Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 302 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
РАСХЛЁБЫВАТЬ
рен., прост. (уладить что-л. запутанное, неприятное ) йырып сығыу (сыға алыу), хәл итеү, ослап ҡуйыу, осона сығыу; этого дела никому не расхлебать был эште бер кем дә йырып сыға алмаҫ
РАСХЛЁБЫВАТЬ несов. см. расхлебать ♦ расхлёбывать кашу см. каша
РАСХЛЁБЫВАТЬСЯ несов. страд. от расхлёбывать
РАСХЛОПОТАТЬСЯ сов.; разг. мәшәҡәтләнә (өтәләнә, ҡабалана) башлау, мәшәҡәтләнергә (өтәләнергә, ҡабаланырға) тотоноу
РАСХЛЯБАННОСТЬ ж; разг. боршан-лаҡлыҡ, тәртипһеҙлек, тарҡаулыҡ; расхлябанность походки атлауҙың боршанлаҡлығы; бороться с расхлябанностью тәртипһеҙлек менән көрәшеү
РАСХЛЯБАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от расхлябать 2. прил. (расшатанный) ҡаҡшаған, бушаҡ, һелкенеп торған; расхлябанная калитка ҡаҡшаған ел ҡапҡа 3. прил.; перен. боршанлаҡ, сайҡалып торған, алпан-толпан; расхлябанная походка алпан-толпан атлау 4. прил.; перен. (неорганизованный) тәртипһеҙ, йыйнаҡһыҙ, тарҡау; расхлябанный человек тәртипһеҙ кеше
РАСХЛЯБАТЬ сов. что; разг. 1. бушатыу, бушаҡландырыу, ҡаҡшатыу, һелкетеү; расхлябать болты болттарҙы ҡаҡшатыу 2. перен. ҡаҡшатыу, тарҡатыу, тәртипһеҙлеккә килтереү; расхлябать хозяйство хужалыҡты тарҡатыу
РАСХЛЯБАТЬСЯ сов .; разг. 1. бушау, ҡаҡшау, һелкенеү; гайка расхлябалась гайка бушаған 2. перен. (прийти в упадок) ҡаҡшау, тарҡалыу 3. (утратить собранность) тәртипһеҙләнеү, тәртип ҡаҡшау, тыйнаҡһыҙланыу, йый-наҡһыҙланыу, тарҡалыу; армия расхлябалась армияла тәртип ҡаҡшаны
РАСХЛЯБЫВАТЬ несов. см. расхлябать
РАСХЛЯБЫВАТЬСЯ несов. 1. см. расхлябаться 2. страд. от расхлябывать
РАСХОД м 1. тотолоу, тотоноу, ҡулланыу, сарыф итеү; расход электроэнергии электр энергияһын тотоноу 2. обычно мн. расходы (затраты ) сығым, расход; расходы производства етештереү сығымдары; карманные расходы кеҫә сығымдары 3. бухг. сығым бүлеге, расход; записать в расход сығым бүлегенә яҙыу ♦ ввести в расход зыян килтереү, расходҡа һуғыу; вывести (пустить) в расход прост. атып үлтереү; списать в расход бухг. иҫәптән сығарыу (юйыу)
РАСХОДИТЬСЯ I сов.; разг. 1. йөрөй башлау, арлы-бирле йөрөй башлау, (үрле-түбәнле) йөрөргә тотоноу; расходиться по комнате бүлмә буйлап йөрөргә тотоноу 2. йөрөп (йөрөй-йөрөй) ҡыҙып китеү, йөрөргә күнегеп (өйрәнеп) китеү; расходиться за день көнө буйы йөрөп, ҡыҙып китеү 3. перен. ҡыҙып (ҡотороп, ярһып) китеү; нервы расходились нервылар ярһып китте
РАСХОДИТЬСЯ II несов. см. разойтись
РАСХОДНЫЙ, -ая, -ое сығым ...ы, тотола (тотона) торған; расходные деньги тотона торған аҡсалар; расходная книга сығымдар кенәгәһе
РАСХОДОВАТЬ несов. что 1. (тратить) тотоу, тотоноу; расходовать деньги аҡса тотоноу 2. разг. (потреблять для совершения работы) тотоу, бөтөрөү, ҡулланыу, китеү; мотор расходует много бензина мотор бензинды күп бөтөрә
РАСХОДОВАТЬСЯ несов. 1. разг. (аҡса) тотоноу, сығымланыу, расходланыу; расходоваться на развлечения уйын-көлкөгә аҡса тотоноу 2. страд. от расходовать
РАСХОЖДЕНИЕ с 1. см. расходиться II 1—9, 11, 12; расхождение лучей из центра нурҙарҙың үҙәктән таралыуы; расхождение дорог юлдарҙың айырылыуы 2. (разногласие) айырымлыҡ, айырма, ҡаршылыҡ, башҡалыҡ; идейное расхождение идея ҡаршылығы; расхождения во взглядах ҡараштар айырымлығы
РАСХОЖИЙ, -ая, -ее разг. көндәлек, көн дә ҡуллана (кейә) торған; расхожая посуда көн дә ҡулланыла торған һауыт-һаба; расхожее платье көн дә кейә торған күлдәк 2. (ходовой) киң таралған, йыш осраған; расхожая музыка киң таралған музыка 3. (предназначенный для расходования ) тотона торған; расхожие деньги тотона торған аҡса 4. (ходкий) үтемле; расхожий товар үтемле тауар
РАСХОЛАЖИВАТЬ несов. см. расхолодить
РАСХОЛАЖИВАТЬСЯ несов. страд. от расхолаживать
РАСХОЛОДИТЬ сов. кого-что һыуындырыу, (күңелде) һүрелтеү, күңелен ҡайтарыу (төшөрөү); безделье расхолодило людей эшһеҙлек кешеләрҙең күңелен төшөрҙө
РАСХОТЕТЬ сов. чего и с неопр.; разг. теләк бөтөү, теләмәй башлау, күңел ҡайтыу, -ғы/-ге килмәү; расхотеть есть ашағы килмәү; расхотеть спать йоҡлағы килмәү
РАСХОТЕТЬСЯ сов. чего и с неопр. безл.; разг. теләк бөтөү, теләмәй башлау, күңел ҡайтыу, -ғы/-ге килмәү; расхотелось спать йоҡлағы килмәй башланы
РАСХОХОТАТЬСЯ сов. шарҡылдап көлә башлау (көлөп ебәреү); расхохотаться от радости шатлыҡтан шарҡылдап көлөп ебәреү
РАСХРАБРИТЬСЯ сов.; разг. батырайыу, батырланып (ҡыйыуланып) китеү
РАСЦАРАПАТЬ сов. кого-что тырнау, сыйыу, һыҙыу, тырнап (сыйып) бөтөрөү; расцарапать руку ҡулды сыйып бөтөрөү
РАСЦАРАПАТЬСЯ сов.; разг. 1. тырналыу, сыйылыу, тырналып (сыйылып) бөтөү; ребёнок расцарапался бала тырналып бөткән 2. тырнашыу, тырнашып бөтөү; кошки расцарапались бесәйҙәр тырнашып бөттө
РАСЦАРАПЫВАТЬ несов. см. расцарапать
302
рен., прост. (уладить что-л. запутанное, неприятное ) йырып сығыу (сыға алыу), хәл итеү, ослап ҡуйыу, осона сығыу; этого дела никому не расхлебать был эште бер кем дә йырып сыға алмаҫ
РАСХЛЁБЫВАТЬ несов. см. расхлебать ♦ расхлёбывать кашу см. каша
РАСХЛЁБЫВАТЬСЯ несов. страд. от расхлёбывать
РАСХЛОПОТАТЬСЯ сов.; разг. мәшәҡәтләнә (өтәләнә, ҡабалана) башлау, мәшәҡәтләнергә (өтәләнергә, ҡабаланырға) тотоноу
РАСХЛЯБАННОСТЬ ж; разг. боршан-лаҡлыҡ, тәртипһеҙлек, тарҡаулыҡ; расхлябанность походки атлауҙың боршанлаҡлығы; бороться с расхлябанностью тәртипһеҙлек менән көрәшеү
РАСХЛЯБАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от расхлябать 2. прил. (расшатанный) ҡаҡшаған, бушаҡ, һелкенеп торған; расхлябанная калитка ҡаҡшаған ел ҡапҡа 3. прил.; перен. боршанлаҡ, сайҡалып торған, алпан-толпан; расхлябанная походка алпан-толпан атлау 4. прил.; перен. (неорганизованный) тәртипһеҙ, йыйнаҡһыҙ, тарҡау; расхлябанный человек тәртипһеҙ кеше
РАСХЛЯБАТЬ сов. что; разг. 1. бушатыу, бушаҡландырыу, ҡаҡшатыу, һелкетеү; расхлябать болты болттарҙы ҡаҡшатыу 2. перен. ҡаҡшатыу, тарҡатыу, тәртипһеҙлеккә килтереү; расхлябать хозяйство хужалыҡты тарҡатыу
РАСХЛЯБАТЬСЯ сов .; разг. 1. бушау, ҡаҡшау, һелкенеү; гайка расхлябалась гайка бушаған 2. перен. (прийти в упадок) ҡаҡшау, тарҡалыу 3. (утратить собранность) тәртипһеҙләнеү, тәртип ҡаҡшау, тыйнаҡһыҙланыу, йый-наҡһыҙланыу, тарҡалыу; армия расхлябалась армияла тәртип ҡаҡшаны
РАСХЛЯБЫВАТЬ несов. см. расхлябать
РАСХЛЯБЫВАТЬСЯ несов. 1. см. расхлябаться 2. страд. от расхлябывать
РАСХОД м 1. тотолоу, тотоноу, ҡулланыу, сарыф итеү; расход электроэнергии электр энергияһын тотоноу 2. обычно мн. расходы (затраты ) сығым, расход; расходы производства етештереү сығымдары; карманные расходы кеҫә сығымдары 3. бухг. сығым бүлеге, расход; записать в расход сығым бүлегенә яҙыу ♦ ввести в расход зыян килтереү, расходҡа һуғыу; вывести (пустить) в расход прост. атып үлтереү; списать в расход бухг. иҫәптән сығарыу (юйыу)
РАСХОДИТЬСЯ I сов.; разг. 1. йөрөй башлау, арлы-бирле йөрөй башлау, (үрле-түбәнле) йөрөргә тотоноу; расходиться по комнате бүлмә буйлап йөрөргә тотоноу 2. йөрөп (йөрөй-йөрөй) ҡыҙып китеү, йөрөргә күнегеп (өйрәнеп) китеү; расходиться за день көнө буйы йөрөп, ҡыҙып китеү 3. перен. ҡыҙып (ҡотороп, ярһып) китеү; нервы расходились нервылар ярһып китте
РАСХОДИТЬСЯ II несов. см. разойтись
РАСХОДНЫЙ, -ая, -ое сығым ...ы, тотола (тотона) торған; расходные деньги тотона торған аҡсалар; расходная книга сығымдар кенәгәһе
РАСХОДОВАТЬ несов. что 1. (тратить) тотоу, тотоноу; расходовать деньги аҡса тотоноу 2. разг. (потреблять для совершения работы) тотоу, бөтөрөү, ҡулланыу, китеү; мотор расходует много бензина мотор бензинды күп бөтөрә
РАСХОДОВАТЬСЯ несов. 1. разг. (аҡса) тотоноу, сығымланыу, расходланыу; расходоваться на развлечения уйын-көлкөгә аҡса тотоноу 2. страд. от расходовать
РАСХОЖДЕНИЕ с 1. см. расходиться II 1—9, 11, 12; расхождение лучей из центра нурҙарҙың үҙәктән таралыуы; расхождение дорог юлдарҙың айырылыуы 2. (разногласие) айырымлыҡ, айырма, ҡаршылыҡ, башҡалыҡ; идейное расхождение идея ҡаршылығы; расхождения во взглядах ҡараштар айырымлығы
РАСХОЖИЙ, -ая, -ее разг. көндәлек, көн дә ҡуллана (кейә) торған; расхожая посуда көн дә ҡулланыла торған һауыт-һаба; расхожее платье көн дә кейә торған күлдәк 2. (ходовой) киң таралған, йыш осраған; расхожая музыка киң таралған музыка 3. (предназначенный для расходования ) тотона торған; расхожие деньги тотона торған аҡса 4. (ходкий) үтемле; расхожий товар үтемле тауар
РАСХОЛАЖИВАТЬ несов. см. расхолодить
РАСХОЛАЖИВАТЬСЯ несов. страд. от расхолаживать
РАСХОЛОДИТЬ сов. кого-что һыуындырыу, (күңелде) һүрелтеү, күңелен ҡайтарыу (төшөрөү); безделье расхолодило людей эшһеҙлек кешеләрҙең күңелен төшөрҙө
РАСХОТЕТЬ сов. чего и с неопр.; разг. теләк бөтөү, теләмәй башлау, күңел ҡайтыу, -ғы/-ге килмәү; расхотеть есть ашағы килмәү; расхотеть спать йоҡлағы килмәү
РАСХОТЕТЬСЯ сов. чего и с неопр. безл.; разг. теләк бөтөү, теләмәй башлау, күңел ҡайтыу, -ғы/-ге килмәү; расхотелось спать йоҡлағы килмәй башланы
РАСХОХОТАТЬСЯ сов. шарҡылдап көлә башлау (көлөп ебәреү); расхохотаться от радости шатлыҡтан шарҡылдап көлөп ебәреү
РАСХРАБРИТЬСЯ сов.; разг. батырайыу, батырланып (ҡыйыуланып) китеү
РАСЦАРАПАТЬ сов. кого-что тырнау, сыйыу, һыҙыу, тырнап (сыйып) бөтөрөү; расцарапать руку ҡулды сыйып бөтөрөү
РАСЦАРАПАТЬСЯ сов.; разг. 1. тырналыу, сыйылыу, тырналып (сыйылып) бөтөү; ребёнок расцарапался бала тырналып бөткән 2. тырнашыу, тырнашып бөтөү; кошки расцарапались бесәйҙәр тырнашып бөттө
РАСЦАРАПЫВАТЬ несов. см. расцарапать
302