Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 295 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
РАССУЧИВАТЬ
тотоу 3. (израсходовать при стрельбе) атып бөтөрөү; расстрелять все патроны бөтә патрондарҙы атып бөтөрөү
РАССТРОЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от расстроить 2. прил. (беспорядочный) тарҡау, тәртипһеҙ; расстроенное войско тарҡау ғәскәр 3. прил. (пришедший в упадок) емерек, тарҡау, емерелгән, тарҡалған; расстроенное хозяйство емерек хужалыҡ 4. прил. насар, боҙоҡ, ҡаҡшаған; расстроенное здоровье ҡаҡшаған һаулыҡ 5. прил. көйһөҙләнгән, боҙоҡ, көйһөҙ; расстроенный роЯль көйһөҙ рояль 6. прил. (выражающий расстройство) кәйефһеҙ, борсоулы; расстроенный вид борсоулы ҡиәфәт
РАССТРОИТЬ сов. 1. что (нарушить порядок ) туҙҙырыу, тарҡатыу, сафты боҙоу; расстроить ряды противника дошман сафын туҙҙырыу 2. (привести в упадок) емереү, тарҡатыу, зыян (харап) итеү, рәтен ебәреү; расстроить хозяйство хужалыҡты тарҡатыу 3. что (нарушить, помешать) боҙоу, ҡамасаулау, өҙөү, емереү, юҡҡа сығарыу; расстроить планы пландарҙы юҡҡа сығарыу 4. что (привести в болезненное состояние) ҡаҡшатыу, насарайтыу, боҙоу; расстроить нервы нервыларҙы ҡаҡшатыу 5. что (нарушить лад музыкального инструмента ) көйһөҙләү, көйһөҙләндереү, көйөн боҙоу; расстроить скрипку скрипканың көйөн боҙоу 6. кого (огорчить) күңелһеҙләндереү, кәйеф боҙоу (ебәреү); расстроить неприятным письмом күңелһеҙ хат менән кәйеф боҙоу
РАССТРОИТЬСЯ сов. 1. саф боҙолоу, тарҡалыу, туҙыу; колонна расстроилась колонна сафы боҙолдо 2. емерелеү, тарҡалыу; дела колхоза расстроились колхоз эштәре тарҡалды 3. (прерваться) боҙолоу, өҙөлөү; игра расстроилась уйын өҙөлдө; отношения расстроились мөнәсәбәттәр боҙолдо 4. ҡаҡшау, боҙолоу; здоровье расстроилось һаулыҡ ҡаҡшаны 5. көйһөҙләнеү, көйө боҙолоу; мандолина расстроилась мандолинаның көйө боҙолған 6. күңелһеҙләнеү, кәйеф боҙолоу (ҡырылыу); расстроиться из-за плохого известия насар хәбәрҙән кәйеф ҡырылыу
РАССТРОЙСТВО с 1. (состояние упадка вследствие нарушения порядка в чём-л.) төшөнкөлөк, рәт китеү, хәл насарланыу 2. тарҡалыш, тәртипһеҙлек, емереклек, тарҡатыу; внести расстройство в ряды противника дошман сафын тарҡатыу 3. боҙолоу, ҡаҡшау, яҙыу, насарайыу; расстройство кровообращения ҡан йөрөшө боҙолоу; расстройство памяти хәтер насарайыу 4. (огорчение) кәйеф ҡырылыу, күңел төшөү; быть в расстройстве күңел төшөнкө булыу
РАССТУПАТЬСЯ несов. см. расступиться
РАССТУПИТЬСЯ сов. 1. ике яҡҡа айырылыу, юл биреү, йырылыу, юл асыу; толпа расступилась халыҡ төркөмө ике яҡҡа айырылды 2. перен. (разойтись — о земле, воде и т.п.)
ярылыу, ярылып китеү, ике яҡҡа айырылыу, убылыу, убылып төшөү; земля расступилась ер убылды
РАССТЫКОВАТЬ сов. что айырыу
РАССТЫКОВАТЬСЯ сов. айырылыу
РАССТЫКОВКА ж см. расстыковать, расстыковаться; расстыковка космических кораблей йыһан караптарының айырылыуы
РАССУДИТЕЛЬНОСТЬ ж аҡыл, аҡыллылыҡ, уйлап (аҡыл менән) эшләнгәнлек; рассудительность человека кешенең аҡыллылығы
РАССУДИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. (благоразумный ) аҡыллы, аңлы, төплө; рассудительный человек аҡыллы кеше 2. (исполненный здравого смысла) уйлап (аҡыл менән) эшләнгән, аҡыллы; рассудительный поступок уйлап эшләнгән эш; рассудительное решение аҡыллы ҡарар
РАССУДИТЬ сов. 1. кого-что хәл (ҡарар) итеү, ҡарар сығарыу, һөҙөмтә яһау; рассудить спор бәхәсте хәл итеү 2. что и без доп. уйлап ҡарау, хәл итеү; рассудите, как быть нимә эшләргә икәнен уйлап ҡарағыҙ
РАССУДОК м 1. (ум, сознание) аҡыл; деятельность рассудка аҡыл эшмәкәрлеге 2. аң, иҫ, фекер, аҡыл; потерять рассудок аң юғалтыу ♦ быть в полном рассудке иҫе дөрөҫ булыу, аҡылы теүәл булыу
РАССУДОЧНЫЙ, -ая, -ое 1. аҡыл ...ы; рассудочная деятельность аҡыл эшмәкәрлеге 2. (отвлечённый) артыҡ дөйөм 3. (отличающийся преобладанием рассудка над чувством) артыҡ ҡоро, аҡылға нигеҙләнгән, аҡыл өҫтөнлөк иткән, һалҡын аҡыл менән; рассудочный человек артыҡ ҡоро кеше
РАССУЖДАТЬ несов. 1. (мыслить) уйлау, фекер (хөкөм, уй) йөрөтөү, фекерләү; научиться рассуждать фекер йөрөтөргә өйрәнеү; рассуждать правильно дөрөҫ фекер йөрөтөү 2. о ком-чём ; разг. (говорить, обсуждать) фекер алышыу, әңгәмәләшеү, һөйләү, һөйләнеү; рассуждать на разные темы төрлө темаға әңгәмәләшеү
РАССУЖДЕНИЕ с 1. см. рассуждать; правильное рассуждение дөрөҫ фекерләү 2. обычно мн. рассуждения; разг. (разговоры) һөйләшеү, әңгәмәләшеү, әңгәмә, һүҙ ҡуйыртыу; пуститься в рассуждения әңгәмәләшергә тотоноу; делать без рассуждений һүҙ ҡуйыртмайынса эшләү 3. книжн., уст. (сочинение) ғилми хеҙмәт
РАССУЖИВАТЬ несов. см. рассудить
РАССУПОНИВАТЬ несов. см. рассупонить
РАССУПОНИВАТЬСЯ несов. 1. см. рассупониться 2. страд. от рассупонивать
РАССУПОНИТЬ сов. кого-что тамаҡбауын (сөйөлдөрөгөн) сисеү; рассупонить лошадь аттың тамаҡбауын сисеү
РАССУПОНИТЬСЯ сов. 1. тамаҡбау сиселеү (ысҡыныу) 2. прост. (раздеться) сисенеү
РАССУЧИВАТЬ несов. см. рассучить
295
тотоу 3. (израсходовать при стрельбе) атып бөтөрөү; расстрелять все патроны бөтә патрондарҙы атып бөтөрөү
РАССТРОЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от расстроить 2. прил. (беспорядочный) тарҡау, тәртипһеҙ; расстроенное войско тарҡау ғәскәр 3. прил. (пришедший в упадок) емерек, тарҡау, емерелгән, тарҡалған; расстроенное хозяйство емерек хужалыҡ 4. прил. насар, боҙоҡ, ҡаҡшаған; расстроенное здоровье ҡаҡшаған һаулыҡ 5. прил. көйһөҙләнгән, боҙоҡ, көйһөҙ; расстроенный роЯль көйһөҙ рояль 6. прил. (выражающий расстройство) кәйефһеҙ, борсоулы; расстроенный вид борсоулы ҡиәфәт
РАССТРОИТЬ сов. 1. что (нарушить порядок ) туҙҙырыу, тарҡатыу, сафты боҙоу; расстроить ряды противника дошман сафын туҙҙырыу 2. (привести в упадок) емереү, тарҡатыу, зыян (харап) итеү, рәтен ебәреү; расстроить хозяйство хужалыҡты тарҡатыу 3. что (нарушить, помешать) боҙоу, ҡамасаулау, өҙөү, емереү, юҡҡа сығарыу; расстроить планы пландарҙы юҡҡа сығарыу 4. что (привести в болезненное состояние) ҡаҡшатыу, насарайтыу, боҙоу; расстроить нервы нервыларҙы ҡаҡшатыу 5. что (нарушить лад музыкального инструмента ) көйһөҙләү, көйһөҙләндереү, көйөн боҙоу; расстроить скрипку скрипканың көйөн боҙоу 6. кого (огорчить) күңелһеҙләндереү, кәйеф боҙоу (ебәреү); расстроить неприятным письмом күңелһеҙ хат менән кәйеф боҙоу
РАССТРОИТЬСЯ сов. 1. саф боҙолоу, тарҡалыу, туҙыу; колонна расстроилась колонна сафы боҙолдо 2. емерелеү, тарҡалыу; дела колхоза расстроились колхоз эштәре тарҡалды 3. (прерваться) боҙолоу, өҙөлөү; игра расстроилась уйын өҙөлдө; отношения расстроились мөнәсәбәттәр боҙолдо 4. ҡаҡшау, боҙолоу; здоровье расстроилось һаулыҡ ҡаҡшаны 5. көйһөҙләнеү, көйө боҙолоу; мандолина расстроилась мандолинаның көйө боҙолған 6. күңелһеҙләнеү, кәйеф боҙолоу (ҡырылыу); расстроиться из-за плохого известия насар хәбәрҙән кәйеф ҡырылыу
РАССТРОЙСТВО с 1. (состояние упадка вследствие нарушения порядка в чём-л.) төшөнкөлөк, рәт китеү, хәл насарланыу 2. тарҡалыш, тәртипһеҙлек, емереклек, тарҡатыу; внести расстройство в ряды противника дошман сафын тарҡатыу 3. боҙолоу, ҡаҡшау, яҙыу, насарайыу; расстройство кровообращения ҡан йөрөшө боҙолоу; расстройство памяти хәтер насарайыу 4. (огорчение) кәйеф ҡырылыу, күңел төшөү; быть в расстройстве күңел төшөнкө булыу
РАССТУПАТЬСЯ несов. см. расступиться
РАССТУПИТЬСЯ сов. 1. ике яҡҡа айырылыу, юл биреү, йырылыу, юл асыу; толпа расступилась халыҡ төркөмө ике яҡҡа айырылды 2. перен. (разойтись — о земле, воде и т.п.)
ярылыу, ярылып китеү, ике яҡҡа айырылыу, убылыу, убылып төшөү; земля расступилась ер убылды
РАССТЫКОВАТЬ сов. что айырыу
РАССТЫКОВАТЬСЯ сов. айырылыу
РАССТЫКОВКА ж см. расстыковать, расстыковаться; расстыковка космических кораблей йыһан караптарының айырылыуы
РАССУДИТЕЛЬНОСТЬ ж аҡыл, аҡыллылыҡ, уйлап (аҡыл менән) эшләнгәнлек; рассудительность человека кешенең аҡыллылығы
РАССУДИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. (благоразумный ) аҡыллы, аңлы, төплө; рассудительный человек аҡыллы кеше 2. (исполненный здравого смысла) уйлап (аҡыл менән) эшләнгән, аҡыллы; рассудительный поступок уйлап эшләнгән эш; рассудительное решение аҡыллы ҡарар
РАССУДИТЬ сов. 1. кого-что хәл (ҡарар) итеү, ҡарар сығарыу, һөҙөмтә яһау; рассудить спор бәхәсте хәл итеү 2. что и без доп. уйлап ҡарау, хәл итеү; рассудите, как быть нимә эшләргә икәнен уйлап ҡарағыҙ
РАССУДОК м 1. (ум, сознание) аҡыл; деятельность рассудка аҡыл эшмәкәрлеге 2. аң, иҫ, фекер, аҡыл; потерять рассудок аң юғалтыу ♦ быть в полном рассудке иҫе дөрөҫ булыу, аҡылы теүәл булыу
РАССУДОЧНЫЙ, -ая, -ое 1. аҡыл ...ы; рассудочная деятельность аҡыл эшмәкәрлеге 2. (отвлечённый) артыҡ дөйөм 3. (отличающийся преобладанием рассудка над чувством) артыҡ ҡоро, аҡылға нигеҙләнгән, аҡыл өҫтөнлөк иткән, һалҡын аҡыл менән; рассудочный человек артыҡ ҡоро кеше
РАССУЖДАТЬ несов. 1. (мыслить) уйлау, фекер (хөкөм, уй) йөрөтөү, фекерләү; научиться рассуждать фекер йөрөтөргә өйрәнеү; рассуждать правильно дөрөҫ фекер йөрөтөү 2. о ком-чём ; разг. (говорить, обсуждать) фекер алышыу, әңгәмәләшеү, һөйләү, һөйләнеү; рассуждать на разные темы төрлө темаға әңгәмәләшеү
РАССУЖДЕНИЕ с 1. см. рассуждать; правильное рассуждение дөрөҫ фекерләү 2. обычно мн. рассуждения; разг. (разговоры) һөйләшеү, әңгәмәләшеү, әңгәмә, һүҙ ҡуйыртыу; пуститься в рассуждения әңгәмәләшергә тотоноу; делать без рассуждений һүҙ ҡуйыртмайынса эшләү 3. книжн., уст. (сочинение) ғилми хеҙмәт
РАССУЖИВАТЬ несов. см. рассудить
РАССУПОНИВАТЬ несов. см. рассупонить
РАССУПОНИВАТЬСЯ несов. 1. см. рассупониться 2. страд. от рассупонивать
РАССУПОНИТЬ сов. кого-что тамаҡбауын (сөйөлдөрөгөн) сисеү; рассупонить лошадь аттың тамаҡбауын сисеү
РАССУПОНИТЬСЯ сов. 1. тамаҡбау сиселеү (ысҡыныу) 2. прост. (раздеться) сисенеү
РАССУЧИВАТЬ несов. см. рассучить
295