Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 45 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
АРСЕНАЛ
АРИФМОГРАФ м арифмограф (арифметик ғәмәлдәрҙе ябай юл менән башҡара торган автоматик яҙмалы иҫәп машинаһы)
АРИФМОМЕТР м арифмометр (арифметик дцрт гәмәлде механик юл менән башҡарыусы иҫәпләц машинкаһы); модели арифмометра арифмометр моделдәре
АРИЯ ж ария; ария Салавата Салауат арияһы; разновидности арии ария төрҙәре
АРКА ж; архит. арка (1. стеналагы уйымдың дугаланып торган япмаһы йәки таяу араһы 2. ҡапҡа аша цтмәле юл формаһында өҫтө көмбәҙләнеп бөткән декоратив ҡоролма); сделать арку арка эшләү
АРКАДА ж; архит. аркада (бер төр аркалар теҙмәһе )
АРКАН м арҡан; длинный аркан оҙон арҡан; короткий аркан ҡыҫҡа арҡан
АРКАНИТЬ несов. что арҡанлау, арҡан менән тотоу, боғаллау, боғал менән тотоу
АРКТИКА ж (северная полярная область земного шара) Арктика; материковая Арктика материкка ҡараған Арктика; геологическое строение Арктики Арктиканың геологик төҙөлөшө; фауна и флора Арктики Арктиканың фаунаһы һәм флораһы
АРКТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое арктик, Арктика ...ы; арктическая тундра арктик тундра; арктические льды арктик боҙҙар; арктический антициклон Арктика антициклоны; арктическая фауна Арктика фаунаһы; арктические воздушные массы Арктика һауа массалары ♦ Арктический бассейн Арктик бассейн
АРЛЕКИН м; театр. Арлекин (Италияның “Битлектәр комедияһындагы” традицион персонаж — төрлө төҫтәге ҡорама костюм, ҡара ярым битлек кейгән, тапҡыр фекерле, ҡыйын хәлдәрҙән оҫта сыга белгән мәҙәк хеҙмәтсе)
АРЛЕКИНАДА ж арлекинада (төп ролде арлекин башҡарган пьеса)
АРМАДА ж армада (бер тәртиптә хәрәкәт иткән ҙур караптар, самолёттар йәки танкылар төркөмө )
АРМАТУРА ж арматура (1. тех. ниндәйҙер аппарат, машина, конструкция өсөн тәгәйен-ләнгән приборҙар, механизмдар 2. эл. электр яҡтылыгын булдырыу өсөн тәгәйенләнгән ҡорамалдар комплекты 3. тех. тимер-бетон ҡоролманың , шулай уҡ ниндәйҙер материалдың, ҡоролманың ныҡлыгын арттырыу өсөн индерелгән ҡорос һөлдә 4. иҫк. төрлө хәрби ҡорал һ. б. 5. сәнг. төрлө хәрби ҡоралдарҙы кәцҙәлән-дергән һын йәки һцрәт)
АРМАТУРНЫЙ, -ая, -ое арматура ...ы; арматурное железо арматура тимере; арматурные работы арматура эштәре
АРМАТУРЩИК м арматурасы
армЕец м армеец (Рәсәйҙә хәрби хеҙмәткәр)
АРМЕЙСКИЙ, -ая, -ое ғәскәри; армейская служба хәрби хеҙмәт; армейский полк ғәскәри полк
АРМИРОВАТЬ сов., несов. что; тех. арма-туралау; армировать бетон бетон арматуралау
АРМИРОВАТЬСЯ несов. страд. от армировать
АРМИЯ ж 1. ғәскәр, армия (дәцләттең ҡоро ер, диңгеҙ, һауа гәскәрҙәре); освободительная армия азатлыҡ ғәскәре; Российская армия Рәсәй ғәскәрҙәре; призывать в армию ғәскәри хеҙмәткә саҡырыу, армияға алыу 2. ҡоро ер ғәскәре (хәрби-диңгеҙ һәм хәрби-һауа көстәренән айырмалы рәцештә) 3. (соединение) армия; десантная армия десант армияһы; конная армия атлы армия; танковая армия танк армияһы 4. ист. әрме; перевести из гвардии в армию гвардиянан әрмегә күсерергә 5. кого-чего; перен. (множество людей) армия; армия учителей уҡытыусылар армияһы ♦ действующая армия см. действующий
армЯк м сәкмән; войлочный армяк тула сәкмән; суконный армяк буҫтау сәкмән; армяк с галунами уҡалы сәкмән; армяк из сукна высшего качества соға сәкмән; армяк из грубого простого сукна мәклә сәкмән
АРМЯНЕ мн. әрмәндәр, әрмән халҡы // ед. армянин м әрмән ир-аты; армянка ж әрмән ҡатын-ҡыҙ
АРМЯНСКИЙ, -ая, -ое әрмән ...ы, Арме-ния...ы; армянский язык әрмән теле; армянский народ әрмән халҡы
АРНИКА ж үгеҙ күҙе (цлән)
АРОМАТ м 1. хуш еҫ, тәмле еҫ; придавать аромат хуш еҫ биреү 2. перен. һулыш; аромат юности йәшлек һулышы; аромат искренности сафлыҡ һулышы 3. уст. аңҡып торған матдә
АРОМАТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое см. ароматный ♦ ароматические соединения хуш еҫле берләшмәләр
АРОМАТИЧНЫЙ, -ая, -ое см. ароматный; ароматичное вещество хуш еҫле матдә
АРОМАТНЫЙ, -ая, -ое хуш еҫле, тәмле еҫле; ароматные цветы хуш еҫле сәскәләр; ароматный чай хуш еҫле сәй
Арочный, -ая, -ое аркалы; арочный мост аркалы күпер
арпЕджио муз. арпеджио (1. тцбәндән югарыга сиратлап алынган тондарҙан төҙөлгән аккорд менән башҡарыу 2. шул ысул менән башҡарылган аккордтың цҙе)
АРСЕНАЛ м арсенал (1. ҡорал һәм хәрби кәрәк-яраҡ келәте 2. кцсм. ниндәйҙер кцп нәмә, һаҡ 3. иҫк. ҡорал һәм хәрби кәрәк-яраҡ эшләгән , ремонтлаган урын); городской арсенал ҡала арсеналы; экономический арсенал иҡтисади арсенал 45
АРИФМОГРАФ м арифмограф (арифметик ғәмәлдәрҙе ябай юл менән башҡара торган автоматик яҙмалы иҫәп машинаһы)
АРИФМОМЕТР м арифмометр (арифметик дцрт гәмәлде механик юл менән башҡарыусы иҫәпләц машинкаһы); модели арифмометра арифмометр моделдәре
АРИЯ ж ария; ария Салавата Салауат арияһы; разновидности арии ария төрҙәре
АРКА ж; архит. арка (1. стеналагы уйымдың дугаланып торган япмаһы йәки таяу араһы 2. ҡапҡа аша цтмәле юл формаһында өҫтө көмбәҙләнеп бөткән декоратив ҡоролма); сделать арку арка эшләү
АРКАДА ж; архит. аркада (бер төр аркалар теҙмәһе )
АРКАН м арҡан; длинный аркан оҙон арҡан; короткий аркан ҡыҫҡа арҡан
АРКАНИТЬ несов. что арҡанлау, арҡан менән тотоу, боғаллау, боғал менән тотоу
АРКТИКА ж (северная полярная область земного шара) Арктика; материковая Арктика материкка ҡараған Арктика; геологическое строение Арктики Арктиканың геологик төҙөлөшө; фауна и флора Арктики Арктиканың фаунаһы һәм флораһы
АРКТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое арктик, Арктика ...ы; арктическая тундра арктик тундра; арктические льды арктик боҙҙар; арктический антициклон Арктика антициклоны; арктическая фауна Арктика фаунаһы; арктические воздушные массы Арктика һауа массалары ♦ Арктический бассейн Арктик бассейн
АРЛЕКИН м; театр. Арлекин (Италияның “Битлектәр комедияһындагы” традицион персонаж — төрлө төҫтәге ҡорама костюм, ҡара ярым битлек кейгән, тапҡыр фекерле, ҡыйын хәлдәрҙән оҫта сыга белгән мәҙәк хеҙмәтсе)
АРЛЕКИНАДА ж арлекинада (төп ролде арлекин башҡарган пьеса)
АРМАДА ж армада (бер тәртиптә хәрәкәт иткән ҙур караптар, самолёттар йәки танкылар төркөмө )
АРМАТУРА ж арматура (1. тех. ниндәйҙер аппарат, машина, конструкция өсөн тәгәйен-ләнгән приборҙар, механизмдар 2. эл. электр яҡтылыгын булдырыу өсөн тәгәйенләнгән ҡорамалдар комплекты 3. тех. тимер-бетон ҡоролманың , шулай уҡ ниндәйҙер материалдың, ҡоролманың ныҡлыгын арттырыу өсөн индерелгән ҡорос һөлдә 4. иҫк. төрлө хәрби ҡорал һ. б. 5. сәнг. төрлө хәрби ҡоралдарҙы кәцҙәлән-дергән һын йәки һцрәт)
АРМАТУРНЫЙ, -ая, -ое арматура ...ы; арматурное железо арматура тимере; арматурные работы арматура эштәре
АРМАТУРЩИК м арматурасы
армЕец м армеец (Рәсәйҙә хәрби хеҙмәткәр)
АРМЕЙСКИЙ, -ая, -ое ғәскәри; армейская служба хәрби хеҙмәт; армейский полк ғәскәри полк
АРМИРОВАТЬ сов., несов. что; тех. арма-туралау; армировать бетон бетон арматуралау
АРМИРОВАТЬСЯ несов. страд. от армировать
АРМИЯ ж 1. ғәскәр, армия (дәцләттең ҡоро ер, диңгеҙ, һауа гәскәрҙәре); освободительная армия азатлыҡ ғәскәре; Российская армия Рәсәй ғәскәрҙәре; призывать в армию ғәскәри хеҙмәткә саҡырыу, армияға алыу 2. ҡоро ер ғәскәре (хәрби-диңгеҙ һәм хәрби-һауа көстәренән айырмалы рәцештә) 3. (соединение) армия; десантная армия десант армияһы; конная армия атлы армия; танковая армия танк армияһы 4. ист. әрме; перевести из гвардии в армию гвардиянан әрмегә күсерергә 5. кого-чего; перен. (множество людей) армия; армия учителей уҡытыусылар армияһы ♦ действующая армия см. действующий
армЯк м сәкмән; войлочный армяк тула сәкмән; суконный армяк буҫтау сәкмән; армяк с галунами уҡалы сәкмән; армяк из сукна высшего качества соға сәкмән; армяк из грубого простого сукна мәклә сәкмән
АРМЯНЕ мн. әрмәндәр, әрмән халҡы // ед. армянин м әрмән ир-аты; армянка ж әрмән ҡатын-ҡыҙ
АРМЯНСКИЙ, -ая, -ое әрмән ...ы, Арме-ния...ы; армянский язык әрмән теле; армянский народ әрмән халҡы
АРНИКА ж үгеҙ күҙе (цлән)
АРОМАТ м 1. хуш еҫ, тәмле еҫ; придавать аромат хуш еҫ биреү 2. перен. һулыш; аромат юности йәшлек һулышы; аромат искренности сафлыҡ һулышы 3. уст. аңҡып торған матдә
АРОМАТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое см. ароматный ♦ ароматические соединения хуш еҫле берләшмәләр
АРОМАТИЧНЫЙ, -ая, -ое см. ароматный; ароматичное вещество хуш еҫле матдә
АРОМАТНЫЙ, -ая, -ое хуш еҫле, тәмле еҫле; ароматные цветы хуш еҫле сәскәләр; ароматный чай хуш еҫле сәй
Арочный, -ая, -ое аркалы; арочный мост аркалы күпер
арпЕджио муз. арпеджио (1. тцбәндән югарыга сиратлап алынган тондарҙан төҙөлгән аккорд менән башҡарыу 2. шул ысул менән башҡарылган аккордтың цҙе)
АРСЕНАЛ м арсенал (1. ҡорал һәм хәрби кәрәк-яраҡ келәте 2. кцсм. ниндәйҙер кцп нәмә, һаҡ 3. иҫк. ҡорал һәм хәрби кәрәк-яраҡ эшләгән , ремонтлаган урын); городской арсенал ҡала арсеналы; экономический арсенал иҡтисади арсенал 45