Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 525
Поиск по словарям
ТУТОВЫЙ
ТУРБИНА ж турбина; водяная турбина һыу турбинаһы
ТУРБИННЫЙ, -ая, -ое 1. турбина ...ы; турбинный цех турбина цехы 2. турбина ...ы, турбиналы; турбинный насос турбиналы насос
ТУРБИНЩИК м турбинасы (турбина эше белгесе)
ТУРБО... ҡушма һцҙҙәрҙец “турбина” мәғәнәһендәге тәцге өлөшө, мәҫ., турбонасос турбина насосы
ТУРБОБУР м быраулы турбина (быраулау машинаһы)
ТУРБОВИНТОВОЙ: турбовинтовой самолёт турбовинтлы самолёт
ТУРБОВОЗ м турбовоз (быу йәки газ турбинаһы ярҙамында эшләцсе локомотив)
ТУРБОГЕНЕРАТОР м турбогенератор (турбиналы агрегат )
ТУРБОРЕАКТИВНЫЙ, -ая, -ое турбореактив ♦ турбореактивный самолёт турбореактив самолёт
ТУРБОСТРОЕНИЕ с турбина(лар) төҙөү
ТУРБОСТРОИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое турбиналар төҙөү ...ы; турбостроительная техника турбиналар төҙөү техникаһы
ТУРБУЛЕНТНОСТЬ ж; спец. турбулентлыҡ (шыйыҡлыҡ йәки газдыц ағымындағы төрлөсә тулҡыныуы )
ТУРБУЛЕНТНЫЙ, -ая, -ое спец. турбулент ...ы; турбулентное течение турбулент ағымы
турЕль ж; воен. турель (туп һәм пулемёт-тар өсөн әйләнмәле станок)
турецкий, -ая, -ое төрөк ...ы, Төркиә ...ы; турецкий язык төрөк теле; турецкое правительство Төркиә хөкүмәте
ТУРИЗМ м турислыҡ, туризм; международный туризм халыҡ-ара туризм; горный туризм тау туризмы
тУрий, -ья, -ье тур ...ы; турий рог тур мөгөҙө
ТУРИСТ м и ТУРИСТКА ж турист; группа туристов туристар төркөмө
ТУРИСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое туристик, туризм ...ы; туристическая путёвка туристик путёвка
ТУРИСТСКИЙ, -ая, -ое туристик, турист ...ы; туристские тропы турист һуҡмаҡтары; туристская база туристик база
тУрки мн. төрөктәр, төрөк халҡы // ед. турок м төрөк ир-аты; турчанка ж төрөк ҡатын-ҡыҙы
туркменский, -ая, -ое төрөкмән; туркменский язык төрөкмән теле
туркмены мн. төрөкмәндәр, төрөкмән халҡы // ед. туркмен м төрөкмән ир-аты; туркменка ж төрөкмән ҡатын-ҡыҙы
ТУРМАЛИН м турмалин (минерал, ҡыҙғылт төҫтәге кристаллик таш)
ТУРМАЛИНОВЫЙ, -ая, -ое турмалин ...ы, турмалин; турмалиновый перстень турмалин йөҙөк
ТУРМАН м турман, әйләнсек күгәрсен (мәтәлләп оса торған йорт кцгәрсененец бер төрө)
турнЕ с нескл. турне (1. урап йөрөп ҡайтыу , сәйәхәт 2. артистарҙыц гастролгә сығыуы)
турнЕпс м мал шалҡаны, турнепс
ТУРНИК м турник; упражнения на турнике турникта күнегеүҙәр (күнекмәләр)
турникЕт м турникет (әйләнмәле ҡапҡа)
ТУРНИР м ярыш, турнир; шахматный турнир шахмат ярышы
ТУРНИРНЫЙ, -ая, -ое турнир ...ы; турнирный матч турнир матчы
турнУть сов. кого - что; прост. ҡыуыу, ҡыуып ебәреү, төртөп сығарыу
ТУРПАН м ҡарасабан, ҡара өйрәк
ТУРУХТАН м ҡорохтан, күркәбаш, яр көйөлдөһө ( ҡош )
ТУСКЛОСТЬ ж 1. (мутность) тоноҡлоҡ, 2. (блёклость) төҫһөҙлөк 3. (неяркость) тоноҡлоҡ 4. перен. (невыразительность) нурһыҙлыҡ, тоноҡлоҡ 5. перен. (бессодержательность) күңелһеҙлек, ҡыҙыҡһыҙ
ТУСКЛЫЙ, -ая, -ое 1. (непрозрачный) тоноҡ; тусклое стекло тоноҡ быяла 2. (нечёткий — о контурах) асыҡ күренмәгән 3. (неяркий ) бөләңгерт, тоноҡ; тусклый свет тоноҡ яҡтылыҡ; тусклый огонёк бөләңгерт ут 4. (выцветший ) баҙыҡ булмаған, төҫһөҙ 5. перен. (невыразительный ) нурһыҙ, тоноҡ; тусклые глаза нурһыҙ күҙҙәр 6. перен. (неинтересный) күңелһеҙ, дәрт (илһам) бирмәгән, ҡыҙыҡһыҙ; тусклая жизнь күңелһеҙ тормош
тускнЕть несов. 1. тоноҡланыу, төҫһөҙләнеү, аҡсалланыу; серебро тускнеет көмөш тоноҡлана 2. перен. нурһыҙланыу, тоноҡланыу, бөләңгертләнеү, нуры китеү; радость тускнеет шатлыҡ тоноҡланды
ТУСКНУТЬ несов.; разг. см. тускнеть
ТУТ I нареч.; разг. 1. (здесь) бында, был урында; тут жарко бында эҫе 2. (тогда) шул ваҡытта, шул саҡта; тут рассказчик замолчал шул саҡта һөйләүсе тынды 3. в знач. частицы (в сочетании со словами “ какой ”, “ где ”, “ когда ”, “куда”) ниндәй ул, ҡасан ул, ҡайҙа ул; какая тут любовь? ҡайҙа ул мөхәббәт? ♦ не тут-то было беҙ уйлағанса булманы; тут как тут в знач. сказ. шунда уҡ (көтмәгәндә) килеп тә сыҡты
ТУТ II м и ТУТА ж тут, тут (ебәк) ағасы ТУТОВНИК м см. тут II
ТУТОВОДСТВО с тут (ебәк) ағасы үҫтереү
ТУТОВОДЧЕСКИЙ, -ая, -ое тут (ебәк) ағасы үҫтереү ...ы
ТУТОВЫЙ, -ая, -ое 1. тут ...ы; тутовые ягоды тут емеше 2. в знач. сущ. тутовые мн.; бот.
525
ТУРБИНА ж турбина; водяная турбина һыу турбинаһы
ТУРБИННЫЙ, -ая, -ое 1. турбина ...ы; турбинный цех турбина цехы 2. турбина ...ы, турбиналы; турбинный насос турбиналы насос
ТУРБИНЩИК м турбинасы (турбина эше белгесе)
ТУРБО... ҡушма һцҙҙәрҙец “турбина” мәғәнәһендәге тәцге өлөшө, мәҫ., турбонасос турбина насосы
ТУРБОБУР м быраулы турбина (быраулау машинаһы)
ТУРБОВИНТОВОЙ: турбовинтовой самолёт турбовинтлы самолёт
ТУРБОВОЗ м турбовоз (быу йәки газ турбинаһы ярҙамында эшләцсе локомотив)
ТУРБОГЕНЕРАТОР м турбогенератор (турбиналы агрегат )
ТУРБОРЕАКТИВНЫЙ, -ая, -ое турбореактив ♦ турбореактивный самолёт турбореактив самолёт
ТУРБОСТРОЕНИЕ с турбина(лар) төҙөү
ТУРБОСТРОИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое турбиналар төҙөү ...ы; турбостроительная техника турбиналар төҙөү техникаһы
ТУРБУЛЕНТНОСТЬ ж; спец. турбулентлыҡ (шыйыҡлыҡ йәки газдыц ағымындағы төрлөсә тулҡыныуы )
ТУРБУЛЕНТНЫЙ, -ая, -ое спец. турбулент ...ы; турбулентное течение турбулент ағымы
турЕль ж; воен. турель (туп һәм пулемёт-тар өсөн әйләнмәле станок)
турецкий, -ая, -ое төрөк ...ы, Төркиә ...ы; турецкий язык төрөк теле; турецкое правительство Төркиә хөкүмәте
ТУРИЗМ м турислыҡ, туризм; международный туризм халыҡ-ара туризм; горный туризм тау туризмы
тУрий, -ья, -ье тур ...ы; турий рог тур мөгөҙө
ТУРИСТ м и ТУРИСТКА ж турист; группа туристов туристар төркөмө
ТУРИСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое туристик, туризм ...ы; туристическая путёвка туристик путёвка
ТУРИСТСКИЙ, -ая, -ое туристик, турист ...ы; туристские тропы турист һуҡмаҡтары; туристская база туристик база
тУрки мн. төрөктәр, төрөк халҡы // ед. турок м төрөк ир-аты; турчанка ж төрөк ҡатын-ҡыҙы
туркменский, -ая, -ое төрөкмән; туркменский язык төрөкмән теле
туркмены мн. төрөкмәндәр, төрөкмән халҡы // ед. туркмен м төрөкмән ир-аты; туркменка ж төрөкмән ҡатын-ҡыҙы
ТУРМАЛИН м турмалин (минерал, ҡыҙғылт төҫтәге кристаллик таш)
ТУРМАЛИНОВЫЙ, -ая, -ое турмалин ...ы, турмалин; турмалиновый перстень турмалин йөҙөк
ТУРМАН м турман, әйләнсек күгәрсен (мәтәлләп оса торған йорт кцгәрсененец бер төрө)
турнЕ с нескл. турне (1. урап йөрөп ҡайтыу , сәйәхәт 2. артистарҙыц гастролгә сығыуы)
турнЕпс м мал шалҡаны, турнепс
ТУРНИК м турник; упражнения на турнике турникта күнегеүҙәр (күнекмәләр)
турникЕт м турникет (әйләнмәле ҡапҡа)
ТУРНИР м ярыш, турнир; шахматный турнир шахмат ярышы
ТУРНИРНЫЙ, -ая, -ое турнир ...ы; турнирный матч турнир матчы
турнУть сов. кого - что; прост. ҡыуыу, ҡыуып ебәреү, төртөп сығарыу
ТУРПАН м ҡарасабан, ҡара өйрәк
ТУРУХТАН м ҡорохтан, күркәбаш, яр көйөлдөһө ( ҡош )
ТУСКЛОСТЬ ж 1. (мутность) тоноҡлоҡ, 2. (блёклость) төҫһөҙлөк 3. (неяркость) тоноҡлоҡ 4. перен. (невыразительность) нурһыҙлыҡ, тоноҡлоҡ 5. перен. (бессодержательность) күңелһеҙлек, ҡыҙыҡһыҙ
ТУСКЛЫЙ, -ая, -ое 1. (непрозрачный) тоноҡ; тусклое стекло тоноҡ быяла 2. (нечёткий — о контурах) асыҡ күренмәгән 3. (неяркий ) бөләңгерт, тоноҡ; тусклый свет тоноҡ яҡтылыҡ; тусклый огонёк бөләңгерт ут 4. (выцветший ) баҙыҡ булмаған, төҫһөҙ 5. перен. (невыразительный ) нурһыҙ, тоноҡ; тусклые глаза нурһыҙ күҙҙәр 6. перен. (неинтересный) күңелһеҙ, дәрт (илһам) бирмәгән, ҡыҙыҡһыҙ; тусклая жизнь күңелһеҙ тормош
тускнЕть несов. 1. тоноҡланыу, төҫһөҙләнеү, аҡсалланыу; серебро тускнеет көмөш тоноҡлана 2. перен. нурһыҙланыу, тоноҡланыу, бөләңгертләнеү, нуры китеү; радость тускнеет шатлыҡ тоноҡланды
ТУСКНУТЬ несов.; разг. см. тускнеть
ТУТ I нареч.; разг. 1. (здесь) бында, был урында; тут жарко бында эҫе 2. (тогда) шул ваҡытта, шул саҡта; тут рассказчик замолчал шул саҡта һөйләүсе тынды 3. в знач. частицы (в сочетании со словами “ какой ”, “ где ”, “ когда ”, “куда”) ниндәй ул, ҡасан ул, ҡайҙа ул; какая тут любовь? ҡайҙа ул мөхәббәт? ♦ не тут-то было беҙ уйлағанса булманы; тут как тут в знач. сказ. шунда уҡ (көтмәгәндә) килеп тә сыҡты
ТУТ II м и ТУТА ж тут, тут (ебәк) ағасы ТУТОВНИК м см. тут II
ТУТОВОДСТВО с тут (ебәк) ағасы үҫтереү
ТУТОВОДЧЕСКИЙ, -ая, -ое тут (ебәк) ағасы үҫтереү ...ы
ТУТОВЫЙ, -ая, -ое 1. тут ...ы; тутовые ягоды тут емеше 2. в знач. сущ. тутовые мн.; бот.
525