Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 455 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СТАРОСТЬ
СТАНОВЛЕНИЕ с; книжн. үҫеш, нығыныу, формалашыу; становление новых форм хозяйствования хужалыҡ итеүҙәге яңы формалар үҫеше; становление характера характер формалашыу
СТАНОВОЙ, -ая, -ое ист. 1. стан ...ы; становое управление стан идараһы 2. в знач. сущ. становой м (становой пристав) становой ♦ становой хребет чего арҡа һөйәге (мөһим нәмә)
СТАНОК м 1. в разн. знач. станок; ткацкий станок туҡыу станогы; типографский станок типография станогы; токарный станок ҡырыу станогы; ставить картину на станок картинаны ста-нокка ҡуйыу; станок для ковки лошадей ат дағалау станогы 2. (стойло) кәртә, аран; станок для телят быҙау кәртәһе
СТАНОЧНИК м и СТАНОЧНИЦА ж станоксы (станокта эшләцсе )
СТАНОЧНЫЙ, -ая, -ое станок(тар) ...ы; станочное оборудование станоктар ҡорамалы
СТАНЦИОННЫЙ, -ая, -ое станция ...ы; станционный зал станция залы
СТАНЦИЯ ж; в разн. знач. станция; железнодорожная станция тимер юл станцияһы; селекционная станция селекция станцияһы; телефонная станция телефон станцияһы ♦ орбитальная станция орбиталь станция (йыһан аппараты)
СТАПЕЛЬ м стапель (судноны төҙөц, ремонтлау һәм һыуга төшөрөц өсөн ауыш баҫма кецек бетонланган ҡоролма)
СТАПТЫВАТЬ несов. см. стоптать
СТАРАНИЕ с тырышлыҡ; приложить старание тырышлыҡ һалыу
СТАРАТЕЛЬ м 1. уст., прост. бағыусы, хәстәрләүсе 2. (золотоискатель) алтын йыуыусы (эҙләүсе), старатель
СТАРАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое тырыш; старательный ученик тырыш уҡыусы
СТАРАТЕЛЬСКИЙ, -ая, -ое алтын йыуыу-сы(лар) ...ы, старателдәр ...ы; старательская артель старателдәр артеле
СТАРАТЕЛЬСТВО с алтын йыуыу эше, старателлек; заниматься старательством старателлек менән шөғөлләнеү
СТАРАТЬСЯ несов. 1. тырышыу; стараться изо всех сил бар көскә тырышыу 2. с неопр. башҡарырға (үтәргә) ынтылыу, тырышыу; стараться быть полезным файҙалы булырға тырышыу
СТАРЕЙШИНА м; ист. ырыу башлығы, аҡһаҡал ♦ совет старейшин аҡһаҡалдар ҡоро
СТАРЕТЬ несов. 1. ҡартайыу, олоғайыу; все стареют бөтәһе лә ҡартая 2. иҫкереү; тема устарела тема иҫкерҙе 3. спец. эшлектән сығыу; металл стареет металл эшлектән сыға
СТАРЕЦ м 1. (старик) ҡарт (оло) кеше 2. (отшельник) ҡарт монах, монахтар остазы
СТАРИК м 1. бабай, ҡарт, ҡарт (оло) кеше 2. мн. старики оло кешеләр, ҡарттар, ололар
СТАРИКОВСКИЙ, -ая, -ое ҡарт(тар) ...ы, ҡарттарға хас; стариковские привычки ҡарттар ғәҙәте
СТАРИНА 1. ж боронғо (элекке) заман, күптәнге заман; в старину борон заманда 2. ж боронғо (иҫке) ғөрөф-ғәҙәттәр, боронғо (иҫке) нәмәләр, иҫкелек; собирать предметы старины боронғо нәмәләр йыйыу 3. м; разг. (в обращении) ҡарт, ҡартлас ♦ тряхнуть стариной йәштәрсә ҡыланып алыу; бер йәшлектә, бер ҡартлыҡта
СТАРИНКА ж; разг., ласк. от старина 1, 2 ♦ по старинке: 1) иҫке ғәҙәт буйынса 2) иҫкесә
СТАРИННЫЙ, -ая, -ое 1. боронғо, элекке, бик күптәнге; старинные монеты боронғо аҡсалар; старинное здание бик күптәнге бина 2. иҫке, күптәнге; старинный друг иҫке дуҫ
СТАРИТЬ несов. кого ҡартайтыу, ҡарт күрһәтеү; морщины вас старят һырҙар һеҙҙе ҡарт күрһәтә
СТАРИТЬСЯ несов. ҡартайыу
СТАРИЦА I ж см. старец 2
СТАРИЦА II ж иҫке үҙән, үле йылға СТАРИЧОК м ҡартыҡай, бабаҡай СТАРКА ж старка (араҡы төрө)
СТАРО... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәрҙец “иҫке ”, “боронго” мәгәнәһен белдергән беренсе өлөшө, мәҫ., старославянский иҫке славян ...ы; старокупеческий боронғо сауҙагәрҙәр ...ы
СТАРОВЕР м 1. старовер (христиандарҙа иҫке дин кешеһе) 2. перен. иҫке ҡарашлы кеше, иҫкегә йәбешеп ятыусы
СТАРОДАВНИЙ, -яя, -ее 1. боронғо, элекке, бик күптәнге; стародавние времена бик боронғо замандар 2. борондан килгән, боронғо, иҫке; стародавние предания боронғо риүәйәттәр
СТАРОЖИЛ м 1. электән (бик күптән) йәшәүсе 2. обычно мн. старожилы (коренные жители) төп (ерле) халыҡ, борондан йәшәгән кешеләр
СТАРОЗАВЕТНЫЙ, -ая, -ое 1. иҫке ҡарашлы, иҫкесә йәшәүсе, иҫке заман ...ы; старозаветный человек иҫке ҡарашлы кеше 2. иҫке, борондан килгән; старозаветные взгляды иҫке ҡараштар
СТАРОМОДНЫЙ, -ая, -ое 1. иҫке модалы (фасонлы); старомодная одежда иҫке модалы кейем 2. иҫке ҡарашлы, иҫкелеккә йәбешеп ятҡан; старомодный человек иҫке ҡарашлы кеше
СТАРООБРАЗНЫЙ, -ая, -ое ҡарт күренгән, оло сырайлы
СТАРООБРЯДЕЦ ми СТАРООБРЯДКА ж старообрядсы
СТАРООБРЯДЧЕСТВО с старообрядсылыҡ
СТАРОСТА м староста; сельский староста ауыл старостаһы; староста класса синыф старостаһы
СТАРОСТЬ ж 1. ҡартлыҡ; старость не радость ҡартлыҡ — шатлыҡ түгел 2. (ветхость, изношенность) иҫкергәнлек, туҙғанлыҡ; жёлтое
455
СТАНОВЛЕНИЕ с; книжн. үҫеш, нығыныу, формалашыу; становление новых форм хозяйствования хужалыҡ итеүҙәге яңы формалар үҫеше; становление характера характер формалашыу
СТАНОВОЙ, -ая, -ое ист. 1. стан ...ы; становое управление стан идараһы 2. в знач. сущ. становой м (становой пристав) становой ♦ становой хребет чего арҡа һөйәге (мөһим нәмә)
СТАНОК м 1. в разн. знач. станок; ткацкий станок туҡыу станогы; типографский станок типография станогы; токарный станок ҡырыу станогы; ставить картину на станок картинаны ста-нокка ҡуйыу; станок для ковки лошадей ат дағалау станогы 2. (стойло) кәртә, аран; станок для телят быҙау кәртәһе
СТАНОЧНИК м и СТАНОЧНИЦА ж станоксы (станокта эшләцсе )
СТАНОЧНЫЙ, -ая, -ое станок(тар) ...ы; станочное оборудование станоктар ҡорамалы
СТАНЦИОННЫЙ, -ая, -ое станция ...ы; станционный зал станция залы
СТАНЦИЯ ж; в разн. знач. станция; железнодорожная станция тимер юл станцияһы; селекционная станция селекция станцияһы; телефонная станция телефон станцияһы ♦ орбитальная станция орбиталь станция (йыһан аппараты)
СТАПЕЛЬ м стапель (судноны төҙөц, ремонтлау һәм һыуга төшөрөц өсөн ауыш баҫма кецек бетонланган ҡоролма)
СТАПТЫВАТЬ несов. см. стоптать
СТАРАНИЕ с тырышлыҡ; приложить старание тырышлыҡ һалыу
СТАРАТЕЛЬ м 1. уст., прост. бағыусы, хәстәрләүсе 2. (золотоискатель) алтын йыуыусы (эҙләүсе), старатель
СТАРАТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое тырыш; старательный ученик тырыш уҡыусы
СТАРАТЕЛЬСКИЙ, -ая, -ое алтын йыуыу-сы(лар) ...ы, старателдәр ...ы; старательская артель старателдәр артеле
СТАРАТЕЛЬСТВО с алтын йыуыу эше, старателлек; заниматься старательством старателлек менән шөғөлләнеү
СТАРАТЬСЯ несов. 1. тырышыу; стараться изо всех сил бар көскә тырышыу 2. с неопр. башҡарырға (үтәргә) ынтылыу, тырышыу; стараться быть полезным файҙалы булырға тырышыу
СТАРЕЙШИНА м; ист. ырыу башлығы, аҡһаҡал ♦ совет старейшин аҡһаҡалдар ҡоро
СТАРЕТЬ несов. 1. ҡартайыу, олоғайыу; все стареют бөтәһе лә ҡартая 2. иҫкереү; тема устарела тема иҫкерҙе 3. спец. эшлектән сығыу; металл стареет металл эшлектән сыға
СТАРЕЦ м 1. (старик) ҡарт (оло) кеше 2. (отшельник) ҡарт монах, монахтар остазы
СТАРИК м 1. бабай, ҡарт, ҡарт (оло) кеше 2. мн. старики оло кешеләр, ҡарттар, ололар
СТАРИКОВСКИЙ, -ая, -ое ҡарт(тар) ...ы, ҡарттарға хас; стариковские привычки ҡарттар ғәҙәте
СТАРИНА 1. ж боронғо (элекке) заман, күптәнге заман; в старину борон заманда 2. ж боронғо (иҫке) ғөрөф-ғәҙәттәр, боронғо (иҫке) нәмәләр, иҫкелек; собирать предметы старины боронғо нәмәләр йыйыу 3. м; разг. (в обращении) ҡарт, ҡартлас ♦ тряхнуть стариной йәштәрсә ҡыланып алыу; бер йәшлектә, бер ҡартлыҡта
СТАРИНКА ж; разг., ласк. от старина 1, 2 ♦ по старинке: 1) иҫке ғәҙәт буйынса 2) иҫкесә
СТАРИННЫЙ, -ая, -ое 1. боронғо, элекке, бик күптәнге; старинные монеты боронғо аҡсалар; старинное здание бик күптәнге бина 2. иҫке, күптәнге; старинный друг иҫке дуҫ
СТАРИТЬ несов. кого ҡартайтыу, ҡарт күрһәтеү; морщины вас старят һырҙар һеҙҙе ҡарт күрһәтә
СТАРИТЬСЯ несов. ҡартайыу
СТАРИЦА I ж см. старец 2
СТАРИЦА II ж иҫке үҙән, үле йылға СТАРИЧОК м ҡартыҡай, бабаҡай СТАРКА ж старка (араҡы төрө)
СТАРО... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәрҙец “иҫке ”, “боронго” мәгәнәһен белдергән беренсе өлөшө, мәҫ., старославянский иҫке славян ...ы; старокупеческий боронғо сауҙагәрҙәр ...ы
СТАРОВЕР м 1. старовер (христиандарҙа иҫке дин кешеһе) 2. перен. иҫке ҡарашлы кеше, иҫкегә йәбешеп ятыусы
СТАРОДАВНИЙ, -яя, -ее 1. боронғо, элекке, бик күптәнге; стародавние времена бик боронғо замандар 2. борондан килгән, боронғо, иҫке; стародавние предания боронғо риүәйәттәр
СТАРОЖИЛ м 1. электән (бик күптән) йәшәүсе 2. обычно мн. старожилы (коренные жители) төп (ерле) халыҡ, борондан йәшәгән кешеләр
СТАРОЗАВЕТНЫЙ, -ая, -ое 1. иҫке ҡарашлы, иҫкесә йәшәүсе, иҫке заман ...ы; старозаветный человек иҫке ҡарашлы кеше 2. иҫке, борондан килгән; старозаветные взгляды иҫке ҡараштар
СТАРОМОДНЫЙ, -ая, -ое 1. иҫке модалы (фасонлы); старомодная одежда иҫке модалы кейем 2. иҫке ҡарашлы, иҫкелеккә йәбешеп ятҡан; старомодный человек иҫке ҡарашлы кеше
СТАРООБРАЗНЫЙ, -ая, -ое ҡарт күренгән, оло сырайлы
СТАРООБРЯДЕЦ ми СТАРООБРЯДКА ж старообрядсы
СТАРООБРЯДЧЕСТВО с старообрядсылыҡ
СТАРОСТА м староста; сельский староста ауыл старостаһы; староста класса синыф старостаһы
СТАРОСТЬ ж 1. ҡартлыҡ; старость не радость ҡартлыҡ — шатлыҡ түгел 2. (ветхость, изношенность) иҫкергәнлек, туҙғанлыҡ; жёлтое
455