Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 396 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СКОЛЬКО-НИБУДЬ
ҡәҙәр, ни саҡлы; сколько времени потеряли! ни ҡәҙәр ваҡытты әрәм иттек! 3. нареч. (насколько) - са/-сә; сколько пОмню, он всегда был весёлым хәтерләүемсә, ул һәр ваҡыт шулай күңелсәк ине ♦ сколько душе угодно теләгән ҡәҙәр (тиклем), йәнең күпме теләй; сколько лет, сколько зим! күпме ғүмер үткән!, әллә ҡасан!; сколько можно! күпме түҙергә мөмкин!
СКОЛЬКО-НИБУДЬ мест. и нареч. бер ни тиклем (ҡәҙәр), бер аҙ, әҙерәк, әҙме-күпме; выслать сколько-нибудь денег бер аҙ аҡса ебәреү
скОлько-то мест. и нареч. күпмелер; дать сколько-то денег күпмелер аҡса биреү
СКОМАНДОВАТЬ сов. что 1. команда биреү 2. разг. (распорядиться) ҡушыу, бойороу
СКОМБИНИРОВАТЬ сов. см. комбинировать 1
СКОМКАТЬ сов. что 1. йомарлау, бөгәрләү, уҡмаштырыу, йомарлап (бөгәрләп, уҡмаштырып) бөтөү; скомкать бумагу ҡағыҙҙы йомарлау 2. перен. ашыҡ-бошоҡ әтмәләп ҡуйыу, ашыҡ-бошоҡ эшләп ҡуйыу; скомкать конец повести по-вестың аҙағын ашыҡ-бошоҡ әтмәләп ҡуйыу
СКОМКАТЬСЯ сов. бөгәрләнеү, йомарланыу, таушалыу, уҡмашыу, бөгәрләнеп (йомарланып, таушалып, уҡмашып) бөтөү; одежда скомкалась кейем таушалып бөткән
скоморОх м 1. скоморох (Боронго Руста ил гиҙеп, кәмит кцрһәтеп йөрөцсе) 2. разг. көлдөрөүсе (мәҙәксе) кеше
сКоМОРОШНИЧАТЬ несов.; разг. көлдөрөү, мәҙәк күрһәтеү
СКОМПЛЕКТОВАТЬ сов. см. комплектовать 1; скомплектовать газеты гәзиттәрҙе комплектлау
СКОМПОНОВАТЬ сов. см. компоновать; скомпоновать научную статью ғилми мәҡәлә төҙөү
СКОМПРОМЕТИРОВАТЬ сов. кого-что хурлыҡҡа ҡалдырыу, яманатлы итеү, уңайһыҙ хәлгә ҡалдырыу, яманатын (данын) сығарыу
СКОНСТРУИРОВАТЬ сов. см. конструировать; сконструировать машину машинаның конструкцияһын төҙөү
СКОНФУЖЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от сконфузить 2. прил. оялып ҡаушаған, уңайһыҙланған, тартынған; сконфуженное лицо оялыштан ҡаушаған йөҙ
СКОНФУЗИТЬ сов. см. конфузить СКОНФУЗИТЬСЯ сов. см. конфузиться СКОНЦЕНТРИРОВАТЬ сов. см. концентрировать 1, 2; сконцентрировать войска ғәскәр туплау; сконцентрировать внимание иғтибарҙы йүнәлдереү
СКОНЦЕНТРИРОВАТЬСЯ сов. см. концентрироваться 1, 2
СКОНЧАНИЕ с; разг., уст. 1. аҙаҡ, һуң, ахыр 2. (смерть) үлем, вафат ♦ до скончания века разг. мәңгегә, мәңгелеккә, ғүмергә
СКОНЧАТЬСЯ сов. вафат булыу, донъя ҡуйыу, гүр эйәһе булыу, үлеү
СКОПА ж ҡәлмәргән, балыҡсы ҡарсыға
СКОПАТЬ сов. что ҡағып (соҡоп) алып ташлау, ҡаҙып тигеҙләү; скопать кочку түмгәкте ҡаҙып алып ташлау
СКОПЕЦ м 1. бестерелгән (ир) кеше 2. мн. скопцы скопецтар (Рәсәйҙә XVIII б. аҙагында барлыҡҡа килгән дини секта)
СКОПИДОМ м и СКОПИДОМКА ж; разг. саманан тыш һаҡсыл кеше, һаран (һыҡмыр) кеше
СКОПИДОМНИЧАТЬ несов.; разг. үтә (саманан тыш) һаранланыу (һыҡмырланыу)
СКОПИДОМСТВО с үтә (саманан тыш) һаранлыҡ, һыҡмырлыҡ
СКОПИРОВАТЬ сов. см. копировать; скопировать взрослых ололар булып ҡыланыу
СКОПИТЬ сов. что йыйыу, туплау; скопить денег аҡса йыйыу
СКОПИТЬСЯ сов. йыйылыу, тупланыу, күмәкләшеп (өйөлөшөп) тороу
скОпище с халыҡ төркөмө, төркөм, өйөр
СКОПЛЕНИЕ с 1. см. скопить — скоплять, скопиться — скопляться 2. (большое количество кого-чего-л.) өйкөм, төркөм, тупланма; скопление войск ғәскәрҙәр тупланмаһы
СКОПЛЯТЬ несов. см. скопить
СКОПЛЯТЬСЯ несов. 1. см. скопиться 2. страд. от скоплять
СКОПОМ нареч.; разг. бергәләп, бергәләшеп, күмәкләшеп, барыһы (һәммәһе) бергә; весь народ скопом барлыҡ халыҡ бергәләп
СКОРБЕТЬ несов. о ком-чём; высок. көйөү, ҡайғырыу, хәсрәтләнеү, ауыр ҡайғы (хәсрәт) кисереү; скорбеть о гибели близких яҡындарының үлгәненә ҡайғырыу
СКОРБНЫЙ, -ая, -ое көйөнөслө, ҡайғылы, хәсрәтле; скорбная весть ҡайғылы хәбәр; скорбное лицо ҡайғылы йөҙ
СКОРБУТ м; мед. зәңге (ауырыу )
СКОРБУТНЫЙ, -ая, -ое мед. зәңге ...ы; скорбутная опухоль зәңге шеше
СКОРБЬ ж көйөк, ҡайғы, хәсрәт; глубокая скорбь тәрән ҡайғы
СКОРЕЕ 1. сравн. ст. от скорый и скоро; тиҙерәк, йәһәтерәк, шәберәк 2. вводн. сл. (вернее, точнее) дөрөҫөрәге, ысыны ♦ скорее всего в знач. вводн. сл. шулайҙыр, моғайын; скорее ..., нежели (чем) в знач. союза башлыса, -рға/-ргә ҡарағанда
СКОРЛУПА ж 1. ҡабыҡ; скорлупа ореха сәтләүек ҡабығы; яичная скорлупа йомортҡа ҡабығы 2. перен. (то, что ограничивает, мешает действовать, развиваться) эс, кәртә, ҡабыҡ ♦ прятаться в свою скорлупу үҙ ҡабығыңа бикләнеү
СКОРМИТЬ сов. кого-что ашатып бөтөрөү; скормить сено скоту бесәнде малға ашатып бөтөрөү
396
ҡәҙәр, ни саҡлы; сколько времени потеряли! ни ҡәҙәр ваҡытты әрәм иттек! 3. нареч. (насколько) - са/-сә; сколько пОмню, он всегда был весёлым хәтерләүемсә, ул һәр ваҡыт шулай күңелсәк ине ♦ сколько душе угодно теләгән ҡәҙәр (тиклем), йәнең күпме теләй; сколько лет, сколько зим! күпме ғүмер үткән!, әллә ҡасан!; сколько можно! күпме түҙергә мөмкин!
СКОЛЬКО-НИБУДЬ мест. и нареч. бер ни тиклем (ҡәҙәр), бер аҙ, әҙерәк, әҙме-күпме; выслать сколько-нибудь денег бер аҙ аҡса ебәреү
скОлько-то мест. и нареч. күпмелер; дать сколько-то денег күпмелер аҡса биреү
СКОМАНДОВАТЬ сов. что 1. команда биреү 2. разг. (распорядиться) ҡушыу, бойороу
СКОМБИНИРОВАТЬ сов. см. комбинировать 1
СКОМКАТЬ сов. что 1. йомарлау, бөгәрләү, уҡмаштырыу, йомарлап (бөгәрләп, уҡмаштырып) бөтөү; скомкать бумагу ҡағыҙҙы йомарлау 2. перен. ашыҡ-бошоҡ әтмәләп ҡуйыу, ашыҡ-бошоҡ эшләп ҡуйыу; скомкать конец повести по-вестың аҙағын ашыҡ-бошоҡ әтмәләп ҡуйыу
СКОМКАТЬСЯ сов. бөгәрләнеү, йомарланыу, таушалыу, уҡмашыу, бөгәрләнеп (йомарланып, таушалып, уҡмашып) бөтөү; одежда скомкалась кейем таушалып бөткән
скоморОх м 1. скоморох (Боронго Руста ил гиҙеп, кәмит кцрһәтеп йөрөцсе) 2. разг. көлдөрөүсе (мәҙәксе) кеше
сКоМОРОШНИЧАТЬ несов.; разг. көлдөрөү, мәҙәк күрһәтеү
СКОМПЛЕКТОВАТЬ сов. см. комплектовать 1; скомплектовать газеты гәзиттәрҙе комплектлау
СКОМПОНОВАТЬ сов. см. компоновать; скомпоновать научную статью ғилми мәҡәлә төҙөү
СКОМПРОМЕТИРОВАТЬ сов. кого-что хурлыҡҡа ҡалдырыу, яманатлы итеү, уңайһыҙ хәлгә ҡалдырыу, яманатын (данын) сығарыу
СКОНСТРУИРОВАТЬ сов. см. конструировать; сконструировать машину машинаның конструкцияһын төҙөү
СКОНФУЖЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от сконфузить 2. прил. оялып ҡаушаған, уңайһыҙланған, тартынған; сконфуженное лицо оялыштан ҡаушаған йөҙ
СКОНФУЗИТЬ сов. см. конфузить СКОНФУЗИТЬСЯ сов. см. конфузиться СКОНЦЕНТРИРОВАТЬ сов. см. концентрировать 1, 2; сконцентрировать войска ғәскәр туплау; сконцентрировать внимание иғтибарҙы йүнәлдереү
СКОНЦЕНТРИРОВАТЬСЯ сов. см. концентрироваться 1, 2
СКОНЧАНИЕ с; разг., уст. 1. аҙаҡ, һуң, ахыр 2. (смерть) үлем, вафат ♦ до скончания века разг. мәңгегә, мәңгелеккә, ғүмергә
СКОНЧАТЬСЯ сов. вафат булыу, донъя ҡуйыу, гүр эйәһе булыу, үлеү
СКОПА ж ҡәлмәргән, балыҡсы ҡарсыға
СКОПАТЬ сов. что ҡағып (соҡоп) алып ташлау, ҡаҙып тигеҙләү; скопать кочку түмгәкте ҡаҙып алып ташлау
СКОПЕЦ м 1. бестерелгән (ир) кеше 2. мн. скопцы скопецтар (Рәсәйҙә XVIII б. аҙагында барлыҡҡа килгән дини секта)
СКОПИДОМ м и СКОПИДОМКА ж; разг. саманан тыш һаҡсыл кеше, һаран (һыҡмыр) кеше
СКОПИДОМНИЧАТЬ несов.; разг. үтә (саманан тыш) һаранланыу (һыҡмырланыу)
СКОПИДОМСТВО с үтә (саманан тыш) һаранлыҡ, һыҡмырлыҡ
СКОПИРОВАТЬ сов. см. копировать; скопировать взрослых ололар булып ҡыланыу
СКОПИТЬ сов. что йыйыу, туплау; скопить денег аҡса йыйыу
СКОПИТЬСЯ сов. йыйылыу, тупланыу, күмәкләшеп (өйөлөшөп) тороу
скОпище с халыҡ төркөмө, төркөм, өйөр
СКОПЛЕНИЕ с 1. см. скопить — скоплять, скопиться — скопляться 2. (большое количество кого-чего-л.) өйкөм, төркөм, тупланма; скопление войск ғәскәрҙәр тупланмаһы
СКОПЛЯТЬ несов. см. скопить
СКОПЛЯТЬСЯ несов. 1. см. скопиться 2. страд. от скоплять
СКОПОМ нареч.; разг. бергәләп, бергәләшеп, күмәкләшеп, барыһы (һәммәһе) бергә; весь народ скопом барлыҡ халыҡ бергәләп
СКОРБЕТЬ несов. о ком-чём; высок. көйөү, ҡайғырыу, хәсрәтләнеү, ауыр ҡайғы (хәсрәт) кисереү; скорбеть о гибели близких яҡындарының үлгәненә ҡайғырыу
СКОРБНЫЙ, -ая, -ое көйөнөслө, ҡайғылы, хәсрәтле; скорбная весть ҡайғылы хәбәр; скорбное лицо ҡайғылы йөҙ
СКОРБУТ м; мед. зәңге (ауырыу )
СКОРБУТНЫЙ, -ая, -ое мед. зәңге ...ы; скорбутная опухоль зәңге шеше
СКОРБЬ ж көйөк, ҡайғы, хәсрәт; глубокая скорбь тәрән ҡайғы
СКОРЕЕ 1. сравн. ст. от скорый и скоро; тиҙерәк, йәһәтерәк, шәберәк 2. вводн. сл. (вернее, точнее) дөрөҫөрәге, ысыны ♦ скорее всего в знач. вводн. сл. шулайҙыр, моғайын; скорее ..., нежели (чем) в знач. союза башлыса, -рға/-ргә ҡарағанда
СКОРЛУПА ж 1. ҡабыҡ; скорлупа ореха сәтләүек ҡабығы; яичная скорлупа йомортҡа ҡабығы 2. перен. (то, что ограничивает, мешает действовать, развиваться) эс, кәртә, ҡабыҡ ♦ прятаться в свою скорлупу үҙ ҡабығыңа бикләнеү
СКОРМИТЬ сов. кого-что ашатып бөтөрөү; скормить сено скоту бесәнде малға ашатып бөтөрөү
396