Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 245 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
РАЗ
РАДИОТЕЛЕМЕТРИЧЕСКИЙ, -ая, -ое радиотелеметрик; радиотелеметрическая система радиотелеметрик система
РАДИОТЕЛЕМЕТРИЯ ж радиотелеметрия (төрлө дәцмәлдәрҙе алыҫтан цлсәп, һөҙөмтәләрен радио ярҙамында тапшырыу)
РАДИОТЕЛЕСКОП м радиотелескоп
радиотелеуправлЕние с радиотеле-идара
РАДИОТЕЛЕФОН м радиотелефон
РАДИОТЕЛЕФОННЫЙ, -ая, -ое радиотелефон ...ы; радиотелефонная связь радиотелефон элемтәһе
РАДИОТЕРАПИЯ ж радиотерапия (радиоактив матдәләр ярҙамында дауалау)
РАДИОТЕХНИК м радиотехник (радиотехника белгесе)
РАДИОТЕХНИКА ж радиотехника (1. югары йышлыҡтагы электромагнит тулҡындарҙы төрлө әлкәләрҙә файҙаланыу ысулдарын өйрәнгән фән 2. радиоаппаратуралар уйлап сыгарыу һәм уны етештерецҙе гәмәлгә ашыр-ган техника тармагы)
РАДИОТЕХНИЧЕСКИЙ, -ая, -ое радиотехник; радиотехническое сооружение радиотехник ҡоролма
РАДИОТОЧКА ж радионөктә; установить радиоточку радионөктә ҡуйыу
РАДИОУЗЕЛ м радиоузел (радио аша тапшырыу алып барган урын)
РАДИОФИЗИКА ж радиофизика (радиотехниканың физик нигеҙҙәрен өйрәнец бцлеге)
РАДИОФИКАЦИЯ ж радиофикациялау, ра-диолаштырыу; сплошная радиофикация страны илде тотош радиолаштырыу; радиофикация завода заводты радиолаштырыу
РАДИОФИЦИРОВАТЬ сов., несов. что радиолаштырыу, радио үткәреү; радиофицировать деревню ауылды радиолаштырыу; радиофицировать школу мәктәпкә радио үткәреү
РАДИОФИЦИРОВАТЬСЯ 1. сов., несов. радиолашыу 2. несов. страд. от радиофицировать
РАДИОЦЕНТР м радио үҙәге
РАДИОЭЛЕКТРОНИКА ж радиоэлектроника (радиотехниканан һәм электрониканан цҫеп сыҡҡан айырым фән тармагы)
РАДИРОВАТЬ сов., несов. что радио аша хәбәр итеү (биреү); радировать в центр үҙәккә радио аша хәбәр итеү
РАДИСТ м радист
РАДИУС м радиус (1. мат. тцңәрәк йәки шар әйләнәһенең бер нөктәһен цҙәге менән то-таштырган һыҙыҡ һәм шул һыҙыҡтың оҙон-лого 2. кцсм. берәй нәмәнең таралыу, хәрәкәт итец өлкәһе)
РАДОВАТЬ несов. 1. кого-что шатландырыу, ҡыуандырыу, һөйөндөрөү; радовать друзей дуҫтарҙы шатландырыу 2. (быть приятным
245
для взора, слуха и т. д.) матур күренеү, ир-кәләү, шатлыҡ (рәхәтлек) биреү; радовать душу күңелгә шатлыҡ биреү
РАДОВАТЬСЯ несов. шатланыу, ҡыуаныу, һөйөнөү; радоваться успехам уңыштарға шатланыу
радОн м радон (радиоактив химик элемент , газ)
РАДОНОВЫЙ, -ая, -ое радон ...ы; радоновая ванна радон ваннаһы
радостный, -ая, -ое шатлыҡ кисергән, шатлыҡлы, шат, ҡыуаныс кисергән, ҡыуаныслы, күңелле, һөйөнөслө; радостные известия һөйөнөслө хәбәрҙәр; радостное лицо шат йөҙ
РАДОСТЬ ж шатлыҡ, ҡыуаныс, һөйөнөс; большая радость ҙур шатлыҡ; приносить радость һөйөнөс килтереү ♦ с радостью ҡыуанып, һөйөнөп, шатланып; на радостях шатлыҡтан, ҡыуаныстан
РАДУГА ж йәйғор; появление радуги йәйғор ҡалҡыу
рАдужный, -ая, -ое 1. йәйғор төҫлө (төҫөндәге), йәйғор ...ы, аллы-гөллө; радужные цвета йәйғор төҫтәре 2. перен. шатлыҡ (ҡыуаныс) килтергән, шатлыҡлы, ҡыуаныслы, һөйөнөслө, күңелле; радужные мечтЫ күңелле хыялдар ♦ радужная оболочка анат. күҙҙең төҫлө шекәрәһе
РАДУШИЕ с алсаҡлыҡ, асыҡ йөҙлөлөк, илгәҙәклек, киң күңеллелек, яҡты сырайлыҡ, ҡунаҡсыллыҡ; показать радушие алсаҡлыҡ күрһәтеү
РАДУШНЫЙ, -ая, -ое алсаҡ, киң күңелле, асыҡ йөҙ(лө), яҡты сырай(лы), ҡунаҡсыл, илгәҙәк; радушный человек илгәҙәк кеше; встречать с радушным выражением лица яҡты сырай менән ҡаршы алыу
РАЁК м раёк (ҙурайтҡыс быяла аша рәсемдәр ҡуйып кцрһәтә торган тартма)
РАЁШНИК м раёксы (раёк кцрһәтецсе)
РАЖ м; разг. шашҡанлыҡ, ҡыҙғанлыҡ, саманан тыш ғәйрәтлелек, ярһыу, ҡыҙыу; войти в раж ҡыҙып китеү
РАЗ I м 1. ҡабат, ҡат, тапҡыр, мәртәбә, рәт, ҡайтара; один раз бер ҡабат; три раза өс мәртәбә; много раз күп тапҡыр; пять раз сказать биш ҡат әйтеү; несколько раз бер нисә рәт; два раза поклониться ике ҡайтара баш эйеү 2. осраҡ, ваҡыт, юл(ы); всякий раз һәр ваҡыт; в этот раз был юлы 3. (при счёте) бер, берәү; раз, два, три бер, ике, өс ♦ раз-два и готово бик тиҙ; раз-два и обчёлся бармаҡ менән һанарлыҡ; раз за разом бербер артлы; раз (и) навсегда мәңгегә, ҡабат-ланмаҫлыҡ итеп; раз от разу ҡабатланған һайын, әлдән-әле; раз плюнуть кому бер ни тормай; в самый раз; как раз тап-таман; вот те (тебе) раз бына һиңә кәрәк булһа; другой
РАДИОТЕЛЕМЕТРИЧЕСКИЙ, -ая, -ое радиотелеметрик; радиотелеметрическая система радиотелеметрик система
РАДИОТЕЛЕМЕТРИЯ ж радиотелеметрия (төрлө дәцмәлдәрҙе алыҫтан цлсәп, һөҙөмтәләрен радио ярҙамында тапшырыу)
РАДИОТЕЛЕСКОП м радиотелескоп
радиотелеуправлЕние с радиотеле-идара
РАДИОТЕЛЕФОН м радиотелефон
РАДИОТЕЛЕФОННЫЙ, -ая, -ое радиотелефон ...ы; радиотелефонная связь радиотелефон элемтәһе
РАДИОТЕРАПИЯ ж радиотерапия (радиоактив матдәләр ярҙамында дауалау)
РАДИОТЕХНИК м радиотехник (радиотехника белгесе)
РАДИОТЕХНИКА ж радиотехника (1. югары йышлыҡтагы электромагнит тулҡындарҙы төрлө әлкәләрҙә файҙаланыу ысулдарын өйрәнгән фән 2. радиоаппаратуралар уйлап сыгарыу һәм уны етештерецҙе гәмәлгә ашыр-ган техника тармагы)
РАДИОТЕХНИЧЕСКИЙ, -ая, -ое радиотехник; радиотехническое сооружение радиотехник ҡоролма
РАДИОТОЧКА ж радионөктә; установить радиоточку радионөктә ҡуйыу
РАДИОУЗЕЛ м радиоузел (радио аша тапшырыу алып барган урын)
РАДИОФИЗИКА ж радиофизика (радиотехниканың физик нигеҙҙәрен өйрәнец бцлеге)
РАДИОФИКАЦИЯ ж радиофикациялау, ра-диолаштырыу; сплошная радиофикация страны илде тотош радиолаштырыу; радиофикация завода заводты радиолаштырыу
РАДИОФИЦИРОВАТЬ сов., несов. что радиолаштырыу, радио үткәреү; радиофицировать деревню ауылды радиолаштырыу; радиофицировать школу мәктәпкә радио үткәреү
РАДИОФИЦИРОВАТЬСЯ 1. сов., несов. радиолашыу 2. несов. страд. от радиофицировать
РАДИОЦЕНТР м радио үҙәге
РАДИОЭЛЕКТРОНИКА ж радиоэлектроника (радиотехниканан һәм электрониканан цҫеп сыҡҡан айырым фән тармагы)
РАДИРОВАТЬ сов., несов. что радио аша хәбәр итеү (биреү); радировать в центр үҙәккә радио аша хәбәр итеү
РАДИСТ м радист
РАДИУС м радиус (1. мат. тцңәрәк йәки шар әйләнәһенең бер нөктәһен цҙәге менән то-таштырган һыҙыҡ һәм шул һыҙыҡтың оҙон-лого 2. кцсм. берәй нәмәнең таралыу, хәрәкәт итец өлкәһе)
РАДОВАТЬ несов. 1. кого-что шатландырыу, ҡыуандырыу, һөйөндөрөү; радовать друзей дуҫтарҙы шатландырыу 2. (быть приятным
245
для взора, слуха и т. д.) матур күренеү, ир-кәләү, шатлыҡ (рәхәтлек) биреү; радовать душу күңелгә шатлыҡ биреү
РАДОВАТЬСЯ несов. шатланыу, ҡыуаныу, һөйөнөү; радоваться успехам уңыштарға шатланыу
радОн м радон (радиоактив химик элемент , газ)
РАДОНОВЫЙ, -ая, -ое радон ...ы; радоновая ванна радон ваннаһы
радостный, -ая, -ое шатлыҡ кисергән, шатлыҡлы, шат, ҡыуаныс кисергән, ҡыуаныслы, күңелле, һөйөнөслө; радостные известия һөйөнөслө хәбәрҙәр; радостное лицо шат йөҙ
РАДОСТЬ ж шатлыҡ, ҡыуаныс, һөйөнөс; большая радость ҙур шатлыҡ; приносить радость һөйөнөс килтереү ♦ с радостью ҡыуанып, һөйөнөп, шатланып; на радостях шатлыҡтан, ҡыуаныстан
РАДУГА ж йәйғор; появление радуги йәйғор ҡалҡыу
рАдужный, -ая, -ое 1. йәйғор төҫлө (төҫөндәге), йәйғор ...ы, аллы-гөллө; радужные цвета йәйғор төҫтәре 2. перен. шатлыҡ (ҡыуаныс) килтергән, шатлыҡлы, ҡыуаныслы, һөйөнөслө, күңелле; радужные мечтЫ күңелле хыялдар ♦ радужная оболочка анат. күҙҙең төҫлө шекәрәһе
РАДУШИЕ с алсаҡлыҡ, асыҡ йөҙлөлөк, илгәҙәклек, киң күңеллелек, яҡты сырайлыҡ, ҡунаҡсыллыҡ; показать радушие алсаҡлыҡ күрһәтеү
РАДУШНЫЙ, -ая, -ое алсаҡ, киң күңелле, асыҡ йөҙ(лө), яҡты сырай(лы), ҡунаҡсыл, илгәҙәк; радушный человек илгәҙәк кеше; встречать с радушным выражением лица яҡты сырай менән ҡаршы алыу
РАЁК м раёк (ҙурайтҡыс быяла аша рәсемдәр ҡуйып кцрһәтә торган тартма)
РАЁШНИК м раёксы (раёк кцрһәтецсе)
РАЖ м; разг. шашҡанлыҡ, ҡыҙғанлыҡ, саманан тыш ғәйрәтлелек, ярһыу, ҡыҙыу; войти в раж ҡыҙып китеү
РАЗ I м 1. ҡабат, ҡат, тапҡыр, мәртәбә, рәт, ҡайтара; один раз бер ҡабат; три раза өс мәртәбә; много раз күп тапҡыр; пять раз сказать биш ҡат әйтеү; несколько раз бер нисә рәт; два раза поклониться ике ҡайтара баш эйеү 2. осраҡ, ваҡыт, юл(ы); всякий раз һәр ваҡыт; в этот раз был юлы 3. (при счёте) бер, берәү; раз, два, три бер, ике, өс ♦ раз-два и готово бик тиҙ; раз-два и обчёлся бармаҡ менән һанарлыҡ; раз за разом бербер артлы; раз (и) навсегда мәңгегә, ҡабат-ланмаҫлыҡ итеп; раз от разу ҡабатланған һайын, әлдән-әле; раз плюнуть кому бер ни тормай; в самый раз; как раз тап-таман; вот те (тебе) раз бына һиңә кәрәк булһа; другой