Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 370 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
һалмай, тыныс, һалҡын) ғына/генә, иҫ китмәй генә, ныҡ иғтибар итмәй генә; сдержанно принять предложения тәҡдимдәрҙе иҫ китмәй генә ҡабул итеү; сдержанно отнестись тыныс ҡына ҡарау
СДЕРЖАННОСТЬ ж тотанаҡлылыҡ, тыйнаҡлыҡ, баҫалҡылыҡ, иплелек; сдержанность тона мөғәмәлә итеүҙәге тотанаҡлылыҡ; сдержанность движения хәрәкәттәге иплелек
СДЕРЖАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от сдержать 2. прил. (умеющий владеть собой) тотанаҡлы, тыйнаҡлы, баҫалҡы, ипле; сдержанный человек тотанаҡлы кеше 3. прил. (спокойный) сабыр, тыныс
СДЕРЖАТЬ сов. 1. кого-что; разг. тотоу; птицу в воздухе сдерживают крылья ҡошто һауала ҡанаттары тота 2. тотоп тороу, туҡтатыу, ҡаршы тора алыу; сдержать натиск противника дошман һөжүмен туҡтатыу 3. тыйыу, тыйып (йәшереп) ҡалыу; сдержать слёзы күҙ йәшен тыйып ҡалыу; сдержать волнение тулҡынланыуҙы йәшереп ҡалыу 4. тотоу, үтәү, тороу; сдержать слово һүҙҙә тороу; сдержать клятву антыңды үтәү
СДЕРЖАТЬСЯ сов. тыйылып (үҙеңде тотоп) ҡалыу, сыҙау, түҙеү, ҡаршы тора алыу; сдержаться от желания сказать әйтеү теләгенән тыйылып ҡалыу
СДЕРЖИВАТЬ несов. см. сдержать
СДЕРЖИВАТЬСЯ несов. 1. см. сдержаться 2. страд. от сдерживать
СДЁРНУТЬ сов. что тартып төшөрөү (алыу, сисеү); сдёрнуть скатерть со стола өҫтәлдән ашъяулыҡты тартып алыу
СДИРАТЬ несов. см. содрать
СДИРАТЬСЯ несов. 1. см. содраться
2. страд. от сдирать
СДИРКА ж; спец. см. содрать — сдирать 1, 2
СДИРОЧНЫЙ, -ая, -ое спец. һыҙырғыс, һыҙыра (ҡайыҙлай) торған; сдирочный инструмент һыҙырғыс ҡорал
сдОба ж сдоба (1. һөт, май, йомортҡа һ. б. тәмләткестәр ҡушылган ҡамыр 2. собир. тәмләткестәр һалып бешерелгән ҡаластар)
сдОбить несов. что; разг. ҡамырға тәмләткестәр һалыу
СДОБНЫЙ, -ая, -ое 1. сдобалы, тәмләткестәр ҡушып (һалып) баҫылған (бешерелгән); сдобное тесто сдобалы ҡамыр 2. перен., разг., шутл. (полный — о человеке, его теле) һимеҙ, өрөп тултырылған һымаҡ, тулы кәүҙәле
СДОБРИТЬ сов. что 1. тәм өсөн өҫтәү, ҡатыу; сдобрить суп катыком ашҡа ҡатыҡ ҡатыу 2. перен. йәнләндереү, биҙәү, өҫтәп ебәреү; сдобрить речь пословицами телмәрҙе мәҡәлдәр менән биҙәү
СДОХНУТЬ сов. 1. разг. (издохнуть — о животных) үлеү, ҡырылыу (мал-тыуарга ҡарата ) 2. груб., прост. (умереть — о человеке) дөмөгөү, тонсоғоу (кешегә ҡарата)
СДВИГАТЬ
СДВИГАТЬ несов. см. сдвинуть
СДВИГАТЬСЯ несов. 1. см. сдвинуться 2. страд. от сдвигать
СДВИЖНОЙ, -ая, -ое күсермәле, күсмә; сдвижной стол күсермәле өҫтәл
СДВИНУТЬ сов. кого-что 1. (двигая, переместить ) шылдырып (этәреп) күсереү, шылдырыу, ҡуҙғатыу; сдвинуть машину с места машинаны урынынан ҡуҙғатыу 2. перен. сигендереү (цҙ фекеренән кире ҡайтартыу) 3. (сблизить) йәнәш (бер-береһенә терәтеп) ҡуйыу, йәнәш килтереп ҡуйыу; (о бровях) йыйырыу; сдвинуть столы өҫтәлдәрҙе бер-береһенә терәтеп ҡуйыу; сдвинуть брови ҡаш йыйырыу
СДВИНУТЬСЯ сов. 1. (тронуться с места) шылыу, шыуыу, ҡуҙғалыу; машина сдвинулась с места машина урынынан ҡуҙғалды 2. (переместиться ) шылып (ҡуҙғалып) ултырыу, шылып (ҡуҙғалып) китеү; сдвинуться с края дивана дивандың ситенән шылып ултырыу 3. (сблизиться ) яҡынлашыу; (о бровях) йыйырылыу; брови сдвинулись ҡаштар йыйырылды
сдвОить сов. что ике рәт (икешәр-икешәр) итеп теҙеү; сдвоить ряды рәттәрҙе икешәр-икешәр итеп теҙеү
СДВОИТЬ сов. что 1. ике ҡатлау, ике ҡат итеү; сдвоить дратву еп осон ике ҡатлау 2. с.-х. икенсе ҡат һөрөү; сдвоить пашню баҫыуҙы икенсе ҡат һөрөү
СДВОИТЬСЯ сов. ике рәт итеп теҙелеү, икешәр-икешәр булып теҙелеү; ряды сдвоились рәттәр икешәр-икешәр булып теҙелде
СДВОИТЬСЯ сов. икешәр ҡат булыу, ике ҡатланыу
СДЕЛАТЬ сов. см. делать ♦ сделай(те) милость см. милость; сделай(те) одолжение см. одолжение; дело сделано эше бөткән
СДЕЛАТЬСЯ сов. см. делаться
СДЕЛКА ж һүҙ ҡуйышыу, һүҙ беркетешеү, килешеү, вәғәҙәләшеү; торговая сделка сауҙа килешеүе; биржевая сделка биржа килешеүе ♦ сделка с совестью намыҫҡа көс килтереү, выжданға хыянат итеү
СДЕЛОЧНЫЙ, -ая, -ое килешеү, һүҙ ҡуйышыу; сделочная запись килешеү яҙыуы
сдельный, -ая, -ое эшкә ҡарап, эш башынан, эш күләменән, эшкә ҡарап (эш күләменән) түләнә торған; сдельная оплата эшкә ҡарап түләү; сдельная работа эш күләменән түләнә торған хеҙмәт
СДЕЛЬЩИК м и СДЕЛЬЩИЦА ж; разг. эш күләменән (эшкә ҡарап) түләү алған эшсе
СДЕЛЬЩИНА ж; разг. эш күләменән (эшкә ҡарап) түләнә торған хеҙмәт
СДЁРГИВАТЬ несов. см. сдёрнуть
СДЁРГИВАТЬСЯ несов. страд. от сдёргивать
СДЕРЖАННО нареч. 1. (сдерживая себя) баҫалҡы, тыйнаҡ, тотанаҡ 2. вайымһыҙ (күңел 370
СДЕРЖАННОСТЬ ж тотанаҡлылыҡ, тыйнаҡлыҡ, баҫалҡылыҡ, иплелек; сдержанность тона мөғәмәлә итеүҙәге тотанаҡлылыҡ; сдержанность движения хәрәкәттәге иплелек
СДЕРЖАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от сдержать 2. прил. (умеющий владеть собой) тотанаҡлы, тыйнаҡлы, баҫалҡы, ипле; сдержанный человек тотанаҡлы кеше 3. прил. (спокойный) сабыр, тыныс
СДЕРЖАТЬ сов. 1. кого-что; разг. тотоу; птицу в воздухе сдерживают крылья ҡошто һауала ҡанаттары тота 2. тотоп тороу, туҡтатыу, ҡаршы тора алыу; сдержать натиск противника дошман һөжүмен туҡтатыу 3. тыйыу, тыйып (йәшереп) ҡалыу; сдержать слёзы күҙ йәшен тыйып ҡалыу; сдержать волнение тулҡынланыуҙы йәшереп ҡалыу 4. тотоу, үтәү, тороу; сдержать слово һүҙҙә тороу; сдержать клятву антыңды үтәү
СДЕРЖАТЬСЯ сов. тыйылып (үҙеңде тотоп) ҡалыу, сыҙау, түҙеү, ҡаршы тора алыу; сдержаться от желания сказать әйтеү теләгенән тыйылып ҡалыу
СДЕРЖИВАТЬ несов. см. сдержать
СДЕРЖИВАТЬСЯ несов. 1. см. сдержаться 2. страд. от сдерживать
СДЁРНУТЬ сов. что тартып төшөрөү (алыу, сисеү); сдёрнуть скатерть со стола өҫтәлдән ашъяулыҡты тартып алыу
СДИРАТЬ несов. см. содрать
СДИРАТЬСЯ несов. 1. см. содраться
2. страд. от сдирать
СДИРКА ж; спец. см. содрать — сдирать 1, 2
СДИРОЧНЫЙ, -ая, -ое спец. һыҙырғыс, һыҙыра (ҡайыҙлай) торған; сдирочный инструмент һыҙырғыс ҡорал
сдОба ж сдоба (1. һөт, май, йомортҡа һ. б. тәмләткестәр ҡушылган ҡамыр 2. собир. тәмләткестәр һалып бешерелгән ҡаластар)
сдОбить несов. что; разг. ҡамырға тәмләткестәр һалыу
СДОБНЫЙ, -ая, -ое 1. сдобалы, тәмләткестәр ҡушып (һалып) баҫылған (бешерелгән); сдобное тесто сдобалы ҡамыр 2. перен., разг., шутл. (полный — о человеке, его теле) һимеҙ, өрөп тултырылған һымаҡ, тулы кәүҙәле
СДОБРИТЬ сов. что 1. тәм өсөн өҫтәү, ҡатыу; сдобрить суп катыком ашҡа ҡатыҡ ҡатыу 2. перен. йәнләндереү, биҙәү, өҫтәп ебәреү; сдобрить речь пословицами телмәрҙе мәҡәлдәр менән биҙәү
СДОХНУТЬ сов. 1. разг. (издохнуть — о животных) үлеү, ҡырылыу (мал-тыуарга ҡарата ) 2. груб., прост. (умереть — о человеке) дөмөгөү, тонсоғоу (кешегә ҡарата)
СДВИГАТЬ
СДВИГАТЬ несов. см. сдвинуть
СДВИГАТЬСЯ несов. 1. см. сдвинуться 2. страд. от сдвигать
СДВИЖНОЙ, -ая, -ое күсермәле, күсмә; сдвижной стол күсермәле өҫтәл
СДВИНУТЬ сов. кого-что 1. (двигая, переместить ) шылдырып (этәреп) күсереү, шылдырыу, ҡуҙғатыу; сдвинуть машину с места машинаны урынынан ҡуҙғатыу 2. перен. сигендереү (цҙ фекеренән кире ҡайтартыу) 3. (сблизить) йәнәш (бер-береһенә терәтеп) ҡуйыу, йәнәш килтереп ҡуйыу; (о бровях) йыйырыу; сдвинуть столы өҫтәлдәрҙе бер-береһенә терәтеп ҡуйыу; сдвинуть брови ҡаш йыйырыу
СДВИНУТЬСЯ сов. 1. (тронуться с места) шылыу, шыуыу, ҡуҙғалыу; машина сдвинулась с места машина урынынан ҡуҙғалды 2. (переместиться ) шылып (ҡуҙғалып) ултырыу, шылып (ҡуҙғалып) китеү; сдвинуться с края дивана дивандың ситенән шылып ултырыу 3. (сблизиться ) яҡынлашыу; (о бровях) йыйырылыу; брови сдвинулись ҡаштар йыйырылды
сдвОить сов. что ике рәт (икешәр-икешәр) итеп теҙеү; сдвоить ряды рәттәрҙе икешәр-икешәр итеп теҙеү
СДВОИТЬ сов. что 1. ике ҡатлау, ике ҡат итеү; сдвоить дратву еп осон ике ҡатлау 2. с.-х. икенсе ҡат һөрөү; сдвоить пашню баҫыуҙы икенсе ҡат һөрөү
СДВОИТЬСЯ сов. ике рәт итеп теҙелеү, икешәр-икешәр булып теҙелеү; ряды сдвоились рәттәр икешәр-икешәр булып теҙелде
СДВОИТЬСЯ сов. икешәр ҡат булыу, ике ҡатланыу
СДЕЛАТЬ сов. см. делать ♦ сделай(те) милость см. милость; сделай(те) одолжение см. одолжение; дело сделано эше бөткән
СДЕЛАТЬСЯ сов. см. делаться
СДЕЛКА ж һүҙ ҡуйышыу, һүҙ беркетешеү, килешеү, вәғәҙәләшеү; торговая сделка сауҙа килешеүе; биржевая сделка биржа килешеүе ♦ сделка с совестью намыҫҡа көс килтереү, выжданға хыянат итеү
СДЕЛОЧНЫЙ, -ая, -ое килешеү, һүҙ ҡуйышыу; сделочная запись килешеү яҙыуы
сдельный, -ая, -ое эшкә ҡарап, эш башынан, эш күләменән, эшкә ҡарап (эш күләменән) түләнә торған; сдельная оплата эшкә ҡарап түләү; сдельная работа эш күләменән түләнә торған хеҙмәт
СДЕЛЬЩИК м и СДЕЛЬЩИЦА ж; разг. эш күләменән (эшкә ҡарап) түләү алған эшсе
СДЕЛЬЩИНА ж; разг. эш күләменән (эшкә ҡарап) түләнә торған хеҙмәт
СДЁРГИВАТЬ несов. см. сдёрнуть
СДЁРГИВАТЬСЯ несов. страд. от сдёргивать
СДЕРЖАННО нареч. 1. (сдерживая себя) баҫалҡы, тыйнаҡ, тотанаҡ 2. вайымһыҙ (күңел 370