Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 504
Поиск по словарям
ТОЛСТЕННЫЙ
ТОЛСТЕННЫЙ, -ая, -ое прост. бик йыуан (ҡалын); толстенная книга бик ҡалын китап; толстенное бревно бик йыуан бүрәнә
толстЕть несов. йыуанайыу, ҡалынайыу, һимереү
ТОЛСТИТЬ несов. кого-что; разг. йыуанайтыу, ҡалынайтыу, йыуан (ҡалын) күрһәтеү
ТОЛСТОБРЮХИЙ, -ая, -ое прост. йыуан ҡорһаҡлы
ТОЛСТОВКА ж; разг. толстовка (билдән быумалы киц ирҙәр блузаһы)
ТОЛСТОКОЖИЙ, -ая, -ее 1. ҡалын тиреле (ҡабыҡлы); толстокожий арбуз ҡалын ҡабыҡлы ҡарбуз 2. перен., разг. туң, ҡалын тиреле; толстокожий человек ҡалын тиреле кеше
ТОЛСТОНОГИЙ, -ая, -ое йыуан аяҡлы
ТОЛСТОПУЗЫЙ, -ая, -ое прост. йыуан (күпкәк) ҡорһаҡлы
ТОЛСТОСТЕННЫЙ, -ая, -ое ҡалын, ҡалын стеналы; толстостенный сосуд ҡалын һауыт
ТОЛСТОСУМ м; прост. аҡса тоғо (бай, ҡалын кеҫәле кеше)
ТОЛСТЫЙ, -ая, -ое 1. (о круглых предметах) йыуан; (о плоских предметах) ҡалын; толстая кнИга ҡалын китап; толстое дерево йыуан ағас 2. йыуан; толстые ноги йыуан аяҡтар; приехал толстый Пустяков йыуан Пустяков килде ♦ толстый журнал ҡалын журнал; толстая кишка анат. йыуан эсәк
ТОЛСТЯК м; разг. йыуан ир кеше; толстуха ж; разг. йыуан ҡатын-ҡыҙ
ТОЛЧЁНЫЙ, -ая, -ое онтаҡ, онталған; толчёное стекло онталған быяла
ТОЛЧЕЯ ж 1. см. толкотня 2. (мельница ударного действия) ваҡлағыс (урғыс) тирмән; паровая толчея парҙа эшләгән тирмән 3. (волнение на море, реке) һыу тулҡынланыу
ТОЛЧОК м 1. һелкенеү, төртөү, тетрәү; сильный толчок көслө (ныҡ) төртөү; подземный толчок ер тетрәү 2. перен. (побуждение) этәргес, сәбәп; толчок в работе берәй эште эшләргә сәбәп 3. спорт. күтәреү; толчок правой рукой уң ҡул менән күтәреү
ТОЛЩА ж ҡалынлыҡ, йыуанлыҡ, ҡалын ҡатлам
ТОЛЩИНА ж ( (о плоских предметах) ҡалынлыҡ; (о круглых предметах) йыуанлыҡ; толщина стен стеналарҙың ҡалынлығы
ТОЛЬ м толь (ябыу материалы)
ТОЛЬКО нареч., частица и союз 1. частица огранич. (не более как, всего лишь) бары, ни бары, ғына/генә; это только начало был башы ғына әле; ей только пять лет уға бары биш кенә йәш 2. союз временной (употребляется для присоединения придаточного предложения времени ) -ғас та/-гәс тә; как только выпал снег, мы отправились на охоту ҡар яуғас та, беҙ һунарға сыҡтыҡ 3. союз противит. (соединяет предло
жения , из которых одно выражает несоответствие тому, о чём говорится в другом) ләкин, тик; хорошо зимой в лесу, только холодно ҡыш көнө урманда яҡшы, ләкин һыуыҡ 4. частица усил. (выражает пожелание, предположительную возможность) ғына/генә, -һаң/-һәң ине; только бы не опоздать һуңламаһаҡ ҡына ярар ине; только бы попасть на эту лекцию ошо лекцияға эләкһәң ине 5. нареч. (ещё, пока ещё) ғына/генә әле; это только начало был башы ғына әле 6. нареч. (едва) әле генә, көскә; только приехала, а уже тянет домой әле генә килгәйнем, өйгә ҡайтҡы ла килә ♦ только и всего шул ғына; только что яңы ғына
ТОМ м том; роман в четырёх томах дүрт томлы роман
ТОМАГАВК м; этн. томагавк (Төньяҡ Америка индеецтарыныц һугыш ҡоралы)
ТОМАТ м томат; банка томатов спец. бер банка томат; купить томат томат һатып алыу
ТОМАТНЫЙ, -ая, -ое томат ...ы; томатный сок томат һуты
ТОМИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое зарыҡтырғыс, ялҡытҡыс, талыҡтырғыс; томительные минуты зарыҡтырғыс минуттар
ТОМИТЬ несов. 1. кого - что зарыҡтырыу, интектереү, талыҡтырыу; не томите ребёнка баланы зарыҡтырмағыҙ 2. что быҡтырыу, быҡтырып бешереү; томить мясо ит быҡтырыу 3. что; тех. ҡыҙҙырып йомшартыу; томить сталь ҡоросто ҡыҙҙырып йомшартыу 4. спец. томалап тотоу; томить табак тәмәкене томалап тотоу (тәмәке әҙерләгәндә )
ТОМИТЬСЯ несов. 1. интегеү, яфаланыу, ғазапланыу; томиться в неволе тотҡонлоҡта интегеү 2. тилмереү, зарығыу; томиться тоской һағыштан зарығыу 3. бығып бешеү (ит һ.б.) 4. страд. от томить 2 — 4
ТОМЛЕНИЕ с 1. (мучение, страдание) яфа, ғазап 2. спец. см. томить 3, 4, томиться 3
ТОМЛЁНЫЙ, -ая, -ое спец. быҡтырылған, быҡтырып бешерелгән; томлёное мясо быҡтырып бешерелгән ит
ТОМНОСТЬ ж моңһоулыҡ, һығышлылыҡ; томность взгляда ҡараштың моңһоулығы
тОмный, -ая, -ое моңһоу, һағышлы; томный взор һағышлы ҡараш
ТОМПАК м томпак (баҡыр менән цинк ҡатыш иретмә, еҙҙец бер төрө)
ТОМПАКОВЫЙ, -ая, -ое томпак; томпаковое кольцо томпак балдаҡ
ТОН м 1. физ., муз. (звук определённой высоты ) тауыш, тон; низкий тон түбән тауыш; взять тоном выше юғарыраҡ тонды алыу 2. (оттенок речи) тауыш; повысить тон тауышты күтәреү 3. (цвет, окраска, оттенок цвета) тон, төҫтәр, буяу; светлые тона асыҡ төҫтәр; картина написана в тёмных тонах рәсем тоноҡ төҫтәрҙә төшө
504
ТОЛСТЕННЫЙ, -ая, -ое прост. бик йыуан (ҡалын); толстенная книга бик ҡалын китап; толстенное бревно бик йыуан бүрәнә
толстЕть несов. йыуанайыу, ҡалынайыу, һимереү
ТОЛСТИТЬ несов. кого-что; разг. йыуанайтыу, ҡалынайтыу, йыуан (ҡалын) күрһәтеү
ТОЛСТОБРЮХИЙ, -ая, -ое прост. йыуан ҡорһаҡлы
ТОЛСТОВКА ж; разг. толстовка (билдән быумалы киц ирҙәр блузаһы)
ТОЛСТОКОЖИЙ, -ая, -ее 1. ҡалын тиреле (ҡабыҡлы); толстокожий арбуз ҡалын ҡабыҡлы ҡарбуз 2. перен., разг. туң, ҡалын тиреле; толстокожий человек ҡалын тиреле кеше
ТОЛСТОНОГИЙ, -ая, -ое йыуан аяҡлы
ТОЛСТОПУЗЫЙ, -ая, -ое прост. йыуан (күпкәк) ҡорһаҡлы
ТОЛСТОСТЕННЫЙ, -ая, -ое ҡалын, ҡалын стеналы; толстостенный сосуд ҡалын һауыт
ТОЛСТОСУМ м; прост. аҡса тоғо (бай, ҡалын кеҫәле кеше)
ТОЛСТЫЙ, -ая, -ое 1. (о круглых предметах) йыуан; (о плоских предметах) ҡалын; толстая кнИга ҡалын китап; толстое дерево йыуан ағас 2. йыуан; толстые ноги йыуан аяҡтар; приехал толстый Пустяков йыуан Пустяков килде ♦ толстый журнал ҡалын журнал; толстая кишка анат. йыуан эсәк
ТОЛСТЯК м; разг. йыуан ир кеше; толстуха ж; разг. йыуан ҡатын-ҡыҙ
ТОЛЧЁНЫЙ, -ая, -ое онтаҡ, онталған; толчёное стекло онталған быяла
ТОЛЧЕЯ ж 1. см. толкотня 2. (мельница ударного действия) ваҡлағыс (урғыс) тирмән; паровая толчея парҙа эшләгән тирмән 3. (волнение на море, реке) һыу тулҡынланыу
ТОЛЧОК м 1. һелкенеү, төртөү, тетрәү; сильный толчок көслө (ныҡ) төртөү; подземный толчок ер тетрәү 2. перен. (побуждение) этәргес, сәбәп; толчок в работе берәй эште эшләргә сәбәп 3. спорт. күтәреү; толчок правой рукой уң ҡул менән күтәреү
ТОЛЩА ж ҡалынлыҡ, йыуанлыҡ, ҡалын ҡатлам
ТОЛЩИНА ж ( (о плоских предметах) ҡалынлыҡ; (о круглых предметах) йыуанлыҡ; толщина стен стеналарҙың ҡалынлығы
ТОЛЬ м толь (ябыу материалы)
ТОЛЬКО нареч., частица и союз 1. частица огранич. (не более как, всего лишь) бары, ни бары, ғына/генә; это только начало был башы ғына әле; ей только пять лет уға бары биш кенә йәш 2. союз временной (употребляется для присоединения придаточного предложения времени ) -ғас та/-гәс тә; как только выпал снег, мы отправились на охоту ҡар яуғас та, беҙ һунарға сыҡтыҡ 3. союз противит. (соединяет предло
жения , из которых одно выражает несоответствие тому, о чём говорится в другом) ләкин, тик; хорошо зимой в лесу, только холодно ҡыш көнө урманда яҡшы, ләкин һыуыҡ 4. частица усил. (выражает пожелание, предположительную возможность) ғына/генә, -һаң/-һәң ине; только бы не опоздать һуңламаһаҡ ҡына ярар ине; только бы попасть на эту лекцию ошо лекцияға эләкһәң ине 5. нареч. (ещё, пока ещё) ғына/генә әле; это только начало был башы ғына әле 6. нареч. (едва) әле генә, көскә; только приехала, а уже тянет домой әле генә килгәйнем, өйгә ҡайтҡы ла килә ♦ только и всего шул ғына; только что яңы ғына
ТОМ м том; роман в четырёх томах дүрт томлы роман
ТОМАГАВК м; этн. томагавк (Төньяҡ Америка индеецтарыныц һугыш ҡоралы)
ТОМАТ м томат; банка томатов спец. бер банка томат; купить томат томат һатып алыу
ТОМАТНЫЙ, -ая, -ое томат ...ы; томатный сок томат һуты
ТОМИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое зарыҡтырғыс, ялҡытҡыс, талыҡтырғыс; томительные минуты зарыҡтырғыс минуттар
ТОМИТЬ несов. 1. кого - что зарыҡтырыу, интектереү, талыҡтырыу; не томите ребёнка баланы зарыҡтырмағыҙ 2. что быҡтырыу, быҡтырып бешереү; томить мясо ит быҡтырыу 3. что; тех. ҡыҙҙырып йомшартыу; томить сталь ҡоросто ҡыҙҙырып йомшартыу 4. спец. томалап тотоу; томить табак тәмәкене томалап тотоу (тәмәке әҙерләгәндә )
ТОМИТЬСЯ несов. 1. интегеү, яфаланыу, ғазапланыу; томиться в неволе тотҡонлоҡта интегеү 2. тилмереү, зарығыу; томиться тоской һағыштан зарығыу 3. бығып бешеү (ит һ.б.) 4. страд. от томить 2 — 4
ТОМЛЕНИЕ с 1. (мучение, страдание) яфа, ғазап 2. спец. см. томить 3, 4, томиться 3
ТОМЛЁНЫЙ, -ая, -ое спец. быҡтырылған, быҡтырып бешерелгән; томлёное мясо быҡтырып бешерелгән ит
ТОМНОСТЬ ж моңһоулыҡ, һығышлылыҡ; томность взгляда ҡараштың моңһоулығы
тОмный, -ая, -ое моңһоу, һағышлы; томный взор һағышлы ҡараш
ТОМПАК м томпак (баҡыр менән цинк ҡатыш иретмә, еҙҙец бер төрө)
ТОМПАКОВЫЙ, -ая, -ое томпак; томпаковое кольцо томпак балдаҡ
ТОН м 1. физ., муз. (звук определённой высоты ) тауыш, тон; низкий тон түбән тауыш; взять тоном выше юғарыраҡ тонды алыу 2. (оттенок речи) тауыш; повысить тон тауышты күтәреү 3. (цвет, окраска, оттенок цвета) тон, төҫтәр, буяу; светлые тона асыҡ төҫтәр; картина написана в тёмных тонах рәсем тоноҡ төҫтәрҙә төшө
504