Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 194 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ПРО...
эш-хэрэкэттең ҡыҫҡалығын, сикләнгәнлеген белдерә, мәs., пробежаться йүгереп килеү; прогуляться атлап йөрөп килеү 2. исемдәргә ялғанғанда тцбәндәге саралар ярҙамында тәржемә ителә: “ аҙ ғына ”, “ бер аҙ ” кецек рәцештәр менән, мәҫ., прозелень аҙ ғына йәшкелт төҫ
ПРО... II приставка; “яҡлы” тигән һцҙ менән исемдәр һәм сифаттар барлыҡҡа килтерә , мәҫ., профашистский фашистар яҡлы
ПРОАНАЛИЗИРОВАТЬ сов. см. анализировать
ПРОБА ж 1. см. пробовать 1; взять для пробы һынауға алыу; проба голосов тауышты һынап ҡарау 2. (образец, взятый для анализа) проба, өлгө, үрнәк (материалдың анализға алынған өлөшө) 3. (количество драгоценного металла в сплаве; клеймо, обозначающее это количество, на ювелирных изделиях) проба, тамға, келәймә; золото высокой пробы юғары келәймәле алтын 4. мед. проба, һынау, тикшереү; кожная проба тире аша һынау ♦ проба пера ҡәләм һынап ҡарау (тәцге әҙәби әҫәр тураһында )
ПРОБАВЛЯТЬСЯ несов.; разг. 1. (довольствоваться , ограничиваться чем-л.) ҡәнәғәтләнеү, ҡәнәғәт булыу, сикләнеү 2. (кормиться) туйынып тороу, тамаҡ аҫрау
ПРОБАЛТЫВАТЬСЯ несов. см. проболтаться
ПРОБЕГ м 1. см. пробежать — пробегать 1 — 3; 2. спорт. ярыш, уҙыш, йүгереш; автомобильный пробег автомобилдәр ярышы 3. спец. (нахождение транспорта в пути) юлда барыу (булыу) 4. (расстояние) ара (юл) үтеү; пробег в семьсот километров ете йөҙ километр юл үтеү
ПРОБЕГАТЬ сов. 1. йүгереп (йүгергеләп) йөрөү, йөрөп ваҡыт үткәреү; пробегать весь день көнө буйы йүгереп йөрөү 2. что; разг. (пропустить) йөрөп буш ҡалыу, йүгереп йөрөп -һыҙ/-һеҙ (-тан/-тән) ҡалыу; пробегать обед йүгереп йөрөп төшкө аштан ҡалыу 3. разг. (отсутствовать ) юғалып тороу, булмау, ҡайҙалыр сабыу (булыу)
ПРОБЕГАТЬ несов. см. пробежать
ПРОБЕЖАТЬ сов. 1. (мимо кого-чего-л.) йүгереп үтеү (уҙыу); пробежать мимо сада баҡса янынан йүгереп үтеү 2. что и без доп. (бегом продвинуться) йүгереп үтеү (барыу), йүгереү, юл үтеү; пробежать за день двадцать километров бер көндә егерме километр йүгереү 3. үтеү, сымырҙап (сағылып) китеү; (о ветре) иҫеп китеү; (об облаках) тиҙ-тиҙ ағылыу; (о свете , тени) бик тиҙ күсеү; (об улыбке и т. п.) сағылыу; дрожь пробежала по телу тән сымырҙап китте 4. (протечь, пролиться) ағыу, тамыу 5. (миновать — о времени) бик тиҙ уҙыу, үтеп китеү 6. что; перен., разг. (бегло про-
194
честь) тиҙ генә уҡып (ҡарап, күҙ йүгертеп) сығыу; пробежать письмо глазами хатҡа күҙ йүгертеп сығыу
ПРОБЕЖАТЬСЯ сов. 1. йүгереп килеү (алыу); пробежаться по саду баҡса буйлап йүгереп килеү 2. (быстро проехать по земле — о самолёте) үтеү, шәп барыу, йүгереп үтеү
ПРОБЕЛ м 1. (пустое место в тексте) буш урын, тултырылмаған урын; оставить пробелы буш урын ҡалдырыу 2. (недостаток, упущение ) етешһеҙлек, кәмселек; пробелы в воспитании тәрбиәләге етешһеҙлектәр
ПРОБИВАТЬ несов. см. пробить 1, 2
ПРОБИВАТЬСЯ несов. 1. см. пробиться 1 — 3, 5; 2. страд. от пробивать
ПРОБИВНОЙ, -ая, -ое үтәләй тишеп сығыу ...ы; пробивная сила снаряда туптың үтәләй тишеп сығыу көсө
ПРОБИРАТЬ несов. см. пробрать
ПРОБИРАТЬСЯ несов. 1. см. пробраться 2. страд. от пробирать
ПРОБИРКА ж пробирка (бер башы ябыҡ быяла көпшә)
ПРОБИРНЫЙ, -ая, -ое һынау ...ы, проба ...ы; пробирное клеймо проба келәймәһе; пробирный анализ һынау өсөн үткәрелгән анализ ♦ пробирный камень спец. һынау ташы (алтын-көмөштөң , платинаның сифатын билдәләц өсөн ҡулланыла торған махсус таш)
ПРОБИРОВАТЬ несов. что 1. (определять количество драгоценных металлов) проба алыу, пробаһын билдәләү 2. (клеймить) проба һуғыу, пробалау, пробаһын күрһәтеү
ПРОБИТЬ сов. 1. что (сделать отверстие) тишеп сығарыу, үтәләй тишеү; (дверь, окно) уйыу; пробить стену стенаны тишеп сығыу 2. что; разг. (проложить дорогу) юл ярыу, юл һалыу (үткәреү) 3. что, во что ҡағыу; пробить в гонг шаң ҡағыу 4. һуғыу, шылтырау; часы пробили десять сәғәт унды һуҡты ♦ пробить себе дорогу үҙенә юл ярыу, уңышҡа ирешеү; час пробил! сәғәте һуҡты! (ниҙер эшләргә ваҡыт етте )
ПРОБИТЬСЯ сов. 1. (прорваться сквозь что-л.) ярып (йырып) сығыу, юл һалып сығыу; пробиться сквозь толпу халыҡ төркөмөн йырып сығыу 2. (проступить) шытып сығыу, (тишеп) сығыу; трава пробилась үлән тишеп сыҡҡан; пробились усы мыйыҡ сыҡты 3. перен. (проявиться — о чувствах, переживаниях) бәреп сығыу, төҫөнә сығыу (уй, тойғо тураһында) 4. перен., разг. (промучиться над чем-л.) тырышыу, көс һалыу, маташыу 5. разг. (кое-как прожить ) тартып-һуҙып көн итеү ♦ пробиться в люди кеше булыу, аяҡҡа баҫыу
ПРОБКА ж 1. (материал из коры пробкового дерева и др. растений) кигермәк, күшкә, мәш-кә, пробка 2. (затычка для закупоривания бу-
эш-хэрэкэттең ҡыҫҡалығын, сикләнгәнлеген белдерә, мәs., пробежаться йүгереп килеү; прогуляться атлап йөрөп килеү 2. исемдәргә ялғанғанда тцбәндәге саралар ярҙамында тәржемә ителә: “ аҙ ғына ”, “ бер аҙ ” кецек рәцештәр менән, мәҫ., прозелень аҙ ғына йәшкелт төҫ
ПРО... II приставка; “яҡлы” тигән һцҙ менән исемдәр һәм сифаттар барлыҡҡа килтерә , мәҫ., профашистский фашистар яҡлы
ПРОАНАЛИЗИРОВАТЬ сов. см. анализировать
ПРОБА ж 1. см. пробовать 1; взять для пробы һынауға алыу; проба голосов тауышты һынап ҡарау 2. (образец, взятый для анализа) проба, өлгө, үрнәк (материалдың анализға алынған өлөшө) 3. (количество драгоценного металла в сплаве; клеймо, обозначающее это количество, на ювелирных изделиях) проба, тамға, келәймә; золото высокой пробы юғары келәймәле алтын 4. мед. проба, һынау, тикшереү; кожная проба тире аша һынау ♦ проба пера ҡәләм һынап ҡарау (тәцге әҙәби әҫәр тураһында )
ПРОБАВЛЯТЬСЯ несов.; разг. 1. (довольствоваться , ограничиваться чем-л.) ҡәнәғәтләнеү, ҡәнәғәт булыу, сикләнеү 2. (кормиться) туйынып тороу, тамаҡ аҫрау
ПРОБАЛТЫВАТЬСЯ несов. см. проболтаться
ПРОБЕГ м 1. см. пробежать — пробегать 1 — 3; 2. спорт. ярыш, уҙыш, йүгереш; автомобильный пробег автомобилдәр ярышы 3. спец. (нахождение транспорта в пути) юлда барыу (булыу) 4. (расстояние) ара (юл) үтеү; пробег в семьсот километров ете йөҙ километр юл үтеү
ПРОБЕГАТЬ сов. 1. йүгереп (йүгергеләп) йөрөү, йөрөп ваҡыт үткәреү; пробегать весь день көнө буйы йүгереп йөрөү 2. что; разг. (пропустить) йөрөп буш ҡалыу, йүгереп йөрөп -һыҙ/-һеҙ (-тан/-тән) ҡалыу; пробегать обед йүгереп йөрөп төшкө аштан ҡалыу 3. разг. (отсутствовать ) юғалып тороу, булмау, ҡайҙалыр сабыу (булыу)
ПРОБЕГАТЬ несов. см. пробежать
ПРОБЕЖАТЬ сов. 1. (мимо кого-чего-л.) йүгереп үтеү (уҙыу); пробежать мимо сада баҡса янынан йүгереп үтеү 2. что и без доп. (бегом продвинуться) йүгереп үтеү (барыу), йүгереү, юл үтеү; пробежать за день двадцать километров бер көндә егерме километр йүгереү 3. үтеү, сымырҙап (сағылып) китеү; (о ветре) иҫеп китеү; (об облаках) тиҙ-тиҙ ағылыу; (о свете , тени) бик тиҙ күсеү; (об улыбке и т. п.) сағылыу; дрожь пробежала по телу тән сымырҙап китте 4. (протечь, пролиться) ағыу, тамыу 5. (миновать — о времени) бик тиҙ уҙыу, үтеп китеү 6. что; перен., разг. (бегло про-
194
честь) тиҙ генә уҡып (ҡарап, күҙ йүгертеп) сығыу; пробежать письмо глазами хатҡа күҙ йүгертеп сығыу
ПРОБЕЖАТЬСЯ сов. 1. йүгереп килеү (алыу); пробежаться по саду баҡса буйлап йүгереп килеү 2. (быстро проехать по земле — о самолёте) үтеү, шәп барыу, йүгереп үтеү
ПРОБЕЛ м 1. (пустое место в тексте) буш урын, тултырылмаған урын; оставить пробелы буш урын ҡалдырыу 2. (недостаток, упущение ) етешһеҙлек, кәмселек; пробелы в воспитании тәрбиәләге етешһеҙлектәр
ПРОБИВАТЬ несов. см. пробить 1, 2
ПРОБИВАТЬСЯ несов. 1. см. пробиться 1 — 3, 5; 2. страд. от пробивать
ПРОБИВНОЙ, -ая, -ое үтәләй тишеп сығыу ...ы; пробивная сила снаряда туптың үтәләй тишеп сығыу көсө
ПРОБИРАТЬ несов. см. пробрать
ПРОБИРАТЬСЯ несов. 1. см. пробраться 2. страд. от пробирать
ПРОБИРКА ж пробирка (бер башы ябыҡ быяла көпшә)
ПРОБИРНЫЙ, -ая, -ое һынау ...ы, проба ...ы; пробирное клеймо проба келәймәһе; пробирный анализ һынау өсөн үткәрелгән анализ ♦ пробирный камень спец. һынау ташы (алтын-көмөштөң , платинаның сифатын билдәләц өсөн ҡулланыла торған махсус таш)
ПРОБИРОВАТЬ несов. что 1. (определять количество драгоценных металлов) проба алыу, пробаһын билдәләү 2. (клеймить) проба һуғыу, пробалау, пробаһын күрһәтеү
ПРОБИТЬ сов. 1. что (сделать отверстие) тишеп сығарыу, үтәләй тишеү; (дверь, окно) уйыу; пробить стену стенаны тишеп сығыу 2. что; разг. (проложить дорогу) юл ярыу, юл һалыу (үткәреү) 3. что, во что ҡағыу; пробить в гонг шаң ҡағыу 4. һуғыу, шылтырау; часы пробили десять сәғәт унды һуҡты ♦ пробить себе дорогу үҙенә юл ярыу, уңышҡа ирешеү; час пробил! сәғәте һуҡты! (ниҙер эшләргә ваҡыт етте )
ПРОБИТЬСЯ сов. 1. (прорваться сквозь что-л.) ярып (йырып) сығыу, юл һалып сығыу; пробиться сквозь толпу халыҡ төркөмөн йырып сығыу 2. (проступить) шытып сығыу, (тишеп) сығыу; трава пробилась үлән тишеп сыҡҡан; пробились усы мыйыҡ сыҡты 3. перен. (проявиться — о чувствах, переживаниях) бәреп сығыу, төҫөнә сығыу (уй, тойғо тураһында) 4. перен., разг. (промучиться над чем-л.) тырышыу, көс һалыу, маташыу 5. разг. (кое-как прожить ) тартып-һуҙып көн итеү ♦ пробиться в люди кеше булыу, аяҡҡа баҫыу
ПРОБКА ж 1. (материал из коры пробкового дерева и др. растений) кигермәк, күшкә, мәш-кә, пробка 2. (затычка для закупоривания бу-