Русско-башкирский словарь, под редакцией З. Г. Ураксина, II том. Страница 654
Поиск по словарям
ЩИПАТЬСЯ
семсенеп йөрөйҙәр ине 6. кого-что (ощипывать) йолҡоу; щипать курицу тауыҡ йолҡоу 7. что (отрывать, обрывать) тетеү, тәрәшләү; щипать пеньку тарма сүсен тәрәшләү
ЩИПАТЬСЯ несов. 1. см. щипать 1; 2. (щипать друг друга) семтешеү 3. страд. от щипать 3 — 7
ЩИПКОВЫЙ: щипковые музыкальные инструменты муз. сиртмә ҡыллы музыка ҡоралдары
ЩИПКОМ нареч.; муз. сиртеп; играть на мандолине щипком мандолина ҡылын сиртеп уйнау
ЩИПНУТЬ сов. см. щипать 1—3
ЩИПОК м см. щипать — щипнуть
ЩИПЦЫ только мн. (инструмент, служащий для сжимания, схватывания чего-л.) ҡарғаморон, ҡыҫҡыс; (для выдёргивания чего-л.) һурғыс, ҡарғаморон; (для выщипывания бровей) эҫкәк; (для угля) йәмкә; (для раскалывания сахара ) шәкәр ватҡыс; (для раскалывания орехов) сәтләүек ярғыс
ЩИПЧИКИ только мн.; уменьш. от щипцы
ЩИТ м 1. (защитное вооружение) ҡалҡан 2. перен. (защита) һаҡ, ҡалҡан, кәртә; быть щитом ҡалҡан булыу 3. кәртә, ҡалҡан; деревянные щиты ағас кәртәләр; орудийный щит туп ҡалҡаны 4. гидротех. ҡапҡа 5. (стенд) щит; сигнальный щит сигнал биреү щиты 6. зоол. ҡалҡан ♦ поднять на щит кого-что күккә күтәреү, маҡтау; на щите вернуться высок. еңелеү, һәләк булыу; со щитом вернуться высок. еңеү
ЩИТОВИДНЫЙ: щитовидная железа анат. ҡалҡан биҙ
щитОк м 1. уменьш. от щит 3, 5; 2. зоол. (пластинка у основания крыльев жука) ҡалҡансыҡ 3. бот. (вид соцветия) ҡалҡанса, туп баш гөл
ЩУКА ж суртан; (молодая) шүкә; (щука средней величины) сурағай
ЩУП м 1. (ручной бур) бырау; рабочий щуп эш бырауы 2. ҡапшауыс, ҡармауыс; разведка мин щупом миналарҙы ҡапшауыс менән эҙләү
ЩУПАЛЬЦА мн. (ед. щупальце с) һәрмәүес (ҡайһы бер бөжәктәрҙә һәм хайуандарҙа); щупальца осьминога һигеҙаяҡ һәрмәүестәре
ЩУПАТЬ несов. кого-что һәрмәү, ҡапшау, ҡармау, һәрмәп (ҡапшап, ҡармап) ҡарау; щупать карманы кеҫәләрҙе ҡапшап ҡарау; щупать пульс пульсты ҡапшап ҡарау ♦ щупать глазами (взором) кого-что кемде-нимәне иғтибар менән ҡараштырыу
щУплый, -ая, -ое 1. разг. ябыҡ, сибек, ҡураныс, хәлһеҙ, кәрһеҙ; щуплый человек сибек кеше 2. с.-х. ас; щуплое зерно ас орлоҡ
ЩУР I м ҡарағай турғайы
ЩУР II м; миф. ырыу башлығы (славян мифологияһында )
щУрить несов. что ҡыҫып ҡарау; щурить глаза күҙҙәрҙе ҡыҫып ҡарау
ЩУРИТЬСЯ несов. 1. (щурить глаза) күҙҙе ҡыҫып ҡарау 2. (прикрываться — о глазах) күҙ ҡыҫылыу
щУчий, -ья, -ье суртан (сурағай, шүкә) ...ы; щучья голова суртан башы ♦ (как) по щучьему веленью тылсым көсө менән
Э
Э межд. ә, ә-ә-ә, эй; э, да ты уезжаешь ә, һин китәһеңме ни; э, нет, позвольте уж я ә-ә-ә, юҡ инде мин үҙем; э-э-э, жизнь эй, ғүмер
ЭБЕНОВЫЙ, -ая, -ое 1. эбен ағасы(ның) ...ы; эбеновая ветвь эбен ағасының ботағы 2. эбен ағасынан, эбен ағасынан эшләнгән (яһалған); эбеновая шкатулка эбен ағасынан ҡумта 3. в знач. сущ. эбеновые мн.; бот. эбен һымаҡтар ♦ эбеновое дерево эбен ағасы (тропик илдәрҙә цҫә торган ҡиммәтле агас)
ЭБОНИТ м эбонит (резина ҡушымталарынан алынган ҡаты ҡара материал)
ЭБОНИТОВЫЙ, -ая, -ое 1. эбонит ...ы; эбонитовая пыль эбонит саңы 2. эбонит; эбонитовая пробка эбонит тығын; эбонитовая трубка эбонит көпшә
ЭВАКУАЦИОННЫЙ, -ая, -ое эвакуация ...ы, эвакуациялау ...ы; эвакуационная комиссия эвакуация комиссияһы; эвакуационные работы эвакуация эштәре
ЭВАКУАЦИЯ ж эвакуация, эвакуациялау (халыҡты, ҡаралтыларҙы һ. б. ҡурҡыныс янаган урындан хәцефһеҙ урынга ойошҡан рәцештә кц-серец); быть в эвакуации эвакуацияла булыу; готовиться к эвакуации эвакуацияға әҙерләнеү; эвакуация завода заводты эвакуациялау
ЭВАКУИРОВАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от эвакуировать 2. прил. эвакуацияланған; эвакуированный завод эвакуацияланған завод 3. в знач. сущ. эвакуированный м и эвакуированная ж эвакуацияланған кеше
ЭВАКУИРОВАТЬ сов., несов. кого-что эвакуациялау, күсереү; эвакуировать детей балаларҙы эвакуациялау; эвакуировать в глубокий тыл алыҫ тылға күсереү
ЭВАКУИРОВАТЬСЯ 1. сов., несов. эвакуа-цияланыу, күсеү, күсерелеү; необходимость эвакуироваться эвакуацияланыу кәрәклеге 2. несов. страд. от эвакуировать
654
семсенеп йөрөйҙәр ине 6. кого-что (ощипывать) йолҡоу; щипать курицу тауыҡ йолҡоу 7. что (отрывать, обрывать) тетеү, тәрәшләү; щипать пеньку тарма сүсен тәрәшләү
ЩИПАТЬСЯ несов. 1. см. щипать 1; 2. (щипать друг друга) семтешеү 3. страд. от щипать 3 — 7
ЩИПКОВЫЙ: щипковые музыкальные инструменты муз. сиртмә ҡыллы музыка ҡоралдары
ЩИПКОМ нареч.; муз. сиртеп; играть на мандолине щипком мандолина ҡылын сиртеп уйнау
ЩИПНУТЬ сов. см. щипать 1—3
ЩИПОК м см. щипать — щипнуть
ЩИПЦЫ только мн. (инструмент, служащий для сжимания, схватывания чего-л.) ҡарғаморон, ҡыҫҡыс; (для выдёргивания чего-л.) һурғыс, ҡарғаморон; (для выщипывания бровей) эҫкәк; (для угля) йәмкә; (для раскалывания сахара ) шәкәр ватҡыс; (для раскалывания орехов) сәтләүек ярғыс
ЩИПЧИКИ только мн.; уменьш. от щипцы
ЩИТ м 1. (защитное вооружение) ҡалҡан 2. перен. (защита) һаҡ, ҡалҡан, кәртә; быть щитом ҡалҡан булыу 3. кәртә, ҡалҡан; деревянные щиты ағас кәртәләр; орудийный щит туп ҡалҡаны 4. гидротех. ҡапҡа 5. (стенд) щит; сигнальный щит сигнал биреү щиты 6. зоол. ҡалҡан ♦ поднять на щит кого-что күккә күтәреү, маҡтау; на щите вернуться высок. еңелеү, һәләк булыу; со щитом вернуться высок. еңеү
ЩИТОВИДНЫЙ: щитовидная железа анат. ҡалҡан биҙ
щитОк м 1. уменьш. от щит 3, 5; 2. зоол. (пластинка у основания крыльев жука) ҡалҡансыҡ 3. бот. (вид соцветия) ҡалҡанса, туп баш гөл
ЩУКА ж суртан; (молодая) шүкә; (щука средней величины) сурағай
ЩУП м 1. (ручной бур) бырау; рабочий щуп эш бырауы 2. ҡапшауыс, ҡармауыс; разведка мин щупом миналарҙы ҡапшауыс менән эҙләү
ЩУПАЛЬЦА мн. (ед. щупальце с) һәрмәүес (ҡайһы бер бөжәктәрҙә һәм хайуандарҙа); щупальца осьминога һигеҙаяҡ һәрмәүестәре
ЩУПАТЬ несов. кого-что һәрмәү, ҡапшау, ҡармау, һәрмәп (ҡапшап, ҡармап) ҡарау; щупать карманы кеҫәләрҙе ҡапшап ҡарау; щупать пульс пульсты ҡапшап ҡарау ♦ щупать глазами (взором) кого-что кемде-нимәне иғтибар менән ҡараштырыу
щУплый, -ая, -ое 1. разг. ябыҡ, сибек, ҡураныс, хәлһеҙ, кәрһеҙ; щуплый человек сибек кеше 2. с.-х. ас; щуплое зерно ас орлоҡ
ЩУР I м ҡарағай турғайы
ЩУР II м; миф. ырыу башлығы (славян мифологияһында )
щУрить несов. что ҡыҫып ҡарау; щурить глаза күҙҙәрҙе ҡыҫып ҡарау
ЩУРИТЬСЯ несов. 1. (щурить глаза) күҙҙе ҡыҫып ҡарау 2. (прикрываться — о глазах) күҙ ҡыҫылыу
щУчий, -ья, -ье суртан (сурағай, шүкә) ...ы; щучья голова суртан башы ♦ (как) по щучьему веленью тылсым көсө менән
Э
Э межд. ә, ә-ә-ә, эй; э, да ты уезжаешь ә, һин китәһеңме ни; э, нет, позвольте уж я ә-ә-ә, юҡ инде мин үҙем; э-э-э, жизнь эй, ғүмер
ЭБЕНОВЫЙ, -ая, -ое 1. эбен ағасы(ның) ...ы; эбеновая ветвь эбен ағасының ботағы 2. эбен ағасынан, эбен ағасынан эшләнгән (яһалған); эбеновая шкатулка эбен ағасынан ҡумта 3. в знач. сущ. эбеновые мн.; бот. эбен һымаҡтар ♦ эбеновое дерево эбен ағасы (тропик илдәрҙә цҫә торган ҡиммәтле агас)
ЭБОНИТ м эбонит (резина ҡушымталарынан алынган ҡаты ҡара материал)
ЭБОНИТОВЫЙ, -ая, -ое 1. эбонит ...ы; эбонитовая пыль эбонит саңы 2. эбонит; эбонитовая пробка эбонит тығын; эбонитовая трубка эбонит көпшә
ЭВАКУАЦИОННЫЙ, -ая, -ое эвакуация ...ы, эвакуациялау ...ы; эвакуационная комиссия эвакуация комиссияһы; эвакуационные работы эвакуация эштәре
ЭВАКУАЦИЯ ж эвакуация, эвакуациялау (халыҡты, ҡаралтыларҙы һ. б. ҡурҡыныс янаган урындан хәцефһеҙ урынга ойошҡан рәцештә кц-серец); быть в эвакуации эвакуацияла булыу; готовиться к эвакуации эвакуацияға әҙерләнеү; эвакуация завода заводты эвакуациялау
ЭВАКУИРОВАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от эвакуировать 2. прил. эвакуацияланған; эвакуированный завод эвакуацияланған завод 3. в знач. сущ. эвакуированный м и эвакуированная ж эвакуацияланған кеше
ЭВАКУИРОВАТЬ сов., несов. кого-что эвакуациялау, күсереү; эвакуировать детей балаларҙы эвакуациялау; эвакуировать в глубокий тыл алыҫ тылға күсереү
ЭВАКУИРОВАТЬСЯ 1. сов., несов. эвакуа-цияланыу, күсеү, күсерелеү; необходимость эвакуироваться эвакуацияланыу кәрәклеге 2. несов. страд. от эвакуировать
654