Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 326
Поиск по словарям
РИХТОВАЛЬНЫЙ
РИХТОВАЛЬНЫЙ, -ая, -ое тех. турайта (төҙәйтә, тигеҙләй) торған; рихтовальный молоток төҙәйтә торған сүкеш
РИХТОВАТЬ несов. что; тех. (выпрямлять ) турайтыу, төҙәйтеү, тигеҙләү
РИХТОВАТЬСЯ несов. страд. от рихтовать
РИХТОВКА ж; тех. см. рихтовать
РИШЕЛЬЕ с нескл. селтәрләп сигеү
рОба ж; спец. (грубая рабочая одежда) кейем, эш кейеме, махсус кейем; рыбацкая роба балыҡсылар кейеме
робЕть несов. ҡурҡыу, ҡаушау, шөрләү; робеть перед учителем уҡытыусы алдында ҡаушау
рОбкий, -ая, -ое ҡурҡаҡ, баҙнатһыҙ, ҡыйыуһыҙ, оялсан; робкий взгляд ҡыйыуһыҙ ҡараш ♦ не робкого десятка ҡурҡаҡтарҙан түгел, ҡыйыу йөрәкле
РОБОСТЬ ж ҡурҡаҡлыҡ, баҙнатһыҙлыҡ, ҡыйыуһыҙлыҡ; испытывать робость ҡыйыуһыҙлыҡ тойоу
РОБОТ м робот (техник операциялар башҡарғанда кешене алмаштыра торган автомат)
РОВ м соҡор, ур; противотанковый ров танкыға ҡаршы ҡаҙылған ур; выкопать ров соҡор ҡаҙыу
РОВЕСНИК м и РОВЕСНИЦА ж йәштәш, тиҫтер, ҡорҙаш; он мой ровесник ул минең йәштәшем
рОвик м 1. бәләкәй соҡор, соҡорсоҡ 2. воен . туп соҡоро
РОВНО 1. нареч. (гладко) тигеҙ, тип-тигеҙ; идёт ровно тип-тигеҙ бара 2. нареч. (прямо) тура, төҙ; провести линию ровно һыҙыҡты төҙ үткәреү 3. нареч. (одинаково) (бер) тигеҙ (төрлө), тиң; дышать ровно тигеҙ тын алыу 4. нареч.; перен. (уравновешенно) тыныс, сабыр 5. в знач. частицы (точно, как раз) теүәл, тап, нәҡ; ровно три месяца теүәл өс ай; ровно сто рублей теүәл йөҙ һум 6. в знач. частицы; разг. (совершенно, совсем) бер нәмә лә, һис нәмә; ровно ничего не понять бер нәмә лә аңламау
РОВНОСТЬ ж 1. тигеҙлек, туралыҡ, төҙлөк; ровность линии һыҙыҡтың туралығы 2. перен. тыныслыҡ, сабырлыҡ; ровность голоса тауыштың тыныслығы; ровность характера холоҡтоң сабырлығы
РОВНЫЙ, -ая, -ое 1. (гладкий) тигеҙ, тип-тигеҙ; ровная степь тип-тигеҙ дала 2. (прямой) тура, төҙ; ровная линия тура һыҙыҡ 3. (одинаковый ) бер тигеҙ (төрлө), тиң; ровные зубы бер тигеҙ тештәр 4. (равномерный) бер тигеҙ, бер төрлө, берҙәй; ровный голос бер тигеҙ тауыш; ровный шаг бер тигеҙ аҙым 5. перен. (уравновешенный ) тыныс, сабыр; ровный характер сабыр холоҡ ♦ ровным счётом тигеҙ иҫәп; ровным счётом ничего бер нәмә лә юҡ; не ровен (не ровён) час прост. булмаҫ тимә, булыр ул (хәцеф белдергәндә әйтелә )
РОВНЯ и РОВНЯ м и ж; разг. иш, тиң, бер иш (тиң, тигеҙ); я ей не ровня мин уға тиң түгел
РОВНЯТЬ несов. что тигеҙләү, таҡырайтыу; ровнять площадку майҙансыҡты тигеҙләү
РОВНЯТЬСЯ несов. страд. от ровнять
РОГ м 1. мөгөҙ; олений рог болан мөгөҙө 2. борғо; охотничий рог һунарсы борғоһо; пастушеский рог көтөүсе борғоһо; трубить в рог борғо ҡысҡыртыу ♦ наставить рога иргә хыянат итеү; обломать (сломить) рога кому бөгөп алыу, һындырыу; брать (взять) быка за рога см. брать; в бараний рог согнуть (скрутить) см. бараний; как из рога изобилия мул, бик күп
РОГАЛИК м (маленькая булочка, имеющая форму рога) асығауыҙ
рогАстый, -ая, -ое разг. ҙур мөгөҙлө; рогастый бык ҙур мөгөҙлө үгеҙ
РОГАТИНА ж айыу һөңгөһө
РОГАТКА ж 1. кәртә; ставить рогатки кәртә ҡуйыу 2. обычно мн. рогатки; перен. кәртә, тотҡарлыҡ, ҡаршылыҡ; рогатки цензуры цензура тотҡарлыҡтары 3. ағас ҡамытса 4. сөйөртмәк, атҡыс, һиртмәк; рогатка с резинкой һуҙылмаҡ-лы сөйөртмәк
РОГАТЫЙ, -ая, -ое 1. мөгөҙлө; рогатая голова мөгөҙлө баш 2. мөгөҙ һымаҡ, ураҡ һымаҡ; рогатый месяц ураҡ һымаҡ ай 3. разг. алданған (ҡатыны хыянат иткән) ир
РОГАЧ м 1. (самец оленя) ата болан 2. (жук) болан ҡуңыҙ, мөгөҙлө ҡуңыҙ 3. тотҡос
РОГОВИЦА ж; анат. мөгөҙсә (кцҙҙец мөгөҙ-сә шекәрәһе), мөгөҙ ҡатлау
роговОй, -ая, -ое 1. мөгөҙ ...ы; нож с роговой рукояткой мөгөҙ һаплы бысаҡ; роговой гребень мөгөҙ тараҡ 2. борғо ...ы; роговая музыка борғо музыкаһы ♦ роговая оболочка анат. мөгөҙсә, мөгөҙ ҡатлау
РОГОЖА ж септә; накрыть рогожей септә менән ябыу; ткать рогожу септә һуғыу
РОГОЖКА ж 1. бәләкәй септә 2. (ткань) бүртмәс (киндер йәки етен туҡыма); брюки из рогожки бүртмәс салбар
РОГОЖНЫЙ, -ая, -ое септә; рогожное производство септә етештереү; рогожный куль септә ҡап (тоҡ)
РОГОЗ м и РОГОЗА ж екән, екәнле ҡамыш; рогоз широколистный яҫы япраҡ екән
РОГОЗНЫЙ, -ая, -ое екән ...ы; рогозное семя екән орлоғо
РОГОНОСЕЦ м; разг. алданған (ҡатыны хыянат иткән) ир
РОД м 1. ырыу, түбә, иләү; глава рода ырыу башлығы; быть из одного рода бер ырыуҙан булыу; обычай рода ырыу йолаһы 2. зат, иләү, енес, тоҡом, нәҫел, зат-ырыу, нәҫел-нәсәп, орпаҡ, тамыр; табынский род табын иләүе; знатный род күренекле нәҫел; какого рода заты ниндәй 3. в знач. нареч. родом сығышы (тыумышы)
326
РИХТОВАЛЬНЫЙ, -ая, -ое тех. турайта (төҙәйтә, тигеҙләй) торған; рихтовальный молоток төҙәйтә торған сүкеш
РИХТОВАТЬ несов. что; тех. (выпрямлять ) турайтыу, төҙәйтеү, тигеҙләү
РИХТОВАТЬСЯ несов. страд. от рихтовать
РИХТОВКА ж; тех. см. рихтовать
РИШЕЛЬЕ с нескл. селтәрләп сигеү
рОба ж; спец. (грубая рабочая одежда) кейем, эш кейеме, махсус кейем; рыбацкая роба балыҡсылар кейеме
робЕть несов. ҡурҡыу, ҡаушау, шөрләү; робеть перед учителем уҡытыусы алдында ҡаушау
рОбкий, -ая, -ое ҡурҡаҡ, баҙнатһыҙ, ҡыйыуһыҙ, оялсан; робкий взгляд ҡыйыуһыҙ ҡараш ♦ не робкого десятка ҡурҡаҡтарҙан түгел, ҡыйыу йөрәкле
РОБОСТЬ ж ҡурҡаҡлыҡ, баҙнатһыҙлыҡ, ҡыйыуһыҙлыҡ; испытывать робость ҡыйыуһыҙлыҡ тойоу
РОБОТ м робот (техник операциялар башҡарғанда кешене алмаштыра торган автомат)
РОВ м соҡор, ур; противотанковый ров танкыға ҡаршы ҡаҙылған ур; выкопать ров соҡор ҡаҙыу
РОВЕСНИК м и РОВЕСНИЦА ж йәштәш, тиҫтер, ҡорҙаш; он мой ровесник ул минең йәштәшем
рОвик м 1. бәләкәй соҡор, соҡорсоҡ 2. воен . туп соҡоро
РОВНО 1. нареч. (гладко) тигеҙ, тип-тигеҙ; идёт ровно тип-тигеҙ бара 2. нареч. (прямо) тура, төҙ; провести линию ровно һыҙыҡты төҙ үткәреү 3. нареч. (одинаково) (бер) тигеҙ (төрлө), тиң; дышать ровно тигеҙ тын алыу 4. нареч.; перен. (уравновешенно) тыныс, сабыр 5. в знач. частицы (точно, как раз) теүәл, тап, нәҡ; ровно три месяца теүәл өс ай; ровно сто рублей теүәл йөҙ һум 6. в знач. частицы; разг. (совершенно, совсем) бер нәмә лә, һис нәмә; ровно ничего не понять бер нәмә лә аңламау
РОВНОСТЬ ж 1. тигеҙлек, туралыҡ, төҙлөк; ровность линии һыҙыҡтың туралығы 2. перен. тыныслыҡ, сабырлыҡ; ровность голоса тауыштың тыныслығы; ровность характера холоҡтоң сабырлығы
РОВНЫЙ, -ая, -ое 1. (гладкий) тигеҙ, тип-тигеҙ; ровная степь тип-тигеҙ дала 2. (прямой) тура, төҙ; ровная линия тура һыҙыҡ 3. (одинаковый ) бер тигеҙ (төрлө), тиң; ровные зубы бер тигеҙ тештәр 4. (равномерный) бер тигеҙ, бер төрлө, берҙәй; ровный голос бер тигеҙ тауыш; ровный шаг бер тигеҙ аҙым 5. перен. (уравновешенный ) тыныс, сабыр; ровный характер сабыр холоҡ ♦ ровным счётом тигеҙ иҫәп; ровным счётом ничего бер нәмә лә юҡ; не ровен (не ровён) час прост. булмаҫ тимә, булыр ул (хәцеф белдергәндә әйтелә )
РОВНЯ и РОВНЯ м и ж; разг. иш, тиң, бер иш (тиң, тигеҙ); я ей не ровня мин уға тиң түгел
РОВНЯТЬ несов. что тигеҙләү, таҡырайтыу; ровнять площадку майҙансыҡты тигеҙләү
РОВНЯТЬСЯ несов. страд. от ровнять
РОГ м 1. мөгөҙ; олений рог болан мөгөҙө 2. борғо; охотничий рог һунарсы борғоһо; пастушеский рог көтөүсе борғоһо; трубить в рог борғо ҡысҡыртыу ♦ наставить рога иргә хыянат итеү; обломать (сломить) рога кому бөгөп алыу, һындырыу; брать (взять) быка за рога см. брать; в бараний рог согнуть (скрутить) см. бараний; как из рога изобилия мул, бик күп
РОГАЛИК м (маленькая булочка, имеющая форму рога) асығауыҙ
рогАстый, -ая, -ое разг. ҙур мөгөҙлө; рогастый бык ҙур мөгөҙлө үгеҙ
РОГАТИНА ж айыу һөңгөһө
РОГАТКА ж 1. кәртә; ставить рогатки кәртә ҡуйыу 2. обычно мн. рогатки; перен. кәртә, тотҡарлыҡ, ҡаршылыҡ; рогатки цензуры цензура тотҡарлыҡтары 3. ағас ҡамытса 4. сөйөртмәк, атҡыс, һиртмәк; рогатка с резинкой һуҙылмаҡ-лы сөйөртмәк
РОГАТЫЙ, -ая, -ое 1. мөгөҙлө; рогатая голова мөгөҙлө баш 2. мөгөҙ һымаҡ, ураҡ һымаҡ; рогатый месяц ураҡ һымаҡ ай 3. разг. алданған (ҡатыны хыянат иткән) ир
РОГАЧ м 1. (самец оленя) ата болан 2. (жук) болан ҡуңыҙ, мөгөҙлө ҡуңыҙ 3. тотҡос
РОГОВИЦА ж; анат. мөгөҙсә (кцҙҙец мөгөҙ-сә шекәрәһе), мөгөҙ ҡатлау
роговОй, -ая, -ое 1. мөгөҙ ...ы; нож с роговой рукояткой мөгөҙ һаплы бысаҡ; роговой гребень мөгөҙ тараҡ 2. борғо ...ы; роговая музыка борғо музыкаһы ♦ роговая оболочка анат. мөгөҙсә, мөгөҙ ҡатлау
РОГОЖА ж септә; накрыть рогожей септә менән ябыу; ткать рогожу септә һуғыу
РОГОЖКА ж 1. бәләкәй септә 2. (ткань) бүртмәс (киндер йәки етен туҡыма); брюки из рогожки бүртмәс салбар
РОГОЖНЫЙ, -ая, -ое септә; рогожное производство септә етештереү; рогожный куль септә ҡап (тоҡ)
РОГОЗ м и РОГОЗА ж екән, екәнле ҡамыш; рогоз широколистный яҫы япраҡ екән
РОГОЗНЫЙ, -ая, -ое екән ...ы; рогозное семя екән орлоғо
РОГОНОСЕЦ м; разг. алданған (ҡатыны хыянат иткән) ир
РОД м 1. ырыу, түбә, иләү; глава рода ырыу башлығы; быть из одного рода бер ырыуҙан булыу; обычай рода ырыу йолаһы 2. зат, иләү, енес, тоҡом, нәҫел, зат-ырыу, нәҫел-нәсәп, орпаҡ, тамыр; табынский род табын иләүе; знатный род күренекле нәҫел; какого рода заты ниндәй 3. в знач. нареч. родом сығышы (тыумышы)
326