Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 602
Поиск по словарям
НАГНОИТЬ
НАГНОИТЬ сов. что серетеү, серетеп бөтөрөү; нагноить овощей йәшелсәләрҙе серетеп бөтөрөү
НАГНОИТЬСЯ сов. эренләү, эрен йыйыу; рана нагноилась йәрәхәт эренләгән
НАГНУТЬ сов. кого - что эйеү, эйелтеү, бөгөү; нагнуть ветку ботаҡты эйелтеү; нагнуть голову башты эйеү
НАГНУТЬСЯ сов. эйелеү, бөгөлөү, иңкәйеү; нагнуться, чтобы сорвать цветы сәскә өҙөргә эйелеү
НАГОВАРИВАТЬ несов. см. наговорить
НАГОВОР м 1. разг. (клевета) яла, ошаҡ; наговор злых людей яуыз кешеләр ялаһы 2. (заклинание ) сихыр, өшкөрөү, им-том һүҙҙәре; наговор от зубной боли теш һыҙлауын баҫыу өсөн им-том һүҙҙәре
НАГОВОРИТЬ сов. 1. что, чего күп һөйләү, артыҡ (күп) һөйләп ташлау; наговорить чепухи юҡ-барҙы күп һөйләп ташлау 2. на кого; разг. ошаҡлау, яла яғыу; наговорить на честного человека намыҫлы кешегә яла яғыу 3. что; тех. һөйләүҙе яҙҙырыу (пластинкам); наговорить письмо на пластинку пластинкаға һөйләп хат яҙҙырыу 4. что өшкөрөү, им-том итеү; наговорить болезнь сирҙе им-том итеү
НАГОВОРИТЬСЯ сов. туйғансы һөйләшеү, һөйләшеп туйыу; наговориться в свободное время буш ваҡытта туйғансы һөйләшеү
НАГОВОРНЫЙ, -ая, -ое сихырланған, өш-көрөлгән, им-том ителгән; наговорная соль өш-көрөлгән тоҙ
нагОй, -ая, -ое прям., перен. яланғас, шәрә; нагой младенец шәрә бәпес; нагие ветви яланғас ботаҡтар; нагие холмы яланғас ҡалҡыулыҡтар
НАГОЛО и НАГОЛО нареч. 1. (о шашке, сабле и т.п.) ҡындан һурылған; шашка наголо ҡындан һурылған ҡылыстар 2. (о стрижке) таҡыр итеп ҡырып алдырыу (сәсте); стриженая наголо голова таҡыр итеп ҡырылған баш
НАГОЛОВУ: разбить (разгромить) наголову тар-мар итеү, ҡырып бөтөрөү (дошманды)
НАГОЛОДАТЬСЯ сов.; разг. асҡа интегеү, аслыҡтан яфа сигеү, асығыу; наголодаться в войну һуғыш ваҡытында асҡа интегеү
НАГОЛЬНЫЙ, -ая, -ое тышһыҙ, тышланмаған (толоп, тун тураһында); нагольный полушубок тышланмаған ҡыҫҡа тун
НАГОНЯЙ м; разг. ҡаты шелтә; получать нагоняй ҡаты шелтә алыу
НАГОНЯТЬ I несов. см. нагнать
НАГОНЯТЬ II сов. 1. кого; разг. туйғансы ҡыуып йөрөтөү, ҡыуып индереү; щенок вдоволь нагонял кур көсөк тауыҡтарҙы туйғансы ҡыуып йөрөттө 2. кого; охот. йәнлекте (дөрөҫ) ауларға (ҡыуырға) өйрәтеү (эттәрҙе); нагонять гончую һунар этен йәнлек ҡыуырға өйрәтеү
НА-ГОРА нареч.; горн. өҫкә, ер өҫтөнә; выдать уголь на-гора таш күмерҙе ер өҫтөнә сығарыу
НАГОРАЖИВАТЬ несов. см. нагородить
НАГОРАТЬ несов. см. нагореть
НАГОРЕВАТЬСЯ сов.; разг. күп ҡайғырыу, ҡайғырып (ҡайғынан) туйыу; вдоволь нагореваться күп ҡайғырыу
НАГОРЕЛЫЙ, -ая, -ое разг. ҡоромланған, ҡоромло; нагорелый фитиль ҡоромланған филтә
НАГОРЕТЬ сов. 1. ҡоромланыу, күмерләнеү; свеча нагорела шәмдең осо ҡоромланған 2. чего безл.; разг. яныу, яндырылыу, тотолоу; по счётчику электричества нагорело немного счётчик буйынса электр әҙ янған 3. кому безл.; прост. эләгеү (яза, шелтә тураһында); за разбитый градусник ему нагорело ватылған градусник өсөн уға эләкте
НАГОРНЫЙ, -ая, -ое 1. ҡалҡыу(лы), таулы; нагорная страна таулы ил 2. бейек, таулы; нагорный берег реки йылғаның бейек яры
НАГОРОДИТЬ сов. что, чего 1. кәртәләү, ҡойма тотоу, күп итеп төҙөп ҡуйыу; нагородить заборов ҡойма(лар) тотоу 2. прост. тәртипһеҙ рәүештә өйөп ҡуйыу; нагородить кучу хлама сүп-сар өйөп ҡуйыу 3. перен., прост. төрлө юҡ-барҙы һөйләү, һөйләп (яҙып) ташлау; нагородить чепухи юҡ-барҙы һөйләү
нагОрье с ҡалҡыулыҡ, таулыҡ; лесистые нагорья урманлы таулыҡтар
НАГОСТИТЬСЯ сов.; разг. оҙаҡ (туйғансы) ҡунаҡ булыу; вдоволь нагоститься у родных туғандарҙа туйғансы ҡунаҡ булыу
НАГОТА ж; прям., перен. яланғаслыҡ, шәрәлек; нагота детей балаларҙың шәрәлеге; нагота берёз ҡайындарҙың яланғаслығы ♦ во всей наготе ап-асыҡ итеп, биҙәүһеҙ, буяуһыҙ
НАГОТАВЛИВАТЬ несов. см. наготовить
НАГОТОВЕ нареч. әҙер; быть наготове әҙер тороу (булыу)
НАГОТОВИТЬ сов. что; разг. етерлек итеп (күп итеп) әҙерләү, әҙерләп ҡуйыу; наготовить на зиму дров ҡышҡа етерлек итеп утын әҙерләп ҡуйыу
НАГОТОВИТЬСЯ сов. чего, обычно с от-риц. “не”; разг. әҙерләп еткерә алмау; на всех не наготовишься одежды бөтәһенә лә кейем әҙерләп еткерә алмаҫһың
НАГРАБИТЬ сов. что талап йыйыу (алыу)
НАГРАВИРОВАТЬ сов. что, чего гравёрлау (металла, ташка, һөйәккә һ. б. һырлап һцрәт, биҙәк яһау (төшөрөц), текст яҙыу); награвировать фотографии фотографияны гравёрлау
НАГРАДА ж бүләк; денежная награда аҡсалата бүләк
НАГРАДИТЬ сов. кого - что, чем 1. прям., перен. бүләкләү, бүләк итеү (биреү); наградить орденом орден менән бүләкләү; наградить
602
НАГНОИТЬ сов. что серетеү, серетеп бөтөрөү; нагноить овощей йәшелсәләрҙе серетеп бөтөрөү
НАГНОИТЬСЯ сов. эренләү, эрен йыйыу; рана нагноилась йәрәхәт эренләгән
НАГНУТЬ сов. кого - что эйеү, эйелтеү, бөгөү; нагнуть ветку ботаҡты эйелтеү; нагнуть голову башты эйеү
НАГНУТЬСЯ сов. эйелеү, бөгөлөү, иңкәйеү; нагнуться, чтобы сорвать цветы сәскә өҙөргә эйелеү
НАГОВАРИВАТЬ несов. см. наговорить
НАГОВОР м 1. разг. (клевета) яла, ошаҡ; наговор злых людей яуыз кешеләр ялаһы 2. (заклинание ) сихыр, өшкөрөү, им-том һүҙҙәре; наговор от зубной боли теш һыҙлауын баҫыу өсөн им-том һүҙҙәре
НАГОВОРИТЬ сов. 1. что, чего күп һөйләү, артыҡ (күп) һөйләп ташлау; наговорить чепухи юҡ-барҙы күп һөйләп ташлау 2. на кого; разг. ошаҡлау, яла яғыу; наговорить на честного человека намыҫлы кешегә яла яғыу 3. что; тех. һөйләүҙе яҙҙырыу (пластинкам); наговорить письмо на пластинку пластинкаға һөйләп хат яҙҙырыу 4. что өшкөрөү, им-том итеү; наговорить болезнь сирҙе им-том итеү
НАГОВОРИТЬСЯ сов. туйғансы һөйләшеү, һөйләшеп туйыу; наговориться в свободное время буш ваҡытта туйғансы һөйләшеү
НАГОВОРНЫЙ, -ая, -ое сихырланған, өш-көрөлгән, им-том ителгән; наговорная соль өш-көрөлгән тоҙ
нагОй, -ая, -ое прям., перен. яланғас, шәрә; нагой младенец шәрә бәпес; нагие ветви яланғас ботаҡтар; нагие холмы яланғас ҡалҡыулыҡтар
НАГОЛО и НАГОЛО нареч. 1. (о шашке, сабле и т.п.) ҡындан һурылған; шашка наголо ҡындан һурылған ҡылыстар 2. (о стрижке) таҡыр итеп ҡырып алдырыу (сәсте); стриженая наголо голова таҡыр итеп ҡырылған баш
НАГОЛОВУ: разбить (разгромить) наголову тар-мар итеү, ҡырып бөтөрөү (дошманды)
НАГОЛОДАТЬСЯ сов.; разг. асҡа интегеү, аслыҡтан яфа сигеү, асығыу; наголодаться в войну һуғыш ваҡытында асҡа интегеү
НАГОЛЬНЫЙ, -ая, -ое тышһыҙ, тышланмаған (толоп, тун тураһында); нагольный полушубок тышланмаған ҡыҫҡа тун
НАГОНЯЙ м; разг. ҡаты шелтә; получать нагоняй ҡаты шелтә алыу
НАГОНЯТЬ I несов. см. нагнать
НАГОНЯТЬ II сов. 1. кого; разг. туйғансы ҡыуып йөрөтөү, ҡыуып индереү; щенок вдоволь нагонял кур көсөк тауыҡтарҙы туйғансы ҡыуып йөрөттө 2. кого; охот. йәнлекте (дөрөҫ) ауларға (ҡыуырға) өйрәтеү (эттәрҙе); нагонять гончую һунар этен йәнлек ҡыуырға өйрәтеү
НА-ГОРА нареч.; горн. өҫкә, ер өҫтөнә; выдать уголь на-гора таш күмерҙе ер өҫтөнә сығарыу
НАГОРАЖИВАТЬ несов. см. нагородить
НАГОРАТЬ несов. см. нагореть
НАГОРЕВАТЬСЯ сов.; разг. күп ҡайғырыу, ҡайғырып (ҡайғынан) туйыу; вдоволь нагореваться күп ҡайғырыу
НАГОРЕЛЫЙ, -ая, -ое разг. ҡоромланған, ҡоромло; нагорелый фитиль ҡоромланған филтә
НАГОРЕТЬ сов. 1. ҡоромланыу, күмерләнеү; свеча нагорела шәмдең осо ҡоромланған 2. чего безл.; разг. яныу, яндырылыу, тотолоу; по счётчику электричества нагорело немного счётчик буйынса электр әҙ янған 3. кому безл.; прост. эләгеү (яза, шелтә тураһында); за разбитый градусник ему нагорело ватылған градусник өсөн уға эләкте
НАГОРНЫЙ, -ая, -ое 1. ҡалҡыу(лы), таулы; нагорная страна таулы ил 2. бейек, таулы; нагорный берег реки йылғаның бейек яры
НАГОРОДИТЬ сов. что, чего 1. кәртәләү, ҡойма тотоу, күп итеп төҙөп ҡуйыу; нагородить заборов ҡойма(лар) тотоу 2. прост. тәртипһеҙ рәүештә өйөп ҡуйыу; нагородить кучу хлама сүп-сар өйөп ҡуйыу 3. перен., прост. төрлө юҡ-барҙы һөйләү, һөйләп (яҙып) ташлау; нагородить чепухи юҡ-барҙы һөйләү
нагОрье с ҡалҡыулыҡ, таулыҡ; лесистые нагорья урманлы таулыҡтар
НАГОСТИТЬСЯ сов.; разг. оҙаҡ (туйғансы) ҡунаҡ булыу; вдоволь нагоститься у родных туғандарҙа туйғансы ҡунаҡ булыу
НАГОТА ж; прям., перен. яланғаслыҡ, шәрәлек; нагота детей балаларҙың шәрәлеге; нагота берёз ҡайындарҙың яланғаслығы ♦ во всей наготе ап-асыҡ итеп, биҙәүһеҙ, буяуһыҙ
НАГОТАВЛИВАТЬ несов. см. наготовить
НАГОТОВЕ нареч. әҙер; быть наготове әҙер тороу (булыу)
НАГОТОВИТЬ сов. что; разг. етерлек итеп (күп итеп) әҙерләү, әҙерләп ҡуйыу; наготовить на зиму дров ҡышҡа етерлек итеп утын әҙерләп ҡуйыу
НАГОТОВИТЬСЯ сов. чего, обычно с от-риц. “не”; разг. әҙерләп еткерә алмау; на всех не наготовишься одежды бөтәһенә лә кейем әҙерләп еткерә алмаҫһың
НАГРАБИТЬ сов. что талап йыйыу (алыу)
НАГРАВИРОВАТЬ сов. что, чего гравёрлау (металла, ташка, һөйәккә һ. б. һырлап һцрәт, биҙәк яһау (төшөрөц), текст яҙыу); награвировать фотографии фотографияны гравёрлау
НАГРАДА ж бүләк; денежная награда аҡсалата бүләк
НАГРАДИТЬ сов. кого - что, чем 1. прям., перен. бүләкләү, бүләк итеү (биреү); наградить орденом орден менән бүләкләү; наградить
602