Баш
Рус
Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 762 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ОПУСТОШЁННЫЙ
ОПУСТОШЁННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от опустошить 2. прил. рухы төшкән, өмөтһөҙ, рухһыҙ; опустошённый человек рухһыҙ кеше
ОПУСТОШИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое һәләкәтле, бөлдөргөс, емергес; опустошительные войны һәләкәтле һуғыштар
ОПУСТОШИТЬ сов. 1. что буш ҡалдырыу, һәләк (харап) итеү, бөлдөрөү, бөлгөнлөккә төшөрөү; засуха опустошила поля ҡоролоҡ яландарҙы һәләк итте 2. что; разг., перен. бушатыу; опустошить карман кеҫәне бушатыу 3. кого-что; перен. рухын һүндереү (төшөрөү), өмөтөн һүндереү
ОПУТАТЬ сов. кого-что 1. сырмау, урау, урап (сырмап) ҡуйыу; опутать проволокой тимер сыбыҡ менән урап ҡуйыу 2. перен. солғау, уратып (әйләндереп) алыу, баш әйләндереү; опутать ложью ялған менән башты әйләндереү 3. перен., разг. юлдан яҙҙырыу
ОПУТЫВАТЬ несов. см. опутать
ОПУХАТЬ несов. см. опухнуть
ОПУХНУТЬ сов. шешеү, шешенеү; лицо опухло от слёз күҙ йәштәренән бит шешенде
Опухоль ж шеш; злокачественная опухоль яман шеш
ОПУШАТЬ несов. см. опушить
ОПУШИТЬ сов. что 1. йөн менән ҡаплау; лапы зайца густо опушены ҡуяндың тәпәйҙәре ҡалын йөн менән ҡапланған 2. (о снеге, инее и т.п.) ҡар (бәҫ) ҡаплау; иней опушил деревья ағастарҙы бәҫ ҡаплаған 3. (обшить по краям мехом ) ҡырпыулау, ҡырпыулап сығыу; опушить шапку норкой бүректе шәшке тиреһе менән ҡырпыулау
ОПУШИТЬСЯ сов. 1. йөнләнеү, йөн үҫеү (сығыу); птенец опушился ҡош балаһына йөн үҫкән 2. (покрыться снегом, инеем и т.п.) ҡар (бәҫ) менән ҡапланыу, бәҫләнеү; деревья опушились снегом ағастар ҡар менән ҡапланған
ОПУШКА I ж 1. см. опушить 3; 2. (меховая обшивка по краю одежды) ҡырпыу
ОПУШКА II ж (край леса) урман ауыҙы (сите), урман буйы
ОПУЩЕНИЕ с 1. см. опустить 5 — опускать 5; 2. мед. төшөү, түбәнләү; опущение желудка эс (ашҡаҙан) төшөү
ОПЫЛЕНИЕ с 1. бот. һеркәләнеү, һеркәләндереү; искусственное опыление яһалма һеркәләндереү 2. см. опылить — опылять
ОПЫЛИВАТЕЛЬ м (аппарат, машина) һиптергес, бөрккөс
ОПЫЛИВАТЬ несов. см. опылить 2
ОПЫЛИТЕЛЬ м 1. һеркәләндереүсе (ел, һыу, бөжәктәр, ҡоштар) 2. см. опыливатель
ОПЫЛИТЬ сов. что 1. бот. (произвести опыление) һеркәләндереү 2. (покрыть растения особым составом) һибеү, һиптереү
ОПЫЛИТЬСЯ сов.; бот. һеркәләнеү, һеркәгә ултырыу; цветок опылился сәскә һеркәләнде
ОПЫЛЯТЬ несов. см. опылить
ОПЫЛЯТЬСЯ несов. 1. см. опылиться 2. страд. от опылять
Опыт м; в разн. знач. тәжрибә; обмен опытом тәжрибә (менән) уртаҡлашыу; провести опыт тәжрибә үткәреү
Опытник м тәжрибәсе
Опытность ж тәжрибәлелек
Опытный, -ая, -ое 1. тәжрибәле; опытный учитель тәжрибәле уҡытыусы 2. тәжрибә ...ы; опытная сельскохозяйственная станция ауыл хужалығы тәжрибә станцияһы 3. һынау ...ы; опытный полёт һынау осошо
ОПЬЯНЕНИЕ с; прям., перен. иҫереү; пить до опьянения иҫергәнсе эсеү; опьянение от радости шатлыҡтан иҫереү
опьянеть сов.; прям., перен. иҫереү; опьянеть от музыки музыканан иҫереү
ОПЬЯНИТЬ сов. кого-что; прям., перен. иҫертеү
ОПЬЯНЯТЬ несов. см. опьянить опять нареч. тағы, йәнә ОПЯТЬ-ТАКИ нареч. см. опять ОРАКУЛ м оракул (1. боронго заманда алла исеменән киләсәк тураһында төрлө хәбәр би-рецсе жрец 2. кцсм., кит. әйткән һцҙе ҡаршылыҡһыҙ хаҡ, дөрөҫ тип табылган кеше)
ОРАНГУТАН и ОРАНГУТАНГ м орангутанг (кешегә оҡшаш эре маймыл)
ОРАНЖЕВЫЙ, -ая, -ое ҡыҙғылт һары, әфлисун төҫлө, хәнәүәт
ОРАНЖЕРЕЙНЫЙ, -ая, -ое оранжерея ...ы; оранжерейная температура оранжерея температураһы; оранжерейные цветы оранжерея сәскәләре ♦ оранжерейное растение ирон. наҙлы кеше
ОРАНЖЕРЕЯ ж оранжерея
ОРАТОР м оратор, телмәр тотоусы
ОРАТОРИЯ ж оратория (хор, йырсы, солист һәм оркестр өсөн яҙылган ҙур музыкаль әҫәр) ораторский, -ая, -ое ораторлыҡ ...ы;
ораторское искусство ораторлыҡ оҫталығы ОРАТОРСТВОВАТЬ несов.; разг., ирон.
ораторлыҡ итеү, ораторҙарса ҡыланыу
ОРАТЬ несов.; разг. ҡысҡырыу, аҡырыу; орать от боли ауыртыуҙан аҡырыу; орать на весь дом бөтә йорт ишетерлек итеп ҡысҡырыу; нельзя орать на людей кешегә аҡырырға ярамай
ОРБИТА ж 1. астр. орбита; орбита Марса Марс орбитаһы 2. чего, какая; перен., книжн. даирә; втянуть в орбиту своего влияния үҙенең йоғонто даирәһенә йәлеп итеү 3. (глазница) күҙ соҡоро
ОРБИТАЛЬНЫЙ, -ая, -ое орбиталь; орбитальная научная станция орбиталь фәнни станция
762
ОПУСТОШЁННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от опустошить 2. прил. рухы төшкән, өмөтһөҙ, рухһыҙ; опустошённый человек рухһыҙ кеше
ОПУСТОШИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое һәләкәтле, бөлдөргөс, емергес; опустошительные войны һәләкәтле һуғыштар
ОПУСТОШИТЬ сов. 1. что буш ҡалдырыу, һәләк (харап) итеү, бөлдөрөү, бөлгөнлөккә төшөрөү; засуха опустошила поля ҡоролоҡ яландарҙы һәләк итте 2. что; разг., перен. бушатыу; опустошить карман кеҫәне бушатыу 3. кого-что; перен. рухын һүндереү (төшөрөү), өмөтөн һүндереү
ОПУТАТЬ сов. кого-что 1. сырмау, урау, урап (сырмап) ҡуйыу; опутать проволокой тимер сыбыҡ менән урап ҡуйыу 2. перен. солғау, уратып (әйләндереп) алыу, баш әйләндереү; опутать ложью ялған менән башты әйләндереү 3. перен., разг. юлдан яҙҙырыу
ОПУТЫВАТЬ несов. см. опутать
ОПУХАТЬ несов. см. опухнуть
ОПУХНУТЬ сов. шешеү, шешенеү; лицо опухло от слёз күҙ йәштәренән бит шешенде
Опухоль ж шеш; злокачественная опухоль яман шеш
ОПУШАТЬ несов. см. опушить
ОПУШИТЬ сов. что 1. йөн менән ҡаплау; лапы зайца густо опушены ҡуяндың тәпәйҙәре ҡалын йөн менән ҡапланған 2. (о снеге, инее и т.п.) ҡар (бәҫ) ҡаплау; иней опушил деревья ағастарҙы бәҫ ҡаплаған 3. (обшить по краям мехом ) ҡырпыулау, ҡырпыулап сығыу; опушить шапку норкой бүректе шәшке тиреһе менән ҡырпыулау
ОПУШИТЬСЯ сов. 1. йөнләнеү, йөн үҫеү (сығыу); птенец опушился ҡош балаһына йөн үҫкән 2. (покрыться снегом, инеем и т.п.) ҡар (бәҫ) менән ҡапланыу, бәҫләнеү; деревья опушились снегом ағастар ҡар менән ҡапланған
ОПУШКА I ж 1. см. опушить 3; 2. (меховая обшивка по краю одежды) ҡырпыу
ОПУШКА II ж (край леса) урман ауыҙы (сите), урман буйы
ОПУЩЕНИЕ с 1. см. опустить 5 — опускать 5; 2. мед. төшөү, түбәнләү; опущение желудка эс (ашҡаҙан) төшөү
ОПЫЛЕНИЕ с 1. бот. һеркәләнеү, һеркәләндереү; искусственное опыление яһалма һеркәләндереү 2. см. опылить — опылять
ОПЫЛИВАТЕЛЬ м (аппарат, машина) һиптергес, бөрккөс
ОПЫЛИВАТЬ несов. см. опылить 2
ОПЫЛИТЕЛЬ м 1. һеркәләндереүсе (ел, һыу, бөжәктәр, ҡоштар) 2. см. опыливатель
ОПЫЛИТЬ сов. что 1. бот. (произвести опыление) һеркәләндереү 2. (покрыть растения особым составом) һибеү, һиптереү
ОПЫЛИТЬСЯ сов.; бот. һеркәләнеү, һеркәгә ултырыу; цветок опылился сәскә һеркәләнде
ОПЫЛЯТЬ несов. см. опылить
ОПЫЛЯТЬСЯ несов. 1. см. опылиться 2. страд. от опылять
Опыт м; в разн. знач. тәжрибә; обмен опытом тәжрибә (менән) уртаҡлашыу; провести опыт тәжрибә үткәреү
Опытник м тәжрибәсе
Опытность ж тәжрибәлелек
Опытный, -ая, -ое 1. тәжрибәле; опытный учитель тәжрибәле уҡытыусы 2. тәжрибә ...ы; опытная сельскохозяйственная станция ауыл хужалығы тәжрибә станцияһы 3. һынау ...ы; опытный полёт һынау осошо
ОПЬЯНЕНИЕ с; прям., перен. иҫереү; пить до опьянения иҫергәнсе эсеү; опьянение от радости шатлыҡтан иҫереү
опьянеть сов.; прям., перен. иҫереү; опьянеть от музыки музыканан иҫереү
ОПЬЯНИТЬ сов. кого-что; прям., перен. иҫертеү
ОПЬЯНЯТЬ несов. см. опьянить опять нареч. тағы, йәнә ОПЯТЬ-ТАКИ нареч. см. опять ОРАКУЛ м оракул (1. боронго заманда алла исеменән киләсәк тураһында төрлө хәбәр би-рецсе жрец 2. кцсм., кит. әйткән һцҙе ҡаршылыҡһыҙ хаҡ, дөрөҫ тип табылган кеше)
ОРАНГУТАН и ОРАНГУТАНГ м орангутанг (кешегә оҡшаш эре маймыл)
ОРАНЖЕВЫЙ, -ая, -ое ҡыҙғылт һары, әфлисун төҫлө, хәнәүәт
ОРАНЖЕРЕЙНЫЙ, -ая, -ое оранжерея ...ы; оранжерейная температура оранжерея температураһы; оранжерейные цветы оранжерея сәскәләре ♦ оранжерейное растение ирон. наҙлы кеше
ОРАНЖЕРЕЯ ж оранжерея
ОРАТОР м оратор, телмәр тотоусы
ОРАТОРИЯ ж оратория (хор, йырсы, солист һәм оркестр өсөн яҙылган ҙур музыкаль әҫәр) ораторский, -ая, -ое ораторлыҡ ...ы;
ораторское искусство ораторлыҡ оҫталығы ОРАТОРСТВОВАТЬ несов.; разг., ирон.
ораторлыҡ итеү, ораторҙарса ҡыланыу
ОРАТЬ несов.; разг. ҡысҡырыу, аҡырыу; орать от боли ауыртыуҙан аҡырыу; орать на весь дом бөтә йорт ишетерлек итеп ҡысҡырыу; нельзя орать на людей кешегә аҡырырға ярамай
ОРБИТА ж 1. астр. орбита; орбита Марса Марс орбитаһы 2. чего, какая; перен., книжн. даирә; втянуть в орбиту своего влияния үҙенең йоғонто даирәһенә йәлеп итеү 3. (глазница) күҙ соҡоро
ОРБИТАЛЬНЫЙ, -ая, -ое орбиталь; орбитальная научная станция орбиталь фәнни станция
762