Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 457 бит


Һүҙлектәр буйынса эҙләү

Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том

СТАЯ
СТАТУЭТКА ж статуэтка, һын; статуэтка из бронзы бронзанан яһалған һын
СТАтУя ж статуя, һын
СТАТЬ I сов. 1. баҫыу, тороу; ни стать, ни сесть баҫып та, ултырып та булмай; стать на цыпочки аяҡ осона баҫыу; стать у стены стена эргәһенә баҫыу; стать в очередь сиратҡа тороу; стать на вахту вахтаға тороу; стать на замену алмашҡа баҫыу 2. туҡтау, туҡтап тороу (ҡалыу), туҡталыу; лошадь стала ат туҡтаны; часы стали сәғәт туҡтаған 3. (расположиться, поместиться) урынлашыу, туҡтау, туҡталыу; отряд стал в школе отряд мәктәптә урынлашты; стать на ночёвку ҡунырға туҡталыу 4. (подняться для борьбы) күтәрелеү; стать на защиту истины хаҡлыҡты яҡлар өсөн күтәрелеү 5. кому-чему, во что; разг. төшөү, тороу; стать в копеечку бик арзанға төшөү 6. перен., разг. килеп сығыу, ҡалҡыу; стал вопрос мәсьәлә килеп сыҡты ♦ во что бы то ни стало ни генә булмаһын, нисек кенә булмаһын; стать в тупик ауыр хәлдә ҡалыу; стать грудью см. грудь; стать горой см. гора; стать на одну доску см. доска; стать поперёк дороги см. дорога; стать между кем кем-децдер араларына инеү, араларын боҙоу; стать на колени теҙ сүгеү, буйһоноу; река стала йылға туңды; стать на ноги: 1) һауығыу, аяҡҡа баҫыу; 2) үҙаллылыҡ алыу, аяҡҡа баҫыу; стать поперёк горла см. горло; стать у власти хакимлыҡты алыу
СТАТЬ II сов. 1. с неопр. (входит в состав сложного сказуемого в значении “начать”) башлау; он стал учиться ул уҡый башланы; стало светать яҡтыра башланы 2. с неопр. (употребляется для образования будущего времени глаголов несовершенного вида) -асаҡ/-ясаҡ; не стану спать йоҡламаясаҡмын; он этого не станет делать ул быны эшләмәйәсәк 3. (употребляется в значении связки) булыу, китеү, төшөү, булып китеү; стать взрослым өлкән кеше булыу; стать агрономом агроном булып китеү; стать постарше олоғая төшөү; стало светло яҡтырып китте; мне стало не по себе безл. уңайһыҙланып киттем 4. с кем-чем и без доп. (произойти, случиться ) булыу; у меня что-то стало с сердцем йөрәгемә әллә ни булды 5. безл. (с отрицанием — перестать быть в наличии) бөтөү, юҡ булыу, юҡҡа сығыу; не стало сил көс бөттө 6. (умереть ) үлеү, вафат булыу; его не стало ул үлде ♦ стало быть вводн. сл. тимәк, шулай булғас; станет с кого -нан/-нән булыр (көт тә тор)
СТАТЬ III ж 1. (осанка) һын, буй-һын, кәүҙә; красивая стать матур һын 2. обычно мн. стати (у животных, преимущественно у лошадей) һын, тороҡ, кәүҙә 3. перен., уст. (характер) холоҡ ♦ под стать: 1) чему (подобен) оҡшаш булыу, һымаҡ (кеүек) булыу; 2) кому-чему (в соответствии с кем-чем) -ға/-гә тура килеү (килеп тороу); с какой стати? ни өсөн әле?, нишләп әле?, нилектән әле?
СТАТЬСЯ сов.; разг. булыу; что с ним станется ни булыр тиһең уға ♦ может статься вводн. сл. шулай ҙа булыуы мөмкин
СТАТЬЯ ж 1. мәҡәлә; газетная статья гәзит мәҡәләһе; передовая статья баш мәҡәлә 2. (самостоятельный раздел в юридических и финансовых документах, словарях) статья; статья уголовного кодекса енәйәт кодексы статьяһы; статья дохода керем статьяһы; словарная статья һүҙлек статьяһы 3. (разряд) статьялы; старшина первой статьи беренсе статьялы старшина
СТАФИЛОКОКК м; мед. (бактерия ) стафилококк
СТАФИЛОКОККОВЫЙ, -ая, -ое мед. стафилококк ...ы; стафилококковая ангина стафилококк ангинаһы
СТАЦИОНАР м стационар (һәр ваҡыт бер урында булган учреждение)
СТАЦИОНАРНЫЙ, -ая, -ое 1. (не передвижной ) стационар; стационарная библиотека стационар китапхана; стационарная больница стационар больница (хәстәхана) 2. (не амбулаторный) хәстәханала (больницала) ятып дауаланыусы; стационарный больной хәстәханала ятып дауаланыусы ауырыу
СТАЧАТЬ сов. что (ҡуша) тегеп сығыу (тегеү); стачать голенище сапога итеккә ҡуныс тегеү
СТАЧЕЧНИК м стачкасы (стачкала ҡатнашыусы )
СТАЧЕЧНЫЙ, -ая, -ое стачка ...ы; стачечный комитет стачка комитеты; стачечная борьба стачка көрәше
СТАЧИВАТЬ I несов. см. стачать
СТАЧИВАТЬ II несов. см. сточить
СТАЧИВАТЬСЯ I несов. страд. от стачивать I
СТАЧИВАТЬСЯ II несов. 1. см. сточиться 2. страд. от стачивать II
СТАЧКА ж стачка, эш ташлау; стачка рабочих эшселәр стачкаһы
СТАЩИТЬ сов. 1. кого-что һөйрәп (тартып) төшөрөү, тартып сығарыу; стащить мешок с телеги тоҡто арбанан һөйрәп төшөрөү; стащить скатерть со стола ашъяулыҡты өҫтәлдән тартып төшөрөү; стащить лодку в воду кәмәне һыуға һөйрәп төшөрөү 2. что; разг. (снять одежду, обувь с кого-л.) һалдырыу, һалдырып алыу, сисендереү, сисендереп алыу; (с себя) һалып ташлау; стащить сапоги итек һалдырыу 3. кого-что (таща, собрать в одно место) (һөйрәп) ташып алыу (ҡуйыу); стащить мешки в амбар тоҡтарҙы келәткә ташып алыу 4. кого-что; разг. (украсть) сәлдереү, урлау
СТАЯ ж 1. көтөү; (животных, птиц) өйөр, туп; (рыб) эркеү; стая волков бүреләр өйөрө; журавлиная стая торналар тубы 2. перен. төркөм, өйөр; стая ребятишек балалар төркөмө
457