Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 160 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ПРЕПРОВОДИТЬ
ПРЕПРОВОДИТЬ сов. кого-что; офиц. ебәреү, оҙатыу, оҙатып барыу; препроводить документы по назначению документтарҙы тейешле урынға ебәреү; препроводить задержанного ҡулға алынған кешене оҙатып барыу
ПРЕПРОВОЖДАТЬ несов. см. препроводить
ПРЕПРОВОЖДЕНИЕ с см. препроводить — препровождать
ПРЕПЯТСТВИЕ с 1. (помеха) ҡаршылыҡ, ҡамасау, ҡамасаулыҡ; преодолеть все препятствия ҡаршылыҡтарҙы еңеп сығыу 2. (преграда на пути) тотҡарлыҡ, кәртә; бег с препятствиями спорт. тотҡарлыҡлы йүгереш
ПРЕПЯТСТВОВАТЬ несов. кому-чему ҡаршы (арҡыры) төшөү, ҡамасаулау, яйһыҙлау; препятствовать движению хәрәкәткә ҡамасаулау
ПРЕРВАТЬ сов. 1. что туҡтатыу, өҙөү, бүлеү; прервать дружбу дуҫлыҡты өҙөү; прервать молчание тынлыҡ боҙоу 2. кого и без доп. (перебить чью-л. речь) өҙөү, бүлеү, бүлдереү; прервать оратора ораторҙың һүҙен бүлеү
ПРЕРВАТЬСЯ сов. 1. туҡталыу, өҙөлөү 2. бүленеү, бүленеп ҡалыу; разговор прервался һүҙ бүленде
ПРЕРЕКАНИЕ с см. пререкаться; вступить в пререкание бәхәскә инеү
ПРЕРЕКАТЬСЯ несов. с кем эләгешеү, талашыу, һүҙгә килеү, телләшеү; без надобности пререкаться бушҡа эләгешеп барыу; пререкаться между собой үҙ-ара эләгешеү
ПРЕРИИ мн. (ед. прерия ж) прериялар (АҠШ-тагы һәм Канадалагы киң далалар)
ПРЕРОГАТИВА ж; книжн. өҫтөнлөк, айырым хоҡуҡ
ПРЕРЫВАТЬ несов. см. прервать
ПРЕРЫВАТЬСЯ несов. 1. см. прерваться
2. страд. от прерывать
ПРЕРЫВАТЕЛЬ м; тех. өҙгөс (1. эске яныу-лы двигателдәге тоҡандырыу ҡоролмаһының элементы 2. электр сынйырын йыш ялгау һәм өҙөц өсөн хеҙмәт иткән ҡоролма); ртутный прерыватель терегөмөшлө өҙгөс
ПРЕРЫВАЮЩИЙСЯ, -аяся, -ееся 1. прич. от прерываться 2. прил. (о голосе) өҙөк (тауыш)
ПРЕРЫВИСТЫЙ, -ая, -ое өҙөк-һурыҡ, өҙөк-өҙөк; (о голосе) тотлоғоп-тотлоғоп; прерывистый сон өҙөк-һурыҡ йоҡо; прерывистое дыхание өҙөк-өҙөк тын алыш
ПРЕСЕКАТЬ несов. см. пресечь
ПРЕСЕКАТЬСЯ несов. 1. см. пресечься
2. страд. от пресекать
ПРЕСЕЧЕНИЕ с см. пресечь — пресекать ♦ мера пресечения юр. хөкөм сараһы (гәйепләнгән кешегә ҡарата)
ПРЕСЕЧЬ сов. что туҡтатыу, тамырынан өҙөү, ҡырҡа бөтөрөү; пресечь зло в корне яман-
160
лыҡты тамырынан өҙөү; пресечь беспорядки тәртипһеҙлектәрҙе ҡырҡа бөтөрөү
ПРЕСЕЧЬСЯ сов. туҡтау, өҙөлөү, бөтөү; голос пресёкся тауыш өҙөлдө
ПРЕСЛЕДОВАНИЕ с 1. см. преследовать 2. обычно мн. преследования (гонения) эҙәрләү, иҙеү, ҡыҫыу; прекратить преследования эҙәрләүҙе туҡтатыу
ПРЕСЛЕДОВАТЕЛЬ м и ПРЕСЛЕДОВАТЕЛЬНИЦА ж эҙәрләүсе, күҙәтеүсе, ҡыуып барыусы (килеүсе)
ПРЕСЛЕДОВАТЬ несов. кого-что 1. (гнаться ) ҡыуып барыу, эҙәрләү, эҙәрлекләү, артынан төшөү, юллау; преследовать врага дошманды эҙәрлекләү; преследовать хищника йыртҡысты эҙәрләү 2. перен. (не оставлять в покое) яфалау, йөҙәтеү, тынысһыҙлау, баштан сыҡмау; её не перестаёт преследовать эта мысль был уй уның башынан сыҡмай 3. (притеснять) эҙәрләү, йәберләү, ҡыҫыу; преследовать политиков сәйәс-мәндәрҙе эҙәрләү 4. что (стремиться к чему-л.) күҙәтеү, һағалау, күҙ уңында тотоу; преследовать цель маҡсатты күҙ уңында тотоу 5. юр. биреү, тарттырыу; преследовать по суду судҡа биреү
ПРЕСЛЕДОВАТЬСЯ несов. страд. от преследовать
ПРЕСЛОВУТЫЙ, -ая, -ое неодобр. даны сыҡҡан, күп һөйләнелгән, данлыҡлы
ПРЕСМЫКАТЕЛЬСТВО с үтә ялағайлыҡ, тәрилкә тотоу, табан ялау
ПРЕСМЫКАТЬСЯ несов. 1. уст. (передвигаться ползком) шыуышыу, һөйрәлеү, шыуып барыу 2. перед кем-чем; перен. ялағайланыу, ҡойроҡ болғау, табан ялау
ПРЕСМЫКАЮЩИЙСЯ, -аяся, -ееся 1. прич. от пресмыкаться 2. в знач. сущ. пресмыкающиеся мн.; зоол. һөйрәлеүселәр (йылан, гөбөргәйел кецек йәнлектәр)
ПРЕСНОВОДНЫЙ, -ая, -ое 1. (с пресной водой) сөсө һыулы; пресноводное озеро сөсө һыулы күл 2. (живущий в пресной воде) сөсө һыуҙа йәшәй торған (йылгала, кцлдә); пресноводные рыбы сөсө һыуҙа йәшәй торған балыҡтар 3. (приготовленный без закваски) сөсө, әсемәгән; пресное тесто сөсө ҡамыр
прЕсный, -ая, -ое 1. сөсө, тоҙһоҙ, тоҙо аҙ; пресный вкус сөсө тәм 2. перен. (лишённый остроты) мәғәнәһеҙ, тоҙһоҙ; пресный анекдот мәғәнәһеҙ көләмәс
ПРЕСС м ҡыҫҡыс, пресс (ҡыҫып тыгыҙлан-дырыу яйланмаһы йәки машинаһы); винтовой пресс винтлы пресс ♦ брюшной пресс анат. ҡорһаҡ мускулы
ПРЕССА ж матбуғат, ваҡытлы матбуғат, пресса; научная пресса ғилми матбуғат
ПРЕСС-АТТАШЕ м нескл. пресс-атташе (илселектә матбугат мәсьәләһе менән шөгөллә-нецсе хеҙмәткәр)
ПРЕПРОВОДИТЬ сов. кого-что; офиц. ебәреү, оҙатыу, оҙатып барыу; препроводить документы по назначению документтарҙы тейешле урынға ебәреү; препроводить задержанного ҡулға алынған кешене оҙатып барыу
ПРЕПРОВОЖДАТЬ несов. см. препроводить
ПРЕПРОВОЖДЕНИЕ с см. препроводить — препровождать
ПРЕПЯТСТВИЕ с 1. (помеха) ҡаршылыҡ, ҡамасау, ҡамасаулыҡ; преодолеть все препятствия ҡаршылыҡтарҙы еңеп сығыу 2. (преграда на пути) тотҡарлыҡ, кәртә; бег с препятствиями спорт. тотҡарлыҡлы йүгереш
ПРЕПЯТСТВОВАТЬ несов. кому-чему ҡаршы (арҡыры) төшөү, ҡамасаулау, яйһыҙлау; препятствовать движению хәрәкәткә ҡамасаулау
ПРЕРВАТЬ сов. 1. что туҡтатыу, өҙөү, бүлеү; прервать дружбу дуҫлыҡты өҙөү; прервать молчание тынлыҡ боҙоу 2. кого и без доп. (перебить чью-л. речь) өҙөү, бүлеү, бүлдереү; прервать оратора ораторҙың һүҙен бүлеү
ПРЕРВАТЬСЯ сов. 1. туҡталыу, өҙөлөү 2. бүленеү, бүленеп ҡалыу; разговор прервался һүҙ бүленде
ПРЕРЕКАНИЕ с см. пререкаться; вступить в пререкание бәхәскә инеү
ПРЕРЕКАТЬСЯ несов. с кем эләгешеү, талашыу, һүҙгә килеү, телләшеү; без надобности пререкаться бушҡа эләгешеп барыу; пререкаться между собой үҙ-ара эләгешеү
ПРЕРИИ мн. (ед. прерия ж) прериялар (АҠШ-тагы һәм Канадалагы киң далалар)
ПРЕРОГАТИВА ж; книжн. өҫтөнлөк, айырым хоҡуҡ
ПРЕРЫВАТЬ несов. см. прервать
ПРЕРЫВАТЬСЯ несов. 1. см. прерваться
2. страд. от прерывать
ПРЕРЫВАТЕЛЬ м; тех. өҙгөс (1. эске яныу-лы двигателдәге тоҡандырыу ҡоролмаһының элементы 2. электр сынйырын йыш ялгау һәм өҙөц өсөн хеҙмәт иткән ҡоролма); ртутный прерыватель терегөмөшлө өҙгөс
ПРЕРЫВАЮЩИЙСЯ, -аяся, -ееся 1. прич. от прерываться 2. прил. (о голосе) өҙөк (тауыш)
ПРЕРЫВИСТЫЙ, -ая, -ое өҙөк-һурыҡ, өҙөк-өҙөк; (о голосе) тотлоғоп-тотлоғоп; прерывистый сон өҙөк-һурыҡ йоҡо; прерывистое дыхание өҙөк-өҙөк тын алыш
ПРЕСЕКАТЬ несов. см. пресечь
ПРЕСЕКАТЬСЯ несов. 1. см. пресечься
2. страд. от пресекать
ПРЕСЕЧЕНИЕ с см. пресечь — пресекать ♦ мера пресечения юр. хөкөм сараһы (гәйепләнгән кешегә ҡарата)
ПРЕСЕЧЬ сов. что туҡтатыу, тамырынан өҙөү, ҡырҡа бөтөрөү; пресечь зло в корне яман-
160
лыҡты тамырынан өҙөү; пресечь беспорядки тәртипһеҙлектәрҙе ҡырҡа бөтөрөү
ПРЕСЕЧЬСЯ сов. туҡтау, өҙөлөү, бөтөү; голос пресёкся тауыш өҙөлдө
ПРЕСЛЕДОВАНИЕ с 1. см. преследовать 2. обычно мн. преследования (гонения) эҙәрләү, иҙеү, ҡыҫыу; прекратить преследования эҙәрләүҙе туҡтатыу
ПРЕСЛЕДОВАТЕЛЬ м и ПРЕСЛЕДОВАТЕЛЬНИЦА ж эҙәрләүсе, күҙәтеүсе, ҡыуып барыусы (килеүсе)
ПРЕСЛЕДОВАТЬ несов. кого-что 1. (гнаться ) ҡыуып барыу, эҙәрләү, эҙәрлекләү, артынан төшөү, юллау; преследовать врага дошманды эҙәрлекләү; преследовать хищника йыртҡысты эҙәрләү 2. перен. (не оставлять в покое) яфалау, йөҙәтеү, тынысһыҙлау, баштан сыҡмау; её не перестаёт преследовать эта мысль был уй уның башынан сыҡмай 3. (притеснять) эҙәрләү, йәберләү, ҡыҫыу; преследовать политиков сәйәс-мәндәрҙе эҙәрләү 4. что (стремиться к чему-л.) күҙәтеү, һағалау, күҙ уңында тотоу; преследовать цель маҡсатты күҙ уңында тотоу 5. юр. биреү, тарттырыу; преследовать по суду судҡа биреү
ПРЕСЛЕДОВАТЬСЯ несов. страд. от преследовать
ПРЕСЛОВУТЫЙ, -ая, -ое неодобр. даны сыҡҡан, күп һөйләнелгән, данлыҡлы
ПРЕСМЫКАТЕЛЬСТВО с үтә ялағайлыҡ, тәрилкә тотоу, табан ялау
ПРЕСМЫКАТЬСЯ несов. 1. уст. (передвигаться ползком) шыуышыу, һөйрәлеү, шыуып барыу 2. перед кем-чем; перен. ялағайланыу, ҡойроҡ болғау, табан ялау
ПРЕСМЫКАЮЩИЙСЯ, -аяся, -ееся 1. прич. от пресмыкаться 2. в знач. сущ. пресмыкающиеся мн.; зоол. һөйрәлеүселәр (йылан, гөбөргәйел кецек йәнлектәр)
ПРЕСНОВОДНЫЙ, -ая, -ое 1. (с пресной водой) сөсө һыулы; пресноводное озеро сөсө һыулы күл 2. (живущий в пресной воде) сөсө һыуҙа йәшәй торған (йылгала, кцлдә); пресноводные рыбы сөсө һыуҙа йәшәй торған балыҡтар 3. (приготовленный без закваски) сөсө, әсемәгән; пресное тесто сөсө ҡамыр
прЕсный, -ая, -ое 1. сөсө, тоҙһоҙ, тоҙо аҙ; пресный вкус сөсө тәм 2. перен. (лишённый остроты) мәғәнәһеҙ, тоҙһоҙ; пресный анекдот мәғәнәһеҙ көләмәс
ПРЕСС м ҡыҫҡыс, пресс (ҡыҫып тыгыҙлан-дырыу яйланмаһы йәки машинаһы); винтовой пресс винтлы пресс ♦ брюшной пресс анат. ҡорһаҡ мускулы
ПРЕССА ж матбуғат, ваҡытлы матбуғат, пресса; научная пресса ғилми матбуғат
ПРЕСС-АТТАШЕ м нескл. пресс-атташе (илселектә матбугат мәсьәләһе менән шөгөллә-нецсе хеҙмәткәр)