Баш
Рус
Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 570 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
МИР
МИР II м 1. татыу(лыҡ), дуҫ(лыҡ); жить в мире татыу(лыҡта) йәшәү 2. именлек, тыныслыҡ; борьба за мир тыныслыҡ өсөн көрәш 3. килешеү, солох; подписать мир солохҡа ҡул ҡуйыу 4. тыныслыҡ, тынлыҡ; тишина и мир вечера кис(тең) тынлығы һәм тыныслығы ♦ мир дому сему йортоғоҙ иҫән-имен булһын; мир праху чьему ауыр тупрағы еңел булһын; с миром (иди, поезжай) юлың тыныс (хәйерле) булһын; с миром отпустить кого язаһыҙ ҡалдырыу
МИРАБ м мираб (Урта Азияла һуғарыу системаһын , һыу файҙаланыу тәртибен ҡараусы кеше )
МИРАЖ м 1. сағым, һағым, монар; мираж в пустыне сүлдәге сағым 2. перен. хыял; мираж любви мөхәббәт хыялы
МИРАЖНЫЙ, -ая, -ое сағым ...ы; миражные явления сағым күренештәре
МИРЗА м мирза (ҡайһы бер көнсығыш халыҡтарында юғары ҡатлам кешеһе)
МИРИАДЫ только мн.; книжн. иҫәпһеҙ (һанһыҙ, бөткөһөҙ) күп; мириады звёзд иҫәпһеҙ күп йондоҙҙар
МИРИТЬ несов. кого - что килештереү, яраштырыу, татыулаштырыу; мирить отца с сЫном ата менән улды яраштырыу
МИРИТЬСЯ несов. 1. с кем - чем и без доп. килешеү, ярашыу, татыулашыу 2. с чем килешеү, килешеп ҡарау, риза булыу, ҡаршы килмәү, күнеү; мириться с условиями жизни тормош шарттарына күнеү
МИРНЫЙ, -ая, -ое 1. тыныс; мирный человек тыныс кеше; мирный характер тыныс холоҡ; мирное время тыныс ваҡыт; в мирных условиях тыныс шарттарҙа 2. (не враждебный) дуҫтарса, тыныс; мирный спор дуҫтарса бәхәс; мирная беседа тыныс әңгәмә 3. тыныслыҡ һөйөүсе; мирное государство тыныслыҡ һөйөүсе дәүләт 4. тыныслыҡ тураһындағы; мирный договор тыныслыҡ тураһындағы килешеү; мирные переговоры тыныслыҡ тураһында һөйләшеүҙәр
МИРО с; церк. миро (христиандарҙа ҡайһы бер дини байрамдарҙа һөртөлгән хуш еҫле май) ♦ одним миром мазаны шутл. бер ҡалыптан һуғылған
МИРОВОЗЗРЕНИЕ с донъяға ҡараш; материалистическое мировоззрение донъяға материалистик ҡараш
МИРОВОЗЗРЕНЧЕСКИЙ, -ая, -ое донъяға ҡараш ...ы; мировоззренческие проблемы донъяға ҡараш проблемалары
МИРОВОЙ I, -ая, -ое 1. ғаләм ...ы, йыһан ...ы; мировое пространство йыһан киңлеге 2. донъя ...ы, бөтә донъя ...ы; мировой рынок донъя баҙары; мировая война бөтә донъя һуғышы; мировая история донъя тарихы 3. донъя күләмендәге; мировой рекорд донъя күләмендәге рекорд 4. донъяға танылған, дан
лыҡлы; учёный с мировым именем исеме донъяға танылған ғалим 5. прост. шәп, бына тигән; мировой парень шәп егет ♦ мировая скорбь ирон. саманан тыш төшөнкөлөк, пессимизм
мировой ii, -ая, -ое 1. татыу, (үҙ-ара) килешеп эшләнгән; мировая сделка килешеп эшләнгән эш 2. в знач. сущ. мировая ж; разг. ярашыу; пойти на мировую ярашыуға риза булыу ♦ мировой судья мировой судья (Рәсәйҙә һәм ҡайһы бер илдәрҙә ваҡ-төйәк эштәрҙе ҡараусы судья); мировой посредник яраштырыу аралашсыһы (XIX б. Рәсәйҙә крәҫтиәндәр менән алпауыттар араһындағы ергә бәйләнешле бәхәсте ҡараусы); мировой суд мировой суд (Рәсәйҙә һәм ҡайһы бер илдәрҙә гражданлыҡ эштәрен ҡараған суд)
мироЕд м; уст. байғура, иҙеүсе, талаусы, мирәйет; наниматься к мироеду мирәйеткә ялланыу
МИРОЗДАНИЕ с; книжн. ғаләм, йыһан; общая картина мироздания йыһандың дөйөм күренеше
МИРОЛЮБЕЦ м тыныслыҡ һөйөүсе (яҡлы)
МИРОЛЮБИВЫЙ, -ая, -ое 1. тыныслыҡ яҡлы (һөйөүсе); миролюбивый народ тыныслыҡ һөйөүсе халыҡ 2. тыныслыҡ һөйөү ...ы; миролюбивая политика тыныслыҡ һөйөү сәйәсәте
МИРОЛЮБИЕ с тыныслыҡ һөйөү, тыныслыҡҡа ынтылыу; миролюбие простых людей ябай халыҡтың тыныслыҡҡа ынтылыуы
МИРООЩУЩЕНИЕ с тирә-йүнгә мөнәсәбәт, ысынбарлыҡты тойоу (һиҙеү); изменить своё мироощущение үҙеңдең тирә-йүнгә мөнәсәбәтеңде үҙгәртеү
МИРОПОНИМАНИЕ с донъяны аңлау, тирә-йүнде (ысынбарлыҡты) аңлау, ысынбарлыҡты төшөнөү
МИРОСОЗЕРЦАНИЕ с донъяға ҡараш; миросозерцание учёного ғалимдың донъяға ҡарашы
МИРОТВОРЕЦ м тыныслыҡ һаҡлаусы, тыныслыҡ урынлаштырыусы; взять на себя роль миротворца үҙеңә тыныслыҡ урынлаштырыусы ролен алыу
МИРРА ж мирра (ҡайһы бер тропик ағас ҡабығында булған хуш еҫле ыҫмала — медицинала ҡулланыла); благовонная мирра хуш еҫле мирра
МИРТ м и мИрта ж мирт (хуш еҫле сәскәле мәцге йәшел ҡыуаҡ йәки ағас); цветёт мирт мирт сәскә ата
МИСКА ж сеүәтә, туҫтаҡ; глубокая миска тәрән туҫтаҡ
МИСС ж нескл. мисс, туташ
миссионЕр м миссионер (дин таратыу өсөн ебәрелгән кеше)
МИССИОНЕРСТВО с миссионерлыҡ; заниматься миссионерством миссионерлыҡ менән шөғөлләнеү
570
МИР II м 1. татыу(лыҡ), дуҫ(лыҡ); жить в мире татыу(лыҡта) йәшәү 2. именлек, тыныслыҡ; борьба за мир тыныслыҡ өсөн көрәш 3. килешеү, солох; подписать мир солохҡа ҡул ҡуйыу 4. тыныслыҡ, тынлыҡ; тишина и мир вечера кис(тең) тынлығы һәм тыныслығы ♦ мир дому сему йортоғоҙ иҫән-имен булһын; мир праху чьему ауыр тупрағы еңел булһын; с миром (иди, поезжай) юлың тыныс (хәйерле) булһын; с миром отпустить кого язаһыҙ ҡалдырыу
МИРАБ м мираб (Урта Азияла һуғарыу системаһын , һыу файҙаланыу тәртибен ҡараусы кеше )
МИРАЖ м 1. сағым, һағым, монар; мираж в пустыне сүлдәге сағым 2. перен. хыял; мираж любви мөхәббәт хыялы
МИРАЖНЫЙ, -ая, -ое сағым ...ы; миражные явления сағым күренештәре
МИРЗА м мирза (ҡайһы бер көнсығыш халыҡтарында юғары ҡатлам кешеһе)
МИРИАДЫ только мн.; книжн. иҫәпһеҙ (һанһыҙ, бөткөһөҙ) күп; мириады звёзд иҫәпһеҙ күп йондоҙҙар
МИРИТЬ несов. кого - что килештереү, яраштырыу, татыулаштырыу; мирить отца с сЫном ата менән улды яраштырыу
МИРИТЬСЯ несов. 1. с кем - чем и без доп. килешеү, ярашыу, татыулашыу 2. с чем килешеү, килешеп ҡарау, риза булыу, ҡаршы килмәү, күнеү; мириться с условиями жизни тормош шарттарына күнеү
МИРНЫЙ, -ая, -ое 1. тыныс; мирный человек тыныс кеше; мирный характер тыныс холоҡ; мирное время тыныс ваҡыт; в мирных условиях тыныс шарттарҙа 2. (не враждебный) дуҫтарса, тыныс; мирный спор дуҫтарса бәхәс; мирная беседа тыныс әңгәмә 3. тыныслыҡ һөйөүсе; мирное государство тыныслыҡ һөйөүсе дәүләт 4. тыныслыҡ тураһындағы; мирный договор тыныслыҡ тураһындағы килешеү; мирные переговоры тыныслыҡ тураһында һөйләшеүҙәр
МИРО с; церк. миро (христиандарҙа ҡайһы бер дини байрамдарҙа һөртөлгән хуш еҫле май) ♦ одним миром мазаны шутл. бер ҡалыптан һуғылған
МИРОВОЗЗРЕНИЕ с донъяға ҡараш; материалистическое мировоззрение донъяға материалистик ҡараш
МИРОВОЗЗРЕНЧЕСКИЙ, -ая, -ое донъяға ҡараш ...ы; мировоззренческие проблемы донъяға ҡараш проблемалары
МИРОВОЙ I, -ая, -ое 1. ғаләм ...ы, йыһан ...ы; мировое пространство йыһан киңлеге 2. донъя ...ы, бөтә донъя ...ы; мировой рынок донъя баҙары; мировая война бөтә донъя һуғышы; мировая история донъя тарихы 3. донъя күләмендәге; мировой рекорд донъя күләмендәге рекорд 4. донъяға танылған, дан
лыҡлы; учёный с мировым именем исеме донъяға танылған ғалим 5. прост. шәп, бына тигән; мировой парень шәп егет ♦ мировая скорбь ирон. саманан тыш төшөнкөлөк, пессимизм
мировой ii, -ая, -ое 1. татыу, (үҙ-ара) килешеп эшләнгән; мировая сделка килешеп эшләнгән эш 2. в знач. сущ. мировая ж; разг. ярашыу; пойти на мировую ярашыуға риза булыу ♦ мировой судья мировой судья (Рәсәйҙә һәм ҡайһы бер илдәрҙә ваҡ-төйәк эштәрҙе ҡараусы судья); мировой посредник яраштырыу аралашсыһы (XIX б. Рәсәйҙә крәҫтиәндәр менән алпауыттар араһындағы ергә бәйләнешле бәхәсте ҡараусы); мировой суд мировой суд (Рәсәйҙә һәм ҡайһы бер илдәрҙә гражданлыҡ эштәрен ҡараған суд)
мироЕд м; уст. байғура, иҙеүсе, талаусы, мирәйет; наниматься к мироеду мирәйеткә ялланыу
МИРОЗДАНИЕ с; книжн. ғаләм, йыһан; общая картина мироздания йыһандың дөйөм күренеше
МИРОЛЮБЕЦ м тыныслыҡ һөйөүсе (яҡлы)
МИРОЛЮБИВЫЙ, -ая, -ое 1. тыныслыҡ яҡлы (һөйөүсе); миролюбивый народ тыныслыҡ һөйөүсе халыҡ 2. тыныслыҡ һөйөү ...ы; миролюбивая политика тыныслыҡ һөйөү сәйәсәте
МИРОЛЮБИЕ с тыныслыҡ һөйөү, тыныслыҡҡа ынтылыу; миролюбие простых людей ябай халыҡтың тыныслыҡҡа ынтылыуы
МИРООЩУЩЕНИЕ с тирә-йүнгә мөнәсәбәт, ысынбарлыҡты тойоу (һиҙеү); изменить своё мироощущение үҙеңдең тирә-йүнгә мөнәсәбәтеңде үҙгәртеү
МИРОПОНИМАНИЕ с донъяны аңлау, тирә-йүнде (ысынбарлыҡты) аңлау, ысынбарлыҡты төшөнөү
МИРОСОЗЕРЦАНИЕ с донъяға ҡараш; миросозерцание учёного ғалимдың донъяға ҡарашы
МИРОТВОРЕЦ м тыныслыҡ һаҡлаусы, тыныслыҡ урынлаштырыусы; взять на себя роль миротворца үҙеңә тыныслыҡ урынлаштырыусы ролен алыу
МИРРА ж мирра (ҡайһы бер тропик ағас ҡабығында булған хуш еҫле ыҫмала — медицинала ҡулланыла); благовонная мирра хуш еҫле мирра
МИРТ м и мИрта ж мирт (хуш еҫле сәскәле мәцге йәшел ҡыуаҡ йәки ағас); цветёт мирт мирт сәскә ата
МИСКА ж сеүәтә, туҫтаҡ; глубокая миска тәрән туҫтаҡ
МИСС ж нескл. мисс, туташ
миссионЕр м миссионер (дин таратыу өсөн ебәрелгән кеше)
МИССИОНЕРСТВО с миссионерлыҡ; заниматься миссионерством миссионерлыҡ менән шөғөлләнеү
570