Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 380 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СЕРДОБОЛЬНЫЙ
СЕРДОБОЛЬНЫЙ, -ая, -ое мәрхәмәтле, ҡыҙ-ғаныусан, йомшаҡ күңелле; сердобольный человек мәрхәмәтле кеше
СЕРДОЛИК м аҡыҡ
СЕРДОЛИКОВЫЙ, -ая, -ое аҡыҡ, аҡыҡлы; сердоликовый перстень аҡыҡ йөҙөк; сердоликовая брошка аҡыҡлы брошка
СЕРДЦЕ с 1. йөрәк; сердце бьётся йөрәк һуға; кровоизлияние в сердце йөрәккә ҡан һауыу 2. перен. (символ чувств, настроений) күңел, йөрәк, бәғер, бауыр; от всего сердца ысын күңелдән; в глубине сердца йөрәк түрендә; каменное сердце таш бәғер 3. перен., разг. (гнев, раздражение ) асыу; сказать с сердцем асыу менән әйтеү 4. чего; перен. (центр, главная часть че-го-л.) бауыр, үҙәк; сердце нашей республики — Уфа Өфө — республикабыҙҙың үҙәге ♦ в сердцах асыуланып, асыу менән; сердце не лежит см. лежать; отлегло от сердца күңел тынысланды; покорить сердце күңелен яулау, үҙенә ҡаратыу; положа (положив) руку на сердце асыҡтан-асыҡ, йәшермәйенсә, ысын күңелдән; принять близко к сердцу что күңелгә яҡын алыу; сердце кровью обливается йөрәккә ҡан һауа, йөрәк әрней; сердце не на месте күңел тыныс түгел, йөрәк урынында түгел; сердце замирает йөрәк алҡымға килә; с замиранием сердца см. замирание; сердце надрывается йөрәге ярһый; сердце оборвалось (упало) йөрәге жыу итеп китте; сердце разрывается йөрәге өҙгөләнә; сердце болит йөрәк һыҙлай; сердце радуется йәнгә рәхәт; ложиться камнем на сердце (душу) йөрәккә таш булып ятыу; скрепя сердце см. скрепить; с лёгким сердцем тыныс күңел менән; с тяжёлым сердцем ауыр тойғо менән; кошки скребут на сердце (душе) см. скрести; войти в сердце (душу) йөрәккә үтеп инеү
СЕРДЦЕБИЕНИЕ с йөрәк тибеү, йөрәк тибеше; нормальное сердцебиение ғәҙәттәге йөрәк тибеше
СЕРДЦЕВЕД м кеше күңелен яҡшы белеүсе (кеше бауырына инеп барыусы)
СЕРДЦЕВИДНЫЙ, -ая, -ое йөрәк һымаҡ, йөрәккә оҡшаған, йөрәк рәүешендәге; сердцевидные листья йөрәк рәүешендәге япраҡтар
СЕРДЦЕВИНА ж 1. үҙәк; сердцевина дерева ағас үҙәге; сердцевина яблока алма үҙәге 2. чего ҡап (иң) уртаһы, урта, урталыҡ; сердцевина мели һай ерҙең ҡап уртаһы 3. перен. булмыш, асыл; сердцевина учения тәғлимәттең асылы
СЕРДЦЕВИННЫЙ, -ая, -ое 1. үҙәк ...ы; сердцевинный слой стебля һабаҡтың үҙәк ҡатламы 2. мөһим, төп; сердцевинная сущность мөһим асылы, төп булмышы
СЕРДЦЕЕД м и СЕРДЦЕЕДКА ж; разг., шутл. йөрәк яндырыусы, йөрәккә ут һалыусы
СЕРЕБРЁННЫЙ, -ая, -ое прич. от серебрить
СЕРЕБРЁНЫЙ, -ая, -ое разг. көмөш йүгертелгән (ялатылған); серебрёные вилки көмөш ялатылған сәнскеләр
СЕРЕБРИСТОСТЬ ж көмөш һымаҡ (төҫлө) йылтыр булыу, көмөштәй сафлыҡ; серебристость инея бәҫтең көмөш һымаҡ йылтыр булыуы
СЕРЕБРИСТЫЙ, -ая, -ое 1. көмөш һымаҡ йылтырауыҡлы, көмөш төҫлө, көмөштәй аҡ; серебристый иней көмөш һымаҡ йылтырауыҡлы бәҫ; серебристый свет луны айҙың көмөш төҫлө яҡтыһы 2. сал кергән (төшкән); серебристые волосы сал төшкән сәс 3. перен. көмөштәй саф, сыңлап торған, яңғырауыҡлы (тауышҡа ҡарата ); серебристый голосок көмөштәй саф тауыш ♦ серебристые облака бик бейектәге саҡ-саҡ күренгән болоттар
СЕРЕБРИТЬ несов. что 1. (покрывать слоем серебра) көмөшләү, көмөш ялатыу (йүгертеү); серебрить ложки ҡалаҡтарға көмөш йүгертеү 2. перен. ағартыу, сал төшөрөү, көмөшләндереү
СЕРЕБРИТЬСЯ несов. 1. көмөш төҫлө йылтырау; снег серебрится ҡар көмөш төҫлө йылтырай 2. (виднеться — о чём-л. серебристом) йылтырап (ағарып) күренеү; вдали серебрятся вершины гор алыҫта тау түбәләре ағарып күренә 3. страд. от серебрить 1
СЕРЕБРО с 1. көмөш (химик элемент, металл ) 2. собир. (изделия из этого металла) көмөш (көмөштән яһалган әйберҙәр); столовое серебро көмөш ҡашығаяҡ 3. собир. (серебряные монеты) көмөш тәңкәләр (аҡса) 4. перен. көмөштәй, көмөш төҫлө; вода отливает серебром һыу көмөштәй йылтырай 5. перен. (седина) аҡ, сал; волосы тронуты серебром сәстәренә сал төшкән 6. перен. көмөш (сыцлап торган нәфис тауыш )
СЕРЕБРОПЛАВИЛЬНЫЙ, -ая, -ое көмөш иретеү ...ы; сереброплавильный завод көмөш иретеү заводы
СЕРЕБРЯНИК м көмөшсө (көмөш оҫтаһы)
СЕРЕБРЯНЫЙ, -ая, -ое 1. көмөш ...ы; серебряный слиток көмөш ҡойолмаһы; серебряная руда көмөш рудаһы 2. көмөш; серебряные часы көмөш сәғәт 3. көмөштәй (йылтыр, йылтырап торған); серебряные звёзды көмөштәй йылтырап торған йондоҙҙар 4. перен. аҡ, сал, аҡ (сал) төшкән; серебряные волосы сал сәстәр 5. перен. сыңлап торған, көмөштәй; серебряный голос сыңлап торған тауыш ♦ серебряная свадьба көмөш туй (өйләнешецҙец егерме биш йыллыгы)
СЕРЕДИНА ж урта, урталыҡ, ярты юл; середина комнаты бүлмәнең уртаһы; середина круга түңәрәктең урталығы; середина лета йәй уртаһы ♦ золотая середина см. золотой; середина на половину ни яҡшы ни яман түгел; алып маҡтарлыҡ, һалып тапарлыҡ түгел
СЕРЕДИННЫЙ, -ая, -ое 1. урталағы, урталыҡтағы; серединное окно урталағы тәҙрә 2. ике-
380
СЕРДОБОЛЬНЫЙ, -ая, -ое мәрхәмәтле, ҡыҙ-ғаныусан, йомшаҡ күңелле; сердобольный человек мәрхәмәтле кеше
СЕРДОЛИК м аҡыҡ
СЕРДОЛИКОВЫЙ, -ая, -ое аҡыҡ, аҡыҡлы; сердоликовый перстень аҡыҡ йөҙөк; сердоликовая брошка аҡыҡлы брошка
СЕРДЦЕ с 1. йөрәк; сердце бьётся йөрәк һуға; кровоизлияние в сердце йөрәккә ҡан һауыу 2. перен. (символ чувств, настроений) күңел, йөрәк, бәғер, бауыр; от всего сердца ысын күңелдән; в глубине сердца йөрәк түрендә; каменное сердце таш бәғер 3. перен., разг. (гнев, раздражение ) асыу; сказать с сердцем асыу менән әйтеү 4. чего; перен. (центр, главная часть че-го-л.) бауыр, үҙәк; сердце нашей республики — Уфа Өфө — республикабыҙҙың үҙәге ♦ в сердцах асыуланып, асыу менән; сердце не лежит см. лежать; отлегло от сердца күңел тынысланды; покорить сердце күңелен яулау, үҙенә ҡаратыу; положа (положив) руку на сердце асыҡтан-асыҡ, йәшермәйенсә, ысын күңелдән; принять близко к сердцу что күңелгә яҡын алыу; сердце кровью обливается йөрәккә ҡан һауа, йөрәк әрней; сердце не на месте күңел тыныс түгел, йөрәк урынында түгел; сердце замирает йөрәк алҡымға килә; с замиранием сердца см. замирание; сердце надрывается йөрәге ярһый; сердце оборвалось (упало) йөрәге жыу итеп китте; сердце разрывается йөрәге өҙгөләнә; сердце болит йөрәк һыҙлай; сердце радуется йәнгә рәхәт; ложиться камнем на сердце (душу) йөрәккә таш булып ятыу; скрепя сердце см. скрепить; с лёгким сердцем тыныс күңел менән; с тяжёлым сердцем ауыр тойғо менән; кошки скребут на сердце (душе) см. скрести; войти в сердце (душу) йөрәккә үтеп инеү
СЕРДЦЕБИЕНИЕ с йөрәк тибеү, йөрәк тибеше; нормальное сердцебиение ғәҙәттәге йөрәк тибеше
СЕРДЦЕВЕД м кеше күңелен яҡшы белеүсе (кеше бауырына инеп барыусы)
СЕРДЦЕВИДНЫЙ, -ая, -ое йөрәк һымаҡ, йөрәккә оҡшаған, йөрәк рәүешендәге; сердцевидные листья йөрәк рәүешендәге япраҡтар
СЕРДЦЕВИНА ж 1. үҙәк; сердцевина дерева ағас үҙәге; сердцевина яблока алма үҙәге 2. чего ҡап (иң) уртаһы, урта, урталыҡ; сердцевина мели һай ерҙең ҡап уртаһы 3. перен. булмыш, асыл; сердцевина учения тәғлимәттең асылы
СЕРДЦЕВИННЫЙ, -ая, -ое 1. үҙәк ...ы; сердцевинный слой стебля һабаҡтың үҙәк ҡатламы 2. мөһим, төп; сердцевинная сущность мөһим асылы, төп булмышы
СЕРДЦЕЕД м и СЕРДЦЕЕДКА ж; разг., шутл. йөрәк яндырыусы, йөрәккә ут һалыусы
СЕРЕБРЁННЫЙ, -ая, -ое прич. от серебрить
СЕРЕБРЁНЫЙ, -ая, -ое разг. көмөш йүгертелгән (ялатылған); серебрёные вилки көмөш ялатылған сәнскеләр
СЕРЕБРИСТОСТЬ ж көмөш һымаҡ (төҫлө) йылтыр булыу, көмөштәй сафлыҡ; серебристость инея бәҫтең көмөш һымаҡ йылтыр булыуы
СЕРЕБРИСТЫЙ, -ая, -ое 1. көмөш һымаҡ йылтырауыҡлы, көмөш төҫлө, көмөштәй аҡ; серебристый иней көмөш һымаҡ йылтырауыҡлы бәҫ; серебристый свет луны айҙың көмөш төҫлө яҡтыһы 2. сал кергән (төшкән); серебристые волосы сал төшкән сәс 3. перен. көмөштәй саф, сыңлап торған, яңғырауыҡлы (тауышҡа ҡарата ); серебристый голосок көмөштәй саф тауыш ♦ серебристые облака бик бейектәге саҡ-саҡ күренгән болоттар
СЕРЕБРИТЬ несов. что 1. (покрывать слоем серебра) көмөшләү, көмөш ялатыу (йүгертеү); серебрить ложки ҡалаҡтарға көмөш йүгертеү 2. перен. ағартыу, сал төшөрөү, көмөшләндереү
СЕРЕБРИТЬСЯ несов. 1. көмөш төҫлө йылтырау; снег серебрится ҡар көмөш төҫлө йылтырай 2. (виднеться — о чём-л. серебристом) йылтырап (ағарып) күренеү; вдали серебрятся вершины гор алыҫта тау түбәләре ағарып күренә 3. страд. от серебрить 1
СЕРЕБРО с 1. көмөш (химик элемент, металл ) 2. собир. (изделия из этого металла) көмөш (көмөштән яһалган әйберҙәр); столовое серебро көмөш ҡашығаяҡ 3. собир. (серебряные монеты) көмөш тәңкәләр (аҡса) 4. перен. көмөштәй, көмөш төҫлө; вода отливает серебром һыу көмөштәй йылтырай 5. перен. (седина) аҡ, сал; волосы тронуты серебром сәстәренә сал төшкән 6. перен. көмөш (сыцлап торган нәфис тауыш )
СЕРЕБРОПЛАВИЛЬНЫЙ, -ая, -ое көмөш иретеү ...ы; сереброплавильный завод көмөш иретеү заводы
СЕРЕБРЯНИК м көмөшсө (көмөш оҫтаһы)
СЕРЕБРЯНЫЙ, -ая, -ое 1. көмөш ...ы; серебряный слиток көмөш ҡойолмаһы; серебряная руда көмөш рудаһы 2. көмөш; серебряные часы көмөш сәғәт 3. көмөштәй (йылтыр, йылтырап торған); серебряные звёзды көмөштәй йылтырап торған йондоҙҙар 4. перен. аҡ, сал, аҡ (сал) төшкән; серебряные волосы сал сәстәр 5. перен. сыңлап торған, көмөштәй; серебряный голос сыңлап торған тауыш ♦ серебряная свадьба көмөш туй (өйләнешецҙец егерме биш йыллыгы)
СЕРЕДИНА ж урта, урталыҡ, ярты юл; середина комнаты бүлмәнең уртаһы; середина круга түңәрәктең урталығы; середина лета йәй уртаһы ♦ золотая середина см. золотой; середина на половину ни яҡшы ни яман түгел; алып маҡтарлыҡ, һалып тапарлыҡ түгел
СЕРЕДИННЫЙ, -ая, -ое 1. урталағы, урталыҡтағы; серединное окно урталағы тәҙрә 2. ике-
380