Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 328
Поиск по словарям
РОДОВОЙ
довой строй ырыу ҡоролошо 2. нәҫелдән килгән, мираҫҡа ҡалған, нәҫелдән нәҫелгә күсеп килгән; родовое имение нәҫелдән нәҫелгә күсеп килгән имение 3. ырыу ...ы, төр ...ы; родовые и видовые понятия ырыу һәм төр төшөнсәләре
РОДОВОЙ II, -ая, -ое бала табыу ...ы, бала тыуҙырыу ...ы, бәпесләү ...ы, бала тыуғандағы; родовые схватки бәпесләү тулғағы; родовой час бәпесләү ваҡыты
РОДОВСПОМОГАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое бәпесләү ...ы, бала табыу ...ы, бала тыуҙырыу ...ы, бала табырға ярҙам итә торған; родовспомогательные учреждения бала табырға ярҙам итә торған учреждениелар
РОДОНАЧАЛЬНИК м 1. боронғо ата, ырыу (нәҫел, тоҡом) башлығы (башы) 2. перен. (основоположник ) нигеҙ һалыусы, башлап ебәреүсе, нигеҙләүсе
РОДОНИТ м родонит (алһыу төҫтәге ҡаты минерал )
РОДОСЛОВИЕ с 1. ырыу (нәҫел, зат-ырыу, нәҫел-нәсәп) тарихы; заниматься своим родословием үҙеңдең нәҫел тарихың менән шөғөлләнеү 2. шәжәрә, тайра; книга родословия шәжәрә китабы
РОДОСЛОВНЫЙ, -ая, -ое 1. ырыу (зат-ырыу, нәҫел-нәҫәп, нәҫел) ...ы, шәжәрә ...ы; родословная книга шәжәрә китабы; родословная таблица нәҫел-нәсәп йәҙүәле 2. в знач. сущ. родословная ж шәжәрә, тайра; составить родословную рода ырыу шәжәрәһен төҙөү ♦ родословное дерево шәжәрә, тайра
РОДСТВЕННИК м и РОДСТВЕННИЦА ж туған, ҡәрҙәш; дальний родственник алыҫ туған
РОДСТВЕННОСТЬ ж туғанлыҡ, ҡәрҙәшлек, яҡынлыҡ, оҡшашлыҡ; родственность языков телдәрҙең ҡәрҙәшлеге; родственность идей фекерҙәр яҡынлығы
РОДСТВЕННЫЙ, -ая, -ое 1. ҡәрҙәшлек ...ы, туғанлыҡ ...ы, ағай-энелек ...ы; родственные отношения туғанлыҡ мөнәсәбәттәре; родственные связи ағай-энелек бәйләнештәре; родственные чувства туғанлыҡ хистәре 2. туғандаш, ҡәрҙәш, туған; родственные народы туғандаш халыҡтар; родственные языки ҡәрҙәш телдәр 3. (тёплый, сердечный) туғандарса, туғандарға хас, йылы
РОДСТВО с 1. ҡәрҙәшлек, туғанлыҡ, ҡәрҙәшлек (туғанлыҡ) ...ы; кровное родство ҡан ҡәрҙәшлек; чувство родства туғанлыҡ тойғоһо 2. собир., разг. туған-тыумаса, зат-ырыу, ҡәрҙәштәр, ырыулыҡ; многочисленное родство күп һанлы туған-тыумаса 3. яҡынлыҡ, оҡшашлыҡ, туғанлыҡ; родство взглядов ҡараштарҙың оҡшашлығы рОды мн. бәпесләү; запоздалые роды һуңлап бәпесләү; преждевременные роды ваҡытынан элек бәпесләү
РОЕВНЯ и РОЁВНЯ ж; пчел. моҙға, ҡорт тубалы; роёвня с пчёлами ҡортло моҙға
роевОй, -ая, -ое күс ...ы; роевое гудение күс геүләүе; роевые пчёлы күс ҡорттары
РОЕНИЕ с см. роиться 1
РОЖА I ж 1. прост. (лицо) бит, йөҙ; вытереть рожу битте һөртөү 2. разг. (о человеке с некрасивым лицом) ямаҡ кеше 3. прост., бран. томшоҡ
рОжа ii ж сырхыуат, кила, сиртмә (йоғошло ауырыу); заболеть рожей сырхыуат менән ауырыу
РОЖАТЬ несов.; разг. см. родить 1, 3
РОЖДАЕМОСТЬ ж тыуым, тыуыусылар һаны, тыуыу; рост рождаемости тыуым артыу
рождАть несов. см. родить 1, 2
рождАться несов. 1. см. родиться 1, 2;
2. страд. от рождать
РОЖДЕНИЕ с 1. см. рождать, рождаться; рождение ребёнка бала тыуыу; рождение мысли уй тыуыу 2. (момент появления на свет) тыумыш; глухой от рождения тыумыштан һаңғырау
3. тыуған көн; приглашать на своё рождение үҙеңдең тыуған көнөңә саҡырыу
РОЖДЕСТВЕНСКИЙ, -ая, -ое Рождество ...ы, Раштыуа ...ы ♦ рождественские морозы Раштыуа һыуыҡтары
РОЖДЕСТВО с (праздник) Рождество, Раштыуа
РОЖЕНИЦА и РОЖЕНИЦА ж бәпесләүсе (бала табыусы) ҡатын; ухаживать за роженицей бәпесләгән ҡатынды тәрбиәләү
РОЖЕЧНИК м борғосо
РОЖИСТЫЙ, -ая, -ое сырхыуат ...ы, кила ...ы, сиртмә ...ы; рожистое воспаление сырхыуат шеше
рожОк м 1. мөгөҙсөк, бәләкәй мөгөҙ 2. (музыкальный инструмент) борғо; пастуший рожок көтөүсе борғоһо 3. саҡса (мөгөҙ формаһындағы һауыт һ. б.); рожок для пороха саҡса 4. (для кормления) мөгөҙ, һымраҡ 5. (для обуви ) ҡалаҡса 6. (плод растений) (татлы) ҡуҙаҡ 7. мн. рожки (макаронное изделие) рожки ♦ остались рожки да ножки бик әҙ генә ҡалыу
рожОн м; уст. (заострённый шест) осло ҡаҙыҡ, ҡолға ♦ лезть (переть) на рожон прост. хәүефле, ҡурҡыныс эш-хәлгә тотоноу (алды-артты уйламай)
РОЖЬ ж арыш; озимая рожь ужым арышы; яровая рожь яҙғы арыш; жать рожь арыш урыу рОза ж роза; китайская роза ҡытай розаһы; чайная роза сәй розаһы; подарить розу роза бүләк итеү ♦ роза ветров елдәр йүнәлеше (билдәле бер урында, билдәле бер ваҡытта елдәрҙец иҫец йцнәлешен кцрһәткән һыҙма)
РОЗАРИЙ и РОЗАРИУМ м роза баҡсаһы, роза түтәле, роза үрсеткес
РОЗВАЛЬНИ только мн. терһәкле (ләжәнкәле) сана
рОзга ж 1. сыбыҡ, шыйыҡ сыбыҡ (һуҡтырыу өсөн) 2. мн. розги; уст. армай, һуҡтырыу;
328
довой строй ырыу ҡоролошо 2. нәҫелдән килгән, мираҫҡа ҡалған, нәҫелдән нәҫелгә күсеп килгән; родовое имение нәҫелдән нәҫелгә күсеп килгән имение 3. ырыу ...ы, төр ...ы; родовые и видовые понятия ырыу һәм төр төшөнсәләре
РОДОВОЙ II, -ая, -ое бала табыу ...ы, бала тыуҙырыу ...ы, бәпесләү ...ы, бала тыуғандағы; родовые схватки бәпесләү тулғағы; родовой час бәпесләү ваҡыты
РОДОВСПОМОГАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое бәпесләү ...ы, бала табыу ...ы, бала тыуҙырыу ...ы, бала табырға ярҙам итә торған; родовспомогательные учреждения бала табырға ярҙам итә торған учреждениелар
РОДОНАЧАЛЬНИК м 1. боронғо ата, ырыу (нәҫел, тоҡом) башлығы (башы) 2. перен. (основоположник ) нигеҙ һалыусы, башлап ебәреүсе, нигеҙләүсе
РОДОНИТ м родонит (алһыу төҫтәге ҡаты минерал )
РОДОСЛОВИЕ с 1. ырыу (нәҫел, зат-ырыу, нәҫел-нәсәп) тарихы; заниматься своим родословием үҙеңдең нәҫел тарихың менән шөғөлләнеү 2. шәжәрә, тайра; книга родословия шәжәрә китабы
РОДОСЛОВНЫЙ, -ая, -ое 1. ырыу (зат-ырыу, нәҫел-нәҫәп, нәҫел) ...ы, шәжәрә ...ы; родословная книга шәжәрә китабы; родословная таблица нәҫел-нәсәп йәҙүәле 2. в знач. сущ. родословная ж шәжәрә, тайра; составить родословную рода ырыу шәжәрәһен төҙөү ♦ родословное дерево шәжәрә, тайра
РОДСТВЕННИК м и РОДСТВЕННИЦА ж туған, ҡәрҙәш; дальний родственник алыҫ туған
РОДСТВЕННОСТЬ ж туғанлыҡ, ҡәрҙәшлек, яҡынлыҡ, оҡшашлыҡ; родственность языков телдәрҙең ҡәрҙәшлеге; родственность идей фекерҙәр яҡынлығы
РОДСТВЕННЫЙ, -ая, -ое 1. ҡәрҙәшлек ...ы, туғанлыҡ ...ы, ағай-энелек ...ы; родственные отношения туғанлыҡ мөнәсәбәттәре; родственные связи ағай-энелек бәйләнештәре; родственные чувства туғанлыҡ хистәре 2. туғандаш, ҡәрҙәш, туған; родственные народы туғандаш халыҡтар; родственные языки ҡәрҙәш телдәр 3. (тёплый, сердечный) туғандарса, туғандарға хас, йылы
РОДСТВО с 1. ҡәрҙәшлек, туғанлыҡ, ҡәрҙәшлек (туғанлыҡ) ...ы; кровное родство ҡан ҡәрҙәшлек; чувство родства туғанлыҡ тойғоһо 2. собир., разг. туған-тыумаса, зат-ырыу, ҡәрҙәштәр, ырыулыҡ; многочисленное родство күп һанлы туған-тыумаса 3. яҡынлыҡ, оҡшашлыҡ, туғанлыҡ; родство взглядов ҡараштарҙың оҡшашлығы рОды мн. бәпесләү; запоздалые роды һуңлап бәпесләү; преждевременные роды ваҡытынан элек бәпесләү
РОЕВНЯ и РОЁВНЯ ж; пчел. моҙға, ҡорт тубалы; роёвня с пчёлами ҡортло моҙға
роевОй, -ая, -ое күс ...ы; роевое гудение күс геүләүе; роевые пчёлы күс ҡорттары
РОЕНИЕ с см. роиться 1
РОЖА I ж 1. прост. (лицо) бит, йөҙ; вытереть рожу битте һөртөү 2. разг. (о человеке с некрасивым лицом) ямаҡ кеше 3. прост., бран. томшоҡ
рОжа ii ж сырхыуат, кила, сиртмә (йоғошло ауырыу); заболеть рожей сырхыуат менән ауырыу
РОЖАТЬ несов.; разг. см. родить 1, 3
РОЖДАЕМОСТЬ ж тыуым, тыуыусылар һаны, тыуыу; рост рождаемости тыуым артыу
рождАть несов. см. родить 1, 2
рождАться несов. 1. см. родиться 1, 2;
2. страд. от рождать
РОЖДЕНИЕ с 1. см. рождать, рождаться; рождение ребёнка бала тыуыу; рождение мысли уй тыуыу 2. (момент появления на свет) тыумыш; глухой от рождения тыумыштан һаңғырау
3. тыуған көн; приглашать на своё рождение үҙеңдең тыуған көнөңә саҡырыу
РОЖДЕСТВЕНСКИЙ, -ая, -ое Рождество ...ы, Раштыуа ...ы ♦ рождественские морозы Раштыуа һыуыҡтары
РОЖДЕСТВО с (праздник) Рождество, Раштыуа
РОЖЕНИЦА и РОЖЕНИЦА ж бәпесләүсе (бала табыусы) ҡатын; ухаживать за роженицей бәпесләгән ҡатынды тәрбиәләү
РОЖЕЧНИК м борғосо
РОЖИСТЫЙ, -ая, -ое сырхыуат ...ы, кила ...ы, сиртмә ...ы; рожистое воспаление сырхыуат шеше
рожОк м 1. мөгөҙсөк, бәләкәй мөгөҙ 2. (музыкальный инструмент) борғо; пастуший рожок көтөүсе борғоһо 3. саҡса (мөгөҙ формаһындағы һауыт һ. б.); рожок для пороха саҡса 4. (для кормления) мөгөҙ, һымраҡ 5. (для обуви ) ҡалаҡса 6. (плод растений) (татлы) ҡуҙаҡ 7. мн. рожки (макаронное изделие) рожки ♦ остались рожки да ножки бик әҙ генә ҡалыу
рожОн м; уст. (заострённый шест) осло ҡаҙыҡ, ҡолға ♦ лезть (переть) на рожон прост. хәүефле, ҡурҡыныс эш-хәлгә тотоноу (алды-артты уйламай)
РОЖЬ ж арыш; озимая рожь ужым арышы; яровая рожь яҙғы арыш; жать рожь арыш урыу рОза ж роза; китайская роза ҡытай розаһы; чайная роза сәй розаһы; подарить розу роза бүләк итеү ♦ роза ветров елдәр йүнәлеше (билдәле бер урында, билдәле бер ваҡытта елдәрҙец иҫец йцнәлешен кцрһәткән һыҙма)
РОЗАРИЙ и РОЗАРИУМ м роза баҡсаһы, роза түтәле, роза үрсеткес
РОЗВАЛЬНИ только мн. терһәкле (ләжәнкәле) сана
рОзга ж 1. сыбыҡ, шыйыҡ сыбыҡ (һуҡтырыу өсөн) 2. мн. розги; уст. армай, һуҡтырыу;
328