Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 497
Поиск по словарям
ТЕСНО
ТЕРРАКОТОВЫЙ, -ая, -ое 1. терракота, терракота ...ы; терракотовые изделия терракота әйберҙәр 2. (о цвете) ҡыҙылһыу, көрән
ТЕРРАРИЙ и ТЕРРАРИУМ м террарий, террариум (ер-һыу һәм һөйрәлецсе хайуандарҙы аҫрай торган бина, урын)
ТЕРРАСА ж 1. терраса (тцбәһе ябыулы өй алды); пить чай на террасе террасала сәй эсеү 2. в знач. нареч. террасами киртләс (киртләс-киртләс) булып; берег спускается террасами яр киртләс-киртләс булып төшә
ТЕРРЕНКУР м; мед. терренкур (шифаханаларҙа йәйәц йөрөц менән дауалау ысулы һәм шуның өсөн юл)
ТЕРРИКОНИК и ТЕРРИКОН м террико-ник, террикон (шахта янындагы уба)
ТЕРРИТОРИАЛЬНО нареч. территориаль, территорияға ҡараған
ТЕРРИТОРИАЛЬНЫЙ, -ая, -ое территориаль; территориальное деление территориаль бүленеш; территориальная целостность территориаль бөтөнлөк ♦ территориальные воды эске һыуҙар (диңгеҙҙең берәй дәцләткә ҡараган яр буйы һыуҙары)
ТЕРРИТОРИЯ ж территория; территория страны илдең территорияһы; территория завода завод территорияһы
ТЕРРОР м террор (сәйәси дошмандарга физик көс ҡулланып ҡурҡытыу); фашистский террор фашистик террор
ТЕРРОРИЗИРОВАТЬ сов., несов. кого-что 1. ҡурҡыу аҫтында тотоу, террор менән янау 2. разг. (запугать) ҡурҡытыу, ҡотон алыу
ТЕРРОРИЗМ м террорсылыҡ; международный терроризм халыҡ-ара террорсылыҡ
ТЕРРОРИСТ м и ТЕРРОРИСТКА ж террорсы, террорист
ТЕРРОРИСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое террористик, террористар ...ы; террористический акт террористик акт
ТЕРРОРИСТСКИЙ, -ая, -ое террорист ...ы, террористар ...ы; террористская группа террористар төркөмө
ТЁРТЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от тереть 2. прил. ҡырылған; тёртая морковь ҡырылған кишер 3. в знач. прил.; перен., разг. (опытный, бывалый — о человеке) шымарған, йышылған ♦ тёртый калач см. калач
ТЕРЦЕТ м; муз. терцет (1. өс башҡарыусынан торган ансамбль 2. ошондай ансамбль өсөн яҙылган музыкаль әҫәр 3. әҙ. сонеттагы өс юллыҡ шигыр )
ТЕРЦИНА ж; лит. терцина (ямб менән яҙылып , өс юллыҡтан торган строфа)
ТЕРЦИЯ ж терция (1. муз. диатоник гамманың өсөнсө баҫҡысы 2. типогр. титул шриф-тарының береһе)
терьЕр м терьер (һунар, хеҙмәт һәм бцлмә эттәре тоҡомдарының уртаҡ исеме)
ТЕРЯТЬ несов. 1. кого-что юғалтыу; терять деньги аҡса юғалтыу 2. кого-что; перен. (лишаться ) юғалтыу, юйыу, яҙыу; терять друзей дуҫтарҙы юғалтыу; терять разум аҡылды юйыу; терять сон йоҡонан яҙыу 3. в чём кәметеү, юғалтыу; терять в весе ауырлыҡты юғалтыу; терять скорость тиҙлекте кәметеү 4. что (тратить попусту ) әрәм итеү, юғалтыу; терять время ваҡытты әрәм итеү 5. что (растрачивать) тәләфләү; не терять зерно игенде тәләфләмәү ♦ терять голову баш ҡатыу, башты юғалтыу; терять почву под ногами таянысты (терәкте) юғалтыу; терять из виду см. вид I
ТЕРЯТЬСЯ несов. 1. юғалыу; книга потерялась китап юғалды 2. (утрачиваться) юғалыу, тарҡалыу; память начала теряться зиһен тарҡала башланы 3. (становиться менее заметным) юғалыу; дорожка теряется во ржи юл арыш араһына инеп юғала 4. (лишаться самообладания) аптырап ҡалыу, аҡыл (баш) етмәү, ҡаушау, юғалып ҡалыу; теряться перед учителем уҡытыусы алдында ҡаушау; не теряться в беде бәлә-ҡаза килгәндә аптырап ҡалмау 5. страд. от терять ♦ теряться в догадках см. догадка
ТЁС м собир. таҡта, йоҡа таҡта; крыть тёсом таҡта менән ябыу
ТЕСАК м 1. (плотничий топор) юнғыс балта, юнғы, юныу балтаһы 2. ҡыҫҡа ҡылыс (ике ягы ла цткер булган)
ТЁСАНЫЙ, -ая, -ое юнылған; тёсаное дерево юнылған ағас
ТЕСАТЬ несов. 1. что и без доп. юныу, яндау; тесать бревно бүрәнә юныу; тесать топором балта менән юныу 2. что (изготовлять тесанием) юнып эшләү ♦ хоть кол на голове теши см. кол
ТЕСЁМКА ж; разг. см. тесьма
ТЕСИНА ж (бер буй) таҡта, йышылған бер таҡта; длинная тесина оҙон бер буй таҡта
ТЕСЛО с арҡыры балта, уймыр; дырявить теслом уймыр менән тишеү
ТЕСНИНА ж тарлауыҡ, тар үткәүел
ТЕСНИТЬ несов. 1. кого - что ҡыҫыу, тығыҙлау; теснить друг друга бер-береңде ҡыҫыу 2. кого-что (заставлять отступать) ҡыҫырыҡлау, ҡыҫырыҡлап сигендереү; теснить неприятеля дошманды ҡыҫырыҡлау 3. что ҡыҫыу, ҡыҫылыу; теснит грудь күкрәк ҡыҫа, тын ҡыҫыла
ТЕСНИТЬСЯ несов. 1. өйкөлөшөү, өйөлөү; на улице теснились люди урамда халыҡ өйкөлө-шә ине 2. (толкать, прижимать друг друга в тесноте) ҡыҫышыу, ҡыҫылышыу 3. (ютиться) ҡыҫылып йәшәү, ҡыҫыҡта тороу 4. перен. (стремиться проникнуть в душу, сердце — о чувствах , мыслях) тулыу, ҡайнау 5. страд. от теснить тЕсно 1. нареч. йыш, тығыҙ, ныҡ; тесно прижаться друг к другу бер-береңә ныҡ һыйыныу 2. в знач. сказ., безл. ҡыҫыҡ, ҡыҫынҡы, тығыҙ, тар; в вагоне тесно вагонда тығыҙ 3. кому
497
ТЕРРАКОТОВЫЙ, -ая, -ое 1. терракота, терракота ...ы; терракотовые изделия терракота әйберҙәр 2. (о цвете) ҡыҙылһыу, көрән
ТЕРРАРИЙ и ТЕРРАРИУМ м террарий, террариум (ер-һыу һәм һөйрәлецсе хайуандарҙы аҫрай торган бина, урын)
ТЕРРАСА ж 1. терраса (тцбәһе ябыулы өй алды); пить чай на террасе террасала сәй эсеү 2. в знач. нареч. террасами киртләс (киртләс-киртләс) булып; берег спускается террасами яр киртләс-киртләс булып төшә
ТЕРРЕНКУР м; мед. терренкур (шифаханаларҙа йәйәц йөрөц менән дауалау ысулы һәм шуның өсөн юл)
ТЕРРИКОНИК и ТЕРРИКОН м террико-ник, террикон (шахта янындагы уба)
ТЕРРИТОРИАЛЬНО нареч. территориаль, территорияға ҡараған
ТЕРРИТОРИАЛЬНЫЙ, -ая, -ое территориаль; территориальное деление территориаль бүленеш; территориальная целостность территориаль бөтөнлөк ♦ территориальные воды эске һыуҙар (диңгеҙҙең берәй дәцләткә ҡараган яр буйы һыуҙары)
ТЕРРИТОРИЯ ж территория; территория страны илдең территорияһы; территория завода завод территорияһы
ТЕРРОР м террор (сәйәси дошмандарга физик көс ҡулланып ҡурҡытыу); фашистский террор фашистик террор
ТЕРРОРИЗИРОВАТЬ сов., несов. кого-что 1. ҡурҡыу аҫтында тотоу, террор менән янау 2. разг. (запугать) ҡурҡытыу, ҡотон алыу
ТЕРРОРИЗМ м террорсылыҡ; международный терроризм халыҡ-ара террорсылыҡ
ТЕРРОРИСТ м и ТЕРРОРИСТКА ж террорсы, террорист
ТЕРРОРИСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое террористик, террористар ...ы; террористический акт террористик акт
ТЕРРОРИСТСКИЙ, -ая, -ое террорист ...ы, террористар ...ы; террористская группа террористар төркөмө
ТЁРТЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от тереть 2. прил. ҡырылған; тёртая морковь ҡырылған кишер 3. в знач. прил.; перен., разг. (опытный, бывалый — о человеке) шымарған, йышылған ♦ тёртый калач см. калач
ТЕРЦЕТ м; муз. терцет (1. өс башҡарыусынан торган ансамбль 2. ошондай ансамбль өсөн яҙылган музыкаль әҫәр 3. әҙ. сонеттагы өс юллыҡ шигыр )
ТЕРЦИНА ж; лит. терцина (ямб менән яҙылып , өс юллыҡтан торган строфа)
ТЕРЦИЯ ж терция (1. муз. диатоник гамманың өсөнсө баҫҡысы 2. типогр. титул шриф-тарының береһе)
терьЕр м терьер (һунар, хеҙмәт һәм бцлмә эттәре тоҡомдарының уртаҡ исеме)
ТЕРЯТЬ несов. 1. кого-что юғалтыу; терять деньги аҡса юғалтыу 2. кого-что; перен. (лишаться ) юғалтыу, юйыу, яҙыу; терять друзей дуҫтарҙы юғалтыу; терять разум аҡылды юйыу; терять сон йоҡонан яҙыу 3. в чём кәметеү, юғалтыу; терять в весе ауырлыҡты юғалтыу; терять скорость тиҙлекте кәметеү 4. что (тратить попусту ) әрәм итеү, юғалтыу; терять время ваҡытты әрәм итеү 5. что (растрачивать) тәләфләү; не терять зерно игенде тәләфләмәү ♦ терять голову баш ҡатыу, башты юғалтыу; терять почву под ногами таянысты (терәкте) юғалтыу; терять из виду см. вид I
ТЕРЯТЬСЯ несов. 1. юғалыу; книга потерялась китап юғалды 2. (утрачиваться) юғалыу, тарҡалыу; память начала теряться зиһен тарҡала башланы 3. (становиться менее заметным) юғалыу; дорожка теряется во ржи юл арыш араһына инеп юғала 4. (лишаться самообладания) аптырап ҡалыу, аҡыл (баш) етмәү, ҡаушау, юғалып ҡалыу; теряться перед учителем уҡытыусы алдында ҡаушау; не теряться в беде бәлә-ҡаза килгәндә аптырап ҡалмау 5. страд. от терять ♦ теряться в догадках см. догадка
ТЁС м собир. таҡта, йоҡа таҡта; крыть тёсом таҡта менән ябыу
ТЕСАК м 1. (плотничий топор) юнғыс балта, юнғы, юныу балтаһы 2. ҡыҫҡа ҡылыс (ике ягы ла цткер булган)
ТЁСАНЫЙ, -ая, -ое юнылған; тёсаное дерево юнылған ағас
ТЕСАТЬ несов. 1. что и без доп. юныу, яндау; тесать бревно бүрәнә юныу; тесать топором балта менән юныу 2. что (изготовлять тесанием) юнып эшләү ♦ хоть кол на голове теши см. кол
ТЕСЁМКА ж; разг. см. тесьма
ТЕСИНА ж (бер буй) таҡта, йышылған бер таҡта; длинная тесина оҙон бер буй таҡта
ТЕСЛО с арҡыры балта, уймыр; дырявить теслом уймыр менән тишеү
ТЕСНИНА ж тарлауыҡ, тар үткәүел
ТЕСНИТЬ несов. 1. кого - что ҡыҫыу, тығыҙлау; теснить друг друга бер-береңде ҡыҫыу 2. кого-что (заставлять отступать) ҡыҫырыҡлау, ҡыҫырыҡлап сигендереү; теснить неприятеля дошманды ҡыҫырыҡлау 3. что ҡыҫыу, ҡыҫылыу; теснит грудь күкрәк ҡыҫа, тын ҡыҫыла
ТЕСНИТЬСЯ несов. 1. өйкөлөшөү, өйөлөү; на улице теснились люди урамда халыҡ өйкөлө-шә ине 2. (толкать, прижимать друг друга в тесноте) ҡыҫышыу, ҡыҫылышыу 3. (ютиться) ҡыҫылып йәшәү, ҡыҫыҡта тороу 4. перен. (стремиться проникнуть в душу, сердце — о чувствах , мыслях) тулыу, ҡайнау 5. страд. от теснить тЕсно 1. нареч. йыш, тығыҙ, ныҡ; тесно прижаться друг к другу бер-береңә ныҡ һыйыныу 2. в знач. сказ., безл. ҡыҫыҡ, ҡыҫынҡы, тығыҙ, тар; в вагоне тесно вагонда тығыҙ 3. кому
497