Башҡорт теленең академик һүҙлеге. Том VI. 109 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ЛИТРЛАП
(һирәкләп ағас йәки пластмасса) киҫәге, металл хәреф. □ Литера.
ЛИТЕРЛЫ I (Р.: литерный; И.: with a travel warrant; T.: muafiyet sağlayan) c.
Литеры булған, льготалы. □ Литерный. Литерлы пассажир. Литерлы урын. Литерлы поезд.
ЛИТЕРЛЫ II (Р.: литерный; И.: marked with a letter, reserved; T.: harflerle işaretlenmiş) c.
Хәреф менән билдәләнгән. □ Литерный. Литерлы урын.
ЛИТИЙ [рус. < гр. lithos] (Р: литий; И.: lithium; T.: lityum) и. хим.
Химик элемент, көмөш һымаҡ еңел, йомшаҡ, һелтеле аҡ металл. □ Литий (химический элемент). Литий тәбиғәттә саф көйө осрамай.
ЛИТОГРАФ [рус. < гр. lithos + graphö] (Р.: литограф; И.: litho artist; T.: taşbasmacı; litografyacı) и.
Литография эше буйынса белгес. □ Литограф. Литограф булып эшләу.
ЛИТОГРАФИК (Р: литографический; И.: lithographic; T.: litografya) с.
Литография юлы менән эшләнгән. □ Литографический. Литографик портрет.
ЛИТОГРАФИЯ [рус. < гр. lithos + graphö] (Р.: литография; И.: lithography; T.: taşbaskı; litografya) и.
1. Ташҡа һүрәт төшөрөү эше һәм шул һүрәтте ҡағыҙға баҫыу ысулы. □ Литография. / Литографический. Литография буяуҙары.
2. Шул ысул менән баҫып алынған һүрәт. □ Литография (рисунок, напечатанный таким способом). Художестволы литография.
3. Ташҡа баҫыу менән шөғөлләнгән предприятие йәки цех. □ Литография (предприятие, где печатают таким способом). / Литографический. Литография цехы.
ЛИТОГРАФИЯ ТАШЫ (Р: литограф ский камень; И.: lithographic stone; T: litografya taşı) и.
1. Литографияла хәреф ҡалыбы хеҙмәтен үтәгән эзбизташ төрө. □ Литографский камень.
2. һүрәт төшөрөлгән баҫма ҡалып.
□ Напечатанный рисунок.
ЛИТОЛОГИЯ [рус. < гр. lithos ‘таш’ + logos ‘фән’] (P: литология; И.: lithology; T: litoloji) и. геол.
Ултырма тоҡомдарҙы өйрәнеүсе фән.
□ Литология. Литология әлкәһендә эшләусе ғалимдар.
ЛИТОСФЕРА [рус. < гр. lithos + sphaira ‘шар’] (Р: земная кора; И.: the earth’s crust; T: yer kabuğu) и. геол.
Ер шарының ҡаты тышҡы ҡатламы; ер ҡабығы. □ Литосфера (земная кора, оболочка). Литосфераны өйрәнеу.
ЛИТОТА [рус. < гр. litotes] (Р: литота; И.: litotes; T.: arıksayış) и. әҙ.
Күренештәрҙең, әйберҙәрҙең ҙурлығын, сифатын, кешеләрҙең көсөн, һәләтен саманан тыш кесерәйтеп һүрәтләү алымы; киреһе — гипербола. □ Литота. Литота алымы. Литотаға миҫал.
ЛИТР [рус. < фр. litre] (Р.: литр; И.: litre; Т.: litre) и.
Мең куб сантиметрға тигеҙ булған шыйыҡлыҡ үлсәү берәмеге. □ Литр. Биш литр һөт. ■ Билдәле, ҡыҙҙар уның [Зәйтунәнең] һыйырҙарын да, районға кәңәшмәгә киткән Таңһылыуҙыҡыларҙы ла булешеп алып һауҙылар, тәрбиәләнеләр, ләкин киске һауымда Таңһылыу һыйырҙарының һөтө көндәгенән берәр литр кәм булып сыҡты. Ә. Хәкимов.
ЛИТРАЖ [рус. < фр. litrage] (Р: литраж; И.: capacity (in litres) displacement volume; T.: litre olarak istiap) и.
Һауыттың литр иҫәбе менән күрһәтелгән күләме; һыйыш. □ Литраж. Бактыңлитра-жы.
ЛИТРАЖЛЫ (Р: литражный; И.: ...litre; T.: litre olarak istiaplı) с.
Күпмелер литр күләмендәге шыйыҡлыҡ һыйышлы. □ Литражный. Бәләкәй литражлы бак. Бәләкәй литражлы автомобиль.
ЛИТРЛАП (Р: литрами; И.: by the litre; in litres; T.: litre ile) p.
1. Литрға бүлеп. □ Литрами, в литрах. Литрлап ҡойоу. Литрлап улсәу. Литрлап һатыу.
109
(һирәкләп ағас йәки пластмасса) киҫәге, металл хәреф. □ Литера.
ЛИТЕРЛЫ I (Р.: литерный; И.: with a travel warrant; T.: muafiyet sağlayan) c.
Литеры булған, льготалы. □ Литерный. Литерлы пассажир. Литерлы урын. Литерлы поезд.
ЛИТЕРЛЫ II (Р.: литерный; И.: marked with a letter, reserved; T.: harflerle işaretlenmiş) c.
Хәреф менән билдәләнгән. □ Литерный. Литерлы урын.
ЛИТИЙ [рус. < гр. lithos] (Р: литий; И.: lithium; T.: lityum) и. хим.
Химик элемент, көмөш һымаҡ еңел, йомшаҡ, һелтеле аҡ металл. □ Литий (химический элемент). Литий тәбиғәттә саф көйө осрамай.
ЛИТОГРАФ [рус. < гр. lithos + graphö] (Р.: литограф; И.: litho artist; T.: taşbasmacı; litografyacı) и.
Литография эше буйынса белгес. □ Литограф. Литограф булып эшләу.
ЛИТОГРАФИК (Р: литографический; И.: lithographic; T.: litografya) с.
Литография юлы менән эшләнгән. □ Литографический. Литографик портрет.
ЛИТОГРАФИЯ [рус. < гр. lithos + graphö] (Р.: литография; И.: lithography; T.: taşbaskı; litografya) и.
1. Ташҡа һүрәт төшөрөү эше һәм шул һүрәтте ҡағыҙға баҫыу ысулы. □ Литография. / Литографический. Литография буяуҙары.
2. Шул ысул менән баҫып алынған һүрәт. □ Литография (рисунок, напечатанный таким способом). Художестволы литография.
3. Ташҡа баҫыу менән шөғөлләнгән предприятие йәки цех. □ Литография (предприятие, где печатают таким способом). / Литографический. Литография цехы.
ЛИТОГРАФИЯ ТАШЫ (Р: литограф ский камень; И.: lithographic stone; T: litografya taşı) и.
1. Литографияла хәреф ҡалыбы хеҙмәтен үтәгән эзбизташ төрө. □ Литографский камень.
2. һүрәт төшөрөлгән баҫма ҡалып.
□ Напечатанный рисунок.
ЛИТОЛОГИЯ [рус. < гр. lithos ‘таш’ + logos ‘фән’] (P: литология; И.: lithology; T: litoloji) и. геол.
Ултырма тоҡомдарҙы өйрәнеүсе фән.
□ Литология. Литология әлкәһендә эшләусе ғалимдар.
ЛИТОСФЕРА [рус. < гр. lithos + sphaira ‘шар’] (Р: земная кора; И.: the earth’s crust; T: yer kabuğu) и. геол.
Ер шарының ҡаты тышҡы ҡатламы; ер ҡабығы. □ Литосфера (земная кора, оболочка). Литосфераны өйрәнеу.
ЛИТОТА [рус. < гр. litotes] (Р: литота; И.: litotes; T.: arıksayış) и. әҙ.
Күренештәрҙең, әйберҙәрҙең ҙурлығын, сифатын, кешеләрҙең көсөн, һәләтен саманан тыш кесерәйтеп һүрәтләү алымы; киреһе — гипербола. □ Литота. Литота алымы. Литотаға миҫал.
ЛИТР [рус. < фр. litre] (Р.: литр; И.: litre; Т.: litre) и.
Мең куб сантиметрға тигеҙ булған шыйыҡлыҡ үлсәү берәмеге. □ Литр. Биш литр һөт. ■ Билдәле, ҡыҙҙар уның [Зәйтунәнең] һыйырҙарын да, районға кәңәшмәгә киткән Таңһылыуҙыҡыларҙы ла булешеп алып һауҙылар, тәрбиәләнеләр, ләкин киске һауымда Таңһылыу һыйырҙарының һөтө көндәгенән берәр литр кәм булып сыҡты. Ә. Хәкимов.
ЛИТРАЖ [рус. < фр. litrage] (Р: литраж; И.: capacity (in litres) displacement volume; T.: litre olarak istiap) и.
Һауыттың литр иҫәбе менән күрһәтелгән күләме; һыйыш. □ Литраж. Бактыңлитра-жы.
ЛИТРАЖЛЫ (Р: литражный; И.: ...litre; T.: litre olarak istiaplı) с.
Күпмелер литр күләмендәге шыйыҡлыҡ һыйышлы. □ Литражный. Бәләкәй литражлы бак. Бәләкәй литражлы автомобиль.
ЛИТРЛАП (Р: литрами; И.: by the litre; in litres; T.: litre ile) p.
1. Литрға бүлеп. □ Литрами, в литрах. Литрлап ҡойоу. Литрлап улсәу. Литрлап һатыу.
109