Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 404
Поиск по словарям
СЛЕЖАТЬСЯ
Һе туҡталыш; на следующий день икенсе көндө 3. мест. бындай, ошондай, түбәндәге; записка следующего содержания ошондай йөкмәткеле ҡулхат 4. в знач. сущ. следующее с бына нәмә; произошло следующее бына нәмә булды
СЛЕЖАТЬСЯ сов. оҙаҡ ятып баҫылыу (тығыҙланыу, уҡмашыу); сено слежалось бесән оҙаҡ ятып баҫылған
СЛЁЖИВАТЬСЯ несов. см. слежаться
слЕжка ж см. следить I 4; установить слежку күҙәтеү алып барыу
СЛЕЗА ж 1. мн. слёзы йәш, күҙ йәше; лить слёзы йәш түгеү 2. йәш тамсыһы (бөртөгө); слеза покатилась по щеке йәш бөртөгө яңаҡ буйлап ағып төштө 3. мн. слёзы илаш-һыҡташ, илау; довести до слёз илау хәленә еткереү 4. перен. (капля сока, влаги и т.д.) тамсы, тамсы бөртөгө ♦ глотать слёзы см. глотать; крокодиловы слёзы см. крокодилов; пролить слезу йәш түгеү; утопать в слезах йәшкә мансылыу; сквозь слёзы йәш аралаш (илай-илай)
СЛЕЗАТЬ несов. см. слезть
СЛЕЗИТЬСЯ несов. йәшләнеү, йәшкәҙәү, йәш тулыу; глаза слезятся от дыма төтөнгә күҙ йәшкәҙәй
СЛЕЗЛИВОСТЬ ж илаҡлыҡ
СЛЕЗЛИВЫЙ, -ая, -ое 1. (склонный к слезам ) илаҡ, илаусан, йәш түгеүсән 2. (жалобный — о голосе) зарлы, ҡайғылы, ҡыҙғаныс; слезливый голос ҡыҙғаныс тауыш 3. перен. (чрезмерно чувствительный) нескә (йомшаҡ) күңелле; слезливый человек йомшаҡ күңелле кеше
СЛЁЗНЫЙ, -ая, -ое 1. анат. йәш ...ы, күҙ йәше ...ы; слёзные железы йәш биҙҙәре; слёзный канал йәш каналы; слёзный мешок йәш ҡапсығы 2. разг. (жалобный) ҡыҙғаныу тойғоһо уятырлыҡ, йәлләтерлек, ялыныслы; слёзная просьба ялыныслы үтенес
СЛЕЗООТДЕЛЕНИЕ с күҙҙән йәш килеү
СЛЕЗОТЕЧЕНИЕ с йәш ағыу
СЛЕЗОТОЧИВЫЙ, -ая, -ое 1. йәш килә (аға) торған, йәшле; слезоточивые глаза йәшле күҙҙәр 2. йәш килтерә торған, йәш ағыҙа торған; слезоточивые газы (күҙҙән) йәш ағыҙа торған газдар
СЛЕЗОТОЧИТЬ несов. йәш ағыу (килеү, ҡойолоу); глаза слезоточат күҙҙән йәш ҡойола
СЛЕЗТЬ сов. 1. төшөү; слезть с дерева ағас башынан төшөү 2. разг. (выйти на какой-л. станции , остановке) төшөү, сығыу, төшөп ҡалыу; слезть на первой остановке беренсе туҡталышта төшөп ҡалыу 3. разг. (сползти вниз со своего места) ҡырынайып (ауышып, ҡыйшайып) төшөү; шапка слезла на глаза бүрек күҙгә ауышып төшкән 4. разг. (отпасть, сойти) ҡубыу, ҡубып төшөү, ҡуптарылыу, һыҙырылыу; кожа слезла тире ҡубып төштө; краска слезла буяу ҡупҡан
СЛЕПЕНЬ м күгәүен; бычий слепень үгеҙ күгәүене
слепЕц м 1. прям., перен. һуҡыр, һуҡыр кеше 2. зоол. см. слепыш
СЛЕПИТЬ I несов. 1. күҙҙе сағылдырыу (ҡамаштырыу); солнце слепит глаза ҡояш күҙҙе ҡамаштыра 2. күҙгә бәреп инеү, күҙҙе астырмау; пыль слепит глаза туҙан күҙҙе астырмай
СЛЕПИТЬ II сов. что әүәләп (һылап) яһау; слепить куклу из глины балсыҡтан әүәләп ҡурсаҡ яһау
СЛЕПИТЬ III сов. что 1. (склеить) йәбештереү, йәбештереп ҡуйыу; слепить листы бумаги ҡағыҙ биттәрен йәбештереп ҡуйыу 2. перен. (сделать небрежно) әтмәләү, әтмәләп ҡуйыу; слепить избёнку өй йоратын әтмәләп ҡуйыу
СЛЕПИТЬСЯ сов. ( слипнуться ) йәбешеү СЛЕПЛЯТЬ несов. см. слепить III
СЛЕПЛЯТЬСЯ несов. 1. см. слепиться 2. страд. от слеплять
слепнуть несов. һуҡырайыу, күҙһеҙ ҡалыу
СЛЕПОЙ, -ая, -ое 1. һуҡыр, күҙһеҙ; слепой человек һуҡыр кеше 2. в знач. сущ. слепой м и слепая ж һуҡыр; азбука для слепых һуҡырҙар өсөн әлифба 3. перен. (невежественный) тома наҙан, һуҡыр; слепой человек тома наҙан кеше 4. перен. саф, эскерһеҙ, ихлас, һуҡыр; слепая любовь һуҡыр мөхәббәт 5. (проявляющийся стихийно) көтөлмәгән, осраҡлы, стихиялы; слепые силы природы тәбиғәттең стихиялы көстәре 6. (нечёткий, неотчётливый — о буквах и т.д.) асыҡ түгел, тоноҡ, бөләңгерт; слепые буквы тоноҡ хәрефтәр 7. тоҫмаллап башҡарылған; слепая игра в шахматы тоҫмаллап шахмат уйнау 8. (не имеющий выхода) сығыр урыны булмаған; слепая пещера сығыр урыны булмаған мәмерйә 9. (без окон) тәҙрәһе булмаған; слепая стена тәҙрәһе булмаған стена ♦ слепой дождь ҡояшлы ямғыр; слепая кишка анат. һуҡыр эсәк; слепая курица см. курица
слЕпок м күсермә (нимәнәндер алынған һын); гипсовый слепок гипс күсермә
СЛЕПОРОЖДЁННЫЙ, -ая, -ое һуҡыр булып тыуған, тыумыштан һуҡыр; слепорождённый ребёнок тыумыштан һуҡыр бала
СЛЕПОТА ж; прям., перен. һуҡырлыҡ, һуҡыр булыу; политическая слепота сәйәси һуҡырлыҡ ♦ куриная слепота см. куриный; снежная слепота см. снежный
СЛЕПУН м һуҡыр йылан (тропик илдәрҙә йәшәцсе селәцсен һымаҡ һуҡыр йылан)
СЛЕПЫШ м һуҡыр сысҡан
СЛЕСАРНИЧАТЬ несов.; разг. слесарлыҡ итеү, слесарь булып эшләү
СЛЕСАРНЫЙ, -ая, -ое 1. слесарь ...ы, слесарлыҡ ...ы; слесарное дело слесарлыҡ (слесарь) һөнәре 2. в знач. сущ. слесарная ж слесарҙар оҫтаханаһы
СЛЕСАРСКИЙ, -ая, -ое слесарь ...ы; слесарский инструмент слесарь ҡоралы
404
Һе туҡталыш; на следующий день икенсе көндө 3. мест. бындай, ошондай, түбәндәге; записка следующего содержания ошондай йөкмәткеле ҡулхат 4. в знач. сущ. следующее с бына нәмә; произошло следующее бына нәмә булды
СЛЕЖАТЬСЯ сов. оҙаҡ ятып баҫылыу (тығыҙланыу, уҡмашыу); сено слежалось бесән оҙаҡ ятып баҫылған
СЛЁЖИВАТЬСЯ несов. см. слежаться
слЕжка ж см. следить I 4; установить слежку күҙәтеү алып барыу
СЛЕЗА ж 1. мн. слёзы йәш, күҙ йәше; лить слёзы йәш түгеү 2. йәш тамсыһы (бөртөгө); слеза покатилась по щеке йәш бөртөгө яңаҡ буйлап ағып төштө 3. мн. слёзы илаш-һыҡташ, илау; довести до слёз илау хәленә еткереү 4. перен. (капля сока, влаги и т.д.) тамсы, тамсы бөртөгө ♦ глотать слёзы см. глотать; крокодиловы слёзы см. крокодилов; пролить слезу йәш түгеү; утопать в слезах йәшкә мансылыу; сквозь слёзы йәш аралаш (илай-илай)
СЛЕЗАТЬ несов. см. слезть
СЛЕЗИТЬСЯ несов. йәшләнеү, йәшкәҙәү, йәш тулыу; глаза слезятся от дыма төтөнгә күҙ йәшкәҙәй
СЛЕЗЛИВОСТЬ ж илаҡлыҡ
СЛЕЗЛИВЫЙ, -ая, -ое 1. (склонный к слезам ) илаҡ, илаусан, йәш түгеүсән 2. (жалобный — о голосе) зарлы, ҡайғылы, ҡыҙғаныс; слезливый голос ҡыҙғаныс тауыш 3. перен. (чрезмерно чувствительный) нескә (йомшаҡ) күңелле; слезливый человек йомшаҡ күңелле кеше
СЛЁЗНЫЙ, -ая, -ое 1. анат. йәш ...ы, күҙ йәше ...ы; слёзные железы йәш биҙҙәре; слёзный канал йәш каналы; слёзный мешок йәш ҡапсығы 2. разг. (жалобный) ҡыҙғаныу тойғоһо уятырлыҡ, йәлләтерлек, ялыныслы; слёзная просьба ялыныслы үтенес
СЛЕЗООТДЕЛЕНИЕ с күҙҙән йәш килеү
СЛЕЗОТЕЧЕНИЕ с йәш ағыу
СЛЕЗОТОЧИВЫЙ, -ая, -ое 1. йәш килә (аға) торған, йәшле; слезоточивые глаза йәшле күҙҙәр 2. йәш килтерә торған, йәш ағыҙа торған; слезоточивые газы (күҙҙән) йәш ағыҙа торған газдар
СЛЕЗОТОЧИТЬ несов. йәш ағыу (килеү, ҡойолоу); глаза слезоточат күҙҙән йәш ҡойола
СЛЕЗТЬ сов. 1. төшөү; слезть с дерева ағас башынан төшөү 2. разг. (выйти на какой-л. станции , остановке) төшөү, сығыу, төшөп ҡалыу; слезть на первой остановке беренсе туҡталышта төшөп ҡалыу 3. разг. (сползти вниз со своего места) ҡырынайып (ауышып, ҡыйшайып) төшөү; шапка слезла на глаза бүрек күҙгә ауышып төшкән 4. разг. (отпасть, сойти) ҡубыу, ҡубып төшөү, ҡуптарылыу, һыҙырылыу; кожа слезла тире ҡубып төштө; краска слезла буяу ҡупҡан
СЛЕПЕНЬ м күгәүен; бычий слепень үгеҙ күгәүене
слепЕц м 1. прям., перен. һуҡыр, һуҡыр кеше 2. зоол. см. слепыш
СЛЕПИТЬ I несов. 1. күҙҙе сағылдырыу (ҡамаштырыу); солнце слепит глаза ҡояш күҙҙе ҡамаштыра 2. күҙгә бәреп инеү, күҙҙе астырмау; пыль слепит глаза туҙан күҙҙе астырмай
СЛЕПИТЬ II сов. что әүәләп (һылап) яһау; слепить куклу из глины балсыҡтан әүәләп ҡурсаҡ яһау
СЛЕПИТЬ III сов. что 1. (склеить) йәбештереү, йәбештереп ҡуйыу; слепить листы бумаги ҡағыҙ биттәрен йәбештереп ҡуйыу 2. перен. (сделать небрежно) әтмәләү, әтмәләп ҡуйыу; слепить избёнку өй йоратын әтмәләп ҡуйыу
СЛЕПИТЬСЯ сов. ( слипнуться ) йәбешеү СЛЕПЛЯТЬ несов. см. слепить III
СЛЕПЛЯТЬСЯ несов. 1. см. слепиться 2. страд. от слеплять
слепнуть несов. һуҡырайыу, күҙһеҙ ҡалыу
СЛЕПОЙ, -ая, -ое 1. һуҡыр, күҙһеҙ; слепой человек һуҡыр кеше 2. в знач. сущ. слепой м и слепая ж һуҡыр; азбука для слепых һуҡырҙар өсөн әлифба 3. перен. (невежественный) тома наҙан, һуҡыр; слепой человек тома наҙан кеше 4. перен. саф, эскерһеҙ, ихлас, һуҡыр; слепая любовь һуҡыр мөхәббәт 5. (проявляющийся стихийно) көтөлмәгән, осраҡлы, стихиялы; слепые силы природы тәбиғәттең стихиялы көстәре 6. (нечёткий, неотчётливый — о буквах и т.д.) асыҡ түгел, тоноҡ, бөләңгерт; слепые буквы тоноҡ хәрефтәр 7. тоҫмаллап башҡарылған; слепая игра в шахматы тоҫмаллап шахмат уйнау 8. (не имеющий выхода) сығыр урыны булмаған; слепая пещера сығыр урыны булмаған мәмерйә 9. (без окон) тәҙрәһе булмаған; слепая стена тәҙрәһе булмаған стена ♦ слепой дождь ҡояшлы ямғыр; слепая кишка анат. һуҡыр эсәк; слепая курица см. курица
слЕпок м күсермә (нимәнәндер алынған һын); гипсовый слепок гипс күсермә
СЛЕПОРОЖДЁННЫЙ, -ая, -ое һуҡыр булып тыуған, тыумыштан һуҡыр; слепорождённый ребёнок тыумыштан һуҡыр бала
СЛЕПОТА ж; прям., перен. һуҡырлыҡ, һуҡыр булыу; политическая слепота сәйәси һуҡырлыҡ ♦ куриная слепота см. куриный; снежная слепота см. снежный
СЛЕПУН м һуҡыр йылан (тропик илдәрҙә йәшәцсе селәцсен һымаҡ һуҡыр йылан)
СЛЕПЫШ м һуҡыр сысҡан
СЛЕСАРНИЧАТЬ несов.; разг. слесарлыҡ итеү, слесарь булып эшләү
СЛЕСАРНЫЙ, -ая, -ое 1. слесарь ...ы, слесарлыҡ ...ы; слесарное дело слесарлыҡ (слесарь) һөнәре 2. в знач. сущ. слесарная ж слесарҙар оҫтаханаһы
СЛЕСАРСКИЙ, -ая, -ое слесарь ...ы; слесарский инструмент слесарь ҡоралы
404