Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 475
Поиск по словарям
КОЛЯСКА
КОЛОТЬ II несов. что ярыу, ваҡлау, ватыу; колоть орехи сәтләүек ярыу; колоть лёд боҙ ватыу; колоть сахар шәкәр ваҡлау
КОЛОТЬСЯ I несов. сәнсеү; хвоя колется ылыҫ сәнсә
КОЛОТЬСЯ II несов. 1. ярылыу, ватылыу, ваҡланыу; осиновые дрова хорошо колются уҫаҡ утын яҡшы ярыла 2. страд. от колоть II
КОЛОШЕНИЕ с башаҡланыу, баш ебәреү, баш ҡоҫоу; колошение пшеницы бойҙай ба-шаҡланыуы
КОЛПАК м 1. ҡалпаҡ; войлочный колпак кейеҙ ҡалпаҡ; колпак с позументом уҡалы ҡалпаҡ 2. (покрышки) ҡалпаҡ, ҡапҡас; деревянный колпак ағас ҡапҡас ♦ держать под (стеклянным) колпаком кого өф итеп тотоу, ел-ямғыр тейҙермәү; под (стеклянным) колпаком (жить, находиться) михнәт күрмәйенсә (йәшәү һ.б.)
КОЛТУН м; вет., мед. сәс кейеҙләнеү (ауырыу төрө )
КОЛУМБАРИЙ м колумбарий (яндырылған мәйеттец көлөн һаҡлау урыны)
колУн м һәрпәк; тяжёлый колун ауыр һәрпәк
КОЛХОЗ м (коллективное хозяйство) колхоз (коллектив хужалыҡ); передовой колхоз алдынғы колхоз
КОЛХОЗНИК м и КОЛХОЗНИЦА ж колхозсы; собрание колхозников колхозсылар йыйылышы
КОЛХОЗНЫЙ, -ая, -ое колхоз ...ы; колхозные поля колхоз баҫыуҙары; колхозный рынок колхоз баҙары
КОЛЧАН м ҡорман, һаҙаҡ, ҡалъян
КОЛЧЕДАН м; мин. колчедан; медный колчедан баҡыр колчеданы; серный колчедан көкөрт колчеданы
КОЛЧЕДАННЫЙ, -ая, -ое 1. колчедан ...ы; колчеданные залежи колчедан ятҡылыҡтары 2. колчеданлы; колчеданные руды колчеданлы мәғдән
колыбЕль ж 1. бишек, сәңгелдәк; качать колыбель бишек бәүелтеү 2. перен., высок. бишек; колыбель революции революция бишеге ♦ с колыбели; от колыбели тыуған көндән үк
КОЛЫБЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое бишек ...ы, сәңгелдәк ...ы; колыбельная песня бишек йыры
КОЛЫМАГА ж; пренебр. ҙур, ауыр арба
КОЛЫХАТЬ несов. что тулҡынландырыу, һелкетеү, сайҡалдырыу, елберләтеү; ветер колышет рожь ел арышты сайҡалдыра; колыхать знамёна байраҡтарҙы елберләтеү
КОЛЫХАТЬСЯ несов. тулҡыныу, һелкенеү, сайҡалыу, елберләү; ковыль колышется на ветру ҡылған елдә тулҡынлана; знамёна колышутся байраҡтар елберләй
КОЛЫХНУТЬ сов. см. колыхать
КОЛЫХНУТЬСЯ сов. см. колыхаться
кольЕ с нескл. колье (аҫыл таштарҙан йәки ынйылы муйынсаҡ)
КОЛЬНУТЬ сов. см. колоть I 1, 2, 4
КОЛЬРАБИ ж нескл. кольраби (кәбеҫтә төрө )
КОЛЬТ м кольт (револьвер төрө)
КОЛЬЦЕВАНИЕ с см. кольцевать; кольцевание птиц ҡоштарҙы балдаҡлау
КОЛЬЦЕВАТЬ несов.; спец. 1. кого (о птицах , рыбах) балдаҡлау, балдаҡ кейҙереү (фәнни тикшеренец маҡсаты менән) 2. что (о деревьях ) дүңгәләкләү, ҡулсалау (ағас буйға цҫмәһен өсөн дццгәләкләп ҡабығын һыҙырыу; зарарлы бөжәктәр црмәләмәһен өсөн ағас олонона дццгәләкләп ыҫмала һөртөц)
КОЛЬЦЕВОЙ, -ая, -ое 1. түңәрәк ...ы; кольцевая форма түңәрәк формаһы 2. түңәрәк, дүңгәләк һымаҡ; кольцевой маршрут түңәрәк маршрут; кольцевое окружение воен. дүңгәләк һымаҡ ҡамау
КОЛЬЦО с 1. дүңгәләк, сыңға; кольцо для ключей асҡыс дүңгәләге; кольцо парашюта парашют сыңғаһы; стальное кольцо тимер сыңға 2. (украшение) балдаҡ, йөҙөк; обручальное кольцо никах балдағы; кольцо с бриллиантом бриллиантлы йөҙөк 3. чего (то, что имеет форму такого предмета) дүңгәләк; пускать кольца дыма төтөн дүңгәләктәре ебәреү 4. (конечный пункт маршрута транспорта) әйләнеш; трамвайное кольцо трамвай әйләнеше ♦ годичные кольца бот. йыллыҡ балдаҡ (ағаста)
КОЛЬЧАТЫЙ, -ая, -ое 1. дүңгәләкле, сыңғалы; кольчатая сеть дүңгәләкле селтәр 2. зоол. балдаҡлы; кольчатые черви балдаҡлы селәүсендәр; кольчатая змея балдаҡлы йылан
КОЛЬЧУГА ж һайман, тимер күлдәк; надеть кольчугу һайман кейеү
КОЛЮЧИЙ, -ая, -ее 1. сәнскәкле, сәнскеле, энәле; (об усах, бороде) сәнскәк; колючий кустарник сәнскәкле ҡыуаҡ; колючая проволока сәнскеле тимер сыбыҡ 2. (вызывающий болезненное ощущение) сәнсеп алғандай, сағып алғандай; колючая боль сәнсеп алғандай ауыртыу 3. перен. әсе, төртмә; колючее слово төртмә һүҙ колЮчка ж сәнскәк, сәнске, энә; колючки кактуса кактус сәнскеһе; колючки ежа терпе энәһе
КОЛЮШКА ж терпе балыҡ
КОЛЮЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от колоть I; 2. прил. осло, сәнскеле, сәнсеүсән, ҡаҙалыусан, сәнсә (ҡаҙай) торған; колющие органы у насекомых бөжәктәрҙең сәнсә торған ағзалары 3. прил. сәнсеп-сәнсеп алған; колющая боль в боку ҡабырғаның сәнсеп-сәнсеп ауыртыуы
КОЛЯДА ж коляда (Раштыуа байрамы ваҡытында йыр менән цткәрелә торған йола)
КОЛЯСКА ж коляска (1. көймәле арба 2. балалар арбаһы 3. махсус арба); коляска
475
КОЛОТЬ II несов. что ярыу, ваҡлау, ватыу; колоть орехи сәтләүек ярыу; колоть лёд боҙ ватыу; колоть сахар шәкәр ваҡлау
КОЛОТЬСЯ I несов. сәнсеү; хвоя колется ылыҫ сәнсә
КОЛОТЬСЯ II несов. 1. ярылыу, ватылыу, ваҡланыу; осиновые дрова хорошо колются уҫаҡ утын яҡшы ярыла 2. страд. от колоть II
КОЛОШЕНИЕ с башаҡланыу, баш ебәреү, баш ҡоҫоу; колошение пшеницы бойҙай ба-шаҡланыуы
КОЛПАК м 1. ҡалпаҡ; войлочный колпак кейеҙ ҡалпаҡ; колпак с позументом уҡалы ҡалпаҡ 2. (покрышки) ҡалпаҡ, ҡапҡас; деревянный колпак ағас ҡапҡас ♦ держать под (стеклянным) колпаком кого өф итеп тотоу, ел-ямғыр тейҙермәү; под (стеклянным) колпаком (жить, находиться) михнәт күрмәйенсә (йәшәү һ.б.)
КОЛТУН м; вет., мед. сәс кейеҙләнеү (ауырыу төрө )
КОЛУМБАРИЙ м колумбарий (яндырылған мәйеттец көлөн һаҡлау урыны)
колУн м һәрпәк; тяжёлый колун ауыр һәрпәк
КОЛХОЗ м (коллективное хозяйство) колхоз (коллектив хужалыҡ); передовой колхоз алдынғы колхоз
КОЛХОЗНИК м и КОЛХОЗНИЦА ж колхозсы; собрание колхозников колхозсылар йыйылышы
КОЛХОЗНЫЙ, -ая, -ое колхоз ...ы; колхозные поля колхоз баҫыуҙары; колхозный рынок колхоз баҙары
КОЛЧАН м ҡорман, һаҙаҡ, ҡалъян
КОЛЧЕДАН м; мин. колчедан; медный колчедан баҡыр колчеданы; серный колчедан көкөрт колчеданы
КОЛЧЕДАННЫЙ, -ая, -ое 1. колчедан ...ы; колчеданные залежи колчедан ятҡылыҡтары 2. колчеданлы; колчеданные руды колчеданлы мәғдән
колыбЕль ж 1. бишек, сәңгелдәк; качать колыбель бишек бәүелтеү 2. перен., высок. бишек; колыбель революции революция бишеге ♦ с колыбели; от колыбели тыуған көндән үк
КОЛЫБЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое бишек ...ы, сәңгелдәк ...ы; колыбельная песня бишек йыры
КОЛЫМАГА ж; пренебр. ҙур, ауыр арба
КОЛЫХАТЬ несов. что тулҡынландырыу, һелкетеү, сайҡалдырыу, елберләтеү; ветер колышет рожь ел арышты сайҡалдыра; колыхать знамёна байраҡтарҙы елберләтеү
КОЛЫХАТЬСЯ несов. тулҡыныу, һелкенеү, сайҡалыу, елберләү; ковыль колышется на ветру ҡылған елдә тулҡынлана; знамёна колышутся байраҡтар елберләй
КОЛЫХНУТЬ сов. см. колыхать
КОЛЫХНУТЬСЯ сов. см. колыхаться
кольЕ с нескл. колье (аҫыл таштарҙан йәки ынйылы муйынсаҡ)
КОЛЬНУТЬ сов. см. колоть I 1, 2, 4
КОЛЬРАБИ ж нескл. кольраби (кәбеҫтә төрө )
КОЛЬТ м кольт (револьвер төрө)
КОЛЬЦЕВАНИЕ с см. кольцевать; кольцевание птиц ҡоштарҙы балдаҡлау
КОЛЬЦЕВАТЬ несов.; спец. 1. кого (о птицах , рыбах) балдаҡлау, балдаҡ кейҙереү (фәнни тикшеренец маҡсаты менән) 2. что (о деревьях ) дүңгәләкләү, ҡулсалау (ағас буйға цҫмәһен өсөн дццгәләкләп ҡабығын һыҙырыу; зарарлы бөжәктәр црмәләмәһен өсөн ағас олонона дццгәләкләп ыҫмала һөртөц)
КОЛЬЦЕВОЙ, -ая, -ое 1. түңәрәк ...ы; кольцевая форма түңәрәк формаһы 2. түңәрәк, дүңгәләк һымаҡ; кольцевой маршрут түңәрәк маршрут; кольцевое окружение воен. дүңгәләк һымаҡ ҡамау
КОЛЬЦО с 1. дүңгәләк, сыңға; кольцо для ключей асҡыс дүңгәләге; кольцо парашюта парашют сыңғаһы; стальное кольцо тимер сыңға 2. (украшение) балдаҡ, йөҙөк; обручальное кольцо никах балдағы; кольцо с бриллиантом бриллиантлы йөҙөк 3. чего (то, что имеет форму такого предмета) дүңгәләк; пускать кольца дыма төтөн дүңгәләктәре ебәреү 4. (конечный пункт маршрута транспорта) әйләнеш; трамвайное кольцо трамвай әйләнеше ♦ годичные кольца бот. йыллыҡ балдаҡ (ағаста)
КОЛЬЧАТЫЙ, -ая, -ое 1. дүңгәләкле, сыңғалы; кольчатая сеть дүңгәләкле селтәр 2. зоол. балдаҡлы; кольчатые черви балдаҡлы селәүсендәр; кольчатая змея балдаҡлы йылан
КОЛЬЧУГА ж һайман, тимер күлдәк; надеть кольчугу һайман кейеү
КОЛЮЧИЙ, -ая, -ее 1. сәнскәкле, сәнскеле, энәле; (об усах, бороде) сәнскәк; колючий кустарник сәнскәкле ҡыуаҡ; колючая проволока сәнскеле тимер сыбыҡ 2. (вызывающий болезненное ощущение) сәнсеп алғандай, сағып алғандай; колючая боль сәнсеп алғандай ауыртыу 3. перен. әсе, төртмә; колючее слово төртмә һүҙ колЮчка ж сәнскәк, сәнске, энә; колючки кактуса кактус сәнскеһе; колючки ежа терпе энәһе
КОЛЮШКА ж терпе балыҡ
КОЛЮЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от колоть I; 2. прил. осло, сәнскеле, сәнсеүсән, ҡаҙалыусан, сәнсә (ҡаҙай) торған; колющие органы у насекомых бөжәктәрҙең сәнсә торған ағзалары 3. прил. сәнсеп-сәнсеп алған; колющая боль в боку ҡабырғаның сәнсеп-сәнсеп ауыртыуы
КОЛЯДА ж коляда (Раштыуа байрамы ваҡытында йыр менән цткәрелә торған йола)
КОЛЯСКА ж коляска (1. көймәле арба 2. балалар арбаһы 3. махсус арба); коляска
475