Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 25 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
Айсберг м айсберг (диңгеҙҙә йөҙөп йөрөгән боҙ тауы); вершина айсберга айсберг түбәһе
айсОры мн.; уст. айсорҙар // ед. айсор м айсор ир-аты; айсорка ж айсор ҡатын-ҡыҙы; см. ассирийцы 1
АКАДЕМИЗМ м академизм (1. ғилми эштә һәм уҡыу дәрестәрендә фәҡәт теорияға таянған йцнәлеш 2. һынлы сәнғәттә классик цр-нәктәргә эйәргән традицияларҙы алған, яңы ағымдарға ҡаршы көрәшкән йцнәлеш)
АКАДЕМИК м академик; избираться академиком академик булып һайланыу
АКАДЕМИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. академик, академия ...ы; академический устав академия уставы 2. (учебный) академик; академический год академик йыл 3. (изданный академией) академик; академическое издание академик баҫма; академический словарь академик һүҙлек 4. (следующий принципам академизма) академизм ...ы; академическая живопись академизм һынлы сәнғәте 5. перен. (чисто теоретический) саф теоретик, академик; академический спор саф теоретик бәхәс ♦ академический театр академия театры
АКАДЕМИЧНОСТЬ ж 1. академиклыҡ; академичность изображения һүрәтләүҙәге академиклыҡ 2. перен. тормоштан айырылғанлыҡ, акаде-миклылыҡ; академичность суждения фекерләүҙең тормоштан айырылған булыуы
АКАДЕМИЧНЫЙ, -ая, -ое см. академический 4, 5
АКАДЕМИЯ ж академия; академия медицинских наук медицина фәндәре академияһы; академия сельскохозяйственных наук ауыл хужалығы фәндәре академияһы; Российская академия наук Рәсәй фәндәр академияһы; академия художеств һынлы сәнғәт академияһы (һынлы сәнғәт өлкәһендәге юғары мәктәп һәм юғары ғилми ойошма)
АКАНТ м акант (1. бергәрәк йыйылып, ҡабарып торған эре һырлы япраҡлы декоратив цҫемлек 2. архит. ошо цләндең япрағы һымаҡ итеп биҙәлгән кәрниз һ. б.)
АКАНЬЕ с см. акать
АКАТЬ несов. “а”лаштырыу (урыҫ телендә баҫымһыҙ ижектәрҙә “о ” өнөн “а” өнөнә тартым итеп әйтец)
АКАЦИЕВЫЙ, -ая, -ое акация ...ы, сәрүәр ...ы; акациевые лепестки акация (аҡ сәрүәр) сәскәһенең таж япрағы
АКАЦИЯ ж акация, сәрүәр ♦ белая акация аҡ сәрүәр; жёлтая акация һары сәрүәр ағасы
АКАЮЩИЙ, -ая, -ее “а”лашҡан; акающий говор “а”лашҡан һөйләш
АКВАЛАНГ м акваланг (һыу аҫтында тын алыу өсөн махсус аппарат); надевать акваланг акваланг кейеү
АККЛИМАТИЗИРОВАТЬСЯ
АКВАЛАНГИСТ м аквалангист
АКВАМАРИН м аквамарин (минерал, кцк-һел-йәшел йәки зәцгәр төҫтәге ҡиммәтле таш, берилдың бер төрө)
АКВАМАРИНОВЫЙ, -ая, -ое в разн. знач. аквамарин; аквамариновые серьги аквамарин алҡа; аквамариновый цвет аквамарин төҫө
АКВАНАВТ м акванавт (һыу аҫтында кцҙә-тецҙәр алып барған диңгеҙ тикшеренецсеһе)
АКВАНАВТИКА ж акванавтика (кешенең диңгеҙ аҫтында эшләй алыу мөмкинлеген тикшергән фән )
АКВАРЕЛИСТ м акварелсе (акварель менән һцрәт төшөрөцсе рәссам)
АКВАРЕЛЬ ж акварель (һыуҙа иҙелә торған буяу һәм шул буяу менән төшөрөлгән һцрәт); писать акварелью акварель менән һүрәт төшөрөү
АКВАРЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое акварель ...ы, акварель менән яһалған; акварельная выставка акварель күргәҙмәһе; акварельная техника акварель техникаһы; акварельный рисунок акварель менән яһалған һүрәт
АКВАРИУМ м аквариум; содержать в аквариуме аквариумда тотоу
АКВАРИУМНЫЙ, -ая, -ое аквариум ...ы; аквариумная рыба аквариум балығы; аквариумное растение аквариум үҫемлеге
АКВАТОРИАЛЬНЫй, -ая, -ое акваториаль; акваториальные воды акваториаль һыуҙар; акваториальные измерения акваториаль үлсәүҙәр
АКВАТОРИЯ ж акватория (билдәле сик эсенә ингән һыу өҫтө, һыу ятыу майҙаны); акватория гидроаэропорта гидроаэропорт акваторияһы; акватория Тихого океана Тымыҡ океан акваторияһы
акведУк м акведук (һыу торбаларын, һуғарыу һәм һыу энергетикаһы каналдарын тә-рән соҡорҙар, йылғалар, юлдар аша цткәрец өсөн яһалған кцпергә оҡшаш ҡоролма)
АКВИЛОН м; трад.-поэт. төньяҡ еле; грозный аквилон дәһшәтле төньяҡ еле
АККЛИМАТИЗАЦИОННЫЙ, -ая, -ое акклиматизация ...ы; акклиматизационный процесс акклиматизация процесы
АККЛИМАТИЗАЦИЯ ж ерегеү, климатлашыу, яраҡлаштырыу, яраҡлашыу; акклиматизация растений үҫемлектәрҙең ерегеүе; работы по акклиматизации климатҡа яраҡлаштырыу эштәре
АККЛИМАТИЗИРОВАТЬ сов., несов. кого-что климатлаштырыу, яраҡлаштырыу, еректереү; акклиматизировать растения үҫемлектәрҙе климатлаштырыу
АККЛИМАТИЗИРОВАТЬСЯ 1 . сов., несов. климатлашыу, ерегеү, яраҡлашыу; рыбы акклиматизировались балыҡтар климатлашты 2. сов., несов.; перен. эйәләшеү, үҙләшеү, ерегеү, яңыға күнегеү 3. несов. страд. от акклиматизировать
25
айсОры мн.; уст. айсорҙар // ед. айсор м айсор ир-аты; айсорка ж айсор ҡатын-ҡыҙы; см. ассирийцы 1
АКАДЕМИЗМ м академизм (1. ғилми эштә һәм уҡыу дәрестәрендә фәҡәт теорияға таянған йцнәлеш 2. һынлы сәнғәттә классик цр-нәктәргә эйәргән традицияларҙы алған, яңы ағымдарға ҡаршы көрәшкән йцнәлеш)
АКАДЕМИК м академик; избираться академиком академик булып һайланыу
АКАДЕМИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. академик, академия ...ы; академический устав академия уставы 2. (учебный) академик; академический год академик йыл 3. (изданный академией) академик; академическое издание академик баҫма; академический словарь академик һүҙлек 4. (следующий принципам академизма) академизм ...ы; академическая живопись академизм һынлы сәнғәте 5. перен. (чисто теоретический) саф теоретик, академик; академический спор саф теоретик бәхәс ♦ академический театр академия театры
АКАДЕМИЧНОСТЬ ж 1. академиклыҡ; академичность изображения һүрәтләүҙәге академиклыҡ 2. перен. тормоштан айырылғанлыҡ, акаде-миклылыҡ; академичность суждения фекерләүҙең тормоштан айырылған булыуы
АКАДЕМИЧНЫЙ, -ая, -ое см. академический 4, 5
АКАДЕМИЯ ж академия; академия медицинских наук медицина фәндәре академияһы; академия сельскохозяйственных наук ауыл хужалығы фәндәре академияһы; Российская академия наук Рәсәй фәндәр академияһы; академия художеств һынлы сәнғәт академияһы (һынлы сәнғәт өлкәһендәге юғары мәктәп һәм юғары ғилми ойошма)
АКАНТ м акант (1. бергәрәк йыйылып, ҡабарып торған эре һырлы япраҡлы декоратив цҫемлек 2. архит. ошо цләндең япрағы һымаҡ итеп биҙәлгән кәрниз һ. б.)
АКАНЬЕ с см. акать
АКАТЬ несов. “а”лаштырыу (урыҫ телендә баҫымһыҙ ижектәрҙә “о ” өнөн “а” өнөнә тартым итеп әйтец)
АКАЦИЕВЫЙ, -ая, -ое акация ...ы, сәрүәр ...ы; акациевые лепестки акация (аҡ сәрүәр) сәскәһенең таж япрағы
АКАЦИЯ ж акация, сәрүәр ♦ белая акация аҡ сәрүәр; жёлтая акация һары сәрүәр ағасы
АКАЮЩИЙ, -ая, -ее “а”лашҡан; акающий говор “а”лашҡан һөйләш
АКВАЛАНГ м акваланг (һыу аҫтында тын алыу өсөн махсус аппарат); надевать акваланг акваланг кейеү
АККЛИМАТИЗИРОВАТЬСЯ
АКВАЛАНГИСТ м аквалангист
АКВАМАРИН м аквамарин (минерал, кцк-һел-йәшел йәки зәцгәр төҫтәге ҡиммәтле таш, берилдың бер төрө)
АКВАМАРИНОВЫЙ, -ая, -ое в разн. знач. аквамарин; аквамариновые серьги аквамарин алҡа; аквамариновый цвет аквамарин төҫө
АКВАНАВТ м акванавт (һыу аҫтында кцҙә-тецҙәр алып барған диңгеҙ тикшеренецсеһе)
АКВАНАВТИКА ж акванавтика (кешенең диңгеҙ аҫтында эшләй алыу мөмкинлеген тикшергән фән )
АКВАРЕЛИСТ м акварелсе (акварель менән һцрәт төшөрөцсе рәссам)
АКВАРЕЛЬ ж акварель (һыуҙа иҙелә торған буяу һәм шул буяу менән төшөрөлгән һцрәт); писать акварелью акварель менән һүрәт төшөрөү
АКВАРЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое акварель ...ы, акварель менән яһалған; акварельная выставка акварель күргәҙмәһе; акварельная техника акварель техникаһы; акварельный рисунок акварель менән яһалған һүрәт
АКВАРИУМ м аквариум; содержать в аквариуме аквариумда тотоу
АКВАРИУМНЫЙ, -ая, -ое аквариум ...ы; аквариумная рыба аквариум балығы; аквариумное растение аквариум үҫемлеге
АКВАТОРИАЛЬНЫй, -ая, -ое акваториаль; акваториальные воды акваториаль һыуҙар; акваториальные измерения акваториаль үлсәүҙәр
АКВАТОРИЯ ж акватория (билдәле сик эсенә ингән һыу өҫтө, һыу ятыу майҙаны); акватория гидроаэропорта гидроаэропорт акваторияһы; акватория Тихого океана Тымыҡ океан акваторияһы
акведУк м акведук (һыу торбаларын, һуғарыу һәм һыу энергетикаһы каналдарын тә-рән соҡорҙар, йылғалар, юлдар аша цткәрец өсөн яһалған кцпергә оҡшаш ҡоролма)
АКВИЛОН м; трад.-поэт. төньяҡ еле; грозный аквилон дәһшәтле төньяҡ еле
АККЛИМАТИЗАЦИОННЫЙ, -ая, -ое акклиматизация ...ы; акклиматизационный процесс акклиматизация процесы
АККЛИМАТИЗАЦИЯ ж ерегеү, климатлашыу, яраҡлаштырыу, яраҡлашыу; акклиматизация растений үҫемлектәрҙең ерегеүе; работы по акклиматизации климатҡа яраҡлаштырыу эштәре
АККЛИМАТИЗИРОВАТЬ сов., несов. кого-что климатлаштырыу, яраҡлаштырыу, еректереү; акклиматизировать растения үҫемлектәрҙе климатлаштырыу
АККЛИМАТИЗИРОВАТЬСЯ 1 . сов., несов. климатлашыу, ерегеү, яраҡлашыу; рыбы акклиматизировались балыҡтар климатлашты 2. сов., несов.; перен. эйәләшеү, үҙләшеү, ерегеү, яңыға күнегеү 3. несов. страд. от акклиматизировать
25