Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 618
Поиск по словарям
НАКУТАТЬСЯ
НАКУТАТЬСЯ сов.; прост. өҫтө-өҫтөнә кейеү, ҡат-ҡат кейенеү, ураныу; накутаться в морозные дни һалҡын көндәрҙә ҡат-ҡат кейенеү
НАКУТЫВАТЬ несов. см. накутать
НАКУТЫВАТЬСЯ несов. см. накутаться НАЛАГАТЬ несов. см. наложить 6 НАЛАГАТЬСЯ несов. страд. от налагать НАЛАДИТЬ сов. что 1. (привести в порядок ) көйләү, рәтләү, көйгә (рәткә) һалыу, төҙәтеү, йүнәтеү, яйлау, уңайлау; наладить машину машинаны йүнәтеү; наладить гитару гитараны көйләү 2. (организовать) юлға һалыу, ойоштороу, ыңғайлатыу; наладить дисциплину тәртипте юлға һалыу; наладить производство машин машиналар етештереүҙе юлға һалыу
НАЛАДИТЬСЯ сов. рәтләнеү, яйланыу, уңайланыу, ыңғайланыу, юлға (рәткә) һалыныу; работа наладилась эш юлға һалынды
НАЛАДКА ж; тех. см. наладить 1; наладка станка станок көйләү
НАЛАДОЧНЫЙ, -ая, -ое тех. көйләү ...ы, яйлау ...ы, төҙәтеү ...ы; наладочные работы көйләү эштәре
НАЛАДЧИК м көйләүсе, төҙәтеүсе (машиналарҙы , приборҙарҙы)
НАЛАЖЕННОСТЬ ж ойошҡанлыҡ, ойошторолғанлыҡ, тәртипкә һалынғанлыҡ; налаженность работы эштең ойошторолғанлығы
НАЛАЖЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от наладить 2. прил. яҡшы ойошторолған, яйға һалынған; налаженная работа яйға һалынған эш
НАЛАЖИВАТЬ несов. см. наладить
НАЛАЖИВАТЬСЯ несов. 1. см. наладиться 2. страд. от налаживать
НАЛАКАТЬСЯ сов. эсеп туйыу, туйғансы эсеү (эт, бесәй); кошка налакалась молока бесәй һөт эсеп туйҙы
НАЛАКОМИТЬСЯ сов.; разг. туйғансы тәм-том ашау, һыйланыу
НАЛАЯТЬСЯ сов.; разг. арығансы өрөү
НАЛГАТЬ сов. 1. что, чего и без доп. алдау, ялған һөйләү, ялғанлау, юҡты һөйләү 2. на кого - что яла яғыу, нахаҡ бәлә тағыу; налгать на соседа күршегә яла яғыу
НАЛЕВО нареч. 1. (куда) һулға, һулға (һул яҡҡа) табан; свернуть налево һулға боролоу 2. (где) һулда, һул яҡта; налево высокий дом һул яҡта бейек өй
НАЛЕГАТЬ несов. см. налечь
НАЛЕГКЕ нареч.; разг. 1. (без ноши) еңелсә (генә), әйберһеҙ, йөкһөҙ; идти налегке, без вещей еңелсә, әйберһеҙ генә барыу 2. (в лёгкой одежде) еңел, еңелсә (генә), (йоҡа) кейенеп, еңел (йоҡа) кейемдән; она была налегке ул еңелсә генә кейенгән ине
НАЛЕДЬ ж шәре, тыуыш (боҙ өҫтөнә сыҡҡан һыу); выступила наледь шәре сыҡҡан
НАЛЕЖАТЬСЯ сов.; разг. туйғансы ятыу, ятыуҙан ялҡыу; належаться во время болезни ауырығанда ятыуҙан ялҡыу
НАЛЕЗАТЬ несов. см. налезть
НАЛЕЗТЬ сов. на кого - что и без доп.; разг. 1. (влезть) һырышыу, һырып алыу, ҡаплап алыу, ябырылыу, ябырылып килеп менеү, килеп өйөлөү, инеп тулыу; льдины налезли одна на другую боҙҙар береһе өҫтөнә береһе килеп өйөлгән 2. (об одежде, обуви) һыйыу, таман булыу, ярау; сапог с трудом налез итек көскә һыйҙы
НАЛЕПИТЬ сов. 1. что; разг. йәбештереү; налепить афишу афиша йәбештереү 2. что, чего әүәләп яһау (яһап ҡуйыу); налепить игрушек әүәләп уйынсыҡтар яһау
НАЛЕПЛЯТЬ несов. см. налепить 1
НАЛЕПЛЯТЬСЯ несов. страд. от налеплять
НАЛЁТ м 1. см. налететь 2, 4; налёт авиации авиацияның һөжүм итеүе; налёт бури кинәт ел-дауыл ҡубыу 2. (неожиданное стремительное нападение) һөжүм яһау, (һөжүм итеп) талау, баҫыу 3. (тонкий слой чего -л.) ҡуныҡ, ҡатлам; налёт пыли туҙан ҡунығы 4. мед. үңәҙ, сабыртма; на языке больного виден серый налёт ауырыуҙың телендә һоро үңәҙ күренеп тора ♦ с налёта (налёту): 1) осоп (сабып, йүгереп) барған көйө; 2) уйламаҫтан, шунда уҡ, бик тиҙ
НАЛЕТАТЬ I несов. см. налететь
НАЛЕТАТЬ II сов. что, чего осоу, осоп үтеү, осоп үткәреү (кцпмелер ваҡыт, араны); налетать сто тысяч километров йөҙ мең километр осоп үтеү
НАЛЕТАТЬСЯ сов.; разг. арығансы (туйғансы) осоу, осоп арыу; налетаться за день көнө буйы осоп арыу
НАЛЕТЕТЬ сов. 1. на кого - что; перен., разг. барып (килеп) бәрелеү, һөжүм итеү, тап булыу, барып сығыу; налететь на столб бағанаға килеп бәрелеү; налететь на вражеский отряд дошман отрядына һөжүм итеү 2. на кого - что (напасть с воздуха) атылыу, ташланыу, (ҡапыл) һөжүм итеү, осоп ҡуныу; коршун налетел на цыплёнка төйлөгән себешкә ташланды 3. на кого - что; перен . (наброситься с угрозами, обвинениями и т. п.) ташланыу, янап ҡурҡытыу; налететь с упрёками үпкә һүҙҙәре менән ташланыу 4. (внезапно начаться — о ветре, буре) ҡапыл сығыу, ҡубыу, күтәрелеү; налетел ветер (ҡапыл) ел сыҡты 5. (прилететь в большом количестве) ябырылыу, күпләп осоп килеп төшөү; налетела стая галок бер өйөр сәүкә ябырылды 6. (осесть тонким слоем) ҡуныу, ултырыу; налетела пыль саң ултырҙы
НАЛЁТЧИК м талаусы, баҫҡынсы, юлбаҫар налЕчь сов. 1. на кого - что (өҫтөнә) ятыу, терәлеп (ятып) ауырлыҡ һалыу, таяныу, баҫыу,
618
НАКУТАТЬСЯ сов.; прост. өҫтө-өҫтөнә кейеү, ҡат-ҡат кейенеү, ураныу; накутаться в морозные дни һалҡын көндәрҙә ҡат-ҡат кейенеү
НАКУТЫВАТЬ несов. см. накутать
НАКУТЫВАТЬСЯ несов. см. накутаться НАЛАГАТЬ несов. см. наложить 6 НАЛАГАТЬСЯ несов. страд. от налагать НАЛАДИТЬ сов. что 1. (привести в порядок ) көйләү, рәтләү, көйгә (рәткә) һалыу, төҙәтеү, йүнәтеү, яйлау, уңайлау; наладить машину машинаны йүнәтеү; наладить гитару гитараны көйләү 2. (организовать) юлға һалыу, ойоштороу, ыңғайлатыу; наладить дисциплину тәртипте юлға һалыу; наладить производство машин машиналар етештереүҙе юлға һалыу
НАЛАДИТЬСЯ сов. рәтләнеү, яйланыу, уңайланыу, ыңғайланыу, юлға (рәткә) һалыныу; работа наладилась эш юлға һалынды
НАЛАДКА ж; тех. см. наладить 1; наладка станка станок көйләү
НАЛАДОЧНЫЙ, -ая, -ое тех. көйләү ...ы, яйлау ...ы, төҙәтеү ...ы; наладочные работы көйләү эштәре
НАЛАДЧИК м көйләүсе, төҙәтеүсе (машиналарҙы , приборҙарҙы)
НАЛАЖЕННОСТЬ ж ойошҡанлыҡ, ойошторолғанлыҡ, тәртипкә һалынғанлыҡ; налаженность работы эштең ойошторолғанлығы
НАЛАЖЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от наладить 2. прил. яҡшы ойошторолған, яйға һалынған; налаженная работа яйға һалынған эш
НАЛАЖИВАТЬ несов. см. наладить
НАЛАЖИВАТЬСЯ несов. 1. см. наладиться 2. страд. от налаживать
НАЛАКАТЬСЯ сов. эсеп туйыу, туйғансы эсеү (эт, бесәй); кошка налакалась молока бесәй һөт эсеп туйҙы
НАЛАКОМИТЬСЯ сов.; разг. туйғансы тәм-том ашау, һыйланыу
НАЛАЯТЬСЯ сов.; разг. арығансы өрөү
НАЛГАТЬ сов. 1. что, чего и без доп. алдау, ялған һөйләү, ялғанлау, юҡты һөйләү 2. на кого - что яла яғыу, нахаҡ бәлә тағыу; налгать на соседа күршегә яла яғыу
НАЛЕВО нареч. 1. (куда) һулға, һулға (һул яҡҡа) табан; свернуть налево һулға боролоу 2. (где) һулда, һул яҡта; налево высокий дом һул яҡта бейек өй
НАЛЕГАТЬ несов. см. налечь
НАЛЕГКЕ нареч.; разг. 1. (без ноши) еңелсә (генә), әйберһеҙ, йөкһөҙ; идти налегке, без вещей еңелсә, әйберһеҙ генә барыу 2. (в лёгкой одежде) еңел, еңелсә (генә), (йоҡа) кейенеп, еңел (йоҡа) кейемдән; она была налегке ул еңелсә генә кейенгән ине
НАЛЕДЬ ж шәре, тыуыш (боҙ өҫтөнә сыҡҡан һыу); выступила наледь шәре сыҡҡан
НАЛЕЖАТЬСЯ сов.; разг. туйғансы ятыу, ятыуҙан ялҡыу; належаться во время болезни ауырығанда ятыуҙан ялҡыу
НАЛЕЗАТЬ несов. см. налезть
НАЛЕЗТЬ сов. на кого - что и без доп.; разг. 1. (влезть) һырышыу, һырып алыу, ҡаплап алыу, ябырылыу, ябырылып килеп менеү, килеп өйөлөү, инеп тулыу; льдины налезли одна на другую боҙҙар береһе өҫтөнә береһе килеп өйөлгән 2. (об одежде, обуви) һыйыу, таман булыу, ярау; сапог с трудом налез итек көскә һыйҙы
НАЛЕПИТЬ сов. 1. что; разг. йәбештереү; налепить афишу афиша йәбештереү 2. что, чего әүәләп яһау (яһап ҡуйыу); налепить игрушек әүәләп уйынсыҡтар яһау
НАЛЕПЛЯТЬ несов. см. налепить 1
НАЛЕПЛЯТЬСЯ несов. страд. от налеплять
НАЛЁТ м 1. см. налететь 2, 4; налёт авиации авиацияның һөжүм итеүе; налёт бури кинәт ел-дауыл ҡубыу 2. (неожиданное стремительное нападение) һөжүм яһау, (һөжүм итеп) талау, баҫыу 3. (тонкий слой чего -л.) ҡуныҡ, ҡатлам; налёт пыли туҙан ҡунығы 4. мед. үңәҙ, сабыртма; на языке больного виден серый налёт ауырыуҙың телендә һоро үңәҙ күренеп тора ♦ с налёта (налёту): 1) осоп (сабып, йүгереп) барған көйө; 2) уйламаҫтан, шунда уҡ, бик тиҙ
НАЛЕТАТЬ I несов. см. налететь
НАЛЕТАТЬ II сов. что, чего осоу, осоп үтеү, осоп үткәреү (кцпмелер ваҡыт, араны); налетать сто тысяч километров йөҙ мең километр осоп үтеү
НАЛЕТАТЬСЯ сов.; разг. арығансы (туйғансы) осоу, осоп арыу; налетаться за день көнө буйы осоп арыу
НАЛЕТЕТЬ сов. 1. на кого - что; перен., разг. барып (килеп) бәрелеү, һөжүм итеү, тап булыу, барып сығыу; налететь на столб бағанаға килеп бәрелеү; налететь на вражеский отряд дошман отрядына һөжүм итеү 2. на кого - что (напасть с воздуха) атылыу, ташланыу, (ҡапыл) һөжүм итеү, осоп ҡуныу; коршун налетел на цыплёнка төйлөгән себешкә ташланды 3. на кого - что; перен . (наброситься с угрозами, обвинениями и т. п.) ташланыу, янап ҡурҡытыу; налететь с упрёками үпкә һүҙҙәре менән ташланыу 4. (внезапно начаться — о ветре, буре) ҡапыл сығыу, ҡубыу, күтәрелеү; налетел ветер (ҡапыл) ел сыҡты 5. (прилететь в большом количестве) ябырылыу, күпләп осоп килеп төшөү; налетела стая галок бер өйөр сәүкә ябырылды 6. (осесть тонким слоем) ҡуныу, ултырыу; налетела пыль саң ултырҙы
НАЛЁТЧИК м талаусы, баҫҡынсы, юлбаҫар налЕчь сов. 1. на кого - что (өҫтөнә) ятыу, терәлеп (ятып) ауырлыҡ һалыу, таяныу, баҫыу,
618