Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 506
Поиск по словарям
ТОПИТЬСЯ
ТОПИТЬСЯ III несов. 1. иреү; воск топится балауыҙ ирей 2. ҡайнау; молоко топится һөт ҡайнай 3. страд. от топить III
тОпка ж 1. см. топить I; 2. мейес (ауыҙы), усаҡ яғыу урыны; паровозная топка паровоз мейесе
тОпкий, -ая, -ое батҡыл, һаҙлыҡлы; топкое место батҡыл урын
,44 „
ТОПЛЁНЫЙ, -ая, -ое 1. иреткән, иретелгән; топлёное масло иретелгән май 2. ҡайнатҡан, ҡайнатылған, бешкән; топлёное молоко ҡайнатылған һөт
ТОПЛИВНЫЙ, -ая, -ое 1. яғыулыҡ ...ы; топливный газ яғыулыҡ газы 2. яғыулыҡ менән; топливное снабжение яғыулыҡ менән тәьмин итеү
ТОПЛИВО с яғыулыҡ; жидкое топливо шыйыҡ яғыулыҡ; твёрдое топливо ҡаты яғыулыҡ; дизельное топливо дизель яғыулығы
топлЯк м; спец. утыпшы, батҡан ағас
ТОПНУТЬ I сов. см. топать 1
ТОПНУТЬ II несов.; прост. см. тонуть
ТОПОГРАФ м топограф (топография белгесе )
ТОПОГРАФИЧЕСКИЙ, -ая, -ое топография ...ы, топографик; топографическая карта топографик карта ♦ топографическая анатомия топографик анатомия (анатомияның агзалар урын-лашыуын һәм уларҙың цҙ-ара мөнәсәбәтен өйрәнә торган бцлеге)
ТОПОГРАФИЯ ж топография (1. геодезияның ер өҫтөн цлсәй, планга төшөрә торган бцлеге 2. айырым урындарҙың ер өҫтө төҙөлөшө 3. айырым урындарҙың ер өҫтө төҙөлөшөн план-га һәм картага төшөрөц ысулы)
ТОПОЛЕВЫЙ и ТОПОЛЁВЫЙ, -ая, -ое тирәк ...ы; тополевый пух тирәк мамығы
ТОПОЛИНЫЙ, -ая, -ое тирәк ...ы; тополиный лист тирәк япрағы
ТОПОЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое топологик; топологическое пространство топологик аралыҡ
ТОПОЛОГИЯ ж топология (математиканың бер өлкәһе)
ТОПОЛЬ м тирәк; серебристый тополь аҡ тирәк; посадить тополя тирәк ултыртыу; тополь чёрный күк тирәк
ТОПОНИМИКА ж топонимика (1. берәй илдең , урындың географик атамалар йыйылмаһы 2. лингв. ономастиканың географик атамаларҙы өйрәнец бцлеге); топонимика Башкортостана Башҡортостан топонимикаһы
ТОПОНИМИЧЕСКИЙ, -ая, -ое топонимия ...ы, топонимик; топонимические исследования топонимик тикшеренеүҙәр
ТОПОНИМИЯ ж; лингв. см. топонимика 2
топОр м балта; острый топор үткер балта; рубить топором балта менән сабыу ♦ (хоть) топор вешай күҙ асҡыһыҙ төтөн
топОрик м; уменьш. от топор; туристский топорик туристар балтаһы
ТОПОРИЩЕ с (рукоятка топора) балта һабы ТОПОРНЫЙ, -ая, -ое 1. балта ...ы 2. тупаҫ, килбәтһеҙ, йәмһеҙ; топорная работа тупаҫ эш
ТОПОРЩИТЬ несов. тырпайтыу, ҡарпайтыу, өрпәйтеү, ҡабартыу; топорщить волосы сәсте өр-пәйтеү
ТОПОРЩИТЬСЯ несов .; разг. 1. тырпайыу, тырпайтыу; усы топорщились мыйыҡтары тырпайҙы 2. тырпайыу, өрпәйеү, (йөнөн) ҡабартыу; кошка топорщится бесәй йөнөн ҡабарта 3. перен . (упрямиться) киреләнеү, тырпайыу
тОпот м аяҡ тауышы, тапылдау; (копыт) тояҡ тауышы; конский топот ат тояғы тауышы
ТОПОТАТЬ несов.; разг. тап-топ итеү, тапылдау
ТОПТАНИЕ с см. топтать, топтаться; топтание на месте бер урында тапанып тороу
ТОПТАТЬ несов. 1. кого - что (мять, давить ) тапау; топтать траву үләнде тапау 2. что; разг. (пачкать) тапау, тапап бысратыу; топтать пол иҙәнде тапау 3. что; разг. (стаптывать обувь) туҙҙырыу, кейеп туҙҙырыу; топтать сапоги итекте туҙҙырыу 4. спец. (давить, разминать) тапау, йомшартыу; топтать глину балсыҡ тапау 5. прост. (о спаривании птиц) тапау (ҡоштар һөйөшкәндә ) ♦ топтать в грязь бысраҡ (ҡара) яғыу, мәсхәрә (мыҫҡыл) итеү
ТОПТАТЬСЯ несов.; разг. 1. тапаныу, тапанып тороу, алмаш-тилмәш баҫҡылау, тыпырсыныу; топтаться у ворот ҡапҡа төбөндә тапаныу 2. (бесцельно ходить) файҙаһыҙға (бушҡа) йөрөү, һәптәнләү, йөрөнөү 3. страд. от топтать ♦ топтаться на месте эше алға бармау, бер урында тапаныу
ТОПЧАН м һике, урындыҡ
ТОПЫРИТЬ несов.; прост. 1. (топорщить) тырпайтыу, ҡарпайтыу, ҡабартыу, өрпәйтеү 2. тырпайтыу; топырить пальцы бармаҡтарҙы тырпайтыу
ТОПЫРИТЬСЯ несов.; прост. япрайыу, өрпәйеү, өлтәйеп (тырпайып) тороу (сәс, йөн һ.б.)
ТОПЬ ж батҡыл, һаҙамыҡ урын
тОрба ж; прост. мөшкә, торба (ат моронона кейҙерелә торган һоло тоҡсайы) ♦ носиться как с писаной торбой артыҡ иғтибар биреү
ТОРГ I м 1. см. торговать 1; устроить торги һатыу ойоштороу 2. уст. (аукцион) торғы; продать с торгов торғы менән һатыу 3. спец. торг (берәй эште арзаныраҡ эшләргә килешкән кешегә подряд бирец)
ТОРГ II м торг (сауҙа идаралыгы); торг по продаже хлеба икмәк һатыу буйынса торг
ТОРГАШ м; разг., 1. ваҡ сауҙагәр, алыпһатар (ваҡ-төйәк нәмә һатыусы) 2. перен., пре-небр. арҡа һөйәкһеҙ кеше, намыҫын һатыусы
ТОРГАШЕСКИЙ, -ая, -ое разг. 1. ваҡ сауҙагәр ...ы, ваҡ сауҙагәрҙәргә хас; торгашеские замашки ваҡ сауҙагәрҙәргә хас ҡыланыштар
506
ТОПИТЬСЯ III несов. 1. иреү; воск топится балауыҙ ирей 2. ҡайнау; молоко топится һөт ҡайнай 3. страд. от топить III
тОпка ж 1. см. топить I; 2. мейес (ауыҙы), усаҡ яғыу урыны; паровозная топка паровоз мейесе
тОпкий, -ая, -ое батҡыл, һаҙлыҡлы; топкое место батҡыл урын
,44 „
ТОПЛЁНЫЙ, -ая, -ое 1. иреткән, иретелгән; топлёное масло иретелгән май 2. ҡайнатҡан, ҡайнатылған, бешкән; топлёное молоко ҡайнатылған һөт
ТОПЛИВНЫЙ, -ая, -ое 1. яғыулыҡ ...ы; топливный газ яғыулыҡ газы 2. яғыулыҡ менән; топливное снабжение яғыулыҡ менән тәьмин итеү
ТОПЛИВО с яғыулыҡ; жидкое топливо шыйыҡ яғыулыҡ; твёрдое топливо ҡаты яғыулыҡ; дизельное топливо дизель яғыулығы
топлЯк м; спец. утыпшы, батҡан ағас
ТОПНУТЬ I сов. см. топать 1
ТОПНУТЬ II несов.; прост. см. тонуть
ТОПОГРАФ м топограф (топография белгесе )
ТОПОГРАФИЧЕСКИЙ, -ая, -ое топография ...ы, топографик; топографическая карта топографик карта ♦ топографическая анатомия топографик анатомия (анатомияның агзалар урын-лашыуын һәм уларҙың цҙ-ара мөнәсәбәтен өйрәнә торган бцлеге)
ТОПОГРАФИЯ ж топография (1. геодезияның ер өҫтөн цлсәй, планга төшөрә торган бцлеге 2. айырым урындарҙың ер өҫтө төҙөлөшө 3. айырым урындарҙың ер өҫтө төҙөлөшөн план-га һәм картага төшөрөц ысулы)
ТОПОЛЕВЫЙ и ТОПОЛЁВЫЙ, -ая, -ое тирәк ...ы; тополевый пух тирәк мамығы
ТОПОЛИНЫЙ, -ая, -ое тирәк ...ы; тополиный лист тирәк япрағы
ТОПОЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое топологик; топологическое пространство топологик аралыҡ
ТОПОЛОГИЯ ж топология (математиканың бер өлкәһе)
ТОПОЛЬ м тирәк; серебристый тополь аҡ тирәк; посадить тополя тирәк ултыртыу; тополь чёрный күк тирәк
ТОПОНИМИКА ж топонимика (1. берәй илдең , урындың географик атамалар йыйылмаһы 2. лингв. ономастиканың географик атамаларҙы өйрәнец бцлеге); топонимика Башкортостана Башҡортостан топонимикаһы
ТОПОНИМИЧЕСКИЙ, -ая, -ое топонимия ...ы, топонимик; топонимические исследования топонимик тикшеренеүҙәр
ТОПОНИМИЯ ж; лингв. см. топонимика 2
топОр м балта; острый топор үткер балта; рубить топором балта менән сабыу ♦ (хоть) топор вешай күҙ асҡыһыҙ төтөн
топОрик м; уменьш. от топор; туристский топорик туристар балтаһы
ТОПОРИЩЕ с (рукоятка топора) балта һабы ТОПОРНЫЙ, -ая, -ое 1. балта ...ы 2. тупаҫ, килбәтһеҙ, йәмһеҙ; топорная работа тупаҫ эш
ТОПОРЩИТЬ несов. тырпайтыу, ҡарпайтыу, өрпәйтеү, ҡабартыу; топорщить волосы сәсте өр-пәйтеү
ТОПОРЩИТЬСЯ несов .; разг. 1. тырпайыу, тырпайтыу; усы топорщились мыйыҡтары тырпайҙы 2. тырпайыу, өрпәйеү, (йөнөн) ҡабартыу; кошка топорщится бесәй йөнөн ҡабарта 3. перен . (упрямиться) киреләнеү, тырпайыу
тОпот м аяҡ тауышы, тапылдау; (копыт) тояҡ тауышы; конский топот ат тояғы тауышы
ТОПОТАТЬ несов.; разг. тап-топ итеү, тапылдау
ТОПТАНИЕ с см. топтать, топтаться; топтание на месте бер урында тапанып тороу
ТОПТАТЬ несов. 1. кого - что (мять, давить ) тапау; топтать траву үләнде тапау 2. что; разг. (пачкать) тапау, тапап бысратыу; топтать пол иҙәнде тапау 3. что; разг. (стаптывать обувь) туҙҙырыу, кейеп туҙҙырыу; топтать сапоги итекте туҙҙырыу 4. спец. (давить, разминать) тапау, йомшартыу; топтать глину балсыҡ тапау 5. прост. (о спаривании птиц) тапау (ҡоштар һөйөшкәндә ) ♦ топтать в грязь бысраҡ (ҡара) яғыу, мәсхәрә (мыҫҡыл) итеү
ТОПТАТЬСЯ несов.; разг. 1. тапаныу, тапанып тороу, алмаш-тилмәш баҫҡылау, тыпырсыныу; топтаться у ворот ҡапҡа төбөндә тапаныу 2. (бесцельно ходить) файҙаһыҙға (бушҡа) йөрөү, һәптәнләү, йөрөнөү 3. страд. от топтать ♦ топтаться на месте эше алға бармау, бер урында тапаныу
ТОПЧАН м һике, урындыҡ
ТОПЫРИТЬ несов.; прост. 1. (топорщить) тырпайтыу, ҡарпайтыу, ҡабартыу, өрпәйтеү 2. тырпайтыу; топырить пальцы бармаҡтарҙы тырпайтыу
ТОПЫРИТЬСЯ несов.; прост. япрайыу, өрпәйеү, өлтәйеп (тырпайып) тороу (сәс, йөн һ.б.)
ТОПЬ ж батҡыл, һаҙамыҡ урын
тОрба ж; прост. мөшкә, торба (ат моронона кейҙерелә торган һоло тоҡсайы) ♦ носиться как с писаной торбой артыҡ иғтибар биреү
ТОРГ I м 1. см. торговать 1; устроить торги һатыу ойоштороу 2. уст. (аукцион) торғы; продать с торгов торғы менән һатыу 3. спец. торг (берәй эште арзаныраҡ эшләргә килешкән кешегә подряд бирец)
ТОРГ II м торг (сауҙа идаралыгы); торг по продаже хлеба икмәк һатыу буйынса торг
ТОРГАШ м; разг., 1. ваҡ сауҙагәр, алыпһатар (ваҡ-төйәк нәмә һатыусы) 2. перен., пре-небр. арҡа һөйәкһеҙ кеше, намыҫын һатыусы
ТОРГАШЕСКИЙ, -ая, -ое разг. 1. ваҡ сауҙагәр ...ы, ваҡ сауҙагәрҙәргә хас; торгашеские замашки ваҡ сауҙагәрҙәргә хас ҡыланыштар
506