Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 47 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
АРШИННИК
АРХАИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. архаик, боронғоға, иҫкегә хас, боронғоға ҡараған; архаическая эпоха боронғоға ҡараған (архаик) дәүер 2. иҫкергән, ҡулланыуҙан сыҡҡан; архаическое выражение боронғо әйтем
АРХАИЧНОСТЬ ж боронғолоҡ, иҫкелек
АРХАИЧНЫЙ, -ая, -ое боронғо, иҫке; архаичный стиль боронғо стиль; архаичное слОво иҫкергән һүҙ; архаичная форма иҫкергән форма
АРХАНГЕЛ м архангел (христиан динендә югары дәрәжәләге фәрештә)
АРХАР м архар, ҡырағай тәкә
АРХАРОВЕЦ м; прост. 1. уст. полиция хеҙмәткәре 2. янъялсы, боласы, йолҡош, өтөк, берәҙәк
АРХЕЙСКИЙ: архейская эра геол. архей эраһы (азой) (Ер шарыныц иц боронго эраһы)
АРХЕОГРАФ м археограф
АРХЕОГРАФИЧЕСКИЙ, -ая, -ое археографик, археография ...ы; археографическая работа археографик эш; археографическая комиссия археографик комиссия; археографический памятник археография ҡомартҡыһы
АРХЕОГРАФИЯ ж археография (боронго яҙма ҡомартҡыларҙы йыйыу, өйрәнец һәм баҫырга әҙерләцҙе маҡсат итеп ҡуйган ярҙамсы тарих фәне); полевая археография ялан археографияһы
АРХЕОЛОГ м археолог
АРХЕОЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. археология ...ы; археологический музей археология музейы 2. археологик; археологический памятник археологик ҡомартҡы; археологическая экспедиция археологик экспедиция
АРХЕОЛОГИЯ ж археология (һаҡланып ҡалган матди ҡомартҡылар буйынса боронго халыҡтарҙыц тарихын, мәҙәниәтен өйрәнгән фән )
АРХИВ м архив (1. цткәндец яҙма һәм график ҡомартҡыларын махсус һаҡлау, система-лаштырыу һәм һцрәтләц менән шөгөлләнгән учреждение 2. ойошманыц иҫке документтарҙы , ябылган эштәрҙе һ. б. һаҡлаган бцлеге 3. ниндәйҙер ойошма йәки айырым кешенец эшмәкәрлегенә ҡараган хаттар, ҡулъяҙмалар, фотографиялар һ. б. йыйылмаһы); научный архив ғилми архив; государственный архив дәүләт архивы
АРХИВАРИУС м архивариус (архив һаҡлаусы йәки архивта эшләцсе кеше)
АРХИВНЫЙ, -ая, -ое архив ...ы, архивный материал архив материалы; архивные дела архив эш ҡағыҙҙары
АРХИВИСТ м архивсы
АРХИЕПИСКОП м архиепископ (епископ менән митрополит араһындагы рухани дәрәжә һәм шул дәрәжәгә эйә кеше)
АРХИЕРЕЙ м архиерей (православие дине башлыҡтары — епископ, архиепископ, митрополит кецек югары дәрәжә руханиҙары өсөн дөйөм атама)
АРХИМАНДРИТ м архимандрит (монахтар өсөн югары рухани дәрәжә, монастырь настоятеле титулы, шулай уҡ ошо дәрәжәләргә эйә кеше )
АРХИПАСТЫРЬ м архипастырь (югары дәрәжәле руханиҙарҙы — епископты, митропо-литты, патриархты ололап әйтелгән боронго атама; өлкән пастырь)
АРХИПЕЛАГ м архипелаг (бер-береһенә яҡын ятҡан утрауҙар төркөмө); Греческий архипелаг Грек архипелагы
АРХИТЕКТОНИКА ж архитектоника (1. архит. өлөштәрҙец бер сама тигеҙ урынлашыуы, уларҙыц бер бөтөн гармониялы ҡушылыуы 2. сәнг. әҫәрҙец художество бөтөнлөгө, композицияһы , төҙөлөшө. 3. геол. геологик төҙөлөш-төц, теге йәки был урын тау тоҡомдарының ятыу йәки урынлашыу цҙенсәлектәре)
АРХИТЕКТОНИЧЕСКИЙ, -ая, -ое архитек-тоник; архитектоническое различие архитекто-ник айырма; архитектоническая форма архитек-тоник форма
АРХИТЕКТОР м архитектор; главный архитектор города ҡаланың баш архитекторы; архитектор проекта проект(тың) архитекторы
АРХИТЕКТОРСКИЙ, -ая, -ое архитектура ...ы; архитекторские кадры архитектура кадрҙары
АРХИТЕКТУРА ж архитектура (1. төҙөлөштө проектлау, башҡарыу һәм биҙәц сәнгәте, оҫталыгы 2. төҙөлөштөң характеры, стиле); готическая архитектура готика архитектураһы; романская архитектура роман архитектураһы; институт архитектуры архитектура институты
АРХИТЕКТУРНЫЙ, -ая, -ое архитектура ...ы; архитектурный институт архитектура институты; архитектурные памятники архитектура ҡомартҡылары
АРШИН м аршын (1. метрик системаны индергәнгә тиклем ҡулланылган 0,711 метрга тиц урыҫ оҙонлоҡ цлсәц берәмеге 2. шул оҙон-лоҡтагы вершоктарга һәм сиректәргә бцлге-ләнгән һыҙыҡтары булган линейка); делить на аршины аршынлап бүлеү; мерить аршинами аршын менән үлсәү; мерою в один аршин бер аршынлы ♦ мерить на свой аршин үҙ бизмәненә һалыу; мерить обыкновенным (общим) аршином дөйөм талаптан сығып ҡарау, ғәҙәти күренеш тип һанау; как (словно, будто) аршин проглотил уҡлау йотҡанмы ни (кәцҙәһен яһалма төҙ тотҡан кешегә ҡарата)
АРШИННИК м; уст., прост. аршын ҡоло (сауҙагәрҙәрҙән көлөп әйтелгән һцҙ)
47
АРХАИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. архаик, боронғоға, иҫкегә хас, боронғоға ҡараған; архаическая эпоха боронғоға ҡараған (архаик) дәүер 2. иҫкергән, ҡулланыуҙан сыҡҡан; архаическое выражение боронғо әйтем
АРХАИЧНОСТЬ ж боронғолоҡ, иҫкелек
АРХАИЧНЫЙ, -ая, -ое боронғо, иҫке; архаичный стиль боронғо стиль; архаичное слОво иҫкергән һүҙ; архаичная форма иҫкергән форма
АРХАНГЕЛ м архангел (христиан динендә югары дәрәжәләге фәрештә)
АРХАР м архар, ҡырағай тәкә
АРХАРОВЕЦ м; прост. 1. уст. полиция хеҙмәткәре 2. янъялсы, боласы, йолҡош, өтөк, берәҙәк
АРХЕЙСКИЙ: архейская эра геол. архей эраһы (азой) (Ер шарыныц иц боронго эраһы)
АРХЕОГРАФ м археограф
АРХЕОГРАФИЧЕСКИЙ, -ая, -ое археографик, археография ...ы; археографическая работа археографик эш; археографическая комиссия археографик комиссия; археографический памятник археография ҡомартҡыһы
АРХЕОГРАФИЯ ж археография (боронго яҙма ҡомартҡыларҙы йыйыу, өйрәнец һәм баҫырга әҙерләцҙе маҡсат итеп ҡуйган ярҙамсы тарих фәне); полевая археография ялан археографияһы
АРХЕОЛОГ м археолог
АРХЕОЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. археология ...ы; археологический музей археология музейы 2. археологик; археологический памятник археологик ҡомартҡы; археологическая экспедиция археологик экспедиция
АРХЕОЛОГИЯ ж археология (һаҡланып ҡалган матди ҡомартҡылар буйынса боронго халыҡтарҙыц тарихын, мәҙәниәтен өйрәнгән фән )
АРХИВ м архив (1. цткәндец яҙма һәм график ҡомартҡыларын махсус һаҡлау, система-лаштырыу һәм һцрәтләц менән шөгөлләнгән учреждение 2. ойошманыц иҫке документтарҙы , ябылган эштәрҙе һ. б. һаҡлаган бцлеге 3. ниндәйҙер ойошма йәки айырым кешенец эшмәкәрлегенә ҡараган хаттар, ҡулъяҙмалар, фотографиялар һ. б. йыйылмаһы); научный архив ғилми архив; государственный архив дәүләт архивы
АРХИВАРИУС м архивариус (архив һаҡлаусы йәки архивта эшләцсе кеше)
АРХИВНЫЙ, -ая, -ое архив ...ы, архивный материал архив материалы; архивные дела архив эш ҡағыҙҙары
АРХИВИСТ м архивсы
АРХИЕПИСКОП м архиепископ (епископ менән митрополит араһындагы рухани дәрәжә һәм шул дәрәжәгә эйә кеше)
АРХИЕРЕЙ м архиерей (православие дине башлыҡтары — епископ, архиепископ, митрополит кецек югары дәрәжә руханиҙары өсөн дөйөм атама)
АРХИМАНДРИТ м архимандрит (монахтар өсөн югары рухани дәрәжә, монастырь настоятеле титулы, шулай уҡ ошо дәрәжәләргә эйә кеше )
АРХИПАСТЫРЬ м архипастырь (югары дәрәжәле руханиҙарҙы — епископты, митропо-литты, патриархты ололап әйтелгән боронго атама; өлкән пастырь)
АРХИПЕЛАГ м архипелаг (бер-береһенә яҡын ятҡан утрауҙар төркөмө); Греческий архипелаг Грек архипелагы
АРХИТЕКТОНИКА ж архитектоника (1. архит. өлөштәрҙец бер сама тигеҙ урынлашыуы, уларҙыц бер бөтөн гармониялы ҡушылыуы 2. сәнг. әҫәрҙец художество бөтөнлөгө, композицияһы , төҙөлөшө. 3. геол. геологик төҙөлөш-төц, теге йәки был урын тау тоҡомдарының ятыу йәки урынлашыу цҙенсәлектәре)
АРХИТЕКТОНИЧЕСКИЙ, -ая, -ое архитек-тоник; архитектоническое различие архитекто-ник айырма; архитектоническая форма архитек-тоник форма
АРХИТЕКТОР м архитектор; главный архитектор города ҡаланың баш архитекторы; архитектор проекта проект(тың) архитекторы
АРХИТЕКТОРСКИЙ, -ая, -ое архитектура ...ы; архитекторские кадры архитектура кадрҙары
АРХИТЕКТУРА ж архитектура (1. төҙөлөштө проектлау, башҡарыу һәм биҙәц сәнгәте, оҫталыгы 2. төҙөлөштөң характеры, стиле); готическая архитектура готика архитектураһы; романская архитектура роман архитектураһы; институт архитектуры архитектура институты
АРХИТЕКТУРНЫЙ, -ая, -ое архитектура ...ы; архитектурный институт архитектура институты; архитектурные памятники архитектура ҡомартҡылары
АРШИН м аршын (1. метрик системаны индергәнгә тиклем ҡулланылган 0,711 метрга тиц урыҫ оҙонлоҡ цлсәц берәмеге 2. шул оҙон-лоҡтагы вершоктарга һәм сиректәргә бцлге-ләнгән һыҙыҡтары булган линейка); делить на аршины аршынлап бүлеү; мерить аршинами аршын менән үлсәү; мерою в один аршин бер аршынлы ♦ мерить на свой аршин үҙ бизмәненә һалыу; мерить обыкновенным (общим) аршином дөйөм талаптан сығып ҡарау, ғәҙәти күренеш тип һанау; как (словно, будто) аршин проглотил уҡлау йотҡанмы ни (кәцҙәһен яһалма төҙ тотҡан кешегә ҡарата)
АРШИННИК м; уст., прост. аршын ҡоло (сауҙагәрҙәрҙән көлөп әйтелгән һцҙ)
47