Баш
Рус
Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 701 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
НОМИНАТИВНЫЙ
НОВОЯВЛЕННЫЙ, -ая, -ое книжн., ирон. яңы ғына барлыҡҡа (донъяға) килгән, өр-яңы; новоявленный пророк өр-яңы әүлиә
НОВШЕСТВО с яңылыҡ; внедрение технических новшеств техник яңылыҡтар индереү
нОвый, -ая, -ое 1. в разн. знач. яңы; новое платье яңы күлдәк; новый сорт яңы сорт; новый учИтель яңы уҡытыусы; новый урожай яңы уңыш 2. в знач. сущ. новое с яңылыҡ; поиски нового яңылыҡ эҙләү ♦ Новый год Яңы йыл; новое слово в чём яңылыҡ, яңы һүҙ; новая экономическая политика см. нэп
НОВЬ ж ҡыртыш, сиҙәм; ковылистая новь ҡылғанлы сиҙәм
НОГА ж; в разн. знач. аяҡ; правая нога уң аяҡ; нога стола өҫтәл аяғы ♦ в ногах аяҡ осонда; на ногах аяҡ өҫтөндә, аяҡ үрә; вверх ногами баш түбән; нога за ногу (идти, тащиться и т.п.) бик әкрен (аяҡтарҙы көскә һөйрәп) барыу; едва (еле) ноги держат (носят) кого көскә йөрөй; ноги не будет чьей аяҡ та баҫмаясаҡ; ног под собой не слышать (не чуять и т.п.) шатлыҡтан түбә күккә тейеү, шатлыҡтан аяҡ ергә теймәү; ни ногой к кому или куда аяҡ баҫмау, эҙе булмау; с ног до головы баштан-аяҡ, тотош; ноги не держат кого аяғында баҫып тора алмай; нога не ступала кого, чья, где, куда кеше (әҙәм) аяғы баҫмаған (ер, урын )
ногайский, -ая, -ое нуғай ...ы; ногайский язык нуғай теле
ногАйцы мн. нуғайҙар, нуғай халҡы // ед. ногаец м нуғай ир-аты; ногайка ж нуғай ҡатын-ҡыҙы
НОГОТКОВЫЙ, -ая, -ое пәйғәмбәр тырнағы ...ы, тырнаҡ гөл ...ы; ноготковые цветки пәйғәмбәр тырнағы сәскәләре
ноготОк м 1. уменьш.-ласк. от ноготь 2. мн. ноготки (календула) пәйғәмбәр тырнағы, тырнаҡ гөл
НОГОТЬ м тырнаҡ; подстричь ногти тырнаҡтарҙы ҡырҡыу ♦ с ноготь; с ноготок бармаҡ башы хәтле генә; ногтя его не стоит уның тырнағына ла тормай
НОГТЕВОЙ, -ая, -ое тырнаҡ ...ы; ногтевая щётка тырнаҡ щёткаһы
НОЕВ: Ноев ковчег Нух кәмәһе
НОЖ м бысаҡ; широкий нож яҫы бысаҡ ♦ без ножа зарезать бысаҡһыҙ һуйыу; быть на ножах с кем кем менәндер бысаҡҡа бысаҡ булыу (килеү); нож в сердце кому йөрәккә уҡ (булып ҡаҙалыу)
НОЖЕВОЙ, -ая, -ое бысаҡ ...ы; ножевой черенок бысаҡ һабы; ножевая рана бысаҡ яраһы
НОЖЕНЬКА ж; разг., уменьш.-ласк. от нога нОжик м бәке, бысаҡ; перочинный ножик ҡәләм ослай торған бәке
НОЖКА ж 1. уменьш.- ласк. от нога; прыгать на одной ножке һыңар аяҡта һикереү
701
2. (у мебели) аяҡ; ножка стула ултырғыс аяғы 3. (стебель) һап, һабаҡ; ножка одуванчика бәпембә һабағы
НОЖНИЦЫ только мн. 1. ҡайсы; портновские ножницы бесеүсе (тегенсе) ҡайсыһы 2. перен. айырма; ножницы в оплате труда эшләнгән эшкә түләүҙәге айырма
НОЖНИЧНЫЙ, -ая, -ое ҡайсы ...ы; ножничные лезвия ҡайсы йөҙө
НОЖНОЙ, -ая, -ое аяҡ ...ы; ножная машина аяҡ машинаһы
НОЖНЫ и НОЖНЫ только мн. ҡын; вынуть кинжал из ножен ҡындан хәнйәр сығарыу
НОЖОВКА ж ҡул бысҡыһы
НОЖОВОЧНЫЙ, -ая, -ое ҡул бысҡыһы ...ы; ножовочное полотно ҡул бысҡыһы таҫмаһы
НОЗДРЕВАТЫЙ, -ая, -ое ҡыуышлы, күҙле, тишек-тошоҡло; ноздреватый камень тишек-тошоҡло таш
НОЗДРЯ ж танау тишеге
НОКАУТ м; спорт. нокаут (бокста)
НОКАУТИРОВАТЬ сов., несов.; спорт. нокаут яһау, нокаутҡа ебәреү (бокста)
НОКДАУН м; спорт. нокдаун (бокста)
НОКТЮРН м; муз. ноктюрн (ҙур булмаган лирик музыкаль әҫәр)
НОЛЬ и НУЛЬ м нуль (цифр билдәһе)
НОМАДНЫЙ, -ая, -ое ист. күсмә; номадные племена күсмә ҡәбиләләр
НОМАДЫ мн. (ед. номад м); ист. күсмә халыҡтар, күсмә ҡәбиләләр, күскенселәр
НОМЕНКЛАТУРА ж исемлек, терминдар йыйылмаһы (ниндәй ҙә булһа эштә, әлкәлә һ. б.); номенклатура товаров тауарҙар исемлеге
НОМЕНКЛАТУРНЫЙ, -ая, -ое номенклатура ...ы, номенклатур; номенклатурный специалист номенклатур белгес
НОМЕР м; в разн. знач. номер, һан; номер телефона телефон номеры; табельный номер табель номеры; номер комнаты бүлмә номеры; первый номер журнала журналдың беренсе һаны
НОМЕРНОЙ, -ая, -ое номер ...ы; номерной знак номер билдәһе
номерОк м; уменьш.-ласк. от номер 1
НОМИНАЛ м; фин. номинал (һатыла торган нәмәнец әҫтәндә кцрһәтелгән хаҡы); продажа по номиналу номинал буйынса һатыу
НОМИНАЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. номиналь, өҫтөнә ҡуйылған (яҙылған); номинальная цена (әйберҙең) өҫтөнә ҡуйылған хаҡы 2. (фиктивный ) номиналь; номинальный редактор номиналь мөхәррир
НОМИНАТИВ м; грам. төп килеш
НОМИНАТИВНЫЙ, -ая, -ое грам. номинатив, атау ...ы; номинативная функция слова һүҙҙең атау функцияһы
НОВОЯВЛЕННЫЙ, -ая, -ое книжн., ирон. яңы ғына барлыҡҡа (донъяға) килгән, өр-яңы; новоявленный пророк өр-яңы әүлиә
НОВШЕСТВО с яңылыҡ; внедрение технических новшеств техник яңылыҡтар индереү
нОвый, -ая, -ое 1. в разн. знач. яңы; новое платье яңы күлдәк; новый сорт яңы сорт; новый учИтель яңы уҡытыусы; новый урожай яңы уңыш 2. в знач. сущ. новое с яңылыҡ; поиски нового яңылыҡ эҙләү ♦ Новый год Яңы йыл; новое слово в чём яңылыҡ, яңы һүҙ; новая экономическая политика см. нэп
НОВЬ ж ҡыртыш, сиҙәм; ковылистая новь ҡылғанлы сиҙәм
НОГА ж; в разн. знач. аяҡ; правая нога уң аяҡ; нога стола өҫтәл аяғы ♦ в ногах аяҡ осонда; на ногах аяҡ өҫтөндә, аяҡ үрә; вверх ногами баш түбән; нога за ногу (идти, тащиться и т.п.) бик әкрен (аяҡтарҙы көскә һөйрәп) барыу; едва (еле) ноги держат (носят) кого көскә йөрөй; ноги не будет чьей аяҡ та баҫмаясаҡ; ног под собой не слышать (не чуять и т.п.) шатлыҡтан түбә күккә тейеү, шатлыҡтан аяҡ ергә теймәү; ни ногой к кому или куда аяҡ баҫмау, эҙе булмау; с ног до головы баштан-аяҡ, тотош; ноги не держат кого аяғында баҫып тора алмай; нога не ступала кого, чья, где, куда кеше (әҙәм) аяғы баҫмаған (ер, урын )
ногайский, -ая, -ое нуғай ...ы; ногайский язык нуғай теле
ногАйцы мн. нуғайҙар, нуғай халҡы // ед. ногаец м нуғай ир-аты; ногайка ж нуғай ҡатын-ҡыҙы
НОГОТКОВЫЙ, -ая, -ое пәйғәмбәр тырнағы ...ы, тырнаҡ гөл ...ы; ноготковые цветки пәйғәмбәр тырнағы сәскәләре
ноготОк м 1. уменьш.-ласк. от ноготь 2. мн. ноготки (календула) пәйғәмбәр тырнағы, тырнаҡ гөл
НОГОТЬ м тырнаҡ; подстричь ногти тырнаҡтарҙы ҡырҡыу ♦ с ноготь; с ноготок бармаҡ башы хәтле генә; ногтя его не стоит уның тырнағына ла тормай
НОГТЕВОЙ, -ая, -ое тырнаҡ ...ы; ногтевая щётка тырнаҡ щёткаһы
НОЕВ: Ноев ковчег Нух кәмәһе
НОЖ м бысаҡ; широкий нож яҫы бысаҡ ♦ без ножа зарезать бысаҡһыҙ һуйыу; быть на ножах с кем кем менәндер бысаҡҡа бысаҡ булыу (килеү); нож в сердце кому йөрәккә уҡ (булып ҡаҙалыу)
НОЖЕВОЙ, -ая, -ое бысаҡ ...ы; ножевой черенок бысаҡ һабы; ножевая рана бысаҡ яраһы
НОЖЕНЬКА ж; разг., уменьш.-ласк. от нога нОжик м бәке, бысаҡ; перочинный ножик ҡәләм ослай торған бәке
НОЖКА ж 1. уменьш.- ласк. от нога; прыгать на одной ножке һыңар аяҡта һикереү
701
2. (у мебели) аяҡ; ножка стула ултырғыс аяғы 3. (стебель) һап, һабаҡ; ножка одуванчика бәпембә һабағы
НОЖНИЦЫ только мн. 1. ҡайсы; портновские ножницы бесеүсе (тегенсе) ҡайсыһы 2. перен. айырма; ножницы в оплате труда эшләнгән эшкә түләүҙәге айырма
НОЖНИЧНЫЙ, -ая, -ое ҡайсы ...ы; ножничные лезвия ҡайсы йөҙө
НОЖНОЙ, -ая, -ое аяҡ ...ы; ножная машина аяҡ машинаһы
НОЖНЫ и НОЖНЫ только мн. ҡын; вынуть кинжал из ножен ҡындан хәнйәр сығарыу
НОЖОВКА ж ҡул бысҡыһы
НОЖОВОЧНЫЙ, -ая, -ое ҡул бысҡыһы ...ы; ножовочное полотно ҡул бысҡыһы таҫмаһы
НОЗДРЕВАТЫЙ, -ая, -ое ҡыуышлы, күҙле, тишек-тошоҡло; ноздреватый камень тишек-тошоҡло таш
НОЗДРЯ ж танау тишеге
НОКАУТ м; спорт. нокаут (бокста)
НОКАУТИРОВАТЬ сов., несов.; спорт. нокаут яһау, нокаутҡа ебәреү (бокста)
НОКДАУН м; спорт. нокдаун (бокста)
НОКТЮРН м; муз. ноктюрн (ҙур булмаган лирик музыкаль әҫәр)
НОЛЬ и НУЛЬ м нуль (цифр билдәһе)
НОМАДНЫЙ, -ая, -ое ист. күсмә; номадные племена күсмә ҡәбиләләр
НОМАДЫ мн. (ед. номад м); ист. күсмә халыҡтар, күсмә ҡәбиләләр, күскенселәр
НОМЕНКЛАТУРА ж исемлек, терминдар йыйылмаһы (ниндәй ҙә булһа эштә, әлкәлә һ. б.); номенклатура товаров тауарҙар исемлеге
НОМЕНКЛАТУРНЫЙ, -ая, -ое номенклатура ...ы, номенклатур; номенклатурный специалист номенклатур белгес
НОМЕР м; в разн. знач. номер, һан; номер телефона телефон номеры; табельный номер табель номеры; номер комнаты бүлмә номеры; первый номер журнала журналдың беренсе һаны
НОМЕРНОЙ, -ая, -ое номер ...ы; номерной знак номер билдәһе
номерОк м; уменьш.-ласк. от номер 1
НОМИНАЛ м; фин. номинал (һатыла торган нәмәнец әҫтәндә кцрһәтелгән хаҡы); продажа по номиналу номинал буйынса һатыу
НОМИНАЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. номиналь, өҫтөнә ҡуйылған (яҙылған); номинальная цена (әйберҙең) өҫтөнә ҡуйылған хаҡы 2. (фиктивный ) номиналь; номинальный редактор номиналь мөхәррир
НОМИНАТИВ м; грам. төп килеш
НОМИНАТИВНЫЙ, -ая, -ое грам. номинатив, атау ...ы; номинативная функция слова һүҙҙең атау функцияһы