Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 265
Поиск по словарям
ДЕБЮТИРОВАТЬ сов., несов. тәү башлап сығыш яһау
дЕва ж 1. трад.-поэт. ҡыҙ 2. астр. Ҡыҙ (йондоҙлоҡ) ♦ старая дева ултырған ҡыҙ, кейәүгә сыҡмаған ҡыҙ
ДЕВАЛЬВАЦИЯ ж 1. девальвация (баһаһы төшкән аҡсаны әйләнештән алып һәм тотороҡло кредит билеттарына алмаштырыу йәки ҡулланыуҙағы аҡсаныц рәсми курсын төшөрөц юлы менән цткәрелә торған аҡса реформаһы) 2. чего; перен. баһаһын юғалтыу, ҡиммәтен төшөрөү, осһоҙландырыу; девальвация дипломов дипломдарҙың баһаһын төшөрөү
ДЕВАТЬ несов. см. деть
ДЕВАТЬСЯ несов. см. деться
дЕверь м 1. (старший брат мужа) ҡайнаға 2. (младший брат мужа) ҡәйнеш
ДЕВИАЦИЯ м; спец. девиация (компас уғының , бик ҙур тимер массаһы йоғонтоһо арҡаһында , меридиан һыҙығынан тайпылыуы)
ДЕВИЗ м девиз (1. цҙеңде тотоуҙа, эштә төп идеяны, маҡсатты сағылдырған өндәмә 2. конкурсҡа ебәрелгән әҫәрҙәрҙә авторҙың исем, фамилияһын алмаштырған йәшерен билдә-һцҙ 3. гербтарға яҙылған оран, саҡырыу һцҙе)
ДЕВИЦА и трад. -поэт. ДЕВИЦА ж; уст. см. девушка ♦ красная девица: 1) (о красивой молодой девушке) йәш һылыу ҡыҙ (һылыуҡай) 2) (о робком, скромном, застенчивом молодом человеке) ҡыҙҙар кеүек (һымаҡ), ҡыҙыҡай (баҫалҡы , оялсан егет тураһында)
ДЕВИЧЕСКИЙ, -ая, -ое см. девичий
ДЕВИЧЕСТВО с ҡыҙ ваҡыт (саҡ)
ДЕВИЧИЙ и ДЕВИЧИЙ, -ья, -ье ҡыҙ ...ы, ҡыҙҙар ...ы; девичья красота ҡыҙ(ҙар) һылыулығы ♦ девичья память шутл. ҡыҙҙар хәтере (тиҙ онотоусан кеше тураһында)
ДЕВИЧНИК м 1. ҡыҙҙы оҙатыу кисәһе (урыҫ халыҡ туй йолаһы буйынса ҡыҙҙың әхирәттәре менән туй алдынан цткәрелгән хушлашыу кисәһе) 2. ҡыҙҙар аулағы
дЕвичья ж; уст. ҡыҙҙар бүлмәһе (байҙар йортонда хеҙмәтсе ҡыҙҙар йәшәй торған бцлмә)
ДЕВОН м; геол. девон (ер тарихында палеозой эраһының өсөнсө дәцере)
ДЕВОНСКИЙ, -ая, -ое геол. девон ...ы; девонская нефть девон нефте; девонские отложения девон ятҡылыҡтары
ДЕВОЧКА ж ҡыҙ, ҡыҙ бала, ҡыҙыҡай
ДЕВСТВЕННИК м ғиффәтле (саф) егет; девственница ж ғиффәтле (саф) ҡыҙ
ДЕВСТВЕННОСТЬ ж 1. ғиффәтлелек, сафлыҡ; девственность помыслов уйҙарҙың сафлығы 2. кеше ҡулы теймәгәнлек, кеше аяғы баҫмағанлыҡ; девственность природы тәбиғәттең кеше аяғы баҫмағанлығы
ДЕВСТВЕННЫЙ, -ая, -ое 1. (целомудренный ) ғиффәтле, саф; девственный юноша ғиф
265
ДЕГАЗАЦИЯ
фәтле (йәш) егет 2. перен. тәбиғи хәлендә, кеше (ҡулы-аяғы) теймәгән, баҫмаған; девственный лес кеше аяғы баҫмаған, кеше ҡулы теймәгән урман ♦ девственная плева анат. ҡыҙлыҡ пәрҙәһе
ДЕВУШКА ж 1. ҡыҙ, еткән ҡыҙ; красивая девушка матур ҡыҙ 2. (форма обращения к молодым женщинам) туташ
ДЕВЧАЧИЙ, -ья, -ье разг. ҡыҙҙар ...ы; девчачьи манеры ҡыҙҙар ҡыланышы
ДЕВЧОНКА ж; разг., уничиж. ҡыҙыҡай, ҡыҙ остоғо
ДЕВЧОНОЧИЙ, -ья, -ье разг. см. девчачий
ДЕВЯНОСТО числ. туҡһан; девяносто лет туҡһан йәш
ДЕВЯНОСТОЛЕТИЕ с 1. (срок) туҡһан йыл 2. (годовщина) туҡһан йыллыҡ
ДЕВЯНОСТОЛЕТНИЙ, -яя, -ее 1. (о сроке) туҡһан йыллыҡ ...ы; девяностолетий юбилей туҡһан йыллыҡ юбилей 2. (о возрасте) туҡһан йәшлек
ДЕВЯНОСТЫЙ, -ая, -ое числ. туҡһанынсы; девяностые годы туҡһанынсы йылдар
ДЕВЯСИЛ м андыҙ (дарыу цләне)
ДЕВЯТЕРО числ. собир. туғыҙ; девятеро сыновей туғыҙ ул (малай)
ДЕВЯТИКЛАССНИК м и ДЕВЯТИКЛАССНИЦА ж туғыҙынсы синыф уҡыусыһы, туғыҙынсы синыфта уҡыусы
ДЕВЯТИТЫСЯЧНЫЙ, -ая, -ое числ. туғыҙ меңенсе
ДЕВЯТИЧАСОВОЙ, -ая, -ое 1. (продолжающийся девять часов) туғыҙ сәғәтлек; девятичасовая программа туғыҙ сәғәтлек программа 2. сәғәт туғыҙҙа килә (китә) торған; девятичасовой поезд сәғәт туғыҙҙа килә торған поезд
девЯтка ж 1. (цифра) туғыҙлыҡ, туғыҙлы һан 2. карт. туғыҙлы кәрт 3. разг. туғыҙынсы, туғыҙынсы номер (трамвай, троллейбус һ. б.)
ДЕВЯТНАДЦАТЫЙ, -ая, -ое числ. ун туғыҙынсы
ДЕВЯТНАДЦАТЬ числ. ун туғыҙ; девятнадцать рублей ун туғыҙ һум
ДЕВЯТЫЙ, -ая, -ое числ. туғыҙынсы; девятый час сәғәт туғыҙынсы
девять числ. туғыҙ; девять человек туғыҙ кеше
ДЕВЯТЬСОТ числ. туғыҙ йөҙ; девятьсот километров туғыҙ йөҙ километр
девятью нареч. туғыҙың, туғыҙ ерҙә; девятью девять — восемьдесят один туғыҙ туғыҙың һикһән бер
ДЕГАЗАТОР м дегазатор (1. дегазация яһау аппараты 2. дегазация яһаусы)
ДЕГАЗАЦИОННЫЙ, -ая, -ое дегазация ...ы; дегазационный прибор дегазация приборы
ДЕГАЗАЦИЯ ж дегазация (ағыуланған урынды , нәмәләрҙе зарарһыҙландырыу, ағыуҙан таҙартыу ); проводить дегазацию дегазация үткәреү
дЕва ж 1. трад.-поэт. ҡыҙ 2. астр. Ҡыҙ (йондоҙлоҡ) ♦ старая дева ултырған ҡыҙ, кейәүгә сыҡмаған ҡыҙ
ДЕВАЛЬВАЦИЯ ж 1. девальвация (баһаһы төшкән аҡсаны әйләнештән алып һәм тотороҡло кредит билеттарына алмаштырыу йәки ҡулланыуҙағы аҡсаныц рәсми курсын төшөрөц юлы менән цткәрелә торған аҡса реформаһы) 2. чего; перен. баһаһын юғалтыу, ҡиммәтен төшөрөү, осһоҙландырыу; девальвация дипломов дипломдарҙың баһаһын төшөрөү
ДЕВАТЬ несов. см. деть
ДЕВАТЬСЯ несов. см. деться
дЕверь м 1. (старший брат мужа) ҡайнаға 2. (младший брат мужа) ҡәйнеш
ДЕВИАЦИЯ м; спец. девиация (компас уғының , бик ҙур тимер массаһы йоғонтоһо арҡаһында , меридиан һыҙығынан тайпылыуы)
ДЕВИЗ м девиз (1. цҙеңде тотоуҙа, эштә төп идеяны, маҡсатты сағылдырған өндәмә 2. конкурсҡа ебәрелгән әҫәрҙәрҙә авторҙың исем, фамилияһын алмаштырған йәшерен билдә-һцҙ 3. гербтарға яҙылған оран, саҡырыу һцҙе)
ДЕВИЦА и трад. -поэт. ДЕВИЦА ж; уст. см. девушка ♦ красная девица: 1) (о красивой молодой девушке) йәш һылыу ҡыҙ (һылыуҡай) 2) (о робком, скромном, застенчивом молодом человеке) ҡыҙҙар кеүек (һымаҡ), ҡыҙыҡай (баҫалҡы , оялсан егет тураһында)
ДЕВИЧЕСКИЙ, -ая, -ое см. девичий
ДЕВИЧЕСТВО с ҡыҙ ваҡыт (саҡ)
ДЕВИЧИЙ и ДЕВИЧИЙ, -ья, -ье ҡыҙ ...ы, ҡыҙҙар ...ы; девичья красота ҡыҙ(ҙар) һылыулығы ♦ девичья память шутл. ҡыҙҙар хәтере (тиҙ онотоусан кеше тураһында)
ДЕВИЧНИК м 1. ҡыҙҙы оҙатыу кисәһе (урыҫ халыҡ туй йолаһы буйынса ҡыҙҙың әхирәттәре менән туй алдынан цткәрелгән хушлашыу кисәһе) 2. ҡыҙҙар аулағы
дЕвичья ж; уст. ҡыҙҙар бүлмәһе (байҙар йортонда хеҙмәтсе ҡыҙҙар йәшәй торған бцлмә)
ДЕВОН м; геол. девон (ер тарихында палеозой эраһының өсөнсө дәцере)
ДЕВОНСКИЙ, -ая, -ое геол. девон ...ы; девонская нефть девон нефте; девонские отложения девон ятҡылыҡтары
ДЕВОЧКА ж ҡыҙ, ҡыҙ бала, ҡыҙыҡай
ДЕВСТВЕННИК м ғиффәтле (саф) егет; девственница ж ғиффәтле (саф) ҡыҙ
ДЕВСТВЕННОСТЬ ж 1. ғиффәтлелек, сафлыҡ; девственность помыслов уйҙарҙың сафлығы 2. кеше ҡулы теймәгәнлек, кеше аяғы баҫмағанлыҡ; девственность природы тәбиғәттең кеше аяғы баҫмағанлығы
ДЕВСТВЕННЫЙ, -ая, -ое 1. (целомудренный ) ғиффәтле, саф; девственный юноша ғиф
265
ДЕГАЗАЦИЯ
фәтле (йәш) егет 2. перен. тәбиғи хәлендә, кеше (ҡулы-аяғы) теймәгән, баҫмаған; девственный лес кеше аяғы баҫмаған, кеше ҡулы теймәгән урман ♦ девственная плева анат. ҡыҙлыҡ пәрҙәһе
ДЕВУШКА ж 1. ҡыҙ, еткән ҡыҙ; красивая девушка матур ҡыҙ 2. (форма обращения к молодым женщинам) туташ
ДЕВЧАЧИЙ, -ья, -ье разг. ҡыҙҙар ...ы; девчачьи манеры ҡыҙҙар ҡыланышы
ДЕВЧОНКА ж; разг., уничиж. ҡыҙыҡай, ҡыҙ остоғо
ДЕВЧОНОЧИЙ, -ья, -ье разг. см. девчачий
ДЕВЯНОСТО числ. туҡһан; девяносто лет туҡһан йәш
ДЕВЯНОСТОЛЕТИЕ с 1. (срок) туҡһан йыл 2. (годовщина) туҡһан йыллыҡ
ДЕВЯНОСТОЛЕТНИЙ, -яя, -ее 1. (о сроке) туҡһан йыллыҡ ...ы; девяностолетий юбилей туҡһан йыллыҡ юбилей 2. (о возрасте) туҡһан йәшлек
ДЕВЯНОСТЫЙ, -ая, -ое числ. туҡһанынсы; девяностые годы туҡһанынсы йылдар
ДЕВЯСИЛ м андыҙ (дарыу цләне)
ДЕВЯТЕРО числ. собир. туғыҙ; девятеро сыновей туғыҙ ул (малай)
ДЕВЯТИКЛАССНИК м и ДЕВЯТИКЛАССНИЦА ж туғыҙынсы синыф уҡыусыһы, туғыҙынсы синыфта уҡыусы
ДЕВЯТИТЫСЯЧНЫЙ, -ая, -ое числ. туғыҙ меңенсе
ДЕВЯТИЧАСОВОЙ, -ая, -ое 1. (продолжающийся девять часов) туғыҙ сәғәтлек; девятичасовая программа туғыҙ сәғәтлек программа 2. сәғәт туғыҙҙа килә (китә) торған; девятичасовой поезд сәғәт туғыҙҙа килә торған поезд
девЯтка ж 1. (цифра) туғыҙлыҡ, туғыҙлы һан 2. карт. туғыҙлы кәрт 3. разг. туғыҙынсы, туғыҙынсы номер (трамвай, троллейбус һ. б.)
ДЕВЯТНАДЦАТЫЙ, -ая, -ое числ. ун туғыҙынсы
ДЕВЯТНАДЦАТЬ числ. ун туғыҙ; девятнадцать рублей ун туғыҙ һум
ДЕВЯТЫЙ, -ая, -ое числ. туғыҙынсы; девятый час сәғәт туғыҙынсы
девять числ. туғыҙ; девять человек туғыҙ кеше
ДЕВЯТЬСОТ числ. туғыҙ йөҙ; девятьсот километров туғыҙ йөҙ километр
девятью нареч. туғыҙың, туғыҙ ерҙә; девятью девять — восемьдесят один туғыҙ туғыҙың һикһән бер
ДЕГАЗАТОР м дегазатор (1. дегазация яһау аппараты 2. дегазация яһаусы)
ДЕГАЗАЦИОННЫЙ, -ая, -ое дегазация ...ы; дегазационный прибор дегазация приборы
ДЕГАЗАЦИЯ ж дегазация (ағыуланған урынды , нәмәләрҙе зарарһыҙландырыу, ағыуҙан таҙартыу ); проводить дегазацию дегазация үткәреү