Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 46 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
АРСЕНАЛЬНЫЙ
АРСЕНАЛЬНЫЙ, -ая, -ое арсенал ...ы; арсенальный сторож арсенал һаҡсыһы
АРТАЧИТЬСЯ несов. 1. (о лошади) сығынсылау, ҡарышыу; лОшадь артачится ат сығынсылай 2. (о человеке) разг. үҙһүҙләнеү, киреләнеү, тиҫкәреләнеү; довОльно тебе артачиться етер һиңә тиҫкәреләнергә
АРТЕЗИАНСКИЙ, -ая, -ое артезиан ...ы; артезианская вода артезиан һыуы ♦ артезианский колодец артезиан ҡоҙоғо (бырауланган ерҙән һыуы бәреп сыҡҡан ҡоҙоҡ)
АРТЕЛЬ ж артель; устав артели артель уставы; хозяйство артели артель хужалығы; артель инвалидов ғәриптәр артеле; вступать в артель артелгә инеү; сельскохозяйственная артель ауыл хужалығы артеле; объединяться в артель артелләшеү
АРТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. артель ...ы; артельное хозяйство артель хужалығы; артельный устав артель уставы 2. прост. дөйөм, күмәк, коллектив; артельная работа күмәк эш 3. перен., прост. (общительный) ҡатнашып, аралашып ба-рыусан; артельный человек аралашып барыусан кеше
АРТЕЛЬЩИК м; уст. артелсе, артель ағзаһы
АРТЕРИАЛЬНЫЙ, -ая, -ое анат. 1. артерия ...ы; артериальная кровь артерия ҡаны 2. артериаль; артериальное давление артериаль баҫым
АРТЕРИОСКЛЕРОЗ м; мед. артериосклероз (стеналары ҡатып, ҡалынайып торган хроник артерия ауырыуы)
АРТЕРИЯ ж 1. артерия (ҡанды йөрәктән тәнгә тарата торган ҡан тамыры); сонная артерия йоҡо артерияһы; лёгочная артерия үпкә артерияһы 2. перен. артерия (кцберәк һыу юлы тураһында); главная водная артерия страны илдең төп һыу артерияһы
АРТИКЛЬ м; грам. артикль; определённый артикль билдәлелек артикле; неопределённый артикль билдәһеҙлек артикле
АРТИКУЛ м артикул (1. кит., иҫк. законда (ҡанунда), бойороҡта, килешецҙә һ. б. рәсми акттарҙа айырым мәҡәлә, бцлек йәки параграф 2. тауар тибы)
АРТИКУЛИРОВАТЬ несов.; лингв. артикуляция яһау
АРТИКУЛЯЦИОННЫЙ, -ая, -ое артикуляцион; артикуляционное изменение звуков өндәрҙең артикуляцион үҙгәреше
АРТИКУЛЯЦИЯ ж; лингв. артикуляция (теге йәки был өндө әйткәндә телмәр агзала-рыныц торошо); место артикуляции звуков өндөң артикуляция урыны; артикуляция звуков өндәр артикуляцияһы; артикуляция согласных тартынҡылар артикуляцияһы; артикуляция гласных һуҙынҡылар артикуляцияһы
АРТИЛЛЕРИЙСКИЙ, -ая, -ое артиллерия ...ы; артиллерийский полк артиллерия пол-46
кы; артиллерийский снаряд артиллерия снаряды
АРТИЛЛЕРИСТ м 1. артиллерист; служить артиллеристом артеллерист булып хеҙмәт итеү 2. ист. тупсы; старый артиллерист ҡарт тупсы
АРТИЛЛЕРИЯ ж 1. артиллерия (төрлө ка-либрҙагы һәм конструкциялагы орудие); зенитная артиллерия зенит артиллерияһы; самоходная артиллерия үҙйөрөшлө артиллерия; тяжёлая артиллерия ауыр артиллерия 2. (род войск) артиллерия (орудие менән ҡоралланган гәскәр төрө); служить в артиллерии артиллерияла хеҙмәт итеү
АРТИСТ м и АРТИСТКА ж 1. артист (актёр , йырсы, музыкант һ.б. тураһында); заслуженный артист атҡаҙанған артист; популярный артист танылған артист; оперный артист опера артисы; эстрадный артист эстрада артисы 2. перен., разг. оҫта башҡарыусы; артист в своём деле үҙ эшенең оҫтаһы, эшен оҫта башҡарыусы, маһир
АРТИСТИЗМ м артистизм, башҡарыу оҫталығы (маһирлығы); врождённый, природный артистизм тәбиғи, тыумыштан килгән артистизм; оценка за артистизм башҡарыу оҫталығы өсөн баһа
АРТИСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. артист ...ы; артистическая натура артист булмышы 2. артис-тарса оҫта; артистическое исполнение артистар-са оҫта башҡарыу; артистическое мастерство ар-тистарса оҫталыҡ
АРТИСТИЧНОСТЬ ж юғары оҫталыҡ; артистичность исполнения юғары башҡарыу оҫталығы
АРТИСТИЧНЫЙ, -ая, -ое бик оҫта, һөнәрен камил үтәгән
АРТИШОК м хәшәф үләне
АРТРИТ м; мед. быуын шеше; ревматический артрит ревматизм быуын шеше
АРФА ж; муз. арфа (ҡыллы музыка ҡоралы) ♦ эолова арфа см. эолов
АРФИСТ м арфасы, арфала уйнаусы ир-ат; арфистка ж арфасы ҡатын-ҡыҙ
АРХАИЗАЦИЯ ж см. архаизировать
АРХАИЗИРОВАТЬ сов., несов. что; лит., иск. боронғолаштырыу, иҫкегә ҡайтарыу
АРХАИЗИРОВАТЬСЯ несов. страд. от архаизировать
АРХАИЗМ м 1. боронғолоҡ, иҫкелек 2. лингв. архаизм (иҫкереп, һөйөм ҡулланылыштан төшөп ҡалган һцҙбәйләнеш йәки грамматик форма)
АРХАИКА ж боронғолоҡ, иҫкелек һәм уларҙың айырым һыҙаттары
АРХАИСТ м архаизм яҡлы кеше
АРХАИСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое боронғоға, иҫкегә тартҡан (әҙәби әҫәр йәки сәнгәт әҫәре); архаистическое искусство боронғо сәнғәт; архаистическая литература боронғо әҙәбиәт
АРСЕНАЛЬНЫЙ, -ая, -ое арсенал ...ы; арсенальный сторож арсенал һаҡсыһы
АРТАЧИТЬСЯ несов. 1. (о лошади) сығынсылау, ҡарышыу; лОшадь артачится ат сығынсылай 2. (о человеке) разг. үҙһүҙләнеү, киреләнеү, тиҫкәреләнеү; довОльно тебе артачиться етер һиңә тиҫкәреләнергә
АРТЕЗИАНСКИЙ, -ая, -ое артезиан ...ы; артезианская вода артезиан һыуы ♦ артезианский колодец артезиан ҡоҙоғо (бырауланган ерҙән һыуы бәреп сыҡҡан ҡоҙоҡ)
АРТЕЛЬ ж артель; устав артели артель уставы; хозяйство артели артель хужалығы; артель инвалидов ғәриптәр артеле; вступать в артель артелгә инеү; сельскохозяйственная артель ауыл хужалығы артеле; объединяться в артель артелләшеү
АРТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. артель ...ы; артельное хозяйство артель хужалығы; артельный устав артель уставы 2. прост. дөйөм, күмәк, коллектив; артельная работа күмәк эш 3. перен., прост. (общительный) ҡатнашып, аралашып ба-рыусан; артельный человек аралашып барыусан кеше
АРТЕЛЬЩИК м; уст. артелсе, артель ағзаһы
АРТЕРИАЛЬНЫЙ, -ая, -ое анат. 1. артерия ...ы; артериальная кровь артерия ҡаны 2. артериаль; артериальное давление артериаль баҫым
АРТЕРИОСКЛЕРОЗ м; мед. артериосклероз (стеналары ҡатып, ҡалынайып торган хроник артерия ауырыуы)
АРТЕРИЯ ж 1. артерия (ҡанды йөрәктән тәнгә тарата торган ҡан тамыры); сонная артерия йоҡо артерияһы; лёгочная артерия үпкә артерияһы 2. перен. артерия (кцберәк һыу юлы тураһында); главная водная артерия страны илдең төп һыу артерияһы
АРТИКЛЬ м; грам. артикль; определённый артикль билдәлелек артикле; неопределённый артикль билдәһеҙлек артикле
АРТИКУЛ м артикул (1. кит., иҫк. законда (ҡанунда), бойороҡта, килешецҙә һ. б. рәсми акттарҙа айырым мәҡәлә, бцлек йәки параграф 2. тауар тибы)
АРТИКУЛИРОВАТЬ несов.; лингв. артикуляция яһау
АРТИКУЛЯЦИОННЫЙ, -ая, -ое артикуляцион; артикуляционное изменение звуков өндәрҙең артикуляцион үҙгәреше
АРТИКУЛЯЦИЯ ж; лингв. артикуляция (теге йәки был өндө әйткәндә телмәр агзала-рыныц торошо); место артикуляции звуков өндөң артикуляция урыны; артикуляция звуков өндәр артикуляцияһы; артикуляция согласных тартынҡылар артикуляцияһы; артикуляция гласных һуҙынҡылар артикуляцияһы
АРТИЛЛЕРИЙСКИЙ, -ая, -ое артиллерия ...ы; артиллерийский полк артиллерия пол-46
кы; артиллерийский снаряд артиллерия снаряды
АРТИЛЛЕРИСТ м 1. артиллерист; служить артиллеристом артеллерист булып хеҙмәт итеү 2. ист. тупсы; старый артиллерист ҡарт тупсы
АРТИЛЛЕРИЯ ж 1. артиллерия (төрлө ка-либрҙагы һәм конструкциялагы орудие); зенитная артиллерия зенит артиллерияһы; самоходная артиллерия үҙйөрөшлө артиллерия; тяжёлая артиллерия ауыр артиллерия 2. (род войск) артиллерия (орудие менән ҡоралланган гәскәр төрө); служить в артиллерии артиллерияла хеҙмәт итеү
АРТИСТ м и АРТИСТКА ж 1. артист (актёр , йырсы, музыкант һ.б. тураһында); заслуженный артист атҡаҙанған артист; популярный артист танылған артист; оперный артист опера артисы; эстрадный артист эстрада артисы 2. перен., разг. оҫта башҡарыусы; артист в своём деле үҙ эшенең оҫтаһы, эшен оҫта башҡарыусы, маһир
АРТИСТИЗМ м артистизм, башҡарыу оҫталығы (маһирлығы); врождённый, природный артистизм тәбиғи, тыумыштан килгән артистизм; оценка за артистизм башҡарыу оҫталығы өсөн баһа
АРТИСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. артист ...ы; артистическая натура артист булмышы 2. артис-тарса оҫта; артистическое исполнение артистар-са оҫта башҡарыу; артистическое мастерство ар-тистарса оҫталыҡ
АРТИСТИЧНОСТЬ ж юғары оҫталыҡ; артистичность исполнения юғары башҡарыу оҫталығы
АРТИСТИЧНЫЙ, -ая, -ое бик оҫта, һөнәрен камил үтәгән
АРТИШОК м хәшәф үләне
АРТРИТ м; мед. быуын шеше; ревматический артрит ревматизм быуын шеше
АРФА ж; муз. арфа (ҡыллы музыка ҡоралы) ♦ эолова арфа см. эолов
АРФИСТ м арфасы, арфала уйнаусы ир-ат; арфистка ж арфасы ҡатын-ҡыҙ
АРХАИЗАЦИЯ ж см. архаизировать
АРХАИЗИРОВАТЬ сов., несов. что; лит., иск. боронғолаштырыу, иҫкегә ҡайтарыу
АРХАИЗИРОВАТЬСЯ несов. страд. от архаизировать
АРХАИЗМ м 1. боронғолоҡ, иҫкелек 2. лингв. архаизм (иҫкереп, һөйөм ҡулланылыштан төшөп ҡалган һцҙбәйләнеш йәки грамматик форма)
АРХАИКА ж боронғолоҡ, иҫкелек һәм уларҙың айырым һыҙаттары
АРХАИСТ м архаизм яҡлы кеше
АРХАИСТИЧЕСКИЙ, -ая, -ое боронғоға, иҫкегә тартҡан (әҙәби әҫәр йәки сәнгәт әҫәре); архаистическое искусство боронғо сәнғәт; архаистическая литература боронғо әҙәбиәт