Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 327
Поиск по словарям
яғынан (менән); он родом из Башкортостана ул сығышы менән Башҡортостандан 4. биол. төркөм, ырыу, төр; разделение на роды төрҙәргә бүленеш; роды растений үҫемлек төрҙәре 5. төр, сорт; род оружия ҡорал төрө 6. (образ, характер деятельности ) шөғөл 7. лингв. енес ♦ род людской (человеческий) әҙәм заты, кешелек; в некотором роде бер ни тиклем, бер ни ҡәҙәр; в своём роде үҙенсә, үҙенә күрә (башҡа); в этом роде шундайыраҡ, шулайыраҡ, шуға яҡын; от роду тыуғандан бирле, тыумыштан; своего рода үҙенә күрә; такого рода шундай, уның кеүек; без роду и племени зат-ырыуһыҙ, нәҫел-нәсәпһеҙ; на роду написано маңлайына яҙылған; ни роду ни племени япа-яңғыҙ
рОдий м родий (химик элемент, металл)
РОДИЛЬНИЦА ж бәпесләгән (бала тапҡан) ҡатын
РОДИЛЬНЫЙ, -ая, -ое бәпесләү ...ы, бала табыу ...ы; родильное отделение больницы хәстәхананың бәпесләү бүлеге; родильный дом бала табыу йорто 2. бәпесләгәндә була торған; родильная горячка бәпесләгәндә була торған тапма
РОДИМЧИК м; разг. (болезненный припадок ) быума (балаларҙа); тулғаҡ, тулғаҡ тотоу (йөклө ҡатындарҙа)
родИмый, -ая, -ое 1. тыуған, үҙ; родимая земля тыуған ер; родимый край тыуған яҡ 2. в знач. сущ. родимый м и родимая ж (в обращении ) туғанҡай, йөрәккәй, бәғерем, ҡәҙерлем, һөйөклөм 3. в знач. сущ. родимые мн. (родители, родные) ата-әсәләр ♦ родимое пятно: 1) (ҡыҙыл) миң (тап); 2) чего; перен. иҫкелек ҡалдығы
РОДИНА ж 1. высок. (Отечество) Тыуған ил, Ватан; защищать Родину Тыуған илде һаҡлау; служить Родине Ватанға хеҙмәт итеү 2. (место рождения кого-л.) тыуған ер, тыуған яҡ; приехать на родину тыуған яҡҡа ҡайтыу 3. (место возникновения чего-л.) тыуған (барлыҡҡа килгән, килеп сыҡҡан) ер
рОдинка ж миң; большая родинка ҙур миң РОДИНЫ мн.; уст. 1. бәпәй туйы 2. см. роды РОДИТЕЛИ мн. ата-әсә(ләр); помогать родителям ата-әсәләргә ярҙам итеү
РОДИТЕЛЬ м; уст., прост. атай, ата; родительница ж; уст., прост. әсәй, әсә
РОДИТЕЛЬНЫЙ: родительный падеж грам. эйәлек килеш
РОДИТЕЛЬСКИЙ, -ая, -ое ата-әсә(ләр) ...ы; родительская забота ата-әсә хәстәре; родительский комитет ата-әсәләр комитеты; родительское собрание ата-әсәләр йыйылышы
РОДИТЬ сов., несов. 1. кого-что тыуҙырыу, бәпесләү, табыу; родить ребёнка бала табыу 2. что; перен. барлыҡҡа килтереү, килтереп сығарыу, яратыу, тыуҙырыу; ум правду родит аҡыл хәҡиҡәтте тыуҙыра 3. что и без доп.; разг. (да-
РОДОВОЙ
вать плоды, урожай) уңыш (емеш) биреү ♦ в чём мать родила инәнән тыума (шыр ялангас)
РОДИТЬСЯ сов., несов. 1. тыуыу; родился ребёнок бала тыуҙы 2. перен. (барлыҡҡа) килеү, тыуыу, яралыу; родилась блестящая идея бына тигән фекер тыуҙы 3. үҫеү, уңыу, уңыш (емеш) биреү; пшеница родилась хорошо бойҙай яҡшы уңыш бирҙе ♦ родиться в сорочке (в рубашке) бәхетле булып тыуыу; родиться под счастливой звездой см. звезда
РОДИЧ м 1. ист. ырыуҙаш; быть родичами ырыуҙаш булыу 2. прост. ҡәрҙәш, туған, туған-ырыу, туған-тыумаса; ближние и дальние родичи яҡын һәм алыҫ туғандар
РОДНИК м; прям., перен. шишмә, инеш, күҙәү, сығанаҡ, ҡаран; горный родник тау шишмәһе; родник вдохновения илһам шишмәһе
РОДНИКОВЫЙ, -ая, -ое шишмә ...ы, инеш ...ы; родниковая вода шишмә һыуы
РОДНИТЬ несов. кого-что 1. туғанлаштырыу, туғанлыҡ (ҡәрҙәшлек) урынлаштырыу 2. (сближать ) яҡынлаштырыу, яҡынайтыу, яҡын итеү; нас роднила песня беҙҙе йыр яҡынайтты
РОДНИТЬСЯ несов. 1. туғанлашыу, туған (ҡәрҙәш) булышыу, ҡоҙа булышыу, ҡыҙ алыу, ҡыҙ биреү; родниться с семьёй друга дуҫтың ғаиләһе менән туғанлашыу 2. яҡынайыу, яҡынлашыу, яҡын булыу; души их роднились уларҙың күңелдәре яҡынайҙы
РОДНИЧОК I м; уменьш. -ласк. от родник
РОДНИЧОК II м; анат. лепкә; задний родничок артҡы (кесе) лепкә; клиновидный родничок сөй лепкә (ҡолаҡ алды әлкәһендә); передний родничок алғы (ҙур) лепкә
роднОй, -ая, -ое 1. бер туған; родной брат бер туған ағай; родная сестра бер туған апай 2. в знач. сущ. родные мн. туғандар, ағай-эне, ҡәрҙәш-ырыу, нәҫел-нәсәп, ҡәрҙәштәр; гостить у родных туғандарҙа ҡунаҡ булыу; у него много родных уның ағай-энеһе күп 3. (о месте рождения ) тыуған, үҙ; родной край тыуған яҡ; родной город тыуған ҡала 4. (близкий сердцу) ҡәҙерле, һөйөклө, туған 5. (в обращении) ҡәҙерлем, туғаным, һөйөклөм ♦ родной язык туған тел
роднЯ ж 1. собир. туған-тыумаса, ағай-эне, нәҫел-нәсәп, ҡәрҙәш-ырыу; много родни туған-тыумасалары күп 2. разг. туған, ҡәрҙәш, зат, нәҫел; приходиться роднёй ҡәрҙәш булыу (тура килеү)
РОДОВИТОСТЬ ж яҡшы нәҫелдән (заттан, ырыуҙан) булыу, аҫыл затлылыҡ, нәҫелдең (заттың, ырыуҙың) затлылығы; родовитость жениха кейәүҙең яҡшы нәҫелдән булыуы
РОДОВИТЫЙ, -ая, -ое затлы нәҫелдән, аҫыл заттан, затлы, нәҫелле; родовитый человек нәҫелле кеше
родовОй I, -ая, -ое 1. ырыу ...ы, түбә ...ы, ырыулыҡ ...ы; родовая тамга ырыу тамғаһы; ро-
327
рОдий м родий (химик элемент, металл)
РОДИЛЬНИЦА ж бәпесләгән (бала тапҡан) ҡатын
РОДИЛЬНЫЙ, -ая, -ое бәпесләү ...ы, бала табыу ...ы; родильное отделение больницы хәстәхананың бәпесләү бүлеге; родильный дом бала табыу йорто 2. бәпесләгәндә була торған; родильная горячка бәпесләгәндә була торған тапма
РОДИМЧИК м; разг. (болезненный припадок ) быума (балаларҙа); тулғаҡ, тулғаҡ тотоу (йөклө ҡатындарҙа)
родИмый, -ая, -ое 1. тыуған, үҙ; родимая земля тыуған ер; родимый край тыуған яҡ 2. в знач. сущ. родимый м и родимая ж (в обращении ) туғанҡай, йөрәккәй, бәғерем, ҡәҙерлем, һөйөклөм 3. в знач. сущ. родимые мн. (родители, родные) ата-әсәләр ♦ родимое пятно: 1) (ҡыҙыл) миң (тап); 2) чего; перен. иҫкелек ҡалдығы
РОДИНА ж 1. высок. (Отечество) Тыуған ил, Ватан; защищать Родину Тыуған илде һаҡлау; служить Родине Ватанға хеҙмәт итеү 2. (место рождения кого-л.) тыуған ер, тыуған яҡ; приехать на родину тыуған яҡҡа ҡайтыу 3. (место возникновения чего-л.) тыуған (барлыҡҡа килгән, килеп сыҡҡан) ер
рОдинка ж миң; большая родинка ҙур миң РОДИНЫ мн.; уст. 1. бәпәй туйы 2. см. роды РОДИТЕЛИ мн. ата-әсә(ләр); помогать родителям ата-әсәләргә ярҙам итеү
РОДИТЕЛЬ м; уст., прост. атай, ата; родительница ж; уст., прост. әсәй, әсә
РОДИТЕЛЬНЫЙ: родительный падеж грам. эйәлек килеш
РОДИТЕЛЬСКИЙ, -ая, -ое ата-әсә(ләр) ...ы; родительская забота ата-әсә хәстәре; родительский комитет ата-әсәләр комитеты; родительское собрание ата-әсәләр йыйылышы
РОДИТЬ сов., несов. 1. кого-что тыуҙырыу, бәпесләү, табыу; родить ребёнка бала табыу 2. что; перен. барлыҡҡа килтереү, килтереп сығарыу, яратыу, тыуҙырыу; ум правду родит аҡыл хәҡиҡәтте тыуҙыра 3. что и без доп.; разг. (да-
РОДОВОЙ
вать плоды, урожай) уңыш (емеш) биреү ♦ в чём мать родила инәнән тыума (шыр ялангас)
РОДИТЬСЯ сов., несов. 1. тыуыу; родился ребёнок бала тыуҙы 2. перен. (барлыҡҡа) килеү, тыуыу, яралыу; родилась блестящая идея бына тигән фекер тыуҙы 3. үҫеү, уңыу, уңыш (емеш) биреү; пшеница родилась хорошо бойҙай яҡшы уңыш бирҙе ♦ родиться в сорочке (в рубашке) бәхетле булып тыуыу; родиться под счастливой звездой см. звезда
РОДИЧ м 1. ист. ырыуҙаш; быть родичами ырыуҙаш булыу 2. прост. ҡәрҙәш, туған, туған-ырыу, туған-тыумаса; ближние и дальние родичи яҡын һәм алыҫ туғандар
РОДНИК м; прям., перен. шишмә, инеш, күҙәү, сығанаҡ, ҡаран; горный родник тау шишмәһе; родник вдохновения илһам шишмәһе
РОДНИКОВЫЙ, -ая, -ое шишмә ...ы, инеш ...ы; родниковая вода шишмә һыуы
РОДНИТЬ несов. кого-что 1. туғанлаштырыу, туғанлыҡ (ҡәрҙәшлек) урынлаштырыу 2. (сближать ) яҡынлаштырыу, яҡынайтыу, яҡын итеү; нас роднила песня беҙҙе йыр яҡынайтты
РОДНИТЬСЯ несов. 1. туғанлашыу, туған (ҡәрҙәш) булышыу, ҡоҙа булышыу, ҡыҙ алыу, ҡыҙ биреү; родниться с семьёй друга дуҫтың ғаиләһе менән туғанлашыу 2. яҡынайыу, яҡынлашыу, яҡын булыу; души их роднились уларҙың күңелдәре яҡынайҙы
РОДНИЧОК I м; уменьш. -ласк. от родник
РОДНИЧОК II м; анат. лепкә; задний родничок артҡы (кесе) лепкә; клиновидный родничок сөй лепкә (ҡолаҡ алды әлкәһендә); передний родничок алғы (ҙур) лепкә
роднОй, -ая, -ое 1. бер туған; родной брат бер туған ағай; родная сестра бер туған апай 2. в знач. сущ. родные мн. туғандар, ағай-эне, ҡәрҙәш-ырыу, нәҫел-нәсәп, ҡәрҙәштәр; гостить у родных туғандарҙа ҡунаҡ булыу; у него много родных уның ағай-энеһе күп 3. (о месте рождения ) тыуған, үҙ; родной край тыуған яҡ; родной город тыуған ҡала 4. (близкий сердцу) ҡәҙерле, һөйөклө, туған 5. (в обращении) ҡәҙерлем, туғаным, һөйөклөм ♦ родной язык туған тел
роднЯ ж 1. собир. туған-тыумаса, ағай-эне, нәҫел-нәсәп, ҡәрҙәш-ырыу; много родни туған-тыумасалары күп 2. разг. туған, ҡәрҙәш, зат, нәҫел; приходиться роднёй ҡәрҙәш булыу (тура килеү)
РОДОВИТОСТЬ ж яҡшы нәҫелдән (заттан, ырыуҙан) булыу, аҫыл затлылыҡ, нәҫелдең (заттың, ырыуҙың) затлылығы; родовитость жениха кейәүҙең яҡшы нәҫелдән булыуы
РОДОВИТЫЙ, -ая, -ое затлы нәҫелдән, аҫыл заттан, затлы, нәҫелле; родовитый человек нәҫелле кеше
родовОй I, -ая, -ое 1. ырыу ...ы, түбә ...ы, ырыулыҡ ...ы; родовая тамга ырыу тамғаһы; ро-
327