Баш
Рус
Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 562 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
МЕТАЛЛУРГИЯ
МЕТАЛЛУРГИЯ и МЕТАЛЛУРГИЯ ж металлургия (1. металдарҙы мәндәндән айырып алыу һәм эшкәртец тураһында фән 2. металл иретец һәм уны башлангыс эшкәртец сә-нәгәте )
МЕТАМОРФИЗМ м; геол. метаморфизм (тау тоҡомдары төҙөлөшө һәм составының цҙгәреце )
МЕТАМОРФОЗ м; биол. метаморфоз, әүерелеү (берәй нәмәнең тышҡы ҡиәфәте һәм функциялары цҙгәреп, бер форманан икенсегә кцсеце, икенсе бер нәмә булып әцерелеце); метаморфоз гусеницы ҡарышлауыҡтың күбәләккә әүерелеүе
МЕТАМОРФОЗА ж метаморфоза (киҫкен цҙгәреш, бик ныҡ цҙгәрец); с ним произошла метаморфоза ул бик ныҡ үҙгәреп киткән
МЕТАН м; хим. метан (газ)
метАние с см. метать I
МЕТАНОВЫЙ, -ая, -ое метан ...ы; метановая кислота метан кислотаһы
МЕТАСТАЗ м; мед. метастаз (тәндәге ауырыуҙың бер урындан икенсе урынга кцсеце); метастазы рака яман шеш метастазы
метатЕза ж; лингв. метатеза (һцҙҙә өндәрҙең урындарын алмаштырып әйтец, мәҫ., “буръяҡ” урынына “буйраҡ” тип әйтец)
МЕТАТЕЛЬ м (спортсмен) ырғытыусы, сөйөп ебәреүсе; метатель копья һөңгө ырғытыусы
МЕТАТЬ I несов. 1. что, чем ырғытыу, сөйөү; метать гранату граната ырғытыу 2. что туҙҙырыу, таратыу; ветер мечет листья ел япраҡтарҙы туҙҙыра 3. кого-что (производить потомство — о рыбах и некоторых животных ) сәсеү, балалау, бала килтереү; рыба мечет икру балыҡ ыуылдырыҡ сәсә; зайчихи мечут зайчат инә ҡуяндар бала килтерә 4. что; карт. һалыу, таратыу 5. что (кидая, складывать) өйөү, һалыу; метать сено бесән өйөү; метать стог кәбән һалыу ♦ метать банк карт. банк тотоу; метать бисер перед свиньями йүләргә аҡыл һатыу; метать громы и молнии см. гром; метать жребий йәрәбә һалыу
МЕТАТЬ II несов. что типсеү, типсеп сығыу; метать шов йөй һыҙығын (йөйҙө) типсеп сығыу ♦ метать петли: 1) элмәк типсеү; 2) охот. эҙ юғалтыу (бутау)
МЕТАТЬСЯ несов. 1. ташланыу, бәргеләнеү, борһаланыу, иләүһерәү, үрһәләнеү; больной метался в бреду ауырыу һаташып борһаланды 2. перен . ары-бире (үрһәләнеп, өтәләнеп) йөрөү; метаться по комнате бүлмә буйлап үрһәләнеп йөрөү 3. страд. от 1, 3, 5 метать I
МЕТАФИЗИК м метафизик (1. фәлс. метафизика яҡлы кеше 2. файҙаһыҙ, абстракт фекер йөрөтөцсе кеше)
МЕТАФИЗИКА ж метафизика (1. фәлс. ди-алектикага ҡапма-ҡаршы булган фәлсәфә 2. абстракт фекер; аңлайышһыҙ, томанлы фекер )
МЕТАФИЗИЧЕСКИЙ, -ая, -ое метафизик; метафизический метод метафизик ысул
МЕТАФОРА ж; лит. метафора (берәй оҡшашлыҡ нигеҙендә кцсмә мәгәнә менән әйтелгән һцҙ йәки әйтем)
МЕТАФОРИЧЕСКИЙ и МЕТАФОРИЧНЫЙ, -ая, -ое лит. 1. метафорик (кинәйәле, кцсмә мәгәнәһендә); метафорическое употребление слов һүҙҙәрҙең метафорик ҡулланылышы 2. метафораға бай; метафорический стиль метафораға бай стиль
МЕТЕЛИЦА ж; разг. см. метель
МЕТЁЛКА ж 1. бәләкәй һепертке 2. бот. һеперткебаш, суҡ (сәскә) ♦ под метёлку прост. ҡырып-һепереп (алып бөтөрөү)
метЕль ж буран, ҡар бураны
МЕТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. буран ...ы; метельный снег буран ҡары 2. буранлы; метельная ночь буранлы төн
МЕТЕЛЬЧАТЫЙ, -ая, -ое бот. һепертке башлы; метельчатые растения һепертке башлы үҫемлектәр
МЕТЁНЫЙ, -ая, -ое һеперелгән; метёный пол һеперелгән иҙән
МЕТЕОР м метеор (атылган йондоҙ)
МЕТЕОРИТ м; астр. метеорит (йыһан киңлегенән Ерҙең атмосфераһына инеп, ергә төшкән есем)
МЕТЕОРИТНЫЙ, -ая, -ое метеорит ...ы; метеоритные частицы метеорит киҫәктәре ♦ метеоритный дождь метеорит ямғыры (Ергә төшкән метеорит ярсыҡтары)
МЕТЕОРНЫЙ, -ая, -ое метеор ...ы; метеорная пыль метеор туҙаны ♦ метеорный дождь метеор ямғыры (кцп һандагы метеор агымы)
МЕТЕОРОЛОГ м метеоролог, метеорология белгесе
МЕТЕОРОЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. метеорология ...ы; метеорологическая сводка метеорология мәғлүмәте; метеорологическая станция метеорология станцияһы 2. метеорологик; метеорологические наблюдения метеорологик күҙәтеүҙәр
МЕТЕОРОЛОГИЯ ж метеорология (1. Ер атмосфераһының төҙөлөшө, цҙенсәлектәре һәм ундагы физик процестар тураһындагы фән 2. һауа торошо тураһында мәглцмәт)
МЕТИЗАЦИЯ ж; биол. метислаштырыу (тоҡом , сорт яҡшыртыу өсөн төрлө сорт цҫемлек йәки төрлө тоҡом хайуандарҙы ҡушыу); сохранять породу путём метизации метислаштырыу ысулы менән тоҡомдо һаҡлау
562
МЕТАЛЛУРГИЯ и МЕТАЛЛУРГИЯ ж металлургия (1. металдарҙы мәндәндән айырып алыу һәм эшкәртец тураһында фән 2. металл иретец һәм уны башлангыс эшкәртец сә-нәгәте )
МЕТАМОРФИЗМ м; геол. метаморфизм (тау тоҡомдары төҙөлөшө һәм составының цҙгәреце )
МЕТАМОРФОЗ м; биол. метаморфоз, әүерелеү (берәй нәмәнең тышҡы ҡиәфәте һәм функциялары цҙгәреп, бер форманан икенсегә кцсеце, икенсе бер нәмә булып әцерелеце); метаморфоз гусеницы ҡарышлауыҡтың күбәләккә әүерелеүе
МЕТАМОРФОЗА ж метаморфоза (киҫкен цҙгәреш, бик ныҡ цҙгәрец); с ним произошла метаморфоза ул бик ныҡ үҙгәреп киткән
МЕТАН м; хим. метан (газ)
метАние с см. метать I
МЕТАНОВЫЙ, -ая, -ое метан ...ы; метановая кислота метан кислотаһы
МЕТАСТАЗ м; мед. метастаз (тәндәге ауырыуҙың бер урындан икенсе урынга кцсеце); метастазы рака яман шеш метастазы
метатЕза ж; лингв. метатеза (һцҙҙә өндәрҙең урындарын алмаштырып әйтец, мәҫ., “буръяҡ” урынына “буйраҡ” тип әйтец)
МЕТАТЕЛЬ м (спортсмен) ырғытыусы, сөйөп ебәреүсе; метатель копья һөңгө ырғытыусы
МЕТАТЬ I несов. 1. что, чем ырғытыу, сөйөү; метать гранату граната ырғытыу 2. что туҙҙырыу, таратыу; ветер мечет листья ел япраҡтарҙы туҙҙыра 3. кого-что (производить потомство — о рыбах и некоторых животных ) сәсеү, балалау, бала килтереү; рыба мечет икру балыҡ ыуылдырыҡ сәсә; зайчихи мечут зайчат инә ҡуяндар бала килтерә 4. что; карт. һалыу, таратыу 5. что (кидая, складывать) өйөү, һалыу; метать сено бесән өйөү; метать стог кәбән һалыу ♦ метать банк карт. банк тотоу; метать бисер перед свиньями йүләргә аҡыл һатыу; метать громы и молнии см. гром; метать жребий йәрәбә һалыу
МЕТАТЬ II несов. что типсеү, типсеп сығыу; метать шов йөй һыҙығын (йөйҙө) типсеп сығыу ♦ метать петли: 1) элмәк типсеү; 2) охот. эҙ юғалтыу (бутау)
МЕТАТЬСЯ несов. 1. ташланыу, бәргеләнеү, борһаланыу, иләүһерәү, үрһәләнеү; больной метался в бреду ауырыу һаташып борһаланды 2. перен . ары-бире (үрһәләнеп, өтәләнеп) йөрөү; метаться по комнате бүлмә буйлап үрһәләнеп йөрөү 3. страд. от 1, 3, 5 метать I
МЕТАФИЗИК м метафизик (1. фәлс. метафизика яҡлы кеше 2. файҙаһыҙ, абстракт фекер йөрөтөцсе кеше)
МЕТАФИЗИКА ж метафизика (1. фәлс. ди-алектикага ҡапма-ҡаршы булган фәлсәфә 2. абстракт фекер; аңлайышһыҙ, томанлы фекер )
МЕТАФИЗИЧЕСКИЙ, -ая, -ое метафизик; метафизический метод метафизик ысул
МЕТАФОРА ж; лит. метафора (берәй оҡшашлыҡ нигеҙендә кцсмә мәгәнә менән әйтелгән һцҙ йәки әйтем)
МЕТАФОРИЧЕСКИЙ и МЕТАФОРИЧНЫЙ, -ая, -ое лит. 1. метафорик (кинәйәле, кцсмә мәгәнәһендә); метафорическое употребление слов һүҙҙәрҙең метафорик ҡулланылышы 2. метафораға бай; метафорический стиль метафораға бай стиль
МЕТЕЛИЦА ж; разг. см. метель
МЕТЁЛКА ж 1. бәләкәй һепертке 2. бот. һеперткебаш, суҡ (сәскә) ♦ под метёлку прост. ҡырып-һепереп (алып бөтөрөү)
метЕль ж буран, ҡар бураны
МЕТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. буран ...ы; метельный снег буран ҡары 2. буранлы; метельная ночь буранлы төн
МЕТЕЛЬЧАТЫЙ, -ая, -ое бот. һепертке башлы; метельчатые растения һепертке башлы үҫемлектәр
МЕТЁНЫЙ, -ая, -ое һеперелгән; метёный пол һеперелгән иҙән
МЕТЕОР м метеор (атылган йондоҙ)
МЕТЕОРИТ м; астр. метеорит (йыһан киңлегенән Ерҙең атмосфераһына инеп, ергә төшкән есем)
МЕТЕОРИТНЫЙ, -ая, -ое метеорит ...ы; метеоритные частицы метеорит киҫәктәре ♦ метеоритный дождь метеорит ямғыры (Ергә төшкән метеорит ярсыҡтары)
МЕТЕОРНЫЙ, -ая, -ое метеор ...ы; метеорная пыль метеор туҙаны ♦ метеорный дождь метеор ямғыры (кцп һандагы метеор агымы)
МЕТЕОРОЛОГ м метеоролог, метеорология белгесе
МЕТЕОРОЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое 1. метеорология ...ы; метеорологическая сводка метеорология мәғлүмәте; метеорологическая станция метеорология станцияһы 2. метеорологик; метеорологические наблюдения метеорологик күҙәтеүҙәр
МЕТЕОРОЛОГИЯ ж метеорология (1. Ер атмосфераһының төҙөлөшө, цҙенсәлектәре һәм ундагы физик процестар тураһындагы фән 2. һауа торошо тураһында мәглцмәт)
МЕТИЗАЦИЯ ж; биол. метислаштырыу (тоҡом , сорт яҡшыртыу өсөн төрлө сорт цҫемлек йәки төрлө тоҡом хайуандарҙы ҡушыу); сохранять породу путём метизации метислаштырыу ысулы менән тоҡомдо һаҡлау
562