Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 408
Поиск по словарям
СЛОМИТЬСЯ
фарман; (сам) чёрт ногу сломит шайтан аяғын һындырыр (тәртипһеҙлеккә, болам ҡарата)
СЛОМИТЬСЯ сов. 1. разг. (переломиться от тяжести) һыныу, һынып төшөү; яблоня сломилась алмағас һынып төшкән 2. перен. (резко измениться) һыныу, киҫкен үҙгәреү 3. (ослабеть физически, нравственно) һыныу, ҡаҡшау, бирешеү; душа сломилась рух һынды
СЛОН м 1. в разн. знач. фил; африканский слон африка филе; ходить слоном шахм. фил менән йөрөү 2. разг. (о высоком, толстом, неуклюжем человеке) думбай ♦ делать из мухи слона төймәләйҙе дөйәләй итеү, сүпте сүмәлә итеү; слона не приметить ирон. танау төбөндәге бүрәнәне күрмәү; слон на ухо наступил ҡолағына айыу баҫҡан (көй-моцга һәләте булмаган кешегә ҡарата)
СЛОНЁНОК м фил балаһы
СЛОНИХА ж инә фил
СЛОНОВОСТЬ ж артыҡ йыуанайыу (кцбе-рәк аяҡтар ныҡ йыуанайыуынан гибәрәт бул-ган склероз ауырыуы)
СЛОНОВЫЙ, -ая, -ое фил ...ы; слоновая кость фил һөйәге; слоновый хобот фил томшоғо ♦ слоновая бумага спец. фил ҡағыҙы (ҡытыршы, ҡалын ҡагыҙ); слоновая болезнь см. слоновость
СЛОНЯТЬСЯ несов.; разг. эшһеҙ йөрөү, һәптәнләү; слоняться по городу ҡала буйлап һәптәнләү
СЛУГА м; прям., перен. хеҙмәтсе; депутат — слуга народа депутат — халыҡ хеҙмәтсеһе ♦ ваш покорный слуга һеҙгә хөрмәт менән ҡараусы, һеҙҙе ихтирам итеүсе
СЛУЖАКА ж; разг. тәжрибәле (тырыш) хеҙмәткәр
СЛУЖАНКА ж хеҙмәтсе, аҫрау
СЛУЖАЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от служить 2. в знач. сущ. служащий м и служащая ж хеҙмәткәр; служащий министерства министрлыҡ хеҙмәткәре
СЛУЖБА ж 1. см. служить 1—3, 5, 6; служба в армии армиялағы хеҙмәт; срок службы хеҙмәт срогы 2. (должность, место работы) хеҙмәт, эш, хеҙмәт (эш) урыны; повышение по службе хеҙмәте буйынса үрләтеү; поступить на службу хеҙмәткә урынлашыу 3. (исполнение воинских обязанностей) хәрби хеҙмәт; действительная воинская служба мәжбүри хәрби хеҙмәт 4. чего, какая хеҙмәт; служба быта көнкүреш хеҙмәте; служба связи элемтә хеҙмәте 5. церк. (богослужение) ғибәҙәт ♦ сослужить службу см. сослужить; не в службу, а в дружбу дуҫлыҡ хаҡына (ниҙер башҡарыуҙы цтенгәндә)
СЛУЖЕБНЫЙ, -ая, -ое 1. хеҙмәт ...ы, эш ...ы; служебное время эш ваҡыты 2. (вспомогательный ) ярҙамсы, икенсе дәрәжәләге ♦ служебные слова лингв. ярҙамсы һүҙҙәр (теркәцес, бәйләцес, киҫәксә)
СЛУЖЕНИЕ с; высок. см. служить 1; служение своему народу үҙ халҡыңа хеҙмәт итеү
СЛУЖИЛЫЙ, -ая, -ое ист. хеҙмәтле, хеҙмәт итеүсе (XIV—XVII бб. Рәсәйҙә дәцләт хеҙмәте йәки хәрби хеҙмәт цтәцсе вазифалы кешеләр ); служилые люди хеҙмәтле кешеләр
СЛУЖИТЕЛЬ м 1. уст. хеҙмәтсе 2. (низший служащий учреждения) хеҙмәтсе, ҡараусы, йыйыштырыусы; служитель маяка маяҡ хеҙмәтсеһе 3. чего; высок. хеҙмәт итеүсе, хеҙмәткәр; служитель науки фән хеҙмәткәре ♦ служитель культа дин хеҙмәтсеһе, рухани
СЛУЖИТЬ несов. 1. кому-чему хеҙмәт итеү; служить Отечеству Ватанға хеҙмәт итеү 2. кем-чем и без доп. (состоять на службе) эшләү, хеҙмәт итеү; служить секретарём сәркәтип булып эшләү 3. (быть военным) хеҙмәт итеү; служить во флоте флотта хеҙмәт итеү 4. чем (быть, являться) булыу, булып тороу; служить примером үрнәк булып тороу 5. хеҙмәтен (вазифаһын) үтәй алыу, файҙаланыу, ҡулланылыу; эта комната служит библиотекой был бүлмә китапхана итеп файҙаланыла 6. яраҡлы булыу, эшкә ашыу; старые валенки ещё служат иҫке быймалар әле лә эшкә аша 7. что и без доп.; церк. ғибәҙәт ҡылыу, ғибәҙәт йолаһын башҡарыу 8. (стоять на задних лапах — о некоторых животных) алғы аяҡтарҙы күтәреп төҙ генә ултырыу
СЛУКАВИТЬ сов.; разг. хәйләләү, хәйлә ҡороу, алдау
СЛУПИТЬ сов. что; прост. һыҙыртыу, һыҙырып алыу, һуйыу, һуйып алыу, һурҙырыу, ҡабығын әрсеү (һыҙыртыу); слупить шелуху с зерна ашлыҡ һурҙырыу
СЛУПИТЬСЯ сов.; прост. ҡубыу, ҡубып төшөү; краска слупилась со стены стенаның буяуы ҡубып төшкән
СЛУХ м 1. ишетеү, ишетеү һәләте; ухо — орган слуха ҡолаҡ — ишетеү ағзаһы; играть по слуху ишеткән буйынса ғына уйнау 2. (весть, известие) хәбәр, хәбәр-хәтер; о нём нет слуха уның хаҡында хәбәр-хәтер юҡ 3. обычно мн. слухи имеш-мимеш хәбәр (һүҙ), ғәйбәт; пустить слух ғәйбәт таратыу ♦ ни слуху ни духу см. дух; обратиться в слух донъяны онотоп тыңлай башлау
СЛУХОВОЙ, -ая, -ое 1. ишетеү ...ы; слуховые органы ишетеү ағзалары 2. тыңлау ...ы; слуховой аппарат тыңлау аппараты ♦ слуховое окно ҡыйыҡ тәҙрәһе (яҡтылыҡ һәм елләтец өсөн файҙаланыла)
СЛУЧАЙ м 1. осраҡ, хәл, ваҡиға; странный случай ғәжәп ваҡиға; несчастный случай бәлә-ҡаза (осрағы); в большинстве случаев күпселек осраҡтарҙа 2. (благоприятное стечение обстоятельств ) хәл, осраҡ, яй, форсат; удобный случай уңайлы осраҡ; представился случай яйы
408
фарман; (сам) чёрт ногу сломит шайтан аяғын һындырыр (тәртипһеҙлеккә, болам ҡарата)
СЛОМИТЬСЯ сов. 1. разг. (переломиться от тяжести) һыныу, һынып төшөү; яблоня сломилась алмағас һынып төшкән 2. перен. (резко измениться) һыныу, киҫкен үҙгәреү 3. (ослабеть физически, нравственно) һыныу, ҡаҡшау, бирешеү; душа сломилась рух һынды
СЛОН м 1. в разн. знач. фил; африканский слон африка филе; ходить слоном шахм. фил менән йөрөү 2. разг. (о высоком, толстом, неуклюжем человеке) думбай ♦ делать из мухи слона төймәләйҙе дөйәләй итеү, сүпте сүмәлә итеү; слона не приметить ирон. танау төбөндәге бүрәнәне күрмәү; слон на ухо наступил ҡолағына айыу баҫҡан (көй-моцга һәләте булмаган кешегә ҡарата)
СЛОНЁНОК м фил балаһы
СЛОНИХА ж инә фил
СЛОНОВОСТЬ ж артыҡ йыуанайыу (кцбе-рәк аяҡтар ныҡ йыуанайыуынан гибәрәт бул-ган склероз ауырыуы)
СЛОНОВЫЙ, -ая, -ое фил ...ы; слоновая кость фил һөйәге; слоновый хобот фил томшоғо ♦ слоновая бумага спец. фил ҡағыҙы (ҡытыршы, ҡалын ҡагыҙ); слоновая болезнь см. слоновость
СЛОНЯТЬСЯ несов.; разг. эшһеҙ йөрөү, һәптәнләү; слоняться по городу ҡала буйлап һәптәнләү
СЛУГА м; прям., перен. хеҙмәтсе; депутат — слуга народа депутат — халыҡ хеҙмәтсеһе ♦ ваш покорный слуга һеҙгә хөрмәт менән ҡараусы, һеҙҙе ихтирам итеүсе
СЛУЖАКА ж; разг. тәжрибәле (тырыш) хеҙмәткәр
СЛУЖАНКА ж хеҙмәтсе, аҫрау
СЛУЖАЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от служить 2. в знач. сущ. служащий м и служащая ж хеҙмәткәр; служащий министерства министрлыҡ хеҙмәткәре
СЛУЖБА ж 1. см. служить 1—3, 5, 6; служба в армии армиялағы хеҙмәт; срок службы хеҙмәт срогы 2. (должность, место работы) хеҙмәт, эш, хеҙмәт (эш) урыны; повышение по службе хеҙмәте буйынса үрләтеү; поступить на службу хеҙмәткә урынлашыу 3. (исполнение воинских обязанностей) хәрби хеҙмәт; действительная воинская служба мәжбүри хәрби хеҙмәт 4. чего, какая хеҙмәт; служба быта көнкүреш хеҙмәте; служба связи элемтә хеҙмәте 5. церк. (богослужение) ғибәҙәт ♦ сослужить службу см. сослужить; не в службу, а в дружбу дуҫлыҡ хаҡына (ниҙер башҡарыуҙы цтенгәндә)
СЛУЖЕБНЫЙ, -ая, -ое 1. хеҙмәт ...ы, эш ...ы; служебное время эш ваҡыты 2. (вспомогательный ) ярҙамсы, икенсе дәрәжәләге ♦ служебные слова лингв. ярҙамсы һүҙҙәр (теркәцес, бәйләцес, киҫәксә)
СЛУЖЕНИЕ с; высок. см. служить 1; служение своему народу үҙ халҡыңа хеҙмәт итеү
СЛУЖИЛЫЙ, -ая, -ое ист. хеҙмәтле, хеҙмәт итеүсе (XIV—XVII бб. Рәсәйҙә дәцләт хеҙмәте йәки хәрби хеҙмәт цтәцсе вазифалы кешеләр ); служилые люди хеҙмәтле кешеләр
СЛУЖИТЕЛЬ м 1. уст. хеҙмәтсе 2. (низший служащий учреждения) хеҙмәтсе, ҡараусы, йыйыштырыусы; служитель маяка маяҡ хеҙмәтсеһе 3. чего; высок. хеҙмәт итеүсе, хеҙмәткәр; служитель науки фән хеҙмәткәре ♦ служитель культа дин хеҙмәтсеһе, рухани
СЛУЖИТЬ несов. 1. кому-чему хеҙмәт итеү; служить Отечеству Ватанға хеҙмәт итеү 2. кем-чем и без доп. (состоять на службе) эшләү, хеҙмәт итеү; служить секретарём сәркәтип булып эшләү 3. (быть военным) хеҙмәт итеү; служить во флоте флотта хеҙмәт итеү 4. чем (быть, являться) булыу, булып тороу; служить примером үрнәк булып тороу 5. хеҙмәтен (вазифаһын) үтәй алыу, файҙаланыу, ҡулланылыу; эта комната служит библиотекой был бүлмә китапхана итеп файҙаланыла 6. яраҡлы булыу, эшкә ашыу; старые валенки ещё служат иҫке быймалар әле лә эшкә аша 7. что и без доп.; церк. ғибәҙәт ҡылыу, ғибәҙәт йолаһын башҡарыу 8. (стоять на задних лапах — о некоторых животных) алғы аяҡтарҙы күтәреп төҙ генә ултырыу
СЛУКАВИТЬ сов.; разг. хәйләләү, хәйлә ҡороу, алдау
СЛУПИТЬ сов. что; прост. һыҙыртыу, һыҙырып алыу, һуйыу, һуйып алыу, һурҙырыу, ҡабығын әрсеү (һыҙыртыу); слупить шелуху с зерна ашлыҡ һурҙырыу
СЛУПИТЬСЯ сов.; прост. ҡубыу, ҡубып төшөү; краска слупилась со стены стенаның буяуы ҡубып төшкән
СЛУХ м 1. ишетеү, ишетеү һәләте; ухо — орган слуха ҡолаҡ — ишетеү ағзаһы; играть по слуху ишеткән буйынса ғына уйнау 2. (весть, известие) хәбәр, хәбәр-хәтер; о нём нет слуха уның хаҡында хәбәр-хәтер юҡ 3. обычно мн. слухи имеш-мимеш хәбәр (һүҙ), ғәйбәт; пустить слух ғәйбәт таратыу ♦ ни слуху ни духу см. дух; обратиться в слух донъяны онотоп тыңлай башлау
СЛУХОВОЙ, -ая, -ое 1. ишетеү ...ы; слуховые органы ишетеү ағзалары 2. тыңлау ...ы; слуховой аппарат тыңлау аппараты ♦ слуховое окно ҡыйыҡ тәҙрәһе (яҡтылыҡ һәм елләтец өсөн файҙаланыла)
СЛУЧАЙ м 1. осраҡ, хәл, ваҡиға; странный случай ғәжәп ваҡиға; несчастный случай бәлә-ҡаза (осрағы); в большинстве случаев күпселек осраҡтарҙа 2. (благоприятное стечение обстоятельств ) хәл, осраҡ, яй, форсат; удобный случай уңайлы осраҡ; представился случай яйы
408