка граммофон моң табағы
ГРАМОТА ж 1. уҡый-яҙа белеү, белем, грамота; знать грамоту уҡый-яҙа белеү; политическая грамота сәйәси белем 2. (документ) грамота; похвальная грамота маҡтау грамотаһы; верительные грамоты дип. ышаныс грамотаһы ♦ филькина грамота мәғәнәһеҙ документ, буш ҡағыҙ
ГРАМОТЕЙ м; разг. уҡый-яҙа белеүсе
ГРАМОТНО нареч. грамоталы; грамотно писать грамоталы яҙыу
ГРАМОТНОСТЬ ж 1. уҡый-яҙа белеү; повышение грамотности населения халыҡтың уҡый-яҙа белеүен күтәреү 2. перен. белемле булыу, грамоталылыҡ, мәғлүмәтлелек; техническая грамотность техник грамоталылыҡ; политическая грамотность сәйәси яҡтан мәғлүмәтлелек 3. дөрөҫ эшләнгәнлек (эшләнеү), еренә еткереп эшләнгәнлек (эшләнеү); грамотность проекта проекттың еренә еткереп эшләнгәнлеге; грамотность чертежа һыҙманың еренә еткереп эш-ләнеүе
грамотный, -ая, -ое 1. уҡый-яҙа белгән, уҡымышлы, грамоталы; грамотный человек уҡымышлы кеше; грамотный ученик грамоталы уҡыусы 2. перен. (знающий, сведущий) мәғлүмәтле; грамотный инженер мәғлүмәтле инженер 3. (не содержащий ошибок) грамоталы, хатаһыҙ; грамотное сочинение хатаһыҙ инша 4. перен . (умело выполненный) еренә еткереп эшләнгән, грамоталы; грамотный чертёж еренә еткереп эшләнгән һыҙма
ГРАМПЛАСТИНКА ж грампластинка, көй-табаҡ, моңтабаҡ; записать на грампластинку грампластинкаға яҙыу
ГРАН м; фарм. гөрәнкә (0,062 грамга тиң аптека цлсәце берәмеге) ♦ нет ни грана бөртөк тә юҡ
ГРАНАТ I м гранат, анар (көньяҡ агасы һәм шул агастың емеше); цветок граната гранат сәскәһе
ГРАНАТ II м; мин. гранат (ҡиммәтле аҫыл таш )
247
ГРАДИРНЯ ж градирня (1. тоҙло һыуҙы ҡайнатып, тоҙ ала торган ҡоролма 2. сәнәгәт-тә эҫе һыуҙы һыуытыу өсөн ҡулланылган башнялы ҡоролма )
ГРАДИРОВАНИЕ с см. градировать
ГРАДИРОВАТЬ сов., несов. что градирлау (градирняла ҡайнатып, тоҙло иретмэнец һыуын бөтөрөц )
ГРАДОБИТИЕ с боҙ һуғыу (мәҫ., сәсец-лекте )
ГРАДОВОЙ, -ая, -ое боҙ ...ы, борсаҡ ...ы; градовая туча боҙ болото
ГРАДОНАЧАЛЬНИК м; ист. ҡала башлығы
ГРАДОСТРОЕНИЕ с см. градостроительство
ГРАДОСТРОИТЕЛЬ м ҡала төҙөүсе (архитектор )
ГРАДОСТРОИТЕЛЬСТВО с ҡала төҙөлөшө (төҙөү); новшество в градостроительстве ҡала төҙөлөшөндәге яңылыҡтар
ГРАДУИРОВАТЬ сов., несов. что; спец. градустарға бүлеү, градус билдәләре һыҙыу; градуировать термометр термометрҙы градустарға бүлеү
ГРАДУС м градус (1. тцңәрәктең 360-тан бер өлөшөнэ тигеҙ мөйөш йэки дуга цлсэц берәмеге 2. температураны цлсэц берәмеге 3. спирттың процентын кцрһэткэн берәмек) ♦ под градусом ҡыҙмаса булыу
ГРАДУСНИК м; разг. градусник; измерять градусником градусник менән үлсәү
ГРАЖДАНИН м граждан; гражданка ж гражданка; гражданин страны какой -л. берәй илдең гражданы; почётный гражданин города ҡаланың хөрмәтле гражданы
ГРАЖДАНСКИЙ, -ая, -ое 1. гражданлыҡ ...ы; гражданский кодекс гражданлыҡ кодексы; гражданское право гражданлыҡ хоҡуғы; гражданский долг гражданлыҡ бурысы; гражданское мужество гражданлыҡ батырлығы; гражданская лирика Н.А.Некрасова Н.А.Некрасовтың гражданлыҡ лирикаһы 2. граждан ...ы; гражданская служба граждан хеҙмәте; гражданский воздушный флот граждан һауа флоты; гражданская одежда граждан кейеме ♦ гражданская война граждандар һуғышы; гражданская панихида гражданлыҡ йыназаһы; гражданская смерть уст. гражданлыҡ үлеме (барлыҡ гражданлыҡ хоҡуҡтарынан мэхрцм ителец); гражданский брак гражданлыҡ никахы (загста яҙылышмай өйлэнешец )
ГРАЖДАНСТВО с гражданлыҡ; российское гражданство Рәсәй гражданлығы; принять гражданство гражданлыҡ ҡабул итеү ♦ дать права гражданства гражданлыҡ хоҡуҡтарын биреү (таныу); получить права гражданства гражданлыҡ хоҡуҡтарын алыу (дөйөм танылыу, киң таралыу табыу)
ГРАМЗАПИСЬ ж грамзапись (махсус таҫ-мага яҙылган музыка әҫәре, телмәр)
ГРАММ м грамм; пять граммов золота биш грамм алтын
ГРАММАТИКА ж; лингв. грамматика; сравнительная грамматика сағыштырма грамматика; школьная грамматика мәктәп грамматикаһы
ГРАММАТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. грамматика ...ы; грамматические правила грамматика ҡағиҙәләре 2. грамматик; грамматические ошибки грамматик хаталар; грамматический строй языка телдең грамматик төҙөлөшө
ГРАММОФОН м граммофон
ГРАММОФОННЫЙ, -ая, -ое граммофон ...ы; граммофонная пластинка граммофон моң табағы
ГРАМОТА ж 1. уҡый-яҙа белеү, белем, грамота; знать грамоту уҡый-яҙа белеү; политическая грамота сәйәси белем 2. (документ) грамота; похвальная грамота маҡтау грамотаһы; верительные грамоты дип. ышаныс грамотаһы ♦ филькина грамота мәғәнәһеҙ документ, буш ҡағыҙ
ГРАМОТЕЙ м; разг. уҡый-яҙа белеүсе
ГРАМОТНО нареч. грамоталы; грамотно писать грамоталы яҙыу
ГРАМОТНОСТЬ ж 1. уҡый-яҙа белеү; повышение грамотности населения халыҡтың уҡый-яҙа белеүен күтәреү 2. перен. белемле булыу, грамоталылыҡ, мәғлүмәтлелек; техническая грамотность техник грамоталылыҡ; политическая грамотность сәйәси яҡтан мәғлүмәтлелек 3. дөрөҫ эшләнгәнлек (эшләнеү), еренә еткереп эшләнгәнлек (эшләнеү); грамотность проекта проекттың еренә еткереп эшләнгәнлеге; грамотность чертежа һыҙманың еренә еткереп эш-ләнеүе
грамотный, -ая, -ое 1. уҡый-яҙа белгән, уҡымышлы, грамоталы; грамотный человек уҡымышлы кеше; грамотный ученик грамоталы уҡыусы 2. перен. (знающий, сведущий) мәғлүмәтле; грамотный инженер мәғлүмәтле инженер 3. (не содержащий ошибок) грамоталы, хатаһыҙ; грамотное сочинение хатаһыҙ инша 4. перен . (умело выполненный) еренә еткереп эшләнгән, грамоталы; грамотный чертёж еренә еткереп эшләнгән һыҙма
ГРАМПЛАСТИНКА ж грампластинка, көй-табаҡ, моңтабаҡ; записать на грампластинку грампластинкаға яҙыу
ГРАН м; фарм. гөрәнкә (0,062 грамга тиң аптека цлсәце берәмеге) ♦ нет ни грана бөртөк тә юҡ
ГРАНАТ I м гранат, анар (көньяҡ агасы һәм шул агастың емеше); цветок граната гранат сәскәһе
ГРАНАТ II м; мин. гранат (ҡиммәтле аҫыл таш )
247