Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, I том. Страница 751
Поиск по словарям
ОКОТ
окОвы только мн. 1. уст. (ножные) бығау; (ручные) ҡулатҡа, ҡул бығауы 2. перен. бығау; разбить оковы рабства ҡоллоҡ бығауҙарын емереү
ОКОВЫВАТЬ несов. см. оковать
ОКОЛДОВАТЬ сов. кого-что; прям., перен. сихырлау, күҙ быуыу; (очаровать) һоҡландырыу, (үҙенә) ҡаратыу
ОКОЛДОВЫВАТЬ несов. см. околдовать ОКОЛЕВАТЬ несов. см. околеть
ОКОЛЁСИЦА: нести околёсицу буш һүҙ һөйләү
ОКОЛЕТЬ сов. үлеү (хайуанға ҡарата)
ОКОЛИЦА ж ауыл кәртәһе; за околицей села ауыл кәртәһе аръяғында
ОКОЛО предлог с род. п. 1. (поблизости, рядом с кем-чем-л.) эргәһендә, янында, тирәһендә, йәнәш; стоять около дома өй эргәһендә тороу 2. (при обозначении примерной, приблизительной величины, протяжённости, длительности и т. п. чего-л.) тирәһе, самаһы, тирәһендә; мы шли около часа беҙ бер сәғәт самаһы барҙыҡ; около семи часов вечера киске сәғәт ете тирәһендә ♦ вокруг да около; кругом да около уратып-суратып, эштең айышына төшөнмәйенсә, эштең асылын аңламай, әйләнә-тирәләп кенә
ОКОЛОЗВЁЗДНЫЙ, -ая, -ое йондоҙ тирәһендәге (янындағы), йондоҙ әйләнә-тирәһендәге; околозвёздная орбита йондоҙ тирәһендәге орбита
околозЕмный, -ая, -ое Ер янындағы (тирәһендәге); вывести ракету на околоземную орбиту ракетаны Ер тирәһендәге орбитаға сығарыу
ОКОЛОЛУННЫЙ, -ая, -ое Ай янындағы (тирәһендәге); окололунная орбита Ай тирәһендәге орбита
ОКОЛОПЛОДНИК м; бот. емешлек эргәлеге
ОКОЛОПЛОДНЫЙ, -ая, -ое физиол., анат. яралғы тирәһендәге, яралғыны һаҡлай торған; околоплодная жидкость яралғыны һаҡлай торған шыйыҡлыҡ
ОКОЛОСЕРДЕЧНЫЙ, -ая, -ое анат. йөрәк тирәһендәге, йөрәкте уратҡан, околосердечная сумка йөрәк тирәһендәге тоҡсай
ОКОЛОУШНЫЙ, -ая, -ое анат. ҡолаҡ янындағы; околоушная железа ҡолаҡ янындағы биҙ
ОКОЛОЦВЕТНИК м; бот. сәскә эргәлеге
ОКОЛПАЧИВАТЬ несов. см. околпачить
ОКОЛПАЧИТЬ сов. кого-что; прост. алдау, төп башына ултыртыу
окОлыш м (на фуражке) тирәс; (на шапке ) ҡырпыу; шапка с околышем ҡырпыулы бүрек, ҡырма бүрек
ОКОЛЫШЕК м; уменьш. от околыш
ОКОЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. урау; окольный путь урау юл 2. перен. хәйләле, аҫтыртын, йәшерен; узнать окольным путём что-л. нимәнелер аҫтыртын белешеү
ОКОЛЬЦЕВАТЬ сов. кого-что; спец. балдаҡлау; окольцевать лебедя аҡҡошто балдаҡлау; окольцевать дерево ағасты балдаҡлау
ОКОЛЬЦОВЫВАТЬ несов. см. окольцевать
ОКОНЕЧНОСТЬ ж сик, ос, ҡыр, сит; северная оконечность острова утрауҙың төньяҡ сиге
ОКОННЫЙ, -ая, -ое тәҙрә ...ы; оконное стекло тәҙрә быялаһы
ОКОНФУЗИТЬ сов. кого-что; разг. оялтыу, оятҡа ҡалдырыу, оятлы итеү
ОКОНФУЗИТЬСЯ сов.; разг. оялыу, оятлы булыу, оятҡа ҡалыу
ОКОНЧАНИЕ с 1. бөтөү, тамам булыу, тамамланыу; окончание похода походтың тамам-ланыуы 2. аҙаҡ, ахыр, һуң; окончание романа романдың аҙағы 3. грам. ялғау; падежные окончания килеш ялғауҙары
ОКОНЧАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. аҙаҡҡы, һуңғы, ахырғы; окончательный вывод һуңғы һығымта 2. (не подлежащий изменению) ҡәтғи, өҙөп; окончательный ответ ҡәтғи яуап 3. (полный ) тулы, тулыһынса, тамам; окончательная победа тулы еңеү
ОКОНЧИТЬ сов. что бөтөрөү, тамамлау; окончить работу эште бөтөрөү; окончить школу мәктәпте тамамлау
ОКОНЧИТЬСЯ сов. бөтөү, тамамланыу; перерыв окончился тәнәфес бөттө
окОп м окоп; рыть окопы окоптар ҡаҙыу
ОКОПАТЬ сов. что 1. тирәләй ҡаҙыу, уратып ҡаҙып сығыу; окопать дерево ағасты уратып ҡаҙып сығыу 2. (обвести рвом, канавой) уратып ҡаҙып сығыу (канау, вал менән); окопать палатку палатканың тирәһен уратып ҡаҙып сығыу
ОКОПАТЬСЯ сов. 1. окоп ҡаҙып урынлашыу; полк окопался по берегу полк яр буйына окоп ҡаҙып урынлашты 2. перен., разг. тыныс урынға урынлашыу
ОКОПНЫЙ, -ая, -ое окоп ...ы; окопная линия окоп линияһы (һыҙығы) ♦ окопная война окоп һуғышы
Окорок м бот ите; свиной окорок сусҡаның бот ите
ОКОСТЕНЕВАТЬ несов. см. окостенеть
ОКОСТЕНЕЛЫЙ, -ая, -ое 1. (превратившийся в кость) һөйәккә әйләнгән 2. ҡатҡан, туңып ҡатҡан; окостенелые руки ҡатҡан ҡулдар 3. перен. ҡатып ҡалған; окостенелый ум ҡатып ҡалған аҡыл
ОКОСТЕНЕНИЕ с см. окостенеть; окостенение хряща кимерсәктең һөйәккә әйләнеүе
ОКОСТЕНЕТЬ сов. 1. (превратиться в кость) һөйәкләнеү, һөйәккә әйләнеү 2. прям., перен. ҡатыу, ҡатып ҡалыу; пальцы окостенели бармаҡтар ҡатты
окОт м см. окотиться
751
окОвы только мн. 1. уст. (ножные) бығау; (ручные) ҡулатҡа, ҡул бығауы 2. перен. бығау; разбить оковы рабства ҡоллоҡ бығауҙарын емереү
ОКОВЫВАТЬ несов. см. оковать
ОКОЛДОВАТЬ сов. кого-что; прям., перен. сихырлау, күҙ быуыу; (очаровать) һоҡландырыу, (үҙенә) ҡаратыу
ОКОЛДОВЫВАТЬ несов. см. околдовать ОКОЛЕВАТЬ несов. см. околеть
ОКОЛЁСИЦА: нести околёсицу буш һүҙ һөйләү
ОКОЛЕТЬ сов. үлеү (хайуанға ҡарата)
ОКОЛИЦА ж ауыл кәртәһе; за околицей села ауыл кәртәһе аръяғында
ОКОЛО предлог с род. п. 1. (поблизости, рядом с кем-чем-л.) эргәһендә, янында, тирәһендә, йәнәш; стоять около дома өй эргәһендә тороу 2. (при обозначении примерной, приблизительной величины, протяжённости, длительности и т. п. чего-л.) тирәһе, самаһы, тирәһендә; мы шли около часа беҙ бер сәғәт самаһы барҙыҡ; около семи часов вечера киске сәғәт ете тирәһендә ♦ вокруг да около; кругом да около уратып-суратып, эштең айышына төшөнмәйенсә, эштең асылын аңламай, әйләнә-тирәләп кенә
ОКОЛОЗВЁЗДНЫЙ, -ая, -ое йондоҙ тирәһендәге (янындағы), йондоҙ әйләнә-тирәһендәге; околозвёздная орбита йондоҙ тирәһендәге орбита
околозЕмный, -ая, -ое Ер янындағы (тирәһендәге); вывести ракету на околоземную орбиту ракетаны Ер тирәһендәге орбитаға сығарыу
ОКОЛОЛУННЫЙ, -ая, -ое Ай янындағы (тирәһендәге); окололунная орбита Ай тирәһендәге орбита
ОКОЛОПЛОДНИК м; бот. емешлек эргәлеге
ОКОЛОПЛОДНЫЙ, -ая, -ое физиол., анат. яралғы тирәһендәге, яралғыны һаҡлай торған; околоплодная жидкость яралғыны һаҡлай торған шыйыҡлыҡ
ОКОЛОСЕРДЕЧНЫЙ, -ая, -ое анат. йөрәк тирәһендәге, йөрәкте уратҡан, околосердечная сумка йөрәк тирәһендәге тоҡсай
ОКОЛОУШНЫЙ, -ая, -ое анат. ҡолаҡ янындағы; околоушная железа ҡолаҡ янындағы биҙ
ОКОЛОЦВЕТНИК м; бот. сәскә эргәлеге
ОКОЛПАЧИВАТЬ несов. см. околпачить
ОКОЛПАЧИТЬ сов. кого-что; прост. алдау, төп башына ултыртыу
окОлыш м (на фуражке) тирәс; (на шапке ) ҡырпыу; шапка с околышем ҡырпыулы бүрек, ҡырма бүрек
ОКОЛЫШЕК м; уменьш. от околыш
ОКОЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. урау; окольный путь урау юл 2. перен. хәйләле, аҫтыртын, йәшерен; узнать окольным путём что-л. нимәнелер аҫтыртын белешеү
ОКОЛЬЦЕВАТЬ сов. кого-что; спец. балдаҡлау; окольцевать лебедя аҡҡошто балдаҡлау; окольцевать дерево ағасты балдаҡлау
ОКОЛЬЦОВЫВАТЬ несов. см. окольцевать
ОКОНЕЧНОСТЬ ж сик, ос, ҡыр, сит; северная оконечность острова утрауҙың төньяҡ сиге
ОКОННЫЙ, -ая, -ое тәҙрә ...ы; оконное стекло тәҙрә быялаһы
ОКОНФУЗИТЬ сов. кого-что; разг. оялтыу, оятҡа ҡалдырыу, оятлы итеү
ОКОНФУЗИТЬСЯ сов.; разг. оялыу, оятлы булыу, оятҡа ҡалыу
ОКОНЧАНИЕ с 1. бөтөү, тамам булыу, тамамланыу; окончание похода походтың тамам-ланыуы 2. аҙаҡ, ахыр, һуң; окончание романа романдың аҙағы 3. грам. ялғау; падежные окончания килеш ялғауҙары
ОКОНЧАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. аҙаҡҡы, һуңғы, ахырғы; окончательный вывод һуңғы һығымта 2. (не подлежащий изменению) ҡәтғи, өҙөп; окончательный ответ ҡәтғи яуап 3. (полный ) тулы, тулыһынса, тамам; окончательная победа тулы еңеү
ОКОНЧИТЬ сов. что бөтөрөү, тамамлау; окончить работу эште бөтөрөү; окончить школу мәктәпте тамамлау
ОКОНЧИТЬСЯ сов. бөтөү, тамамланыу; перерыв окончился тәнәфес бөттө
окОп м окоп; рыть окопы окоптар ҡаҙыу
ОКОПАТЬ сов. что 1. тирәләй ҡаҙыу, уратып ҡаҙып сығыу; окопать дерево ағасты уратып ҡаҙып сығыу 2. (обвести рвом, канавой) уратып ҡаҙып сығыу (канау, вал менән); окопать палатку палатканың тирәһен уратып ҡаҙып сығыу
ОКОПАТЬСЯ сов. 1. окоп ҡаҙып урынлашыу; полк окопался по берегу полк яр буйына окоп ҡаҙып урынлашты 2. перен., разг. тыныс урынға урынлашыу
ОКОПНЫЙ, -ая, -ое окоп ...ы; окопная линия окоп линияһы (һыҙығы) ♦ окопная война окоп һуғышы
Окорок м бот ите; свиной окорок сусҡаның бот ите
ОКОСТЕНЕВАТЬ несов. см. окостенеть
ОКОСТЕНЕЛЫЙ, -ая, -ое 1. (превратившийся в кость) һөйәккә әйләнгән 2. ҡатҡан, туңып ҡатҡан; окостенелые руки ҡатҡан ҡулдар 3. перен. ҡатып ҡалған; окостенелый ум ҡатып ҡалған аҡыл
ОКОСТЕНЕНИЕ с см. окостенеть; окостенение хряща кимерсәктең һөйәккә әйләнеүе
ОКОСТЕНЕТЬ сов. 1. (превратиться в кость) һөйәкләнеү, һөйәккә әйләнеү 2. прям., перен. ҡатыу, ҡатып ҡалыу; пальцы окостенели бармаҡтар ҡатты
окОт м см. окотиться
751