Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 600
Поиск по словарям
НАВОРОВАТЬ
НАВОРОВАТЬ сов. что, чего күп итеп урлау, урлап йыйыу
НАВОРОВЫВАТЬ несов. см. наворовать
НАВОРОВЫВАТЬСЯ несов. страд. от наворовывать
НАВОРОЖИТЬ сов. что, чего 1. (предсказать ) күрәҙәлек итеү, алдан әйтеп биреү; наворожить счастья бәхетте алдан әйтеп биреү 2. (наколдовать) сихырлау; наворожить воду һыуҙы сихырлау
НАВОРОТИТЬ сов. что, чего; разг. 1. тәртипһеҙ рәүештә өйөп ҡуйыу, ауҙарып (ҡуптарып) ташлау 2. перен. (бик) күп эшләп (һөйләп, яҙып) ташлау, уйлап тормай эшләп ҡуйыу; наворотить дел от радости шатлыҡтан бик күп эш эшләп ташлау
НАВОРОШИТЬ сов. что, чего; разг. (о сене, соломе и т.п.) ҡабартып (әйләндереп) сығыу; наворошить сена бесәнде әйләндереп сығыу
НАВОРЧАТЬ сов. на кого - что; разг. һуҡраныу, һуҡранып ҡуйыу, мығырлап әрләп (орошоп) ташлау; наворчать на малыша бәләкәскә һуҡраныу
НАВОСТРИТЬ: навострить лыжи тайырға (ҡасырға) йыйыныу, ҡасып китеү; навострить уши прям., перен. ҡолаҡ ҡарпайтыу (торғоҙоу, һағайтыу)
НАВОЩИТЬ сов. что балауыҙлау, балауыҙ менән ышҡыу, балауыҙ һеңдереү; навощить нитки епте балауыҙлау
НАВРАТЬ сов.; разг. 1. что, чего и без доп. ялғанлау, алдау, алдап һөйләү, алдашыу; наврать без нужды кәрәкһеҙгә ялғанлау 2. в чём (ошибиться) хата яһау (ебәреү), яңылышыу; наврать в расчётах иҫәптә хата ебәреү
НАВРЕДИТЬ сов. кому - чему ҙур зыян (зарар) килтереү; поспешностью навредить делу ашығыу арҡаһында эшкә зарар килтереү
НАВРЯД ли частица; разг. (при выражении сомнения в достоверности высказываемого ) ай-һай, -ырме/-ерме икән һуң; навряд ли он приедет сюда ай-һай, ул бында килерме икән һуң
НАВСЕГДА нареч. мәңгегә, ғүмергә, бөтөнләйгә; навсегда осесть в деревне ауылда бөтөнләйгә (йәшәргә) ҡалыу
НАВСТРЕЧУ нареч. 1. ҡаршы, ҡара-ҡаршы, ҡаршыға; малыш бежит к матери навстречу сабый әсәһенә ҡаршы йүгерә 2. в знач. предлога с дат. п. ҡаршы; броситься навстречу идущим ҡаршы килеүселәргә ташланыу ♦ идти навстречу кому - чему ярҙам итеү, үтенесен ҡәнәғәтләндереү
НАВЫВОРОТ нареч.; разг. 1. (наизнанку) тиҫкәре (кире) яғы менән; надеть рубашку навыворот күлдәкте тиҫкәре яғы менән кейеү 2. (наоборот) киреһенсә; всё делать навыворот бөтәһен дә киреһенсә эшләү
НАВЫК м күнекмә, оҫталыҡ; трудовые навыки хеҙмәт күнекмәләре; приобрести навык оҫталыҡ туплау
НАВЫКАТ и НАВЫКАТЕ: глаза навыкат (навыкате) аҡыш (таҫыр) күҙ
НАВЫЛЕТ нареч. үтәләй тишеп, үтәнән-үтә(гә); он ранен пулей навылет уны пуля үтәнән-үтәгә яралаған
НАВЫНОС нареч.; разг. алып (сығыу өсөн) сығыуға; сок навынос алып сығыу өсөн һут
НАВЫПУСК нареч. (өҫкә, өҫтөнән, тышҡа) сығарып (салбар, юбка, итәк һ. б. эсенә тыҡмайынса ); носить рубаху навыпуск күлдәкте сығарып кейеү
НАВЫРЕЗ нареч. ҡырҡып ҡарап; купить арбуз навырез ҡарбузды ҡырҡып ҡарап алыу
НАВЫТЯЖКУ: стоять навытяжку туп-тура баҫып тороу, төҙ ҡатып тороу
НАВЬЮЧИВАТЬ несов. см. навьючить
НАВЬЮЧИВАТЬСЯ несов. 1. см. на-
вьючиться 2. страд. от навьючивать
НАВЬЮЧИТЬ сов. кого - что артмаҡ аҫыу, артмаҡлау, (йөк) артыу, арҡалау, йөкләтеү; навьючить лошадь атҡа йөк артмаҡлау; навьючить мешок тоҡ арҡалау
НАВЬЮЧИТЬСЯ сов. чем; прост. (бик күп, ауыр) күтәреү, (йөк) аҫыу, йөкмәнеү; навьючиться чемоданами сумаҙандар менән йөкмәнеү
НАВЯЗАТЬ I сов. 1. что, на что (завязать) тағыу, урау, бәйләү, тағып (урап, бәйләп) ҡуйыу; навязать на шею платок муйынға яулыҡ бәйләү 2. что, кому - чему; перен. (заставить принять что - л. против воли) көсләп тағыу, мәжбүр итеү; навязать противнику бой дошманды һуғышырға мәжбүр итеү 3. что, чего (изготовить вязанием) бәйләү, бәйләп ҡуйыу (кцп итеп); навязать пять пар варежек биш пар бейәләй бәйләү
НАВЯЗАТЬ II несов. см. навязнуть
НАВЯЗАТЬСЯ сов.; разг. бәйләнеү, көсләп тағылыу, тырышыу; навязаться в друзья дуҫ булырға тырышыу
НАВЯЗНУТЬ сов. эләгеү, йәбешеү; грязь навязла в колёсах тәгәрмәстәргә бысраҡ йәбешкән ♦ навязло в зубах теңкәгә тейеп бөттө
НАВЯЗЧИВОСТЬ ж йөҙәтеүсәнлек, бәй-ләнсеклек, теңкәгә тейеү; навязчивость соседа күршенең бәйләнсеклеге
НАВЯЗЧИВЫЙ, -ая, -ое 1. бәйләнсек, йөҙәтеүсән, теңкәгә тейгес; навязчивый человек бәйләнсек кеше 2. перен. баштан китмәй торған, баш ҡатырғыс; навязчивая мысль баштан китмәй торған уй
НАВЯЗЫВАНИЕ с см. навязывать; навязывание своего мнения үҙеңдең фекереңде көсләп тағыу
НАВЯЗЫВАТЬ несов. см. навязать I
600
НАВОРОВАТЬ сов. что, чего күп итеп урлау, урлап йыйыу
НАВОРОВЫВАТЬ несов. см. наворовать
НАВОРОВЫВАТЬСЯ несов. страд. от наворовывать
НАВОРОЖИТЬ сов. что, чего 1. (предсказать ) күрәҙәлек итеү, алдан әйтеп биреү; наворожить счастья бәхетте алдан әйтеп биреү 2. (наколдовать) сихырлау; наворожить воду һыуҙы сихырлау
НАВОРОТИТЬ сов. что, чего; разг. 1. тәртипһеҙ рәүештә өйөп ҡуйыу, ауҙарып (ҡуптарып) ташлау 2. перен. (бик) күп эшләп (һөйләп, яҙып) ташлау, уйлап тормай эшләп ҡуйыу; наворотить дел от радости шатлыҡтан бик күп эш эшләп ташлау
НАВОРОШИТЬ сов. что, чего; разг. (о сене, соломе и т.п.) ҡабартып (әйләндереп) сығыу; наворошить сена бесәнде әйләндереп сығыу
НАВОРЧАТЬ сов. на кого - что; разг. һуҡраныу, һуҡранып ҡуйыу, мығырлап әрләп (орошоп) ташлау; наворчать на малыша бәләкәскә һуҡраныу
НАВОСТРИТЬ: навострить лыжи тайырға (ҡасырға) йыйыныу, ҡасып китеү; навострить уши прям., перен. ҡолаҡ ҡарпайтыу (торғоҙоу, һағайтыу)
НАВОЩИТЬ сов. что балауыҙлау, балауыҙ менән ышҡыу, балауыҙ һеңдереү; навощить нитки епте балауыҙлау
НАВРАТЬ сов.; разг. 1. что, чего и без доп. ялғанлау, алдау, алдап һөйләү, алдашыу; наврать без нужды кәрәкһеҙгә ялғанлау 2. в чём (ошибиться) хата яһау (ебәреү), яңылышыу; наврать в расчётах иҫәптә хата ебәреү
НАВРЕДИТЬ сов. кому - чему ҙур зыян (зарар) килтереү; поспешностью навредить делу ашығыу арҡаһында эшкә зарар килтереү
НАВРЯД ли частица; разг. (при выражении сомнения в достоверности высказываемого ) ай-һай, -ырме/-ерме икән һуң; навряд ли он приедет сюда ай-һай, ул бында килерме икән һуң
НАВСЕГДА нареч. мәңгегә, ғүмергә, бөтөнләйгә; навсегда осесть в деревне ауылда бөтөнләйгә (йәшәргә) ҡалыу
НАВСТРЕЧУ нареч. 1. ҡаршы, ҡара-ҡаршы, ҡаршыға; малыш бежит к матери навстречу сабый әсәһенә ҡаршы йүгерә 2. в знач. предлога с дат. п. ҡаршы; броситься навстречу идущим ҡаршы килеүселәргә ташланыу ♦ идти навстречу кому - чему ярҙам итеү, үтенесен ҡәнәғәтләндереү
НАВЫВОРОТ нареч.; разг. 1. (наизнанку) тиҫкәре (кире) яғы менән; надеть рубашку навыворот күлдәкте тиҫкәре яғы менән кейеү 2. (наоборот) киреһенсә; всё делать навыворот бөтәһен дә киреһенсә эшләү
НАВЫК м күнекмә, оҫталыҡ; трудовые навыки хеҙмәт күнекмәләре; приобрести навык оҫталыҡ туплау
НАВЫКАТ и НАВЫКАТЕ: глаза навыкат (навыкате) аҡыш (таҫыр) күҙ
НАВЫЛЕТ нареч. үтәләй тишеп, үтәнән-үтә(гә); он ранен пулей навылет уны пуля үтәнән-үтәгә яралаған
НАВЫНОС нареч.; разг. алып (сығыу өсөн) сығыуға; сок навынос алып сығыу өсөн һут
НАВЫПУСК нареч. (өҫкә, өҫтөнән, тышҡа) сығарып (салбар, юбка, итәк һ. б. эсенә тыҡмайынса ); носить рубаху навыпуск күлдәкте сығарып кейеү
НАВЫРЕЗ нареч. ҡырҡып ҡарап; купить арбуз навырез ҡарбузды ҡырҡып ҡарап алыу
НАВЫТЯЖКУ: стоять навытяжку туп-тура баҫып тороу, төҙ ҡатып тороу
НАВЬЮЧИВАТЬ несов. см. навьючить
НАВЬЮЧИВАТЬСЯ несов. 1. см. на-
вьючиться 2. страд. от навьючивать
НАВЬЮЧИТЬ сов. кого - что артмаҡ аҫыу, артмаҡлау, (йөк) артыу, арҡалау, йөкләтеү; навьючить лошадь атҡа йөк артмаҡлау; навьючить мешок тоҡ арҡалау
НАВЬЮЧИТЬСЯ сов. чем; прост. (бик күп, ауыр) күтәреү, (йөк) аҫыу, йөкмәнеү; навьючиться чемоданами сумаҙандар менән йөкмәнеү
НАВЯЗАТЬ I сов. 1. что, на что (завязать) тағыу, урау, бәйләү, тағып (урап, бәйләп) ҡуйыу; навязать на шею платок муйынға яулыҡ бәйләү 2. что, кому - чему; перен. (заставить принять что - л. против воли) көсләп тағыу, мәжбүр итеү; навязать противнику бой дошманды һуғышырға мәжбүр итеү 3. что, чего (изготовить вязанием) бәйләү, бәйләп ҡуйыу (кцп итеп); навязать пять пар варежек биш пар бейәләй бәйләү
НАВЯЗАТЬ II несов. см. навязнуть
НАВЯЗАТЬСЯ сов.; разг. бәйләнеү, көсләп тағылыу, тырышыу; навязаться в друзья дуҫ булырға тырышыу
НАВЯЗНУТЬ сов. эләгеү, йәбешеү; грязь навязла в колёсах тәгәрмәстәргә бысраҡ йәбешкән ♦ навязло в зубах теңкәгә тейеп бөттө
НАВЯЗЧИВОСТЬ ж йөҙәтеүсәнлек, бәй-ләнсеклек, теңкәгә тейеү; навязчивость соседа күршенең бәйләнсеклеге
НАВЯЗЧИВЫЙ, -ая, -ое 1. бәйләнсек, йөҙәтеүсән, теңкәгә тейгес; навязчивый человек бәйләнсек кеше 2. перен. баштан китмәй торған, баш ҡатырғыс; навязчивая мысль баштан китмәй торған уй
НАВЯЗЫВАНИЕ с см. навязывать; навязывание своего мнения үҙеңдең фекереңде көсләп тағыу
НАВЯЗЫВАТЬ несов. см. навязать I
600