Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 419 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СОБЛАЗН
СНЯТЬ сов. что 1. алыу, алып ҡуйыу; снять книгу с полки кәштәнән китапты алыу; снять картину со стены стенанан картинаны алыу; снять телефонную трубку телефон трубкаһын алыу 2. (отделить) һурып (һүтеп) алыу; снять колесо с телеги арбаның тәгәрмәсен алыу 3. сисеү, һалыу, систереү; снять костюм костюм һалыу; снять сапоги итек сисеү; снять пальто пальто сисеү 4. (упразднить что-л. назначенное) бөтөрөү, юҡҡа сығарыу, алыу; снять выговор шелтәне алыу; снять блокаду блокаданы бөтөрөү 5. (стирая, срезая, удалить) ҡырҡып (тунап, әрсеп, һөҙөп һ.б.) алыу; снять шкуру тиреһен тунап алыу; снять грим гримды һөртөп алыу; снять кожицу с колбасы колбасаның тышын (ярыһын) әрсеп алыу 6. (собрать) йыйыу, йыйып алыу; снять урожай уңыш йыйып алыу 7. (отстранить ) алыу, төшөрөү, сығарыу, сығарып ебәреү; снять с работы эштән сығарыу; снять с учёта учёттан төшөрөү 8. (отменить) алыу, кире алыу, алып ташлау, ғәмәлдән сығарыу; снять вопрос с повестки дня мәсьәләне көн тәртибенән алып ташлау; снять своё предложение тәҡдимеңде кире алыу 9. (точно воспроизвести) үлсәмен (күсермәһен) алыу, төшөрөү, төшөрөп алыу; снять мерку с головы баш үлсәмен алыу 10. (взять внаём) (ваҡытлыса) файҙаланыуға алыу (алып тороу); (о квартире, комнате) фатирға инеү, кеше фатирында тороу 11. фотоға (киноға) төшөрөү (төшөрөп алыу); снять кинофильм кинофильм төшөрөү 12. что и без доп. кәрт асыу (кәрт уйынында) ♦ как рукой сняло ҡул менән һыпырып ташлағандай булды (ауырыуға , ҡайгы-хәсрәткә ҡарата); снять боль ауыртыуҙы баҫыу; снять голову: 1) ҡаты яза биреү; 2) башын ашау, һәләк итеү; снять допрос һорау алыу; снять обвинение ғәйепһеҙ тип табыу, аҡлау, ғәйепләмәү
СНЯТЬСЯ сов. 1. алыныу, һурылыу, һурылып сығыу; дверь снялась с петель ишек күгәне-нән һурылып сыҡҡан; топор снялся с топорища балта һабы һурылып сыҡҡан 2. (стащиться — об одежде, обуви) сиселеү; перчатка легко снялась бирсәткә еңел сиселде 3. (о судне) ҡуҙғалыу, юлға сығыу 4. төшөү; сняться в кино киноға төшөү 5. (тронуться в путь) юлға сығыу, сығып китеү
СО предлог см. с
СО... приставка; исем һәм сифаттар алдына ҡушылып, эштәге берлекте белдерә, мәҫ., соавтор авторҙаш; совместный бергә
СОАВТОРСТВО с авторҙашлыҡ
СОБАКА ж эт; охотничья собака һунар эте; сторожевая собака һаҡсы эт; породистая собака тоҡомло (яҡшы нәҫелле) эт ♦ собака лает, ветер носит эт өрөр, бүре йөрөр; вот где собака зарыта бына ҡайҙа икән бәлә башы, бына уның сере ҡайҙа икән; (как) собака на сене үҙенә лә юҡ,
кешегә лә юҡ; собаку съел сәсе ағарған, теше төшкән (берәй эштә оҙаҡ эшләп тәжрибә туп-лаган кешегә ҡарата); устать как собака эттәй арыу, арманһыҙ булыу; как кошка с собакой см.
кошка
СОБАКОВОД м эт аҫрау белгесе
СОБАКОВОДСТВО с эт аҫраусылыҡ
СОБАЧИЙ, -ья, -ье 1. прям., перен. эт ...ы; собачий лай эт өрөүе; собачья конура эт ояһы; собачий холод сатнама һыуыҡ; собачья жизнь эт тормошо, эт көнө (йәбер-золом кцп булган ауыр тормош) 2. эт тиреһенән тегелгән; собачьи унты эт тиреһенән тегелгән унтылар ♦ собачий нюх прост. эт һиҙгерлеге (бөтә нәмәне һиҙеп, белеп торган кешегә ҡарата әйтелә)
СОБАЧИНА ж1 1. (мясо) эт ите 2. (шкура) эт тиреһе 3. разг. эт йөнө, эт еҫе; пахнуть собачиной эт еҫе килеү
СОБАЧКА ж 1. уменьш. -ласк. от собака 2. тел, тәте (мылтыҡта һәм башҡа механизм-дарҙагы махсус яйланма); собачка револьвера револьвер тәтеһе
СОБАЧНИК м; разг. 1. эт яратыусы (кеше) 2. эт тотоусы, эт йыйыусы (кеше) 3. эт өйө (эт-тәрҙе өйрәнә торган гилми-тикшеренец урыны)
СОБЕЗЬЯННИЧАТЬ сов.; разг. ҡыланып (маймылланып) кейенеү (үҙеңде тотоу һ.б.)
собЕс м 1. (социальное обеспечение) социаль тәьминәт 2. (учреждение) социаль тәьминәт йорто
СОБЕСЕДНИК м и СОБЕСЕДНИЦА ж әңгәмәләш, ултырҙаш
СОБЕСЕДОВАНИЕ с әңгәмә; проводить собеседование әңгәмә үткәреү, әңгәмәләшеү
СОБЕСЕДОВАТЬ несов. әңгәмә үткәреү, әңгәмәләшеү; собеседовать с учащимися уҡыусылар менән әңгәмәләшеү
СОБИРАНИЕ с см. собирать
СОБИРАТЕЛЬ м и СОБИРАТЕЛЬНИЦА ж йыйыусы, туплаусы; собиратель народных песен халыҡ йырҙарын йыйыусы
СОБИРАТЕЛЬНОСТЬ ж дөйөмлөк, дөйөмләштерелгәнлек; собирательность образа образдың дөйөмлөгө
СОБИРАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. дөйөмләштерелгән; собирательный образ дөйөмләштерелгән образ 2. грам. йыйнау ...ы; собирательные числительные йыйнау һандары; собирательные имена существительные йыйнау исемдәре
СОБИРАТЬ несов. см. собрать
СОБИРАТЬСЯ несов. 1. см. собраться 2. страд. от собирать
СОБЛАГОВОЛИТЬ сов. с неопр.; ирон. рәхим итеп эшләү (үтәү, башҡарыу, килеү һ.б.); он соблаговолил прийти ул рәхим итеп килде; соблаговолите ответить рәхим итеп яуап бирегеҙ
СОБЛАЗН м ҡыҙыҡтырғыс, күңел әүрәткес (аҙҙырғыс) нәмә, вәсүәсә; вводить в соблазн ко-го-л. кемделер ҡыҙыҡтырыу
419
14*
СНЯТЬ сов. что 1. алыу, алып ҡуйыу; снять книгу с полки кәштәнән китапты алыу; снять картину со стены стенанан картинаны алыу; снять телефонную трубку телефон трубкаһын алыу 2. (отделить) һурып (һүтеп) алыу; снять колесо с телеги арбаның тәгәрмәсен алыу 3. сисеү, һалыу, систереү; снять костюм костюм һалыу; снять сапоги итек сисеү; снять пальто пальто сисеү 4. (упразднить что-л. назначенное) бөтөрөү, юҡҡа сығарыу, алыу; снять выговор шелтәне алыу; снять блокаду блокаданы бөтөрөү 5. (стирая, срезая, удалить) ҡырҡып (тунап, әрсеп, һөҙөп һ.б.) алыу; снять шкуру тиреһен тунап алыу; снять грим гримды һөртөп алыу; снять кожицу с колбасы колбасаның тышын (ярыһын) әрсеп алыу 6. (собрать) йыйыу, йыйып алыу; снять урожай уңыш йыйып алыу 7. (отстранить ) алыу, төшөрөү, сығарыу, сығарып ебәреү; снять с работы эштән сығарыу; снять с учёта учёттан төшөрөү 8. (отменить) алыу, кире алыу, алып ташлау, ғәмәлдән сығарыу; снять вопрос с повестки дня мәсьәләне көн тәртибенән алып ташлау; снять своё предложение тәҡдимеңде кире алыу 9. (точно воспроизвести) үлсәмен (күсермәһен) алыу, төшөрөү, төшөрөп алыу; снять мерку с головы баш үлсәмен алыу 10. (взять внаём) (ваҡытлыса) файҙаланыуға алыу (алып тороу); (о квартире, комнате) фатирға инеү, кеше фатирында тороу 11. фотоға (киноға) төшөрөү (төшөрөп алыу); снять кинофильм кинофильм төшөрөү 12. что и без доп. кәрт асыу (кәрт уйынында) ♦ как рукой сняло ҡул менән һыпырып ташлағандай булды (ауырыуға , ҡайгы-хәсрәткә ҡарата); снять боль ауыртыуҙы баҫыу; снять голову: 1) ҡаты яза биреү; 2) башын ашау, һәләк итеү; снять допрос һорау алыу; снять обвинение ғәйепһеҙ тип табыу, аҡлау, ғәйепләмәү
СНЯТЬСЯ сов. 1. алыныу, һурылыу, һурылып сығыу; дверь снялась с петель ишек күгәне-нән һурылып сыҡҡан; топор снялся с топорища балта һабы һурылып сыҡҡан 2. (стащиться — об одежде, обуви) сиселеү; перчатка легко снялась бирсәткә еңел сиселде 3. (о судне) ҡуҙғалыу, юлға сығыу 4. төшөү; сняться в кино киноға төшөү 5. (тронуться в путь) юлға сығыу, сығып китеү
СО предлог см. с
СО... приставка; исем һәм сифаттар алдына ҡушылып, эштәге берлекте белдерә, мәҫ., соавтор авторҙаш; совместный бергә
СОАВТОРСТВО с авторҙашлыҡ
СОБАКА ж эт; охотничья собака һунар эте; сторожевая собака һаҡсы эт; породистая собака тоҡомло (яҡшы нәҫелле) эт ♦ собака лает, ветер носит эт өрөр, бүре йөрөр; вот где собака зарыта бына ҡайҙа икән бәлә башы, бына уның сере ҡайҙа икән; (как) собака на сене үҙенә лә юҡ,
кешегә лә юҡ; собаку съел сәсе ағарған, теше төшкән (берәй эштә оҙаҡ эшләп тәжрибә туп-лаган кешегә ҡарата); устать как собака эттәй арыу, арманһыҙ булыу; как кошка с собакой см.
кошка
СОБАКОВОД м эт аҫрау белгесе
СОБАКОВОДСТВО с эт аҫраусылыҡ
СОБАЧИЙ, -ья, -ье 1. прям., перен. эт ...ы; собачий лай эт өрөүе; собачья конура эт ояһы; собачий холод сатнама һыуыҡ; собачья жизнь эт тормошо, эт көнө (йәбер-золом кцп булган ауыр тормош) 2. эт тиреһенән тегелгән; собачьи унты эт тиреһенән тегелгән унтылар ♦ собачий нюх прост. эт һиҙгерлеге (бөтә нәмәне һиҙеп, белеп торган кешегә ҡарата әйтелә)
СОБАЧИНА ж1 1. (мясо) эт ите 2. (шкура) эт тиреһе 3. разг. эт йөнө, эт еҫе; пахнуть собачиной эт еҫе килеү
СОБАЧКА ж 1. уменьш. -ласк. от собака 2. тел, тәте (мылтыҡта һәм башҡа механизм-дарҙагы махсус яйланма); собачка револьвера револьвер тәтеһе
СОБАЧНИК м; разг. 1. эт яратыусы (кеше) 2. эт тотоусы, эт йыйыусы (кеше) 3. эт өйө (эт-тәрҙе өйрәнә торган гилми-тикшеренец урыны)
СОБЕЗЬЯННИЧАТЬ сов.; разг. ҡыланып (маймылланып) кейенеү (үҙеңде тотоу һ.б.)
собЕс м 1. (социальное обеспечение) социаль тәьминәт 2. (учреждение) социаль тәьминәт йорто
СОБЕСЕДНИК м и СОБЕСЕДНИЦА ж әңгәмәләш, ултырҙаш
СОБЕСЕДОВАНИЕ с әңгәмә; проводить собеседование әңгәмә үткәреү, әңгәмәләшеү
СОБЕСЕДОВАТЬ несов. әңгәмә үткәреү, әңгәмәләшеү; собеседовать с учащимися уҡыусылар менән әңгәмәләшеү
СОБИРАНИЕ с см. собирать
СОБИРАТЕЛЬ м и СОБИРАТЕЛЬНИЦА ж йыйыусы, туплаусы; собиратель народных песен халыҡ йырҙарын йыйыусы
СОБИРАТЕЛЬНОСТЬ ж дөйөмлөк, дөйөмләштерелгәнлек; собирательность образа образдың дөйөмлөгө
СОБИРАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. дөйөмләштерелгән; собирательный образ дөйөмләштерелгән образ 2. грам. йыйнау ...ы; собирательные числительные йыйнау һандары; собирательные имена существительные йыйнау исемдәре
СОБИРАТЬ несов. см. собрать
СОБИРАТЬСЯ несов. 1. см. собраться 2. страд. от собирать
СОБЛАГОВОЛИТЬ сов. с неопр.; ирон. рәхим итеп эшләү (үтәү, башҡарыу, килеү һ.б.); он соблаговолил прийти ул рәхим итеп килде; соблаговолите ответить рәхим итеп яуап бирегеҙ
СОБЛАЗН м ҡыҙыҡтырғыс, күңел әүрәткес (аҙҙырғыс) нәмә, вәсүәсә; вводить в соблазн ко-го-л. кемделер ҡыҙыҡтырыу
419
14*