Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 467 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СТРЕМГЛАВ
страхкАссовый, -ая, -ое страхкасса ...ы; страхкассовый бланк стархкасса бланкыһы; страхкассовый служащий страхкасса хеҙмәткәре
СТРАХОВАНИЕ с 1. страховкалау; страхование жизни ғүмерҙе страховкалау 2. см. страховать 2, 3 ♦ социальное страхование см. социальный
СТРАХОВАТЕЛЬ м страховкалаусы (учреждение йәки шәхес)
СТРАХОВАТЬ несов. кого-что 1. страховкалау; страховать имущество мөлкәт страховкалау 2. кого һаҡлау, һаҡлау сараһын күреү, страховкалау; страховать спортсмена спортсыны страховкалау 3. кого; перен. һаҡлау, һаҡланыу сараһын күреү; страховать себя от риска үҙеңде хәүеф-хәтәрҙән һаҡлау
СТРАХОВАТЬСЯ несов. 1. страховкаланыу; страховаться от пожара янғындан страховкаланыу 2. перен. (ограждать себя от чего-л. неприятного, нежелательного) һаҡланыу, һаҡланыу сараларын күреү, страховкаланыу; альпинисты страхуются альпинистар страховкалана 3. страд. от страховать
СТРАХОВКА ж 1. см. страховать 2. разг. страховка аҡсаһы; получить страховку страховка аҡсаһын алыу
СТРАХОВЩИК м страховкалаусы (учреждение йәки шәхес)
СТРАШЕННЫЙ, -ая, -ое прост. бик ныҡ, ҡот осҡос; страшенный мороз ҡот осҡос һыуыҡтар
СТРАШИЛИЩЕ м и с; разг. ҡурҡыныс, ҡот осҡос, имәнес (нәмә, кеше һ. б.)
СТРАШИТЬ несов. кого-что ҡурҡытыу, ҡурҡыу һалыу, ҡотто алыу (осороу)
СТРАШИТЬСЯ несов. кого-чего ҡурҡыу, ҡот осоу, ҡот алыныу
СТРАШНЫЙ, -ая, -ое 1. ҡурҡыныс, ҡот осҡос, имәнес; страшный сон ҡурҡыныс төш; страшный случай ҡот осҡос ваҡиға 2. разг. (очень сильный или очень большой — о степени проявления, интенсивности чего-л.) бик (үтә) көслө (ҡаты, ныҡ, ҙур), ҡот осҡос; страшная боль бик ныҡ ауыртыу; страшный туман бик көслө томан; страшный холод бик ҡаты һалҡын, ҡот осҡос һалҡын
стрЕжень м көслө ағым (йылғ-аныц уртаһындамы )
СТРЕКАЧ: дать (задать) стрекача һыпыртыу, сабып сығып китеү
СТРЕКОЗА ж энәғараҡ
СТРЕКОЗИЙ, -ья, -ье и СТРЕКОЗИНЫЙ, - ая, - ое энәғараҡ ...ы; стрекозиные крылья энәғараҡ ҡанаттары
стрЕкот м сыр-сыу итеү, сырылдау, сырылдаған тауыш; стрекот кузнечиков сиңерткәләр сырылдауы
СТРЕКОТАНИЕ с см. стрекотать
СТРЕКОТАТЬ несов. 1. сырылдау 2. перен., разг. ләпелдәү, туҡтауһыҙ һөйләү
СТРЕКОТНЯ ж; разг. см. стрекот
СТРЕЛА ж 1. уҡ; пустить стрелу уҡ атыу 2. уҡ, көйәнтә; стрела крана кран көйәнтәһе 3. см. стрелка 2; 4. в знач. нареч. стрелой (очень быстро ) уҡ кеүек (тиҙ), атылған уҡ кеүек; лететь стрелой уҡ кеүек тиҙ осоу 5. в знач. нареч. стрелой (очень прямо) уҡ һымаҡ тура, туп-тура (булып), төп-төҙ 6. см. стрелка 6
СТРЕЛЕЦ м 1. стрелец (XVI—XVII бб. Рәсәйҙә айырым хоҡуҡтар менән файҙаланылдан хәрби) 2. астр. Уҡсы (йондоҙлоҡ)
СТРЕЛКА ж 1. уменьш. от стрела 1; 2. (у растений) һабаҡ, көпшә 3. стрелка, тел, уҡ; стрелка часов сәғәт теле; стрелка компаса компас уғы 4. ж.-д. стрелка 5. (мыс при слиянии двух рек) морон 6. (знак) уҡ (билге)
СТРЕЛКОВЫЙ, -ая, -ое 1. уҡсы(лар) ...ы; стрелковый полк уҡсылар полкы 2. атыу ...ы, атыу буйынса ...ы; стрелковый спорт атыу спорты
СТРЕЛОВИДНЫЙ, -ая, -ое уҡ һымаҡ, осло, ослайып торған
СТРЕЛОК м уҡсы, атыусы
СТРЕЛОЧНИК м и СТРЕЛОЧНИЦА ж стрелочник (тимер юлында стрелканы кцсерецсе)
стрелочный, -ая, -ое стрелка ...ы, стрелка күсереү ...ы; стрелочные устройства стрелка күсереү ҡулайламаһы
СТРЕЛЬБА ж см. стрелять 1
СТРЕЛЬБИЩЕ с стрельбище, атыу (атырға өйрәнеү) урыны
СТРЕЛЬНУТЬ сов. 1. атыу, атып ебәреү 2. безл. сәнсеп ебәреү (китеү); стрельнуло в ухо ҡолаҡ сәнсеп ебәрҙе
СТРЕЛЬЧАТЫЙ, -ая, -ое 1. уҡ һымаҡ, ослайып торған, осло; стрельчатый свод ослайып торған көмбәҙ 2. көпшә, көпшәле, көпшәгә ултырған; стрельчатый лук көпшәгә ултырған һуған
стреляный, -ая, -ое 1. атып үлтерелгән (төшөрөлгән, алынған); стреляная дичь атып алынған кейек ҡош 2. (побывавший в боях) ут аҫтында булған, һуғыш эсендә (һуғышта) булған; стреляный солдат һуғышта булған һалдат 3. атылған, атып файҙаланылған; стреляная гильза атылған гильза ♦ стреляный воробей ҡарт бүре (кцпте кцргән, тәжрибәле кеше тураһында)
СТРЕЛЯТЬ несов. 1. атыу; стрелять из пистолета пистолеттан атыу; стрелять уток өйрәк атыу 2. безл.; разг. сәнсеү, сатнау; в правом ухе стреляет уң ҡолаҡ сәнсә ♦ стрелять глазами: 1) күҙ атыу (ян-яҡҡа ҡараныу); 2) күҙ уйнатыу; стрелять из пушки по воробьям ат менән сәпсек баҫтырыу
СТРЕЛЯТЬСЯ несов. 1. разг. (стрелять с целью самоубийства) атылыу, атылып үлеү, үҙен-үҙе атып үлтереү 2. с кем и без доп.; уст. дуэлдә атышыу 3. страд. от стрелять 1
СТРЕМГЛАВ нареч. бик тиҙ, атылып, күҙ асып йомғансы
467
страхкАссовый, -ая, -ое страхкасса ...ы; страхкассовый бланк стархкасса бланкыһы; страхкассовый служащий страхкасса хеҙмәткәре
СТРАХОВАНИЕ с 1. страховкалау; страхование жизни ғүмерҙе страховкалау 2. см. страховать 2, 3 ♦ социальное страхование см. социальный
СТРАХОВАТЕЛЬ м страховкалаусы (учреждение йәки шәхес)
СТРАХОВАТЬ несов. кого-что 1. страховкалау; страховать имущество мөлкәт страховкалау 2. кого һаҡлау, һаҡлау сараһын күреү, страховкалау; страховать спортсмена спортсыны страховкалау 3. кого; перен. һаҡлау, һаҡланыу сараһын күреү; страховать себя от риска үҙеңде хәүеф-хәтәрҙән һаҡлау
СТРАХОВАТЬСЯ несов. 1. страховкаланыу; страховаться от пожара янғындан страховкаланыу 2. перен. (ограждать себя от чего-л. неприятного, нежелательного) һаҡланыу, һаҡланыу сараларын күреү, страховкаланыу; альпинисты страхуются альпинистар страховкалана 3. страд. от страховать
СТРАХОВКА ж 1. см. страховать 2. разг. страховка аҡсаһы; получить страховку страховка аҡсаһын алыу
СТРАХОВЩИК м страховкалаусы (учреждение йәки шәхес)
СТРАШЕННЫЙ, -ая, -ое прост. бик ныҡ, ҡот осҡос; страшенный мороз ҡот осҡос һыуыҡтар
СТРАШИЛИЩЕ м и с; разг. ҡурҡыныс, ҡот осҡос, имәнес (нәмә, кеше һ. б.)
СТРАШИТЬ несов. кого-что ҡурҡытыу, ҡурҡыу һалыу, ҡотто алыу (осороу)
СТРАШИТЬСЯ несов. кого-чего ҡурҡыу, ҡот осоу, ҡот алыныу
СТРАШНЫЙ, -ая, -ое 1. ҡурҡыныс, ҡот осҡос, имәнес; страшный сон ҡурҡыныс төш; страшный случай ҡот осҡос ваҡиға 2. разг. (очень сильный или очень большой — о степени проявления, интенсивности чего-л.) бик (үтә) көслө (ҡаты, ныҡ, ҙур), ҡот осҡос; страшная боль бик ныҡ ауыртыу; страшный туман бик көслө томан; страшный холод бик ҡаты һалҡын, ҡот осҡос һалҡын
стрЕжень м көслө ағым (йылғ-аныц уртаһындамы )
СТРЕКАЧ: дать (задать) стрекача һыпыртыу, сабып сығып китеү
СТРЕКОЗА ж энәғараҡ
СТРЕКОЗИЙ, -ья, -ье и СТРЕКОЗИНЫЙ, - ая, - ое энәғараҡ ...ы; стрекозиные крылья энәғараҡ ҡанаттары
стрЕкот м сыр-сыу итеү, сырылдау, сырылдаған тауыш; стрекот кузнечиков сиңерткәләр сырылдауы
СТРЕКОТАНИЕ с см. стрекотать
СТРЕКОТАТЬ несов. 1. сырылдау 2. перен., разг. ләпелдәү, туҡтауһыҙ һөйләү
СТРЕКОТНЯ ж; разг. см. стрекот
СТРЕЛА ж 1. уҡ; пустить стрелу уҡ атыу 2. уҡ, көйәнтә; стрела крана кран көйәнтәһе 3. см. стрелка 2; 4. в знач. нареч. стрелой (очень быстро ) уҡ кеүек (тиҙ), атылған уҡ кеүек; лететь стрелой уҡ кеүек тиҙ осоу 5. в знач. нареч. стрелой (очень прямо) уҡ һымаҡ тура, туп-тура (булып), төп-төҙ 6. см. стрелка 6
СТРЕЛЕЦ м 1. стрелец (XVI—XVII бб. Рәсәйҙә айырым хоҡуҡтар менән файҙаланылдан хәрби) 2. астр. Уҡсы (йондоҙлоҡ)
СТРЕЛКА ж 1. уменьш. от стрела 1; 2. (у растений) һабаҡ, көпшә 3. стрелка, тел, уҡ; стрелка часов сәғәт теле; стрелка компаса компас уғы 4. ж.-д. стрелка 5. (мыс при слиянии двух рек) морон 6. (знак) уҡ (билге)
СТРЕЛКОВЫЙ, -ая, -ое 1. уҡсы(лар) ...ы; стрелковый полк уҡсылар полкы 2. атыу ...ы, атыу буйынса ...ы; стрелковый спорт атыу спорты
СТРЕЛОВИДНЫЙ, -ая, -ое уҡ һымаҡ, осло, ослайып торған
СТРЕЛОК м уҡсы, атыусы
СТРЕЛОЧНИК м и СТРЕЛОЧНИЦА ж стрелочник (тимер юлында стрелканы кцсерецсе)
стрелочный, -ая, -ое стрелка ...ы, стрелка күсереү ...ы; стрелочные устройства стрелка күсереү ҡулайламаһы
СТРЕЛЬБА ж см. стрелять 1
СТРЕЛЬБИЩЕ с стрельбище, атыу (атырға өйрәнеү) урыны
СТРЕЛЬНУТЬ сов. 1. атыу, атып ебәреү 2. безл. сәнсеп ебәреү (китеү); стрельнуло в ухо ҡолаҡ сәнсеп ебәрҙе
СТРЕЛЬЧАТЫЙ, -ая, -ое 1. уҡ һымаҡ, ослайып торған, осло; стрельчатый свод ослайып торған көмбәҙ 2. көпшә, көпшәле, көпшәгә ултырған; стрельчатый лук көпшәгә ултырған һуған
стреляный, -ая, -ое 1. атып үлтерелгән (төшөрөлгән, алынған); стреляная дичь атып алынған кейек ҡош 2. (побывавший в боях) ут аҫтында булған, һуғыш эсендә (һуғышта) булған; стреляный солдат һуғышта булған һалдат 3. атылған, атып файҙаланылған; стреляная гильза атылған гильза ♦ стреляный воробей ҡарт бүре (кцпте кцргән, тәжрибәле кеше тураһында)
СТРЕЛЯТЬ несов. 1. атыу; стрелять из пистолета пистолеттан атыу; стрелять уток өйрәк атыу 2. безл.; разг. сәнсеү, сатнау; в правом ухе стреляет уң ҡолаҡ сәнсә ♦ стрелять глазами: 1) күҙ атыу (ян-яҡҡа ҡараныу); 2) күҙ уйнатыу; стрелять из пушки по воробьям ат менән сәпсек баҫтырыу
СТРЕЛЯТЬСЯ несов. 1. разг. (стрелять с целью самоубийства) атылыу, атылып үлеү, үҙен-үҙе атып үлтереү 2. с кем и без доп.; уст. дуэлдә атышыу 3. страд. от стрелять 1
СТРЕМГЛАВ нареч. бик тиҙ, атылып, күҙ асып йомғансы
467